dienst, dus op Zaterdagavond, 10 uur la
ten beginnen.
Voorts deelden de directies mede aan den
algemeenen aandrang der bonden tot vast
legging der loonen voor een langer tijd
vak in zooverre tegemoet te komen, dat
de loonen ten minste vier maanden onver
anderd zullen gelden en de loonovereen-
komst dus voor het eerst tegen 1 Maart
1926 kan worden opgezegd.
De afgevaardigden van den Ned., Neu
tralen en den Prot Bond namen met deze
nadere verklaringen genoegen.
De vertegenwoordigers van den Chr.
Bond verklaarden, zich bereid aan hun or
ganisaties te adviseeren eveneens de voor
stellen der directie aan te nemen.
In het vertrouwen, dat ook de Chr. Bond
de arbeidsovereenkomst zal onderteeke
nen, drukte de voorzitter er zijn voldoe
ning over uit, dat door wederzydsche con
cessies in deze moeilijke aangelegenheid
eindelijk overeenstemming is bereikt.
Besloten werd in de maand November
over te gaan tot behandeling van de voor
stellen der vakbonden tot herziening van
de collectieve arbeidsovereenkomst, voor
zoover deze door de thans beëindigde on
derhandelingen niet bereids als afgedaan
zijn te beschouwen.
Posterijen en Telegrafie.
Het Haagsche Correspondentie-bureau
meldt:
Zondag keerde te 's-Gravenhage uit
Parijs terug de directeur-generaal der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie, die
nopens den stand van zaken op de Inter
nationale Telegraafoonferentle het vol
gende mededeelde^
Hoewel de conferentie nog niet la ge
ëindigd en de sluiting eerst in den loop
der volgende week tegemoet kan worden
gezien, is toch met stelligheid te verwach
ten, dat tot een vrij belangrijke verhoo
ging der door het internationaal regle
ment gestelde grenzen voor de Interna
tionale tarieven zal worden besloten, on
danks de daartegen vooral van Engelache
en Nederlandsche zijde ingebrachte be
zwaren.
De Nederlandsche administratie is ln-
tusschen niet voornemens om van de
daardoor te verkrijgen bevoegdheid tot
verhooging der tarieven ten volle gebruik
te maken en zal er vermoedelijk in slagen
om met de landen, waarmee een belang
rijk telegrafisch verkeer 'bestaat, bijzon
dere overeenkomsten te sluiten, die tot
sterke beperking der verhooging zullen
leiden. Met name ook voor het buiten-
Europeesch verkeer zal de verhooging
zoo gering mogelijk worden gemaakt.
Bovendien zal een niet onbelangrijk
deel van de hoogere opbrengst die de res-
teerende verhooging teweeg zal brengen,
besteed worden aan een verlaging van de
tarieven der telegramadressen met circa
60
In de 'behandeling en tarifieering der
code-telegrammen zal waarschijnlijk voor-
loopig geen wijziging worden gebracht.
Ten aanzien van de verhouding tus-
■chen de tarieven voor het radioverkeer
en de draadtelegrafie Is nog geen beslis
sing genomen.
Hoewel de overige onderwerpen, die
behandeld zijn, in sommige kringen even-
keer belangstelling zullen wekken, staat
hun belangrijkheid toch bij de bovenge
noemde zoodanig achter, dat het niet ge
wettigd schijnt dienaangaande thanw in
bijzonderheden te treden.
Bnitenlandsche Ingenieurs bij de
Indische Staatsspoor.
Op de vragen van het Eerste Kamerlid
Polak, betreffende het verlengen der con
tracten van buitenlandsche ingenieurs bij
de staatsspoor in Ned.-Indië, heeft de mi
nister van koloniën geantwoord:
Van verlenging door de Indische regee
ring van de oontracten der bij den dienst
der Staatsspoor- en Tramwegen in Neder-
landsch-Indië geplaatste buitenlandsche
ingenieurs in zoo algemeenen zin als uit
het in de eerste vraag aangehaald berioht
zou volgen, is bij mijn departement niets
Wel lag het, blijkens uit Indlë ontvan
gen beriohten, in de bedoeling der regee
ring te trachten de oontracten van oen
zevental buitenlandsche werktuigkundige
Ingenieurs, die bij genoemden dienst lei
dende funoties bekleeden, en op wier aan
blijven, met het oog op de belangen van
den dienst, veel prijs wordt gesteld, voor
ten hoogste drie jaren te verlengen. Lui-
dens die beriohten zou het, van een alge
meen bedrijfsstandpunt beschouwd, be
paaldelijk een fout zijn, deze uitstekende
ervaren krachten na beëindiging van hun
vijfjarig contract te laten gaan, aange
zien zij voor het oogenblik niet kunnen
worden vervangen en zeker niet door
jonge niet geroutineerde ingenieurs. No
pens het resultaat van de hierbedoelde po
gingen staan mij nog geen gegevens ten
Verder kan worden medegedeeld, dat,
op. verzoek van de Indische regeering, van
de jonge werktuigkundige ingenieurs, die
van den Indischen dienst worden opge
leid, doch na het behalen van hun inge
nieursdiploma, wegens het destijds be
staand overcompleet, van hun verbintenis
werden ontheven, in den loop van dit jaar
een negental voor den Indischen dienst is
bestemd.
TwenteRijnkanaal.
Naar de „Res.bode" verneemt, zal inge
volge de wet van 4 November 1919 het vol
gend jaar worden begonnen met den aan
leg van een scheepvaartkanaal van Twente
naar den Boven Rijn met een scheepvaart
verbinding naar den IJssel (Zutphen), als
mede met een verbinding van het Zwarte
ater bij Zwolle met den IJsseL
lingen, alsmede het hoofdbestuur van de
Nationale Arbeiders-organisatie opgehe
ven, zoodat genoemde organisatie nu uit
het kader der vakvereenigingen isverdwe-
nen.
De organisatie was Indertijd opgericht
door enkele leden van het Verbond van
Actualisten.
Prov. riekenhulnen van Noord-HoUand.
Door Gedeputeerde Staten is ingediend
de begrooting voor de provinciale zieken
huizen voor 1926. De tekorten, die de pro
vincie imoet dekken zijn geraamd: zieken
huis bij Santpoort 27.600 (voor 1925 was
402.200 toegestaan); ziekenhuis Duin en
Bosch bij Castricum 418.621 (voor 1926
was 601.018 toegestaan); ziekenhuis te
Medemblik 70.000 (voor 1926 was 81.000
toegestaan).
Zwaartekrachtmeting op zee in een duik
boot.
Aan boord van Hr. Ms. onderzeeboot
K XI, die heden van hier naar Neder-
landsch Indië vertrok, maakt de inge
nieur der rijkscommissie voor graadme
ting en waterpassing dr. F, A. Venlng
Meinesz de reis tot Port Said mede voor
de uitvoering van slingerwaarnemingen
in den Atlantischgn Oceaan en de Middel-
landsche Zee, volgens de methode, die hij
in 1923 heeft toegepast aan boord van Hr.
Ms. onderzeeboot K 11, op reis naar Indië.
Op verzoek van de rijksoommissie heeft
dc minister van marine daarvoor toestem
ming verleend.
Na de mededeelingen van dr. Venlng
Meinesz in de bijeenkomst der géodeten
te Madrid in 1924 en de voordracht, die
hij hield in de Meivergadering van dit
jaar der Royal Geographical Society te
Londen, bestaat er bij de beoefenaars der
Géodeaie en der Geofysica in het buiten
land zeer groote belangstelling voor zijn
waarnemingen en tevens de meeste waar
deering voor de medewerking, die de Ne
derlandsche marine daarbij verleent
Afsluiting der Zuiderzee.
Een adres van de Overijselsche
LandbouwmaatschappU Inzake de
inpoldering van de Wieringer-
meer.
In verband met het ingediende wetsont
werp inzake de afsluiting enz. der Zui
derzee, heeft de Overijselsche Landbouw-
inaatschappij een adres tot de Tweede Ka
mer gericht. Bij het betreffende wetsont
werp wordt voorgesteld tegelijk met het
leggen van den afsluitdijk ook te begin
nen met de drooglegging van één der
vier geprojecteerde polders en wel met
den N.W. polder of de Wieringermeer.
Waar nu uit het rapport der commissie-
Lovink zonneklaar is gebleken, aldus
adressant, dat deze polder de minst ge
schikte is, vooral wegens het zeer hooge
zoutgehalte van het bodemvocht en de ge
schiedenis van de indijking en droogleg
ging van den Anna Paulownapolder en de
Waard en Groet geleerd heeft, dat het bui
tengewoon moeilijk en kostbaar is, derge
lijke gronden in cultuur te brengen, moe
ten de redenen die tot de zoo snelle in
dijking van den N.W. polder leiden wel
zeer overtuigend zijn. De memorie van
toelichting behoorende bij het wetsont
werp zegt dat de N. W. polder genomen
wordt wijl voor deze de plannen gereed
zijn en .wijl deze de kleinste is, waardoor
de uitvoering met het oog op het mate
riaal mogelijk is. Hiertegen is niet veel
aan te voeren, hoewel het verwondering
mag baren, dat de directie der Zuiderzee
werken alleen al haar haar aandacht heeft
gewijd aan den N. W. polder.
Het gaat er dus om, of het gewenscht
is tegelijk met de afsluiting met de inpol
dering te beginnen. De adressant laat
hierop een volmondig neen hooren.
lo. zouden door de snellere droogma
king de moerdijken veel zwaarder wor
den en de kosten dus hooger, 2o. zal het
verlies veranderen in een winst van 6 mil-
lioen gulden als men wacht, zooals na
der wordt uiteengezet, 8o. is de Wierin
germeer voor het in oultuurbrengen het
minst geschikt, en 4o. kan met den proef-
polder geen voldoende ervaring worden
verkregen, sleohts 2 a 8 jaar, terwijl min
stens 8 noodig zijn. De redenen, die de
regeering aanvoert om de afsluiting en
drooglegging van den eersten polder tege
lijk aan te vangen, leggen volgenB het
bestuur der O. L. M. weinig gewioht in de
schaal. De noodzakelijkheid om te voor
zien in de behoefte aan cultuurgrond en
werkverruiming kan ook worden verwe
zenlijkt door kraohtlgen steun van de ont
ginning van woeste gronden, en de derde
reden, dat de N. W. polder met het oog
op zijn ligging zoo geschikt is om de zioh
daar vestigende kolonisten de gelegen
heid te geven, te profiteeren van den hoog
ontwikkelden landbouw in de aangrenzen
de deelen van N.-H. en de zich daar be
vindende markten, legt geenerlei gewicht
in de schaal, zooals nader betoogd wordt.
Het bestuur-der O. L. M. eindigt met
er op aan te dringen de 12.6 millioen, die
de regeering nu uit wil geven om de N.W.
polder eenige jaren'eerder gereed te heb
ben, beschikbaar te stellen voor de ontgin
ning van daarvoor geschikte gronden. Het
nuttige effect zal veel grooter zijn en bo
vendien wordt voorkomen, dat onervaren
met de bebouwing van de minst geschikte
Zuiderzeepolder wordt begonnen.
De telefoon-radio te 's-Gravenhage.
Omtrent dit nieuwe instrument, dat
binnenkort door de Haagsche gemeente
telefoon zal -worden ingevoerd, verneemt
de „Residentiebode'* nog de volgende bij-
zonderheden. Wanneer een geabonneerde
van de gemeentetelefoon dit toestel aan
vraagt, krijgt hij naast zijn gewone toe-
sel een klein radiotoestel, waaraan èn een
koppeltoestel èn eem luidspreker kan ver
bonden worden. Men is gebonden aan het
program, dat de gemeentetelefoon op
neemt en kan dus niet zelf zoeken. Wordt
men opgebeld of .belt men zelf op, dan
wordt het radioprogram onderbroken, dit
geschiedt automatisch. Ofschoon de prijs
van deze telefoonradio nog nader moet
worden vastgesteld kan toch reeds mede
gedeeld worden, dat de prijs van een jaar
abonnement ongeveer 16 20 gulden zal
bedragen, terwijl natuurlijk koptelefoon
en luidspreker zelf aangeschaft moeten
worden. Enkele autoriteiten hébben als
proef reeds eenlgen tijd een toestel in hun
woning en zijn over de zuiverheid van het
gehooide bijzonder tevreden. Het zal in-
tussohen nog wel eenlgen tijd duren voor
men zioh abonnee ren kan, want de voor
stellen tot invoering van deze telefoon-
radio zijn zelfs nog niet bij de telefoon-
ooaxumissie ingediend.
reclasseering, gij die de bioscoop en de
misdaad verbindtGij hebt den gulden
veilig gesteld, gij hebt den post voor
muziek-dramatische kunst pro memorie
missies en groeien keurende naar elkan
der toe.
Zeldzaam schou-wepel voorwaarl
muziek-dramatische kunst pro memorie
op uw begrooting gezet! Wanneer hebt nnderwils In de electro
gij de schilderijen onzer meesters in de Het onaerw j
techniek op de lagere school,
TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer heeft Dinsdag een
aanvang gemaakt met de behandeling
der Bioscoopwet. Vooraf kwamen eenige
andere punten aan de orde, n.1. een drie
tal verzoeken van kamerleden om vragen
aan de regeering te richten; deze be
troffen
1. Van den heer Kleerekoper, aan
de regeering, omtrent haar standpunt
ten aanzien der voorzieningen die door
den stormramp van 10 Augustus in ver
schillende gemeenten noodig zijn gewor
den;
2. van den heer Vliegen, aan den
minister van financiën, voorzitter van den
raad van ministers, betreffende de af
graving van den St. Pietersberg in de
gemeente Maastricht;
3. van den heer Lovink, aan den
minister van buitenlandsche zaken, naar
aanleiding van de onlangs door den Duit-
schen Rijksdag aangenomen wijzigingen
in de Tariefwet, waarbij ook in bijzondere
mate de Nederlandsche belangen zijn
betrokken.
De Voorzitter stelt voor de ver
zoeken toe te staan en de interpellatie-
Vliegen toe te voegen aan de agenda
der te bejiandeleu wetsontwerpen en de
beide andere interpellaties te doen hou
den op een nader te bepalen dag.
Aldus besloten.
Verder kwam aan de orde een wets
ontwerp tot goedkeuring van een han
delsverdrag met Hongarije. Hierbij be
toogde de communist L. de Visser,
dat hier met twee maten gemeten werd,
aangezien de regeering wel dit verdrag
wil accepteeren, daarentegen met de Rus
sische sovjets geen verdrag wenschte aan
te gaan. Terwijl toch Hongarije geen
waarborg geeft en de Russische regeering
wel. De heer Knottenbelt (v.b.) wijst
op het dringend noodige eener regeling
der internationale dubbele belasting, en
de heer van Rappard (v.b.) op het
niet-betalen der coupons van de Hon,-
gaarsche staatsleeningen. Minister van
Karnebeek, evenmin als de Kamer
zelf, toonde erg veel belangstelling voor
bet gesprokene, en de heer Noleni
kwam tenslotte den Minister verzoeken
naar den heer Knottenbelt te willen luis
teren.
Z.h.s. werd het wetsontwerp aangeno
men.
Bioscoopwet
De besprekingen worden geopend door
den beer Boon (v.b.), die kortelings de
geschiedenis van dit wetsontwerp nagaat,
dat voor de eerste maal op 1 Maart 1923
werd verworpen. Reeds op 1 April ver
scheen een ontwerp, waarin met de be
zwaren rekening was gehouden, in Sept.
1923 verscheen de derde editie; daarop
rustte de zaak eenige jaren om thans
weder in behandeling te komen. Spr.
beeft tegen dit ontwerp drie bezwaren
de keuring voor volwassenen, de keuring
op geschiktheid voor personen tot 16
jaar en de mogelijkheid voor gemeente
lijke nakeuring. In de laatste jaren heeft
de bioscoop zich ontwikkeld tot een on
schuldig en vaak leerzaam vermaak, en
z]j, die er ongunstig over spreken, ko
men er nimmer of bij hooge uitzondering.
Spr. is er huiverig voor dezen eersten
stap te doen. Hij iet verder zijn bezwa
ren nader uiteen.
De heer L i n g b e k (Herv. Ger.
Staatspartij) heeft eens ln de bioscoop
Lord Nelson's laatste Liefde gezien en
vindt het een bedenkelijk teeken, dat het
publiek zich in zulke geschiedenissen
vermeit. Dit ontwerp is een poging tot
christelijk regeerbeleid.
De heer Kleerekoper (s. d.) her
innert eraan, dat de s.d.a.p. bij de eerste
behandeling van dit ontwerp haar stand
punt bepaald heeft.
De behoefte om op het gebied der
bioscoop Iets te doen in het belang van
de jeugd, is volstrekt niet in de eerste
plaats gevoeld door de rechterzijde, Bij
monde van den heer Vliegen heeft de
s.d.a.p. dan ook uitgesproken, dat het
haar aan het hart ging, haar medewer
king aan de tot standkoming van het
ontwerp niet te kunnen verleenen. De
regeering heeft toen op de meest grie
vende wyze getoond, dat zij geen pr\js
stelde op samenwerking met de groepen
der linkerzijde. Aan de bezwaren van
protestantsch christelijke zijde werd tege
moet gekomen, niet aan die der sociaal
democraten.
De s.d.a.p. en de vakbeweging zien in
de bioscoop een middel om propaganda
te maken en ontwikkeling te brengen.op
afgelegen plaatsen. Waar dat zoo is,
zouden zij toch wel mal zijn als zij aan
de gemeentebesturen het middel in han
den gaven om deze wijze van werken
tegen te gaan.
Wil men waken tegen slechte films,
laat men dan de bioscoop van de parti
culiere ondernemers afnemen en mooie
bioscopen bouwen, waar goede films ver
toond worden. Aan de zedelijkheid van
nul komma nul hebben wij niets. Het is
ook onjuist, dat de bioscopen zedenbederf
in de band werken, want Nederland heeft
een keur van christelijke burgemeesters,
maar het is nog bijna niet voorgekomen
dat een film werd afgekeurd op grond
van art. 188. 6
W aar zijn uw maatregelen voor de
dorpen gehangen waar gij de bioscoop
verbiedt? Gij hebt den steun aan de
volksuniversiteiten en de leeszalen pro
memorie op uw begrooting gebracht I En
het eerste wat gij doet nadat gij den
gulden hebt veilig gesteld, is de bioscoop
verbieden aan het kind. Moeten wij mee
doen aan dit spul op het tooneel der
wetgeving
Verbodebepalingen zijn ons niets, wij
willen positieven arbeid. Spr. roept de
rechterzijde toe: doe eerst uw plicht,
alvorens als censor morum op te
treden.
De beer B o m a n s (r.-k.) kan de bioscoop,
die een gave Gods is, waardoor onze
wetenschap wordt vermeerderd, niet ver
achten. Er zijn films geweest, die spr.
als mensoh beter gemaakt hebben.
Het bestaansrecht van de bioscoop mag
niet worden aangetast, maar indien ex
cessen geweerd moeten worden, dan ge
looft spr., dat het de plicht-van de wet
gever is het openbaar belang te dienen
en mogelijke schade van een overigens
goed instituut af te wenden.
De heer Kersten (st. ger. partij) ont
wikkelt bezwaren tegen het ongenoegzame
der voorgestelde regeling. Het gevaar der
bioscoop is gaandeweg grooter geworden
en de regeering is geroepen in te grijpen.
Meer en meer wordt van de kerk en
den godsdienst uitgetrokken, meer en
meer wordt het ongeloof gezaaid in-de
harten van jong en oud.
Wil de regeering het bioscoopgevaar
onderdrukken, dan zal slechts een remedie
overblijven, n.1. dat zij de openbare bios
coopvoorstellingen verbiedt. Spr. dient
een motie van die strekking in.
De heer Marchant (v.-d.) aebt de
voorgestelde maatregelen te ingewikkeld
en te uitgebreid.
De keuring zal alleen deze beteekenis
kunnen hebben, dat niet wordt toegelaten
wat strijdig is met zedelijkheid of goede
orde. De keuring is dus altijd negatief
en kan niet positief zijn.
Ook spr. pleit voor opneming van de
gesplitste keuring en wenscht het verval
len van de mogelijkheid, dat gemeente
besturen voorwaarden kunnen stellen,
omdat daardoor bet bedrijf onmogelijk
gemaakt kan worden.
De heer T i 1 a n u s (c.-h.) moet helaas
constateeren, dat hetgeen aan ons volk in
de bioscoop wordt voorgelegd, in het
algemeen niet bijdraagt tot de zedelijke
verheffing van het volk en de overheid is
verplicht voor de openbare zedelijkheid te
waken.
De verdere behandeling wordt verdaagd
tot Woensdag.
Vergadering van Woensdag 14 Oct.
De heer J. ter Laan (s.d.) vraagt
verlof de regeering vragen te stellen over
haar aalarispolitlek. Hierover zal nader
worden beslist.
Voortgezet wordt de beraadslaging over
het ontwerp-bioscoopwet.
Minister De Geer verdedigt het ont
werp. De voorstelling, als zou aan keu
ring voor volwassenen een controverse
vastzitten, berust, meent spr., niet op
historische feiten. Men late zich niet door
politieke overwegingen tegen elkaar op
stoken. De goede bioscoophouders zullen
juist een wet als deze toejuichen. Op de
motie-Kersten kan spreker niet ingaan.
Het gaat niet tegen de bioscoop zelve,
alleen tegen haar gevaren.
Regeerln ga wijziging.
Om misverstand te voorkomen wijzigt
spr. art. 4 van het ontwerp, waardoor
gemeentelijke voorschriften niet mogen
betreffen bioscoop-voorstellingen, uitslui
tend voor personen boven 18 jaar toe
gankelijk.
De heer Kleerekoper <s.-d.) repli
ceert.
De heer L. de Visser (oomm.)zegt,
dat de zedelijke gevaren der bioscoop
sterk verminderen. Maatschappelijke ge
varen z(jn de motieven voor de regeering
om in te grijpen.
Men legt het bedrijf zoovepl moeilijk
heden in den weg, dat het niet meer zal
kunnen voortbestaan. Spr. wijst op Rus
land, dat zeer veel doet voor de volks
ontwikkeling. Overal vindt men op open
bare pleinen ln Rusland de schoonste
bioscoopvoorstellingen. Hier doet de
regeering niets voor kunst, maar zij komt
met schijnheilige maatregelen om ver
meende zedelijke gevaren te bestrijden.
De heer Boon (v.b.) wijst er in zijn
repliek op, dat de rechterzijde de politiek
in deze aangelegenheid' heeft gehaald.
Was deze zaak geplaatst in het teeken
van de bescherming der jeugd, wij hadden
daartegen geen bezwaar gemaakt.
De heer Heemskerk (a.r.) is van
meening, dat het niet aangaat de bios
coop zonder meer te verbieden. Er zijn
goede en slechte boeken, men verbiedt
de boeken toch niet omdat er slechte
zijn Zoo is het ook met de bioscoop.
Spr. is in 't algemeen een voorstander
van het onderwerpde keuring kan zoo
geschieden, dat zij preventief werkt.
De heer Bomani (r.k.) is niet tevre
den over de jongste wijziging van art. 4.
Andere sprekers repliceeren, en ten
slotte komt in stemming de motie-Kersten,
die verworpen wordt met 86 tegen 2
stemmen.
Bij art. 4 licht de heer Boon een amen
dement toe en de heer van Aalten (v.d.)
een ander, waarin de vergadering even
wel blijft steken om hedenmiddag de
beraadslagingen voort te zetten.
Gaat dat Hen, gaat dat zien!
"V olgens het verslag in het Handels
blad (Ochtendblad van heden/ heeft
minister de Geer, bij de beantwoording
van de sprekers ln het Biosooop-ontwerp-
debat, gezegd:
Mannen en vrouwen van verschillende
levensopvatting zitten ln de bioeeoop^om-
De school in de plaats, waar tot duaver
dat, wat onzen kinderen in het latere le
ven van dienst la, wordt geleerd. Daar
leeren zij lezen en schrijven. Daar tracht
men onze jeugd bi] te brengen dat, wa.
noodzakelijk is om haar geschikt te ma
ken voor het maatschappelijk leven; het
is dus heel verklaarbaar, dat wij ook di
rect onzen blik naar de sohool hebben ge-
W8nd«
En onze gedachten verplaatsen ons
naar een klasse, waar een zgn. natuur
kundeles werd gegeven. Het was nu niet
een kloK. na ruit de luobt v,<id wegge
zogen, maar voor de klasoe stonden t wc&
schoolbord- n. Op het één buig ren groot
plaat, waarop een fabriek stond en op hot
andere, waarop de onderwijzer schreef,
lazen wij: „De elektrische centrale". De
kinderen hadden op hun bank boekjes,
die er net zoo uitzagen als de aardrijks-
kundeboekjes, welke door den heer Van
Balen zijn geschreven. Boekjes met plaat
jes. En één van die plaatjes uit het boekje
stelde precies hetzelfde voor als de plaat,
die op het groote, zwarte bord hing. $n
onze kinderen waren vol aandacht. Zij za
gen hoe de kolen met schuiten naar de fa
briek kwamen en daar op de roosters on
der de vuren werden gebracht; zü zagen
de groote stoomketels en de stoomleidln-
gen, die den stoom naar een ander deel
van de fabriek voerden. En de onderwij
zer zei: „Jongens, jullie weet nu, hoe we
in een electrische centrale stoom maken,
den volgenden keer zullen we zien, hoe
we dien stoom gebruiken om electriciteit
te maken". „Hè, wat fijn!"
Hoe waren ze toch aan dat leermateriaal
gekomen? Wij vroegen het den onderwij
zer, want we wisten, dat we in een tijd
leefden, waarin de nooden van de schat
kist groot waren en het aanschaffen van
het leermateriaal niet zoo eenvoudig was.
De onderwijzer vertelde, dat het leer
materiaal gekocht was door de gemeente
besturen, misschien wel uit de winsten,
die zij met hun electriciteitsbedrijf had
den gemaakt. Iedere lagere school had
drie schoolplaten gekregen. Plaat 1: van
kolen tot stoom; plaat 2i van stoom tot
electriciteit; plaat 3: de voortgeleiding van
de electriciteit Voorts ontving iedere
school veertig boekjes, waarvan de tekst
door den heer Van Balen, directeur der
Kweekschool voor Onderwijzers en Onder
wijzeressen te Amsterdam, belangeloos
was geschreven. En de kosten voor iedere
school waren maar 20.geweest en de
gemeentebesturen hadden voor die ge
ringe som een geweldigen steun verleend
aan de opvoeding van onze jongens.
De gedachte, die wij hierboven in beeld
brachten, heeft ons ook geleid bij den op
zet van onze paedagogische campagne.
Het schoolboekje is in proefdruk gereed
en voor belangstellenden op aanvrage ver
krijgbaar. De schoolplaten zijn geteekend
en worden gedrukt
Wij hebben' gemeend eerst een propa-
gandatocht met het leermateriaal te móe
ten houden om alle autoriteiten in Neder
land, die belang in ons werk stellen, met
de films, de schoolplaten en het boekje,
in kennis te brengen. Gaarne zullen wij
daarbij critiek op ons werk ontvangen,
zoodat de definitieve uitvoering zoo vol
maakt mogelijk kan worden. Bovendien
zullen wij indien na kennismaking met het
leermateriaal de blijken van instemming
vele zijn, ook gelegenheid hebben het
leermateriaal voor den laagst mogelijken
rijs beschikbaar te stellen. Voorloopig
die prijs vastgesteld op 10.— per stel
rle platen en 0.26 per boekje.
van d
(Wordt vervolgd.)
UIT DE PERSL
D© tjditalng bij d* Maria*.
In de N. Rott. Ort ontwikkelt M(erens)
uitvoering een aantal bezwaren tegen de
splitsing der Marine. De schrijver komt
tot de oonclusle dat de overwegende be
zwaren tegen de regeeringsvoorstellen
van drieërlei aard zfln, nl:
lo. politidk wegens het overdragen van
de defensie van Indië in handen van den
minister van Koloniën, die met de civiele
zaken zooveel te doen heeft, dat hij ln de
fensie-zaken nooit eenige leiding* zal ver
mogen te geven, terwijl de aangelegenheid
niet van zuiver kolonialen aard maar van
algemeen Staatsbelang is;
2o. organisatorisch, daar het een on
juiste organisatie is, wanneer van de ma
ritieme krachten niet in Europeesoh zoo
wel als in Overzeesoh Nederland gebruik
kan worden gemaakt. Men heeft de ma
rine in Nederland wel een aanhangsel, een
verlengstuk van het leger hier te lande
genoemd en dit is niet onjuist, maar de
marine moet ook nog wat anders zijn en
in veel hooger mate, n.1. een verlengstuk
van de Indische marine, een reserve, zoo
wel voor personeel, als voor materieel en
een opleidingsinstituut voo'r een groot
deel van het personeel;
8o. financieel wegens de veel hoogere
kosten, die aan een splitsing verbonden
moeten zijn, wanneer men deze beziet van
gemeenschappelijk; standpunt uit.
Overeenkomstige bezwaren, hoewel an
ders genuanceerd, bestaan tegen de totale
scheiding van de Nederlandsche en Indi
sche legers, maar ze worden niet gevoeld,
zelfs ontkend omdat men aan dien ver
keerden toestand is gewend geraakt
Er is maar één middel om die bezwaren
te ondervangen en aan de totale weer
macht voor een minimum van kosten een
maximum rendement te geven n.1. door de
geheele marine met de beide legere onder
éénhoofdig beheer te brengen; dan kan
het imperiale belang van onze weerbaar
held het beat worden verzorgd.
In de pereoneele unie, die thana is ge-
Verhooging der int telegram
tarieven; voor Nederland echter
zoo gering mogelijk.
De Aetualiaten.
Volgens JDe R«b." sljn thans alle nfdee-
door J. TEDERS.
II. De leerstof voor kinderen
