T
:r
VIERDE EN LAATSTE BLAD
PLAATSELIJK NIEUWS.
VAN ZATERDAG 24 OCTOBER 1925.
PREDIKBEURTEN.
De heer H. Marinus, onderwijzer
aan de Rehobothsohool alhier, is met in
gang van 1 Februari 1926 benoemd tot
hoofd der school met dien: bijbel te Heu-
keluriL (Verbeterde opgave).
Te 's-Gravenhage slaagde voor fiet
Machinisten-examen, voorl. diploma, de
heer D. Bais, alhier.
Vereeniging „Het Witte Kruis".
In een dezer dagen gehouden bestuurs
vergadering van de Noord-Hollandsche
vereeniging „Het Witte Kruis" werd tot
voorzitter, in de plaats van den heer A.
Grunwald, die als zoodanig bedankt had,
gekozen de heer J. Kamman, plaatsver
vangend voorzitter. Tot plaatsvervan
gend voorzitter werd gekozen de heer
W. J. Bakker, arts alhier, die tevens
oandidaat werd gesteld voor het Hoofd
bestuur in de vacature dr. van Leeuwen
te de Rijp. In een tweede vacature voor
een hoofdbestuursfunctie, tengevolge van
het overlijden van den heer Ledeboer te
Hilversum, werd candldaat gesteld do
heer dr. Beeker te Barsingerhorn.
Ingesteld werd Voorts eene commissie
▼oor huisverzorging. Deze oommissie zal
onderzoeken of en in hoever huishoude
Hjke hulp noodig is in gezinnen waar de
vrouw ziek is of overleden.
Lezing van den heer van 'de Volkere.
Voor de Vereeniging A. G. O. trad
Donderdagavond de heer W. O. van de
Volkere (Amsterdam) op met het onder
werp „photographie en misdaad". Het
was wellicht eensdeels een niet bijster
aantrekkelijk onderwerp, maar aan den
anderen kant was het iets, waarover A.
G. O. nog nimmer een spreker had ge
had. Die overwegingen leidden er het
A. G. Ó.-bestuur dan ook toe dén heer
van de Volkere, dien men zich van vroe
ger heriifherde, uittenoodigen. Eenspre
ker is de heer van de Volkere niet, maar
zijn experimenten enz. waren altijd heel
interessant. Hij vertoonde ditmaal een
groot aantal lichtbeeldenportretten van
verschillende misdadigers, photö's van
vervalschingen, hun geheimschrift, hun
instrumentarium, ,enz. enz. en hij liet ons
zien op welke wijze de justitie onzicht
bare vingerafdrukken zichtbaar maakt,
en daardoor dikwijls waardevoUe*anwij-
zingen vindt omtrent den bedrijver van
een misdaad. Ook onzichtbaar schrift
werd aan het daglicht gebracht. Gedeti
neerden brengen soms aan familie of
kennissen mededeelingen over doormid
del van melk, urine of speeksel. Op het
bloote oog zijn deze onzichtbaar, doch
met een rookende lucifer zijn de letters
tevoorschijn te brengen. Verder toonde
hij ons een door hem gemaakt watermerk,
dat niet, zooals in den regql het water
merk van valgch bankpapier, na eenigen
tijd verdwijnt, doch dat zichtbaar blijft.
Het is ondoenlijk van het vele, dat ver
toond werd, een eenigszins volledig beeld
te gevenenkele biograpixieën van mis
dadigers hadden wij, met het oog op de
aanwezige kinderen, liever achterwege
geziea, ondanks het feit, dat de heer van
de Volkere zelf bij den aanvang zeide
zich in dit opzicht zeer te zullen matigen.
In ieder geval kregen de toeschouwers
en -hoorders een goed denkbeeld van de
groote waarde der photographie bij de
opsporing van misdaden. Nog onlangs
hebben we kunnen lezen van de ultra
violette stralen, door den heer van Ledden
Hulsebosch toegepast op vervalschte
wissels bijvoorbeeld, die tot nog stérker
resultaten leiden dan de photographie
alleen. Maar ook de heeren inbrekers
zelf staan voor niets, zooals ons een in
strumentarium van zóo'n meneer bewees.
Vermakelijk was de aanschouwelijke wijze
waarop de spreker zoo'n diefstal in
dit geval een hoteldiefstal demon
streerde, en een der bestuursleden aohter
de coulissen, die voor de bediening van
de lamp zorgde, had voldoende gevoel
voor humor om op het klopje tegen de
lambrlzeering van het tooneel, dat in
werkelijkheid het klopje van den inbre
ker voor een hotelkamerdeur moest voor
stellen, te antwoorden met een „ja".
Overigens bood deze avohd vele vroolijke
oogenblikkende eigenaardige wijze van
demonstreeren van den heer van de Vol
kere, de gemoedelijke jovialiteit, waar
mede hij met zijn publiek omging, en,
niet te vergeten, de perykelen inzake het
licht, droegen déartoe bij. Want de in
stallatie van „Casino" was defect en nu
was dit gebouw aangewezen op de ge
meente. En daar de gemeente voor deze
speciale gelegenheid een speciaal tarief
heeft gemaakt, was het zaak niet op volle
stroomsterkte te branden, en zoo moest,
als de lantaarn werd ingeschakeld, een
deel elders in het gebouw worden uitge
schakeld, hetgeen af en toe stagnatie gaf.
De oude heer van de Volkere werd dan
een beetje driftig, en zoo gaf een en
ander herhaaldelijk aanleiding tot -uit
bundige vroolijkheid.
Zoodat tenslotte, ondanks dat de lezing
"Is zoodanig wel ietwat teleurstelde, de
aanwezigen zich amuseerden, en een
Tr°olijke avond voor een kwartje is in
oezen tijd niet te versmaden. Een volgend
maai zal A. G. O. het beter doen, want
krijgen nu, als we ons niet vergissen,
den heer Salm.
Electriciteits-propaganda.
In een reeks artikelen, geschreven door
den heer Teders, is reeds in ons blad
uiteengezet het plan betreffende een
grootsch-opgezette propaganda op het ge
bied van toepassing der eleotriciteit in
het dagelijksch leven. Daarin werd mede
gedeeld, dat men een stelselmatige propa
ganda zou voeren onder de schooljeugd,
en daartoe gedurende een aantal weken
de kinderen de elementairste begrippen
omtrent electriciteit en haar toepassing
zou bijbrengen.
De inzet tot deze campagne ving Don
derdagmiddag aan door de vertooning
van een tweetal films, voorafgegaan door
een korte inleiding. Het gemeentebestuur
van Helder had daartoe uitgenoodigd alle
openbare- en bizondere scholen, de Nijver
heidsscholen, de Handelsscholen, de
H.B.S., verder de gemeentebesturen van
Texel, Anna Paulowna, Callantspog, Wie-
ringen, Wieringerwaard, Schagen, Bar
singerhorn, Zijpe, St. Maarten, Petten en
.Harencarspel, van welke plaatsen dan
ook meest vertegenwoordigers waren ge
komen. Ook was op deze bijeenkomst
aanwezig een sub-commissie uit de Com
missie voor de Beroepskeuze.
Deze dames en heeren het onder
wijzend personeel in de gemeente Helder»
was uitteraard sterk vertegenwoordigd
werden in de „Tivoli"-bloscoop door den
burgemeester van Helder welkom gehee-
ten, waarna de heer Teders, van de Ver
eeniging van Directeuren van Electrici-
teltsbedrijven een korte inleiding hield.
In het voorjaar van 1924 werd ae Ver
eeniging door eep gemeentebestuur op de
Drentsche hei om advies gevraagd inzake
electriflcatie dier streek. Vóórdien was
reeds in het Gooi een experiment gegeven,
dat vrijwel mislukte, omdat de kinderen
niet vooraf een beetje wegwijs in deze
materie waren gemaakt. In Drente werd
het anders gedaan,v hetgeen spr. nadór
uiteenzet. Uit dit experiment is de samen
werking ontstaan, die thans geleid heeft
tot deze demonstratie. Spr. wijst er op,
dat evenwel van den onderwijzer de eigen
lijke propaganda moet uitgaan, niet van
de Vereeniging van Directeuren, als be
langhebbenden bij de industrie.
Spr. verhaalt hoe men teiropziohte van
het leermateriaal gehandeld heeft; hoe
moest men aan geschikt leermateriaal
komen? Volwassenen weten weinig of
niets van de electriciteit af. Wij besloten
toen, zeide spr., een brochure in de wereld
te zenden en daarin te verzoeken ons
critiscfie op- en aanmerkingen te doen
toekomen. Dat plan sloeg in en daaruit
is een bijna ideaal boekje ontstaan. Het
moeilijkst was een gppulaire verklaring
te vinden voor den generator. Tenslotte
heeft men ereen eenvoudige natuurkun
dige verklaring voor gevonden.
De bedoeling nu van deze campagne
is niet deze filmvertooning. De eigenlijke
propaganda moet op de scholen beginnen
wat hier hedenmiddag geschiedt is niet
het experiment. Het bedoelde boekje van
"en heer van Balen geeft alleen de groote
'nen aan voor het onderwijs; de onder
wijzer moet die verder uitwerken.
Men zal vragen: is het niet noodig
eens de gevaren der electriciteit naar
voren te brengen, omdat er tegenwoordig
nog al eens ongelukken gebeuren op dit
terrein? Spr. zou willen antwoorden,dat
men alleen van gevaar kan spreken, indien
men weet wat eronder wordt verstaan.
Na deze inleiding is de bedoeling, dat
gedurende een zestal weken op de scholen
onderwezen wordt op het gebied van elec
triciteit, waarna een tentoonstelling zal
worden georganiseerd, Deze ztil ook voor
kinderen van elders worden toegankelijk
gesteld, waarbij aan de spoorwegdirectie
medewerking zal worden gevraagd voor
extra-tarieven. Dat bezoek moet geheel
als een schoolles worden opgevat. Voot
volwassenen zullen alsdan voordrachten
worden gehouden, kortom, het zal een
groot experiment worden, dat tot stand
wordt gebracht met den steun der groot
industrie. Met veel enthousiasme werken
de gemeentebesturen met ons mee. Als
voorbeeld haalt spr. de gemeente Haarlem
aan, die leermateriaal heeft besteld, èn
dit bekostigde uit de winsten van het
Electriciteitsbedrijf. Om onderwijzers in
staat te stellen hun stof te behandelen,
zullen voor hen speciale voordrachten
worden gehouden.
Na deze inleiding werden de kinderen,
die buiten stonden te wachten, toegelaten
en ving de fllmvertoonimfaan. Een tweetal
ad, i
voorstellingen, die het gezelschap van Jan
Musch van plan was hier te geven. Is de
deelname daarvoor voldoende? Zoo vroeg
vroeg men1 ons; hebben zich zooveel deel
nemers aangemeld, dat de voorstellingen
kunnen doorgaan?
Zooals het wol altijd gaat, zijn er ook
thans verschillende personen, die liever
eerst de kat uit den 'boom kijken, alvorens
zich aan een dergelijke „reuzen"-uitgave
van 8.— te binden. Hoewol dientenge
volge het aantal deelnemers nog niet bij
een is, heeft de directie van Casino ge
noegzaam vertrouwen in het Heldersohe
puibliek, dat toch niet die bedoeling heeft
deze voorstellingen onmogelijk te maken
en daarom kunnen wij mededeeien, dat
de voorstellingen in ieder geval doorgaan.
Tot en met Dinsdag 27 October a.& kan
men zich nog opgeven bij den heer Ko-
keüaar en in Casino.
Hierbij moet er voorts op gewezen wor
den, dat 400 inteekenaren een uiterste
minimum is voor deze kunstavonden. Met
400 abonné's kunnen de voorstellingen
doorgaarf, meer niet Maar de heer
Musoh mag redelijker wijze op een groo
t-er opkomst rekenen en wij gelooven ook
wel, dat het Helderache publiek hem niet
zal verloochenen. Alleen, indien imen
afzonderlijke kaarten1 koopen wil voor
één be<paalden avond, zal men véél meer
moeten betalen dan 1.Reeds een vo
rig imaal is door ons gezegd, dat de kaar
ten voor de drie voorstellingen niet per
soonlijk zijn, zoodat men ze onderling rui
len of verkoopen kan. Op die manier
wordt toch waarlijk de rlsioo wei zeer
klein!
Ten1 slotte volgen hier nog enkele kri
tieken over verschillende stukken:
„Haar groote dag" van den bekenden
Poolman op geniale wijze de hoofdrol
vervult, is van een zeer boetenden inhoud
en heeft dan ook bij het gezelschap van
Dr. Willem Royaards zeer veel succes
gehad. Overal had de jubilaresse volle
zalen er. we hopen ook van hier. Over de
voorstelling In Amsterdam (Stadsschouw
burg) schrijft „De Telegraaf":
„Het is ^alles zoo hartelijk gemeend bij
dit jubileum; de spelers van mevrouw De
v' os steunen de hoofdrol niet alleen met
spel, maar ook met liefde. Het was een
mooie avond. En Clinge Doornbos rijmt
in hetzelfdeblad zijn woordspeling, waarbij,
zooals hij te Helder zeide, zoo dol op is
Help dus allemaal een handje,
Komt eens kijken, 't is voor Jan,
Doe 't desnoods maar om de „Vrouw", die
„Om het Kind" speelt om den man.
„Duinoord",
Het bekende theehuis „Duinoord", aan
den Strooweg alhier, wordt op 18 Novem
ber b}j inzet en op 25 Nov. bij toeslag pu
bliek verkocht.
Ver. van Personeel in 's Rijksdienst
„Onderling Belang".
Het bestuur van bovengenoemde Veree
niging had gisterenavond eene openbare
vergadering uitgeschreven in de „Scala"-
bioscoop, waar als spreker optrad de heer
F. Perdok.
De vergadering was goed bezocht. De
heer L. van Loo, die haar opende, zette
uiteen, wat de bedoeling der vergadering
was.
Wat hier de laatste weken gebeurd is,
weet men: een noo^uitkeering was ons door
de vorige regeering toegezegd en wij dach
ten, dat de nieuwe regeering die belofte
sojirljver F. do Sinólalr, wiens eigenlijke^ z°u zijn nagekomen. Wij waren zeer ver-
naam is A. H. van der Feen, is een sterk J
speelstuk met uitstekende kwaliteiten.
Het heeft juist voor onze plaats groote
aantrekkelijkheid, omdat de handeling
plaats heeft ln het gezin van een zee
officier. Mevrouw van. der Horst—v. d.
Lugt Melsert vertolkt de hoofdrol en de
Arnhemsohe Courant schrijft over haar
spel:
In ndemlooze stilte booft men da -jroot»
tooneelen van mevr. Wilh. d. Horet, do zoer
talentvolle kunstenares govolgd, vooral dat
in het tweede bedrijf, waar zij ln Ingetogen
heid en rijkdom van intonatlo-nuanoee en eoha-
keerinsen «af, die haar eene te meer deden
kennen ale een van de heel «root-en van one
nationaal tooneel. Konder onderscheid werden
de andere rollen trood gespeeld, zoodat het
heel groote suocos volkomen verklaarbaar was.
„Nieuwe Arnhamsche Courant":
Wij hebben den ^geheelen avond genoten,
werkelijk met voilé teugen, van bet heerlijk
talent van mervr. v. d. Horetv. d, Lugt Mel
sert. Wat ie zij een groot tragédienne, en met
welk een volle overtuiging wiet zij zich te
geven ln haar moeder-rol. Hoe lier en eell-
bewuet toonde zij zloh hier het mooder-dier,
dat knauwt ale men het jong te na komt, hoe
trote en dapper was zij in haar opoffering, hoe
kléin en schuchter echter, ale zij haar kind
tot rechter roept Zij maakte dezen avond voor
one tot een die wij niét licht vergeten zullen.
Er Is veel geepplauddsesrd en terecht
„De Maasbode":
Het Schowtooneel had van dit stuk een
buitengewoon goede vertooning gemaakt. Me
vrouw v. d. Horst leverde zeer suggestief nu
oene diep ontroerend, daa fel-striemend spel.
In Pi er re Mols als Voe had zij in het eerste
bedrijf een onverbiddelij.ken partner. Mevr.
d. Horet vond telkens een grooten bijval van
het publiek.
films werden vertoond, de eene „Van
kolen tot electrioiteit", was opgenomen
in tweu oentrales te Amsterdam en gaf
een kijk op het bedrijf. Men krijgt een
goed denkbeeld van den grooten omvang
hiervan en van de ontzaglijke hoeveel;
heden kolen, die benoodigd zijn voor de
opwekking der electriciteit. Natuurlijk,
dat niet kon worden uiteengezet hoe de
stroom wordt opgewekt. De tweede Kim
gaf, in den vorm van een kinderver
haaltje, een duidelijk beeld van de toe
passing van eleotriciteit in het moderne
op de ouderwetsche, primitieve manier;
zijn vrouw vecht in de keuken tegen een
rookend fornuis en manlief is 's avonds
om negen uur nog niet klaar. Darf komt
een vriend, die eleotricien is én weldra
zien we Piet Zaagmans geheel geëlectri-
fleeerd; hij schaaft, zaagt en hamert
electrischzijn vrouw kookt op haar
electrisch fornuis en wascht en strijkt
electrisch, enz. En steeds komt de vriend
nieuwe practische verbruiksvoorwerpen
vertoopen. Tenslotte zien we de vier
samenwerkende %achtenpaedagogie,
techniek, organisatie en administratie,
die het mogelijk zullen maken wat meer
kennis bij te brengen over electriciteit
en hare toepassing. Een drietal school
platen, waarover de Vereeniging reeds
beschikt, werden éveaeens vertoond.
De voorstellingen van Jan Musch.
Van verschillend© zijden werd ons de
laatste dagen gevraagd naar de plannen
betreffende da goedkoop©
Wat de beide andere stukken betreft,
wjj komen daar te zijner tijd op terug.
„De consequentie van fatsoen" Ja een
Italiaansch stuk van Luigi Pitandello, en
Pirandello is een' zeer bekend schrijver in,
zijn land. Het buitenland kent hem min
der; ln Rome heeft (hij een eigen schouw
burg en een eigen gezelschap. Hij is even
als Ibsen een steller van problemen, al
verschilt hij hemelsbreed' van dezen Noor.
Ibsen gebruikt zijn personen en hun han
delingen om bepaalde problemen te be
lichten, terwijl een geheimzinnig, duister
noodlot over de situatie hangt. Bij den
Italiaan zijn het de personen zelf, die de
algemeen© waarheden verkondigen, er
bewust naar handelen of ze*bij anderen
demonstreeren. In het uitdenken van ka
rakters van omstandigheden, waarin hij
zevplaatst, is Piradello eén meester. De
dialoog is geestig, de ontknooping ver
rassend. Het stuk in kwestie is een aan
eenschakeling van fonkelende gesprek
ken, en door het publiek hartelijk ont
vangen. Men leze het artikel van Oom.
Veth in de „Soo. Gids".
„De Huwelijksbarameteir" het derde
vnn de reeks stukken behoort tot de
kluchten, waarbij het lachen den heelen
avond niet van de lucht is. Het is de ge
schiedenis van twee jonge paartjes; van
het eene is de man te goed voor zijn
vrouw, van het andere de vrouw te goed
voor haar man. Het is in New York en
Londen honderd© malen gespeeld
Alzoo: tot en met Dinsdag clo. kan men
leven. Een -schrijnwerker ziet men bezig T°?r voorstellingen van Het
Schouwtooneel nog opgeven. Op den
speelavond zelf zal de toegangsprijs voel
hooger worden.
Voorstelling „Öm het KlntT.
Jubllé mevr. Gusta de Vos—Poolman.
Zooals wij reèds eerder hebben bericht,
geeft mevrouw de VosPoolman met
haar gezelschap morgen (Zondag) een her
inneringsvoorstelling in „Casino", evenals
zij dit reeds in de groote steden heeft
gedaan. Het is hier niet te doen om een
grootpche huldiging, bloemen en toespra
ken,! maar om een tjokvolle „Casino"-
zaal, tenninde de hoogst begóafde actrice
in de gelegenheid te stellen, voor haar
man, den niet minder beroemden acteur
Jan de Vos (welke sinds eenige jaren
om gezondheidsredenen niet meer kan op
treden) te kunnen zorgen. Om de deelname
zoo groot mogelijk te maken, heeft men
de entréeprijzen zoo laag gesteld als maar
eenigszins kan. Het mooie tooneelspqj
„Om het Kind", waarin mevr. de Vos-
zijn
Nov
ontwaardigd toen wij hoorden van de nieu
we plannen der regeering, die deze ver
wachting den kop indrukte. Reeds zijn pro
teststemmen .opgegaan in diverse vergade
ringen en ook te Helder wilden wij onze
stem doen hooren. Nu zegt men: het is
mosterd na den maaltijd, de zaak is in de
Kamer al behandeld. Maar zoo mogen wij
toch niet spreken. Er is het laatste woord
nog niet over deze aangelegenheid gespro
ken. Wij hebben gemeend nochtans onze
stem te moeten doen hooren.
De heer P e r d o k verkreeg hierna het
woord.
Inderdaad, fle zaak is rtiet af, vooral
niet als gij niet wilt, zoo zeide hij. 't Komt
er niet op aan wat de bestuurders doen,
maar wat gij doet. Oirtevredenheid is een
ondeugd en er zijn tegenwoordig heel wat
ontevredenen" onder het rijkspersoneel.
Maar uwe ontevredenheid is zeer gerecht
vaardigd. Een regeering als deze moet re-
geeren uit haar beginsel: geef den arbeider
loon. Ook in de encycliek „Rerum
ovarum" staat dit, en het is op 't oogen-
blik zóó, dat wij worden bespot en ge
hoond. De regeering laat cijfers omtrent
haar ambtenaren publiceeren, waar alle
grond van degelijk onderzoek aan ont
breekt. Deze regeering voert een mislei
dende politiek. Dit zijn groote woorden,
doch spr. zal er de waarheid van aantoo-
nen. Wij dachten, dat aan de ambtenaren
een zeker bestaan moest zijn gewaarborgd,
onafhankelijk van den toestand der schat
kist. De grondslag bij elke regeering zou
moeten zijn: wat heeft een gezin noodig?
Maar de regeering heeft het andersom ge
daan: zij heeft de cijfers genoemd, die aan
salarissen werden uitgekeerd. Alle couran
ten schreven er over, dat dat veel té veel
was, maar men bedenke, dat hieronder alle
onderwijzers, alle militairen etc. begrepen
waren. Spr. heeft gezegd, dat deze voor
stelling van zaken onjuist was: eu een
paar jaar later bleek dan ook, dat het cijfer
van den heer Colijn van 210 mill. slechts
176.4 mill. bedroeg. Colijn heeft het Ne-
derlandsche volk bedot en met zijn mislei
dende cijfers u een rad voor de oogen ge
draaid.
De vergissingen van Minister Colijn lei
den er toe, dat de Regeering bedwongen
en getemperd spreekt over de verwachtin
gen van het dienstjaar 1925.
De Minister drukt zich over'de meeval
lers aldus uit:
Hoewel omtrent den loop van net
dienstjaar nog uiterst weinig( te zeggen is,
mag toch met vorenstaande cijfers voor
oogen verwacht worden, dat de rekening
in geen geval een tekort zal aanwijzen."
Iedere normale burger en zeker elke Mi
nister van Financiën zou voor 1926 tot
de volgende conclusie moeten komen:
Over 1925 bedraagt het geraamde tekort
9 millioen. Dit tekort steeg door later ge
voteerde uitgaven tot 19.5 millioen. Inmid
dels kwamen in werking twee nieuwe be
lastingwetten, n.1. op 1 Januari 1925 de
verhoogde tabaksbelasting en op 1 Juli
1925 het verhoogde tarief. De opbrengst
daarvan schatte de Minister op 12 a 13
millioen. Over de eerste 8 maanden des
jaars is echter de raming der inkomsten
door reëele ontvangsten overtroffen met
18 millioen. Eenige toename van dien mee
valler is zeker te wachten.
Indien hij fcroeit tot 22 millioen, dan is
het batig slot over 1925 15 millioen.
TJit dël millióenennota blijkt verder, dat
de uitgaven voor 1926 15 millioen lager
zijn geraamd dan voor het dienstjaar 1925-
De eindrekening 1926 komt daardoor
30 millioen gunstiger te staan.
De Minister raamt de inkomsten voor
26 40 millioen hooger dan voor 1925.
neem aan, dat de Minister daarvan 20
millioen uit de meevallers heeft verwerkt
(Tabakswet, Tarief wet, etc.).
De nyllioenennota voor 1926 had op de
gegeven cijfers derhalve een batig slot
kunnen aanwijzen van 50 millioen.
Dit bedrag zal stellig stijgen tot <?.5 mil
lioen, omdat ik van oordeel ben, dat het
tarief 20 millioen zal opleveren; de Minis
ter rekent op een meerdere opbrengst van
15 millioen.
Tot welke verkeerde gevolgtrekkingen
de tegenwoordige Minister van Financiën
is gekomen, moge blijken uit bovenstaande
uitlatingen:
In een rede op 18 Juli 1924 voor de
A.-R. Kies vereeniging verklaarde de heer
ZONDAG 18 OCTOBER.
Ned. Herv. Gemeente.
Nieuwe Kerk (Weststraat):
's avonds 6.8(1 uur, Ds. O. C. de Kloet
Onderwerp: „De broodvraag".
Weeterkerk:
's morgens 10.80 uur, Ds. W. A. F. van Dijk.
Hulsduinen:
Geen dienst
Jullanadorp:
's morgens 10 uur, Ds. O. O. de Kloet,
van Helder.
Anna Paulowna.
's Morgens 10 uur, Ds. IJ. van Dijk, van
Schagen.
Evangelisatie (Palmstraat):
's morgens 10 uur en 's avonds 5.80 uur,
Ds. M. G. Blauw, van Haarlem.
Geref. kerk (Spoorstraat),
's Morgens 10 uur en 's avonds 6.80 uur:
Ds. J. H. Rietberg, van Maassluis.
Chr. Geref. Kerk (Steengracht):
's morgens 10 uur en 's avonds 6 uur,
Ds.' B. van den Berg.
Oud Geref. Kerk (Hoogstraat):
's morgens 10 uur en 's avonds 6.80 uur.
Doopsgezinde Kerk:
's morgens 10 uur, Ds. J. Koster.
Luthérsche Kerk:
's morgens 10 uur, Ds. Weeda, van Oos-
terland (bij Zierikzee).
Leger des Hella (Spoorgracht 88),
's Morgens 10 uur, Heiligingsdienst.
's Namiddags 8.80 uur, OpenluchtbiJeen
komst, Prins Hendriklaan.
's Avonds 8 uur, Heilssamenkomst.
Colijn, dat door de aangebrachte salaris
verlaging het ambtenaarssalaris vlak was
komen te liggen met het gemiddelde volks
inkomen en in zijn Radiorede kwam Z.Exc.
tot de conclusie, dat die 210 millioen sala
rislast (die nooit heeft bestaan) exorbitant
hoog was.
Het waren de statistieken nelve, die het
Rijk uitgaf, welke dit aanwezen en de re
geering heeft er spijt genoeg van dat ze
openbaar zijn, want telkens komen voor
een of ander cijfer orders om het niet té
publiceeren.
En wat blijkt nu?
Slechts een enkele ambtenaar is niet in
de Rijksinkomstenbelasting aangeslagen.
De gemiddelde belastingbetaler heeft over
1922/23 een inkomen gehad van f 3158
en de ambtenaar een gemiddeld inkomen
van 2308. Dit gemiddelde inkomen is
volgens het Bezoldigingsbesluit 1925 thans
1963. Het gemiddeld inkomen per be
lastingbetaler bedroeg voor Amsterdam,-
Den Haag, Rotterdam en Utrecht in 1922
resp. 3400, 3850, 3452, 3458.
De ambtenaar evenwel genoot slechts
70 hiervan als gemiddeld salaris, en dat
is teruggebracht tot beneden 2/3. En men
durft nog te zeggen, dat uw salaris ligt in
het vlak van het gemiddelde inkomen.
Door dergelijke berekeningen worden
natuurlijk de salarissen allerwege geweldig
gedrukt. Een ongeschoold arbeider heeft in
Den Haag f 35 per week.
Dat zal hier wel heel wat minder zijn
aan de werf. (Geroep: 22!). De loon
schalen der rijkswerklieden zijn bedroevend
laag. Voor den ongeschoolden arbeider bij
de% Spoorwegen moet de Minister thans
goedkeuren een minimum van f 1623, ter
wijl in het Bezoldigingsbesluit staat een
salaris van pi. m. f .1400.
Men kan dus wel nagaan, dat de geheele
salarissen van het Bezoldigingsbesluit te
laag zijn. Het is dan ook in Den Haag zoo,
dat een ambtenaar op 30-jarigen leeftijd
minder verdient dan een ongeschoold
werkman.
Op 2 Maart 1925 kwamen wij voor het
eerst bij elkaar onder leiding van mr. Kan.
A}s Kan zegt het kan, kan het, kan Kan
het niet, dan kan het ook niet. Hij zei, dat
het georg. overleg nog wel wat kon doen,
en het salarisbesluit moest herzien worden.
Wij drongen aan op herziening voor onze
•menschen, en er werd een sub-coiqmissie
ingesteld, die al na 4 dagen vergaderde, het
ging dus den goeden kant op. Men dacht
wel salarisherziening op korten tijd te
kufflien krijgen met terugwerkende kracht.
Spr. betwijfelde dit. De tijd verging, en
vóór de verkiezingen kwam er niets van.
Wij hoopten althans, dat de overgangsbe
palingen zouden worden herzien. De regee
ring kon zich niet met het denkbeeld eener
verhooging vereenigen, was echter niet
ongenegen eene uitkeering ineens in het
najaar van 1925 te geven. Wij gingen
hierop in; de meerdere opbrengst der mid
delen en het hoogere duurtecijfer zouden
in aanmerking kamen.
En ziet nu, hoe in-gemeen wij behandeld
zijn: daarvoor verbonden wij ons geen actie
te voeren Wij hebben de regeering ver
trouwd, wij hebben gèen incidenteele ver-
hoogingenl bepleit, deelden dit mede aan
onze insturen en besloten van het onder
houd met den Minister notulen te maken,
teneinde de belofte der regeering op schrift
te hebben.
De heer Colijn stelde er prijs op de over
eenkomst-met de ambtenaren goed te keu
ren; las en verbeterde het concept. Maar
zoo vlak voor de verkiezingen wilde Colijn
zich niet binden, hetgeen billijk was.
In de.sub-commissie hadden we telkens
aangedrongen eens een overzicht te geven
van de gelden, die ons ontnomen waren.
Wij kregen tenslotte een stuk ,of wat cij
fers, en daaruit bleek al spoedig, dat door
het salarisbesluit wij geen 11%, zooals
Colijn wilde (n.1. 23 mill. van 210 mill.),
maar 13V1 achteruitgingen.
Men durfde ons de cijfers niet geveo.
Toen wij tenslotte op 7 Sept. naar Min.
Colijn gingen, wilde deze niet over die 210
mi'H. spreken. Nu blijkt wel, dat het maar
180.000.000 bedroeg. En Colijn kon nu