T
Sint-Kicolaas-Cadeaux.
WESTSTRAAT 17.
Tweede Blad
BINNENLAND
DRUKWERK
C.DEBOERJR.
M. ucs, ""i A"istieke, en, ReestelÜke
VAN ZATERDAG 28 NOVEMBER 1925
De overeenkomst met Duitschland.
Ingezonden
DAMES-KLEEDERMAKER, BONTWi
Wi] vervaardigden een collect»
in zedr aparte modellen,
bijzonder geschikt voor
BONTCOL In prima Seal, Am.
Opossum, Mol, Vlsionette enz.,
vanaf f 8s
PELTERIJEN-MAGAZIJN
VAN ALLERLEI AARD
UIT DE PEES.
De Kabinetscrisis.
i Tweeërlei
partijen in casu de R.K. Staatspartij
AMST ERDAMSCHE BRIEVEN.
AD VERTEEREN ZONDER DIT IN DE
HELDERSCHE COURANT TE DOEN
18 GEEN ADVERTEEREN.
D« kabtnetecriwlft
Donderdagmorgen eni middag hebben
het partybèstunr dei- &D.AJ\ en het be
stuur van het NederLandsdh Veerbond van
VakvereenigLngen met de socaal-demo-
cratiflctoe Kamerfracties een vergadering
te Amstendam gehouden ter besprefcuw
van den poliMeken toestand. Omtrent het
verhandelde is den aanwezigen geheim
houding opgelegd.
SaJarlsregeling Rijkspersoneel.
Naar „Dé Rsb." verneemt heeft de oom-
missie-De Wilde Donderdag een aanvang
gemaakt met de besprekingen over het
aan de regeering uit te brengen advies be
treffende onjuistheden, welke in de op 1
Juni 1925 in werking getreden loon- en
«alarmregeling zouden bestaan, te herstel
len.
De Oommissie zal haar arbeid Vrijdag
4 December voortzetten.
Kamer van Koophandel voor HoUand's
Noorderkwartier.
In de Woensdagavond ten Stadhuize
te Alkmaar gehonden vergadering van
K. v. K. voor Holland's Noorderkwartier
is besloten, zoo gauw als het nieuwe
Ministerie optreedt, aan te dringen op
niet-uitvoerig van het gewijzigd ontwerp-
Ztgelwet.
Naar aanleiding van het verzoek der
propaganda-commissie voor de wegen
verbetering om wegen te noemen, die in
de eerste plaats verbeterd moeten wor ien,
besloot de Kamer hieraan te voldoen,
doch was overigens van meening, dat er
eigenlijk In het geheele Noorderkwartier
geen enkele weg geheel in orde was;
het allereerst moest echtër de Twuiver-
weg onder handen genomen worden.
Door den heer D. H. Grünwald werd
medegedeeld, dat eene commissie uit de
Kamer een onderhoud had gehad met
den hoofd-inspecteur-generaal der Ned.
Spoorwegen over opneming van een lid
der Kamer in dep Spoorwegraad, over
de slechte verbindingen van Amsterdam
met Helder en enkele minder geschikte
treinen, benevens over de quaestie der
onbeschermde overwegen. De Commissie
had de toezegging gekregen, dat zooveel
mogelijk, met de wenschen der Kamer
zou rekening worden gehouden, terwijl
bij ieder der leden dezer commissie de
indruk achter bleef, dat het gevraagde
•in ernstige overweging zou worden ge
nomen en voor het grootste deel zou
worden ingewilligd.
De voorzitter, de heer S. W. Arntz,
wenschte de zonder stemming herkozen
leden Kolster, Grondsma, Messelaar en
Blaauwboer geluk en deelde mede. dat
voor Let klein-bedrijf een nieuw candidaat
in dejjmanufacturen branche was gesteld,
hetgeen hij betreurde, omdat deze branche
reeds in de Kamer vertegenwoordigd was
en hij liever een lid gekozen zag uit
een andere tak van bedrijf.
Het departement van buitenlandsche
zaken deelt het volgende mee:
Bij de te Berlijn gevoerde onderhande
lingen zijn deNederlandsche en Duitsche
regeeringen tot overeenstemming geko
men over de volgende punten.
De Duitsche regeering garandeert aan
den Nederlandschen goedereninvoer de
behandeling op den voet van de meest
begunstigde natie, welke behandeling tot
dusver niet op bevredigende wijze bij
verdrag was vastgelegd. Verder is een
regeling getroffen voor den invoer van
Nederlandsche steenkool in Duitschland.
De uitvoer uit Duitschland van ontvette
beenderen wordt vrijgegeven, terwijl om
trent den uitvoér eveneens een regeling
tot stand is gekomen.
Bovendien worden voor de volgende
Nederlandsche uitvoerartikelen de invoer
rechten voor 7 jaar verlaagd: aardappelen,
witte kool, roode kool, savoye kool, toma
ten, bloemkool, spruitkool, komkommers
en augurken, uien, wortelen, kropsla,
pelargonla, fuchsia's, cineraria's, reseda's
planten zonder aardkluiten, magnolia's en
laurieren met kluit, ilek, amuba, rhodo-
dendrons, azalea's met kluit, taxus en
buxus met kluit, blauwsparren, en chama-
oyprls met kluit, hyacinthen-, tulpen- en
narcissenbollen, druiven in postpaketten,
kersen en aardbeien, zeelt, oesters, Edam
mer- en Goudakaas, koolzaadolie, raapolie,
beukennotenolie, aardnotenolie, maan
zaadolie, negerzaadolie, sesamolie en
zonnepittenolie, katoenzaadolie, andere in
het Duitsche tarief niet afzonderlijk ge
noemde vette oliën, geharde vette oliën,
gecondenseerde melk met of zonder suiker,
lood en zinkwit.
Hierbij valt in aanmerking te nemen,
dat sommige van deze artikelen, benevens
andere niet genoemde artikelen krachtens
de meestbegunstigjng zullen proflteeren
van verlagingen door andere landen be
dongen.
De tariefverlagingen gaan in een week
na de onderteekening van het verdrag.
Ten slotte heeft de Duitsche regeering
schriftelijk de verklaring afgelegd, dat de
ten aanzien van de Duitsche spoorwegen
bestaande verschillen tusschen de Neder
landsche havens en de havens van derde
staten' op een niet verafgelegen tijdpunt
zullen verdwijnen.
De Nederlandsche regeering is bereid
gevonden, bet aan Duitschland verleende
orediet van 140 millioen gulden met 7 Jaar
U verlengen en de rente meer .bij den
rentevoet op de geldmarkt aan te passen
en met ingang 1 1097 tp
bepalen op 5'/j pet.
Een en ander is neergelegd ln twee
verdragen, met bijbehoorende protocollen
en verdere documenten, waarvan de onder
teekening Donderdag te Berlijn heeft
plaats gehad.
De bemaling op Texel.
oorstellen van Gett. Staten te verwachten.
wed. Staten van Noord-Holland hebben
aan_ZrPv: Staten geantwoord, dat een
voorstel in zake de afwatering van den
polder Waal en Burg op Texel eerlang
xan worden tegemoet gezien. Bij dat voor
stel zal tevens worden onder het oog ge
zien, of er aanleiding bestaat om tegemoet
te komen aan de door belanghebbenden
tegen de financieele regeling ingebrachte
bezwaren.
Of dit voorstel nog in de loopende Sta-
ten-zitting kan worden behandeld, valt nog
met met zekerheid te zéggen.
Kon. Nationaal Steuncomité.
Liquidatie.
De uitvoerende commissie van het Kon.
Nationaal Steuncomité heeft in haar op
Zaterdag 21 dezer gehouden 79ste vergar
dering beraadslaagd over de conclusies
der commissie voor de staatsuitgaven uit
de Tweede Kamer en over de besprekin
gen in de zitting dier Kamer van 5 Mei
1926. Zij heeft besloten, overeenkomstig
art. 13 der statuten, aan de eere-voorzit-
ster en stichtster van het comité, de Ko
ningin, voor te stellen, goed te keuren,
dat het comité zoo spoedig mogelijk liqui
deert.
Dit besluit is genomen mot algemeene
stemmem
Indien H.M. dit voorstel goedkeurt, is
de opheffing van het Kom Nat. Steun
comité bixmej» zeer korten tijd te ver
wachten.
De Westerse helde.
Bij de jongste peilingen in de Wester-
schelde gedaan door den hydrographi-
schen dienst van de Belgische bruggen en
wegen, in de zone van Rilland is een bij
na algemeene verplaatsing van de banken
vastgesteld. De bank. van Saaftingen is
geheel verdwenen en, heeft plaats ge
maakt voor een vaarwater van 6.60 meter
diepte. De vaargeul van Saaftingen is
aanmerkelijk breeder geworden en meet
thans 250 meter, terwijl de diepte, bij laag-
tij, 7 meter bedraagt.
Sedert de verdwijning van de bank van
Saaftingen heeft men den naam van Saaf
tingen gegeven aan de sedert het begin
van het jaar, ten Zuiden van het vaar
water van Saaftingen, tot stand gekomen
Middelplaat.
Spoorwegpersoneel.
Het reglement dlenstvoorwaartlen.
De Centrale Bond van Spoor- efi Tram
wegpersoneel heeft besloten met betrek
king tot de laatste ontvangen vooi stellen
der directie, deze alsnog te verzoeken een
nadere regeling inzake de toepassing
van het artikel 43 R. D. V., waardoor de
nadeelige gevolgen zullen verminderen;
wat het verlof betreft: dat te stellen op 12
dagen inplaats van 10 dagen voor hen,
met minder dan 5 dienstjaren, en bij meer
dan 15 dienstjaren op 18 dagen inplaats
van 16 dagen bij 16 tot 25 dienstjaren; den
Zaterdagvoormiddag voor hen, die dien
dag een vrijen Zaterdagmiddag' zoudén
genieten, bij verlof niet voor een vollen
dag te doen gelden; voor de toepassing
der urengeldregeling te bepalen, diat voor
elk.uur afwezigheid van treinbeambten
urengeld zal worden uitgekeerd.
Mocht onverhoopt de directie ten San-
zien dézer punten afwijzend blijven staan,
dan worden de laatst ingekomen directie
voorstellen aanvaard, behalve die welke
betrekking hebben op het overleg en het
nieuwe voorgestelde instituut „personeel-
raad", welke voorstellen op het gebied
van het georganiseerd overleg tusschen
vakvereenigingen en directie een stap
achteruit geacht worden.
Van de zijde van den Bond van ambte
naren der NederL Spoorwegen wordt ge
meld, dat onder dé spoorwegambtenaren,
met name het administratieve en toezicht
houdende personeel op de st ations, een
sterk groeiende ontevredenheid valt waar
te nemen over de wijze, waarop de wette
lijke voorschriften betreffende de dienst
en rusttijden worden toegepast.
Daarom hééft de bond aan den minister
van waterstaat de volgende aanvullingen
op de betrekkelijke wettelijke reglemeuts-
artikelen voorgesteld:
Artikel 85. Aan het slot op te nemen:
„Voor berekening van den werktijd,
wordt de tijd, gelegen tusschen 10 uur na
middag en 6 uur voormiddag met ver
menigvuldigd".
Artikel 86. Aan het slot op te nemen:
„De personeelorganisaties kunnen mri
rtden omkleede voorstellen doen om dit
artikel voor bepaald personeel van toe
passing te doen zijn.
Bij het onderzoek over deze voorstellen,
hetwelk door den minister aan het rijks-
toezicht op de spoor- en-tramwegen wordt
opgedragen, worden perèoneelvertegen-
woordigers toegelaten, die eveneens om
trent de bevindingen van het onderzefck
kunnen rapporteeren".
Art. 92. Op te nemen nieuw sub 3 lui
dende:
„8. De ln dit artikel genoemde rusttij
den op andere dagen dan op den Zondag,
behooren eveneens den tijd van 2 uur
voormiddag van het eene etmaal tot 4 uur
namiddags van het volgend etmaal te om
vatten".
J. J. I. iooman
BONTWERKEN
de Eerste eb Tweede Kamer en het b«-
NfV V, ter be^rekw y«r.
mede Hleromtrent deelt ^Het volk"
be?HHPa«nCl?.Ieeie Vraag' of de S.D.A.P.
bereid m mede te werken tot de vorming
met verwijzing
aar de desbetreffende congresresolutie,
echter i b?antwoord' De nadruk werd
eventnJfi °P het Pr°Rram> waarop
eventueele samenwerking met andere
W0R0T GAARNE 0ELEVER0 000R
W^t de R.K. pers zegt is, z'oolang men
niet 'het besluit kent der a.s. Maandag
bijeenkomende fractie der R.K. Staatspartij
van meer dan gewone beteekenis.
Twee stroomingen nu treden in deze
pers, die unaniem een samengaan met de
vrijzinnig- en sociaal-democraten ver
werpt, aan den dag.
De eene bewijst, dat er grond was voor
onze vrees, dat een voorbarig pogen de
coalitie te dooden, voordat de coalitie
gedachte zich had overleefd, de levens
kracht der antithese kon vergrooten. Er
is in een deel der roomsch-katholieke
pers een duidelijk streven merkbaar, om
op een' herstel der oude meerderheid aan
te sturen.
Zoo schrijft de „Maasbode":
.Vooreerst is denkbaar een coalitie
kabinet, vervolgens een kabinet, zoo
als mr. Marchant het verlangt.
Welnu, bij de Katholieke Staats
partij, zoo mogen wij gerust zeggen,
is de algemeene opvatting, dat de
eerste dezer twee oplossingen bij verre
de voorkeur verdient, omdat wij daarbij
onze beginselen tot hun recht kunnen
c^oen komen, mits bepaalde excessen
van protestantsch gevoel geen kink
in den kabel leggen.
Voor een nieuw accoord, waartoe
concessies zouden moeten wórden ge
daan, blijft de weg nog steeds open.
Maar dan mag aan anti-papistische ten-
denzen geen voet worden gegeven,tegen
de roomsch-katholieke kerk gerichte gods
dienstige sentimenten mogen geen rol
spelen.
Daartegenover kan men bijv. In de
„Residentiebode" de neiging bespeuren,
om den heer Marchant aan te moedigen
I oen minderheids-kabinet van vrijz.-dem.
en soc.-democraten te vormen.
Maar een minderheidsministerie van
Sociaal- en Vrijzinnig-democraten
heeft wel kans. Ook om iets uit te
voeren.
Als het tenminste eerst die punten
afwerkt, waarmee ook andere partijen
het eens zijn, b.v. het behoud van het
Gezantschap, art. 123 R.R. en der
gelijke
Een St Mlchaël-motle.
De club St. Michaël te Utrecht heeft
naar de „Maasbode" meldt, na een in
leiding van den heer H. van der Braken,
waarin hjj constateerde, „dat het voor
de katholieken het best is naar de demo
cratische zjjde uit te zien, en dat wij
geen Mussolini, maar ook geen Colijn
wenschen", met kleine meerderheid van
stemmen een motie aangenomen, waarin
de wenschelijkheid wordt uitgesproken,
dat de R. K. Staatspartij dj door mr.
Marchant gezochte samenwerking in
ernstige overweging neme.
Oordeel van het Kamerlid
Rijzewijk.
Voor de R.-K. kiesvereeniging te Til
burg heeft dezer dagen, aldus lezen wij
in „De Tijd", het Tweede Kamerlid J. v
Rijzewijk over de regeringscrisis gespro
ken.
De heer Van Rijzewijk achtte het, vol
gens het verslag van groot belang, dat de
«.-Katholieken thans vrijheid van hande
len hebben gekregen en wat de oplossing
der criBis aangaat, meende de spreker,
dat de kans op een democratische regee
ring groot is. Betreffende de door mr.
Marchant voorgestelde samenwerking van
Katholieken, Sociaal- en Vrijzinnig-demo
craten merkte spr. op, dat dit voorstel te
vroeg is gekomen. Thans moet mr. Mar
chant, nu hem de opdracht is gegeven tot
het formeeren van een parlementair
kabinet, maar zien wat hij doet. Spr. be
twijfelde het echter of hij slagen zal.
De invloed van de Katholieken zal in-
tusschen groot blijven, óók al werken wij
niet mede, zeide spr., aan een parlemen
tair kabinet. En eerlang zullen mogelijk
de Chr.-Hist. om het herstel der Coalitie
verzoeken, wijl zij van hun eigen houding
het meeste nadeel zullen ondervinden.
Want tot nog toe was de Coalitie voor
hen, aldus het Kamerlid, een voordeelige,
vaak ten koste van de belangen der
Katholieken, die den vrede wilden bewaren.
De S.D.A.P. en het N.V.V.
Zooals wij reeds meldden, vergaderde
Jisteren te Amsterdam het partijbestuur
sr S.D.A.P. met de eoo.-dem. fracties in
v,Mt pem Bond T0V
worden verkregen.
Een voorontwerp voor een werkprogram
om te dienen bij eventueel overleg met
andere partijen, werd vastgesteld. Moch
ten deze partijen daarop verder ingaan
dan zal de eindbeslissing in {tanden ge
geven worden van een op korten termijn
bijeen te roepen buitengewoon congres
van de Partij.
Storrn. Politie, Brandweer en GJELW. GteafcHAe
r. En eth eer-dito's»
Dok wij,
hoofdstedelijke nen de muren van onze
ben op onze wijzeng verschansten, heb-
storm te lijden geha den Noord-Wester-
wijze der verwende ê/e leden het op de
gen: staken onzen neuvwijfde stedefin-
avond ternauwernood bui^n Woensdag-
den, als we boven op 't daïc» deur bel
den verschuiven, oogenblikkehj->an 'h00r_
weer op en keken angstig naar 'i brand-
licht dat wèl zoo nu en dan. even knvrisc}j
maar 't dan tbch maar uithield
ste wat ons overkwam was het inwaJ
der bedenking is. Het pek, waarmede men
■voortdurend en uitsluitend omgaat, heeft
nu eenmaal nog groter besmettingsvermo
gen dan het pek, dat men alleen maar in
het voorbijgaan van zijn zolen schudt
t
Stormen, natuurlijke, maar ook politieke
gaan overigens over den 1 Amsterdammer
van een groote vitrine bij de firma Kreiji Vmden
borg, waardoor ritsen confectie-pakjeswaa^nn j direcf Pun~
hevig door elkaar werden geschud en som- T"
migen zelfs ontijdig op straat, onder het
publiek kwamen.'. .We hadden 't zoo druk
met onze huiselijke angstjes en derzelver
verdrijving, dat we, egoistüijk, de reëele ge
varen, waaraan de kustbewoners bloot
stonden, niet beseften en we zelfs geen stuk
van onze brandweer wilden afstaan, toen
deze vanuit Muiden om assistentie werd
gevraagd ter bescherming van den bedreig
den dijk.
Dat 't licht ,,'t hield", was overigens een
feit, waarmee onze Gemeentelijke Electri-
citeÜtswerken zichzelf mochten complimen-
teeren. Zooals ze ook verleden Zaterdag
zichzelf als jubilaris kon gelukwenschen.
Dien dag, in alle stilte voorbij gegaan, was
het nJ: 25 jaar geleden, dat de Raad het
besluit nam zelf stroom te gaan leveren in
concurrentie met de tot dan alleen-heer-
schende, particuliere leverancier „Electra".
De concurrentie tusschen deze maatschappij
en de gemeente was in den beginne fel,
maar wón het langzamerhand, in steeds
sneller tempo, totdat in 1913 „Electra"
verdween en de G.E.W. het electriciteits-
monopolie behield. Niemand denkt meer
aan een „particulier initiatief" in dezen;
alleen de volksmond spreekt nog steeds
hardnekkig van „Electra" bij alles wat
maar met electriciteit te maken heeft! Hoe
snel de nieuwe verlichting populair werd,
blijkt wel uit het feit, dat waar „Electra"
het tot een maximum van 1200 aansluitin
gen had gebracht, de G.E.W. er thans ruim
160.000 boekt! Ook afls krachtbron kwam
de electriciteit de laatste! jaren, mede door
toedoen van de krachtige propaganda van
onzen electriciteits-directeur, dr. Lulofs,
en de zijnen, meer en meer in zwang, zoo
dat er tegenwoordig verscheidene bedrijven
zijn, die jaarlijks 6 a 7 millioen Kilo-Watt-
uur afnamen. De totale productie is op het
oogenblik 156.000.000 K.W.U. Een kern-
gezondfe, daadkrachtige, populaire jubila
ris inderdaad, die onder de leden van de
Gemeentebedrijfs-familié eien vooraanstaan
de plaats inneemt en daarom niet alleen
ons, gewone burgers, met zijn licht, warmte
en kracht gevende energie een bron van ge
noegdoening is, maar steeds weer gaarne
door somrtiige politici als parade-paard je
naar voren wordt gehaald, teneinde de voor
treffelijkheid van genoemde familie in al
haar vertakkingen aan te toonen!
Onze gemeentelijke politici waren deze
week, voor zoover zij ook als Tweede Ka
merlid zitting hebben, natuurlijk aangesto
ken door de emoties, die de landelijke poli
tiek met de kabinetscrisis thans verwekt
en hadden hun aandacht maar half bij de
kleinere politiek, in casu de gemeentebe-
grootingsdebatten, die nog maar altijd op
het Prinsenhof voortkabbelen
En de Burgemeester had met zijn beant
woording van de diverse' op- er* aanmerkin
gen over de politie en de brandweer dan
ook, mede daardoor waarschijnlijk, nog
meer vrij spel dan anders. Alleen, de heer
Wijnkoop gaf hem even een fiksche snauw,
die „gezeten" zou hebben, ware het niet,
dat de strijdlustige communist zichzelf in
de vingers sneed door een geheel onverdien
de en onsmakelijke „Seitenhieb" te doen
naar een doode, naar den vroegeren bur
gervader Tellegen. Want, het is waar,
burgemeester De Vlugt heeft een manier
om op- en aanmerkingen, ja, om zelfs ern
stige kritiek „af te doen", die vanwege de
smakelijk-keuvelende, allerbeminnelijkste,
ie6-of-wat goedmoedig-neerbuigende manier
irriteerend werkt. Men zou 't graag, met
den heer Wijnkoop, wat „hoekiger" wen
schen, minder zoetsappig-rond. 't Loopt
wel tegen St. Nicolaas, maar waarom ziet
men nog niet graag alles wat in den Raad
ook maar gesproken werd bijwijze van niet-
heelemaal-meegaan met het politie- en
brandweerbeleid, door den burgemeester
aangenaam oppeuzelen als waren de oppo-
sitioneele, wijze woorden evenzoovede lek
kere hapjes marsepijn.
Intusschen: héél ernstige kritiek was er
niet. De brandweer is, niettegenstaande het
bevreemdend optreden bij den brand op de
Martelaarsgracht, waarover ex-hoofdbrand
meester Fiorani nog maar steeds „adres
seert1^ een goed werkende organisatie,
die vertrouwen wekt; en ook de politie, al
hoewel de in gebruik zijnde dienstrevolvers
in verband met een onlangs plaats gehad
hebbend ongeluk, blijkbaar wel eens op
meerdere veiligheid getoetst mochten wor
den, mag er wezen. Verder zal zij wor
den uitgebreid met een aparte afdeeling
„zedenpolitie", een nieuwigheid voor onze
stad, die vooral door de vrouwelijke raads
leden sterk werd aanbevolen. Maar die, ge-
xien de ondervindingen met dergelijke sta-
tuten in het buitenland opgedaan, niet zon-
waarop zij aangrijpen. In het kunst-
krlv- we deze dagen: de Wagner-
uitslu^en °nder Muck; een artistieke,
gevoelen stoot' die zich echter vrijwel
aankondig!^ m€erJReKoedeP deed
mie-leening™**?11 v.e/want koeltje is de
een opera dool U1^1^e van een pre-
premie-leening c£eVe van den bouw van
zien, door de GeagDe£"vcr?«11pn&. een
randeerd. Gaat, vraaK 1 zich laat aan-
nu de particuliere speer gorden gega-
dwenen is, ons StadsbestuzlC11 soms a*>
aan tot een soort gemeentelij.dezen ver
ontpoppen?Nog pas kort st'ekum-
Olvmpiade-premieleening en nu Ifkhuijs
Maar niet alleen in het artistiek?; de
het geestelijke, meer speciaal in hef'
gieuse, leeft en beweegt het sterk in
hoofdstedelijke atmosfeer. Het lijstje vat.
de, op Zondagochtenden gehouden „bijeen
komsten" groeit elke week. Tot in de bios
coopzalen treden daq de sprekers van een
'voortdurend toenemend aantal secten, ge
nootschappen en vereenigingen op: De
Nieuwe Gedachte, Mazdaznan, Religieus-
•Socialisten, Bahaisten, Steinerianep, Ting-
lyanen, enz., enz. En de oudere religieuse
gemeenschappen openen steeds weer nieuwe
plaatsen van samenkomst. Zoo wordt b.v.
aan de Rozengracht weer een nieuwe R.-K.
kerk gebouwd en krijgt Amsterdam-Zuid
en Amsterdam-Oost ieder een nieuwe syna
goge. En de z.g. „Mormonen", openden
hun eerste „Kerk van de Heiligen der laat
ste dagen" in de vroegere „School voor
vocaal en dramatische Kunst" aan de We
teringschans. Ziet men daarbij dan nog
wejk een beroering de kwestie-Geelkerken
hier in breede lagen verwekt (aan de hoe
veelste brochure van de hoeveelste hand
zijn we al niet?), dan valt het niet te ont
kennen, dat men van een merkwaardige,
geestelijke opleving gewagen mag, hoe men
die opleving dan overigens ook mag aan
duiden en hoezeer zij in aparte brokjes tot
„stoffelijk bestaan" komt. Het was dan
ook niet te verwonderen, dat de viering van
het vijftigjarig bestaan van da Theosofische
Vereeniging, die dezer dagen in de Vrije
Gemeente plaats had, een zeer groot publiek
trok. Een zestal sprekers voerde er het
woord en trachtte er een indruk te geven
van de synthese, de samenvatting, die de
theosofie meent te kunnen vaststellen als
ondergrond van al deze diverse geestelijke
stroomingen. Ongetwijfeld is de theosofi
sche beweging, een beweging, die in onze
stad, ook onder de massa, vasten voet heeft
gekregen en waarvan de komende jaren
zeker in nog meerdere mate hooren zal, al
was 't alleen maar hierom, dat er in het
nabijgelegen Huizen gewerkt wordt aan de
tot stand brenging van een „theosofische
universiteit", waarvoor de gronden en de
fondsen reeds grootendeels bijeen zijn.
Het kan te dezer plaatse mijn doel niet
zijn met U het eventueele verband tusschen
geestelijke enether-stroomingen ie
gaan bespreken. Ik houd me aan de offi-
cieele ether (overigens, sinds Einstein, ook
al weer min of meer van haar voetstuk ge
rukt!) en aan haar officieel-erkende wer-
kine: de „radio".
We mogen dan al onze grof stoffelijke
straten asphalteeren en geluid-dempend
plaveien ter bescherming van onze zenu
wen, ieder die hier in de stad over een
draadloos ontvangtoestel beschikt (en dat
zijn er duizenden!), weet dat onze ether-
straten nog allleronbehoorlijkst achterlijk
van aanleg zijn en dat de nieuws- en tnu-
ziek-vrachtjeser akelig rammelend.en kner
send overheen komen aangebonkt tpi in
onze oorenDe groote ether wegver-
nieler is.onze tram: knipt zij haar licht
aan, draait de wagenbestuurder zijn handle
om, aanstonds jankt en sist en.brobbelt het
in onze, met de radio verbonden ooren.
De tram-directie heeft zich nu dezer dagen
het lot van de aan ether wegen wonende
stadgenooten aangetrokken. In samenwer
king met een ingenieur van de Sein.oestel-
lenfabriek te Hilversum heeft zij een aantal
proeven en metingen verricht, teneinde vast
te stellen waar precies de door de ram ver
oorzaakte ether-ellende begint. Het onder
zoek is ingewikkeld en zal nog worden
voortgezet. Maar 't begin is goed en loffe
lijk! Houdt de etherwegen schoon en rustig!
zietdaar de leus van den modernen
mensch en van directeur Van Puiten!
Hèm ons (draadloos! hi 1
