VIERDE EN LAATSTE BLAD.
VAN DONDERDAG 31 DECEMBER 1925.
HET BUITENLAND IN T925.
Dit Garantiepact dieflt aangevuM door an
dere regionale tractaten, en over zoodanige
voor den Balkan er voor Scandinavië wordt
al reeds gesproken!
Kan men «onder overdrijving 1924 het
jaar noemen van het Protocol van Genève,
dat zulke sterke lichtschynselen naar voren
wierp 1926, dat thans op helt punt staat
te verdwijnen, heeft gedurende de maanden,
waarin in binnen- eni buitenland is herdacht
het feit, dat de Nederlander Hugo Grotius
drie eeuwen geledehi met zijn werk: Het
recht van den oorlog en van den vrede, de
grondslagen legde voor het moderne vol
kenrecht, niet alleen teleurstelling ten aan
zien van de verwezenlijking van dit Protocol
gebracht, maar tegelijk vanuit Locarno, het
zonnige stadje aan een der Italiaansche me
ren, nieuw, een oogeniblik verblindend licht
doen uitgaan. Inderdaad', voor den toekom-
stigen geschiedschrijver zal het jaar 1925
het jaar van Locarno
blijven. De nieuw opgetreden Engelsche
Regeering van conservatieven huize ver
richtte niet slechts negatieven arbeid door
het Protocol in zijn algemeene strekking ais
te vèr gaand af te wijzen, maar verrichtte
positieven arbeid -door een nieuw schema te
ontwikkeien, ter verzekering van de veilig
heid, die Europa behoeft. Tegelijkertijd
bracht het feit, dat niet, ais ln het tractaat
van Versallles in uitzicht gesteld, per begin
1925 tot ontruiming van de Keulsche zóne
werd overgegaan, Daitschlancken de Geal
lieerden in nieuwe notawisseling. Daarbij
kwam vast te staan, dat naar het oordeel der
laatsten Duitschland aan de verplichtingen
tot ontwapening niet, althans niet ten volle
had voldaan, en dat mitsdien het een/derde
gedeelte van den linker Rijnoever nog niet
kon worden ontruimd. Lang en breeavo^rig
is de notawisseling geweest; belangwekkend
was zij zoowel in haar details als in haar
algemeene lijnen. Want ten lange leste heeïi
de Duitsche Regeering onder leiding van
Stresemann begrepen,, dat ook voor Du, tsch-
land geen voordeel is gelegen in dien toe
stand van afzondering, waarin dit land na
den vrede is blijven verkeeren. Men heeft
te Berlijn ingezien, dat het niet alleen voor
Frankrijk, maar ook voor Duitschland,
schoon daar de economische omstandigheden
aanmerkelijk beter zijn, een levensbelang
mag heeten om een toestand1 te scheppen,
die veiligheid aan Europa brengt. Zoo is,
geleidelijk, maar waarlijk niet te langzaam,
de gedachte, door Austen Chamberlain aan
gegeven, ontwikkeld, en het vijfvoudig
West-Europeesch garantiepaot in meer
hechten vorm gebracht. Na notawisseling,
waarbij Duitschland's noodzakelijke toetre
ding tot den Volkenbond mede op den voor
grond werd gesteid, kwam, bijna tegelijker
tijd dat de zesde vergadering van den Vol
kenbond te Genève samenkwam, een Con
ferentie van juristen der onderscheidene
landen te Londen samen om de uit te wer
ken gedachte juridisch in een schema vast
te leggen. Tijdens de zesde Assemblée wer
den door de in grooten getale daar aanwezige
Minister-Presidenten en Ministers van
Buiteniandsche Zaken de laatste onderhan
delingen gevoerd, en eindelijk ging de uit-
noodiging aan Duitschland uit om met de
overige ministers van Buiteniandsche Zaken
te Locarno samen te komen. Een oogenbiik
nog dreigde het door Duitschland op den
voorgrond gestelde punt betreffende
Duitschland's schuld aan den oorlog bujk-
baar een concessie aan de Duitsch-nationa-
len een spaak in het wiel te steken^ maar
gelukkig beeft men te Parijs en te Londen
de onderlinge beteekenis van die geste be
grepen en zich niet daardoor latgn weer
houden.
Op 6 October 1925 kwam men te Locarno
samen. Aanvankelijk behoorden Polen en
Tsjecho-Slowakjje, de belde Oostelijke buur
landen van Duitschland, niet tot de partij;
zij kwamen eerst later ter conferentie. Ge
heel het samenstel van verdragen, daar ge-
sloten^ is, gelijk door een, bekend Neder-
landsch journalist terecht gezegd, meer een
zaak van psychologie dan van juridiek. Men
slaagde te Locarno niet, althans niet voor
namelijk, omdat men nieuwe juridische for
mules uitvond^ maar omdat men wilde
slagen. Omdat men gevoelde, dat men
moest slagen. De afzonderlijke ontmoe
tingen, die al spoedig tusschen Briand en
Luther, tusschen Chamberlain en Strese
mann en ook verder «laats hadden, gaven
de beste beloften. De Engelsche minister
heeft met groote tact, voortvarendheid en
zorg de beraadslagingen geleid. Tal van
oogenblikken bleken groote moeilijkheden
te overwinnen; wat wonder, waar de belan
gen zoo tegenover elkander stonden! Maar
telkenmale slaagde men erin over die moei
lijkheden heen te komen. Zoo zijn tenslotte
de zeven tractaten van Locarno,verwezen
lijkt; zoo zijn zij, na veel tegenstand, vooral
jn den Duitschen Rijksdag, op 1 December
1926 te Londen onderteekend. Wat zij in
houden, is bekend. Het zgn. Rynlandpact,
kern dezer verdragen, garandeert Frankrijk
en België het te Versailles verkregen ge
bied en roept nevens hen Engeland en
Italië in het geweer, indien hetzij Duitsch-
.land, hetzij. Frankrijk of België niet aan do
verplichtingen van de daarnevens gesloten
algemeene arbitrage-verdragen zouden vol
doen. Gelijke arbitrage-verdragen zijn tus
schen Duitschland eenerzjjds, Polen en
Tsjecho-Slowakjje anderzijds gesloten, en
deze zijn door Frankrijk in bijzondere ver
dragen nog weer gegarandeerd. Zeker, van
algemeene waarde gelijk het Protocol
van 1924 is dit samenstel van verdragen
niet. Het sluit ook den aanvalsoorlog niet
geheel uit, gelijk het Protocol wel deed.
Maar in zooverre biedt Locarno een voor
deel. dat het, politiek gesproken, meer aan
pas: bö de dageiijksche praktijk en zoo
doende r*n* geeft op meer directs vruchten.
Volkenbond.
Het werk van Locarno is niet recht
streeks het werk van den Volkenbond, die
in dit jaar twee vai zijn beste en meest
beproerfde vrienden heeft verloren: den
Zweed Branting er oen Franschman Léon
Bourgeois. Maar cal Locamo verwezenlijkt
werd, was toch graoiendeels te danken aan
den geest van verzoening, door het werk
van den Volkenbond te voorschijn geroepen.
Ter zesde Assemblee. die uiterst kort duur
de, wierp Locarno aohaauwen vooruit; nim
mer hebben de golru kelijke algemeene be
schouwingen, die worded vastgeknoopt aan
het jaarfyksch rapport, van den Raad, zoo
lang geduurd en zijn zoo vele, niet minder
dan ruim 40 spreke», daarbij in het krjjt
getreden. Zy allee spraken meer over het
Protocol dan over den Volkenbond, en,
eigeSyk uitslmtend met. uitzondering, van
Chamberlain, bleken zij allen te betreuren,
dat het Protocol geen voortgang kon vinden:
Maar ook allen zagen zij in, dat, formeele
moeilijkheden ter züte gesteld, die na En-
geland's zoo resoluten tegenstand, althans
voorloopig moest worden opgegeven. Trou
wens, de Volkenbond heeft zich over uit
breiding van zijn werk, zijn prestige, zijn
sympathie niet te neklagen* De in 1924
aangevangen, in dit nieuwe jaar voortgezette
en geëindigde Opiumconferenties gaven
betere resultaten nog dan men, vooral na
het vertrek der Amerikanen en Chineezen,
verwachten mocht. De onder leiding van den
Belg Carton de Wiart gehouden conferen
tie voor den handel in wapenen werd een
beslist succes, niet het minst gezien het
daaraan onverwacht toegevoegd protocol be
treffende den chamischen oorlog. Maar
vooral op het laatst van het jaar, toen tus
schen Bulgarije er Griekenland een dier
schijnbaar onbeduidende grensgeschillen
uitbrak, die een ernstig accuut kyakter
kregen, boekte de Volkenbond een succes
van beteekenis. Op verzoek van Bulgarije,
dat Grieksche troepen zijn grenzen zag
overschrijden, werd met sjwed de Raad te
Parijs bijeengeroepen. Hij hoorde de beide
parijen; sommeerae ze wederzijds hun troe
pen van het gebied der andere partij terug
te nemen en zag deze sommatie, zij het ook
wat aarzelend, gehoorzaamd, Een Commissie
van Onderzoek, waarin ook een Nederlander
werd benoemd, werd naar het gebied van
den strijd gezonden* en heeft thans een
schaderekening vastgesteld, die aan Grie
kenland, dat oogenschjjnlijk ook de meeste
schuld had, de zwaarste betaling oplegt. Met
die betaling zal het wel schikken, maar het
voornaamste is, dat in een spoedeischend
geval als dit, gelijk in de praktijk van den
Volkenbond nog iet voorgekomen, beide
partijen zich zonder aarzelen hij de uit
spraak van den Raad hebben neergelegd en
diens gezag hebben erkend* Zeker, het wa
ren „maar" kleine Staten en> dit precedent
bewijst geenszins, dat in een soortgelijk ge
val groote Staten insgelijks zullen doen.
Toch was het voor den Volkenbond, voor
wie èn Grieken,and èn Bulgarije materieel
niet zoo gemakke ijk bereikbaar zijn, een
vuurproef, die met succes is doorstaan.
Of het met die andere vuurproef van dit
jaar, die in het fel tusschen Engeland en
Turkije bestreden Mosoel-gebied gelegen is,
evenzoo zal gaan, moet nog steeds worden
afgewacht Te Lausanne konden beide paf
tijen het over dit vooral petroieumrijke ge
bied niet eens worden en daarom droeg
artikel 3 van het T^ctaat van Lausanne aan
den Raad van den Volkenbond de beslissing
op. peze zond een uitnemend samengestelde
commissie naar Mesoel, welke een rapport
uitbracht, dat èn wat objectiviteit, èn wat
fegevens aangaat eenvoudig schitterend
an worden ge heeten. Maar dat rapport, er
kennende de juridische rechten van Turkije,
stelde zich op het standpunt, dat het voor
de bevolking va; Mosoel aanbeveling ver
diende, indien het bij Irak, het Arabisch
Koninkrijk met Bagdad als hoofdstad, bleef.
Mits het mandaat, dat Engeland over Irak
uitoefent, tot een, kwart eeuw wordt ver-
tengd, 6D mits dö in Mososli woonschtige
Koerden autonomie wordt verleend. Vanaf
het oogenbiik, dat dit rapport, hetwelk ver
moedelijk door den Raad zou zijn overgeno
men, verscheen, heeft Turkije de ordente
lijke behandeling gesaboteerd en is het te
ruggekomen op vroeger gedane toezeggin
gen om zich naar het oordeel van den Raad
te zullen gedragen. Niet minder dan een
drietal zittingen wijdde deze «raan, terzelf
der tijd, dat de Assemblée te Genève samen
was, maar vergeefs: óf de Turken versche
nen niet, óf zij maakten zoodanige bezwa
ren, dat men daaruit wel kon opmaken, dat
het hen geen ernst zou zijn. De Raad zocht
een uitweg door de in het geding zijnde vra
gen van juridischétt aard aan het Hof te
'sGravenhage voor te leggen. Turkije ver
scheen hier niet. omar het- Hof besaste, dat
de uitspraak van den Raad een verplichtend
karakter heeft, mits vastgesteld met alge
meene stemmen, die dtr strijdende partijen
uitgezonderd. Op dezen grondslag heeft de
Raad in zijn December-zitting het Mosoel-
vraagstuk opnieuw onder de oogen gez.en,
terzelfder tijd dat het voorbereidingen trof
voor de actie inzake ontwapening door een
Nederiandsch voorstel te Genève aanhangig
gemaakt, en van de economische conferen
ce, door Frankrijk uitgelokt. Dat de Raad
in zün besluit in deze omstandigheden met
definitief zou tijm, het heeft memand ver
wonderd en kon ook niemand verwonderen-
Mosoel is een erfenis aan het nieuwe jaar,
waarvan nog heel wat moeilijkheden te wach
ten zijn, al mag het gelukkig de vraag
heeten of zelfs Turkije daarvoor een oorlog
zou over hebben. Want Turkije heeft zelf
zijn zwakke punten, getuige de moeilijke
toestanden in Hedzjas en den opstand oer
Koerden, die ditmaal gelukkig voor de Tur
ken eindigde; Turkije slaat ook niet alty<
zoo bard ais het tevoren heeft aangekondigd,
getuige de schikking die het met Gieken-
land trof inzake uitzetting van den Oecu-
rneenschen Patriarch uit Oonstantinopei.
Engeland.
Mui, indien hstop aanktetm, zou zalfs
meest conservatieve regeering in Enge
land, steuneiifie op een groote meerderheid,
het volk niet bereid vinden om voor Mosoel,
hoe petroleumrijk ook, een oorlog te begin
nen. Neen, de perscommentaren, ten tijde
van de behandeling van het Mosoelgeding
te Genève verschenen, laten in dat opzicht
geen twijfeL Geen wonder, want Engeland
heeft èn politieke èn economische moeilijk
heden genoeg. PoMtiek, omdat zelfs de steike
meerderheid, die de conservatieven thans
hebben, het hen niet mogelijk maakt om
alles te doen wat verwacht werd. Econo
misch, omdat de groote arbeidsconflicten dit
jaar niet van de lucht waren: De zeelieden
staking, die een groot oponthoud in het na
tionaal verkeer veroorzaakte, daargelaten,
was er het groote conflict tusschen de eige
naars van de kolenmijnen en hun werklie
den. Conflict, te voorschijn geroepen door
het opgeven der loon-overeenkomst door de
eigenaren. Premier Baldwin heeft in dezen
een lange, bemiddelende rol gespeeld en
heeft tenslotte begrepen, toen uit de mijn
staking een van de spoorwegen dreigde te
volgen, dat hier groote nationale belangen
in het spel waren. Heeft toen een tijdelijk
subsidie aan de mijneigenaren toegezegd, in
afwachting dat een commissie van, onder
zoek, later door den Secretaris van den
Vakbond Cook min of meer gewraakt, uit
spraak zal hebben gedaan. Ook in dit op
zicht een erfenis voor het nieuwe jaar, dat
moet uitmaken of Baldwin al dan niet voor
barig heeft gehandeld. Maar zeker is het wel,
dat hij een principieel verkeerden weg heeft
ingeslagen, die op het-einde noch voor de
regeering, noch voor een der beide partijen
een gewenschte oplossing kan brengen.
MacDonald, overigens scherper criticus dan
bouwmeester, heeft dit Ingezien. Zijnerzijds
had hij de handen vol om zijn party van den
weg der excessen af te houden; was het
Vakvereenigingscongres te Scarborough
geen volledig succes voor de gematigde par-
tyen, dat van de Labour-Party wel. Biyk-
baar heeft de regeering op de uitspraak van
dit congres gewacht, want enkele dagen
daarna greep zy in de Communistische orga
nisatie in, o. m. door het gevangennemen
van een zestal der.meest bekende leiders.
Hun proces, en de daarop gevolgde parle
mentaire discussiën hebben nog weer eens
opnieuw de aandacht gevestigd op de toch
eigeniyk ontoelaatbare handelingen, die de
heeren Communisten onder bescherming
van de wetten, wier sabotage zy als principe
voorop stellen, niét alleen in Engeland', maar
ook elders verrichtea Toch, al leeft er in
het Engelsche volk een sterke democratische
gedachte, aan de genegenheid voor het Ko
ningshuis verandert dit niets. Die verhou
ding is typisch Engelsch, ook al mag men
voor den Prins van Wales, die van zyn
groote reis naar Zuid-Afrika en Zuid-Ame-
rika terugkeerde, bijzondere sympathie ver
onderstellen en voor de overleden Koningin
Mioed'er Alexandra een begrijpeiyke oprechte
genegenheid aanwezig achten. Engeland
verloor in den loop van dit jaar den bekwa
men, maar stroeven en moeiUjken Lord
Curzon; het zag het tweede Wembley wat
minder een fiasco worden, dan het eerste,
en het werd opgeschrikt uit de illusie als
zouden in Ierland de zaken reeds geheel ge
regeld zyn. Ulster en de Vrijstaat zyn, wat
de grenzen van beider gebied aangaat, niet
rechtstreeks tot overeenstemming gekomen,
en de laatste incidenten bewyz&i wel, dat
Engeland nog eens meer het gelag zal moe
ten betalen.
Frankrijk.
Frankrijk, de Geallieerde uit den grooten
oorlog, waarmede de verhouding uitnemend
was, zag reeds in het eerste deel van het jaar
het democratisch Kabinet-Herriot bezwy-
ken. Bezwyken onder den druk der finan
cieels vraagstukken, die voor Frankrijk even
nijpend als voor zyn buiteniandsche politiek
beslissend zyn. Caiilaux, de handige, die op
opzienbarende wijze weer in de politiek te
rugkeerde/werd ermede belast om een uit
weg te vinden^ maar zoowel zijne hervor
mingsvoorstellen, door de Regeering, in
middels onder Painlevé gevormd, goedge
keurd, als zyn onderhandelingen over de
oorlogsschulden met Engeland en met Ame
rika liepen op een mislukking uit. Wat de
Monzie niet vermocht, Caiilaux vermocht
het evenmin, ai kreeg hij het radicaal con
gres te Nizza op zijn hand, toen hy dit aan
voerde in den strijd tegen de kapitaalshef
fing, door de socialisten voorgestaan. Her-
riot, die als Minister reeds moeiiyke tyden
beleefde door hm gezantschap by den Paus,
en door de verlenging van het Concordaat
voor Elzas-Lotharlngen, bleef ais Kamer
voorzitter een belangryke rol spelen. Maar
toen Painlevé, die, om Caiilaux kwyt tq
raken, den eersten keer met zyn Kabinet
wegging, ook met zyn tweede, slechts ge
deeltelijk gereconstrueerde Kabinet een ne
derlaag leed, was hy al' evenmin als Doume'r
en Loucheur in staat een nieuwe regeering
te vormen. Briand, die in de laatste twintig
jaren ongeveer 10 keer minister en ongeveer
7 keer minister-president is geweest, slaag
de er wel in; daarby steunende op de groote
partyen van links en van het midden, maar
zonder de socialisten, wier medewerking in
de regeering men voorloopig nog liever niet
ziet Dat zij voor moeilijkheden zullen ko
men te staan, wanneer zy eenmaal in de
Fransche regeering worden opgenomen, wel
het bleek opnieuw by de actie, uitgelokt
tegen partygenoot Varrenes, die zoowaar
het Gouverneur-Generaalschap van Indo-
China aanvaardde. Het bleek ook by maat
regelen, door de regeerkig noodig geacht
tegen de studenten, die staakten terwille
van de benoeming van een hun onwelge
vallig professor; tegen de automobielbe-
stuurders en tégen de bankbeambten, die
staakten om economische redenen. Frank-
ryk tenslotte had in den loop van dit jaar
een schandaalproces, uitgegaan van Daudet,
den bekenden royalist, wiens zoon Philip op
zoo opzienbarende wyze om het leven is
gekomen. Een proces, dat eigeniyk met
schaamte vervulde degenen, die er van
lflZdH'
Maar Frankrijk heeft niet alleen zyn in-
neriyke moeiiykheden, waarby nog geteld
dienen de'reeks van spoorwegongelukken,
die maar niet opgehelderd konden worden.
Hst hssft rijn buitemiahdach ersdist op te
houden,
meer begint
draaien, werkt daartoe--^
Frankrijk heeft vooral moeiiQtin^
koloniale gebieden: in Marokko en m
mandaatiand Syrië. Reeds een vorig jaar
werd de strijd, door Abd-el-Krim tegen de
Spanjaarden gevoerd, in Frankryk met zorg
gadegeslagen, omdat men vreesde, dat deze
van het Spaansch naar het Fransch gebied
zou overslaan* Of nu de bekwame Gouver
neur-Generaal Lyautey den .toestand fer-
keerd heeft beoordeeld, of wel, dat zich by-
zondere omstandigheden hebben voorgedaan
zooveel is zeker, onverwacht zyn de Fran-
schen uit een deel van hun Marokkaansch
gebied teruggeworpen, en zy hebben heel
wat versterkingen moeten aanvoeren om
den toestand meester te blyven. Minister
president Painlevé is zelfs per vliegtuig
naar Marokko gegaan om er den toestanc
te aanschouwen; Lyautey werd eerst „ter
zyde gestaan", en is later vervangen door
Maarschalk Pétain, uit den grooten oorlog
als verdediger van Verdun wel bekend. Het
schijnt intusschen dat, vooral dank zy de
mqt Spanje tot stand gebrachte samenwer
king, Frankrijk den toestand er meester is,
hetgeen tot dusver in het mandaatgebied
Syrië, waar Generaal Sarrail heerschte, niet
gezegd kon worden* Reeds in den aanvang
van het jaar, toen de Engelsche minister
Balfour aan Damascus een bezoek bracht,
deden zich ongeregeldheden voor. Balfour,
die te Jeruzalem bij de opening der He-
breeuwsche Universiteit al bedreigd was,
moest zelfs in alleryi vertrekken. Maar pas
daarna bleek, dat de Drusen,-een Inlandsche
volksstam, in vrijwel volledigen opstand
waren, en dat zy het den Fransche troepen
moeiiyker maakten dan men kon denken.
Damascus, de hoofdplaats van het gebied,
werd zelfs bedreigd, en in allerijl moesten
versterkingen worden te hulp geroepen,
wilde men een werkeUjke débflcle voorko
men. Onder den druk der omstandigheden
is Sarrail afgetreden; de Senator de Jouve-
nel, wel bekend uit zyn debatten met Lord
Robert Cecil, is in zyn plaats getreden* Met
belangstelling mag men naar zyn handelin
gen uitzien, maar de toestand van Syrië,
die dit jaar in de Mandatencommissie voor
den Volkenbond niet kon worden bespro
ken, vormt een vraagteeken, dat aan den ge
zichtseinder der internationale verhoudingen
niet zonder beduchtheid is.
Duitschland.
Tenslotte Duitschland, waar in den aan
vang van 1926 een Kabinetscrisis heerschte,
die door het optreden van Luther als Ryks-
kanselier, met medewerking ook van de
Duitsch-nationalen, werd bedwongen. Tege-
ijyk heerschte een crisis in het Pruisische
ministerie, welks president zonderlinge
regeling door den Landdag wordt be
noemd. Daar stonden de stemmen vrijwel
gelyk tegenover elkander, en beslisten de
enkele communisten* Keer op keer is er
gestemd moeten worden: Marx en Braun
bleken de uitverkorenen, die echter begrij-
peiykerwyze voor de eer bedankten zoolang
zy niet een hechte meerderheid onder de
voeten hadden. Eindelijk is het gelukt een
modus te vinden, waarop voort geregeerd
werd. Inmiddels was de eerste Duitsche
Rijkspresident, de sociaal-democraat Ebert,
wiens persooniykheid men van Duitsch-na-
tionale zy de tevoren nog had pogen te be
kladden, tengevolge eener operatie overle
den. Fel is de strijd- geweest tusschen de
genen, die wenschten zyn opvolger te wor
den. Aanvankelyk scheen het als zou de
sociaal-democraat Braun kans hebben, toen
men van rechts er evenwel in slaagde om
den grijzen Maarschalk Hindenburg, die als
persoon alle achting verditent, bereid te vin
den de plaats in te nemen, die men aanvan
kelijk aan Ludendorf, heel wat minder ge
acht, had toegewezen, namen de zaken een
keer. Links vereenigde men zich op Marx,
maar Hindenburg werd, zelfs met vrij groote
meerderheid, gekozen* Dat de verzekering,
dat deze verkiezing geen verandering in
Duitschland's buiteniandsche politiek zou
brengen, juist was, is in de praktijk geble
ken. Stresemann heeft, ondanks den Duitsch-
nationalen lydedijken tegenstand, zyn po
gingen in de richting van Locarno voort
gezet, en zag deze met succes bekroond. Na
Locarno traden de Duitsch-nataonale minis
ters uit; tegen Locarno stemden met de
Völkische en de economische party de
Duitsch-nationalen, wier oppositie niet van
de. fairste was, en die te vergeefs probeerden
de noodzakelykheid eener meerderheid van
2/8 te betoogen. Het blijft in Duitschland,
politiek en gedeeltelijk ook economisch, nog
een verwarde toestand. Valorisatie ontwer
pen, belastingwetten en Tariefwet zijn, on
danks den tegenstand van de sociaal-demo
craten, aangenomen, en in de middelen der
Duitsche staatshuishouding wordt thans op
behooriyke wyze voorzien. Het Dawes-plan
bleek in zyn eerste jaar van toepassing uit
voerbaar, en op tyd betaalde Duitschland het
vereischte, en zelfs voor den tyd vertrokken
de laatste Fransche en Belgische troepen
uit het Ruhrgebied, hetgeen de positie van
Stresemann niet weinig versterkte. De plot-
selingjcrachtig, en naar al spoedig gebleken
is terecht tegen de Barmats aangevangen
strafactie was voor de sociaal-democraten
niet aangenaam; vooral Rijkskanselier Bauer
bleek met deze financieele avonturiers meer
gelieerd dan voor een staatsman van positie
gewenscht is. Dat tenslotte de communisten
zich in Duitschland naam poogden te ver
werven door in den Rijksdag wandaad op
wandaad te bedrijven, och, behoeft het
eigeniyk nog vermeld? Veel anders kan deze
party nu eenmaal niet doen!
Polen.
Voor Polen was 1925 niet zonder belang,
noch politiek, noch financieel-economisch.
Het is begrijpelijk, dat Polen gevaar zag in
een eventueel vyfvoudig Garantiepact, dat
slechts de mogendheden van West-Europa
zou omvatten. Maar.de verzekeringen, die
Graaf Skrzynski te Parijs kreeg, zyn door
hem blijkbaar voldoende geacht om aan de
verdere onderhandelingen, ook gedurende de
Assemblée te Genève, deel te nemen, en te
Locarno te verschijnen ten tyde, dat zyn
aanwezigheid nevens die van minister
Benesj ex wexd gewenscht. Te Locarno
hssft Polen de goeds rei gaspesid; het heeft
-erjectate
!Lootsch&ï vetkte8ett
ge9chïïfên>*Pu8 aTteg©c<?^fr;n puits®*1"
aan den Raad
derworpen. Want, dit
begrypelijke oorzaak van Polei» wreenz611
heid: Duitschland verfoeit nog immeP®r
Poolschen corridor, verfoeit Polen's invloed
in Danzig, verfoeit Polen's aanwinst in Op-
per-Silezië. In dat öpzicht waren de Duitsch-
Poolsche conflicten niet van de lucht. In
het midden van het jaar brak de scherpe
tarievenoorlog uit, later gevolgd door de in-
cidenten over de uitzetting van Polen uit
Duitschland en Duitschers uit Polen; inci
denten, die wel wat heel eenzijdig werden
voorgesteld, en zeker in Europa niet zooveel
sensatie hadden verwekt, indien Duitsch-
land beter en tydiger voor ontvangst der
uitgewezenen had zorggedragen. MoeilylP
was het jaar voor Polen in financieel op
zicht; mede tengevolge van den tarieven-
oorlog met. Duitschland daalde de zloty, de
nieuwe Poolsche munteenheid, angstwek
kend; het noodige buitenlandsch kapitaal
voor ontwikkeling der industrie werd niet
verkregen, en ook nu, aan het einde van het
jaar, doorleeft Polen moeiiyke oogenblikken.
Minister-president Grabski, die zich een
kundig financier heeft getoond, is inmiddels
afgetreden, nadat op zyn credit kan worden
geschreven overeenstemming met de Jood-
sche minderheden, die thans een regelmatige
parlementaire groep vormen. Graaf
Skrzynski is aan het hoofd van een parle
mentair ministerie in ziin plaats getreden;
hy heeft de grensconflicten, die zich met
Lithauen en Rusland yoordeden, tot een
goed einde gebracht; heeft de betrekkingen
met de Baltische Staten versterkt, en de
vriendschap met Tsjecho-Slowakije, die te
wenschen overliep nauwer toegehaald. Hij
heeft bovendien het buitenland den indruk
weten by te brengen, dat Polen hetwelk
dit jaar door groote overstroomingeni werd
geteisterd geenszins een natuuriyke of
agressieve politiek voert, doch staat, begrij-
peiyker wijze, op de verdediging van de
rechten, die het bij het tractaat van Ver
sailles heeft ontvangen»
Dit is ook uitgekomen by het bezoek, dat
Tajitsjerin, de bekende Russische Volks
commissaris voor de buiteniandsche aange
legenheden, eerst aan Warschau, daarna aan
Duitschland bracht Voor Polen dreigde het
groote gevaar niet, betzy1 van Duitschland,
hetzy van Rusland, naar welke beide kanten
het intusschen onbeschermde natuurlijke
grenzen heeft, maar dreigde voornamelyk
gevaar van een politieke overeenkomst tus
schen deze beiite landen.
Rusland.
De verhouding met Rusland, geregeld by
het Vredesverdrag van Maart 1921, is zoo
vrlendschappelyk als Polen dtie slechts wen
schen kan, maar uiterlijk typeft Rusland
liever niet, dat toenadering tusschen Polen
en Duitschland de zorg voor de vriend^
schappelykihedd dezer verhouding van Pool
sche zyde vermindert Evenals Rusland niet
gaarne ziet dat Duitschland van zyn zorgen
jegens de Entente bevrijd: wordt en voor
Duitschland daardoor minder charme uit
gaat van een verbond1 met Rusland. Men
mag gerust aannemen, dat' Tsjitsjerin, die
er niet in slaagde om de overeenstemming
van Locarno te verbreken of ongedaan te
maken, niet geheel en al bevredigd naar
Moskou zal zyn teruggekeerd. Trouwens,
ook in ander opzicht gaat het Sovjet Rusland
toch niet zooals de opvolgers van Lenin wel
hebben gewenscht en gedacht Onderlinge
moeilijkheden tusschen het driemanschap,
dat Lenin's nalatenschap beheerde eener-
zijds, en Trofczky anderzijds, zyn niet uit
gebleven; moeiiykheden, die Trotzky's tyde-
lyke verwydering uit Moskou en Leningrad,
het oude Petersburg, tengevolge hadden,
maar die zyn geëindigd met zyn terugkeer,
het herstel in de voornaamste zijner func
ties. Rusland heeft ook dit jaör economisch
weer een andteren weg ingeslagen; heeft de
niet-arbeiders en intellectueelen in den ar
beid, herroepen in posities, waaruit zy vroe
ger werden uitgesteoten. De zorg, die men
in Rusland heef: gehad1 voor de déelr^mers
aan het tweede eeuwfeest van de Universiteit
te Leningrad, wijst er wel op, dat men meer
dan tevoren op een goeden indruk, in het
buitenland is gesteld, en dat men aan de
uitsluitende voortreffelijkheden van het
Sovjet-regime niet meer die waarde hecht,
die men er wellicht vroeger aan heeft toe
geschreven. Inderdaad, de droom, dat van
uit Rusland het Communisme over geheel
de wereld zou uitgaan, is al reeds verdwe
nen, qp, een contra-revolutie in Rusland,
vroeger langs anderen weg beproefd, zou
wel eens even onverwacht kunnen komen,
als de revolutie, van 1917 is verschenen.
Trouwens, voert Rusland niet meer het
Azeatisme, waartoe het zich met Japan en
China vereenigde, dan het zuiver commu
nisme in zyn vaandel?
Kleine Entente.
Voor Rusland is nevens de verhouding
tot Polen ook die tot de kleine Entente,
welke onder leiding van Tsjecho-Slowakye
en Benesj bleef, van belang. De Kleine En
tente had in haar opzet een vooral negatief
doel, tegen' Hongarye gericht, maar zy is
desondanks byeen gebleven. Tsjecho-Slo
wakye had moeilijkheden inyeriyk door
communistische complotten en door de hou
ding, door de katholieken aangenomen ter
gelegenheid van die Hus9-herderik:ngsfees
ten, tijdens welke de Pauselyke Nuntius
zelfs Praag verliet. De kleine Entente had
moeiiykheden tengevolge van
Bulgarije,
dat, toetr het door heit communismj bedreigd
werd, een alleszins beerijpelyk verzoek
de Geallieerde mogendheden richtte om
delijk zyn leger te mogen versterken. D'
hiertoe toestemming is verleend, is
peiyk, en heeft er zeker toe byge
dat dte inderdaad ietwat reactionnaire re
ring in Bulgarije, de overhand over de c,
munisten heeft behouden. Het is er,
politieke moorden betreft, is Buiga
jaar warm toegegaan; na den miata