VIERDE EN LAATSTE BLAD. VAN DONDERDAG 31 DECEMBER 1925. HET BUITENLAND IN T925. Dit Garantiepact dieflt aangevuM door an dere regionale tractaten, en over zoodanige voor den Balkan er voor Scandinavië wordt al reeds gesproken! Kan men «onder overdrijving 1924 het jaar noemen van het Protocol van Genève, dat zulke sterke lichtschynselen naar voren wierp 1926, dat thans op helt punt staat te verdwijnen, heeft gedurende de maanden, waarin in binnen- eni buitenland is herdacht het feit, dat de Nederlander Hugo Grotius drie eeuwen geledehi met zijn werk: Het recht van den oorlog en van den vrede, de grondslagen legde voor het moderne vol kenrecht, niet alleen teleurstelling ten aan zien van de verwezenlijking van dit Protocol gebracht, maar tegelijk vanuit Locarno, het zonnige stadje aan een der Italiaansche me ren, nieuw, een oogeniblik verblindend licht doen uitgaan. Inderdaad', voor den toekom- stigen geschiedschrijver zal het jaar 1925 het jaar van Locarno blijven. De nieuw opgetreden Engelsche Regeering van conservatieven huize ver richtte niet slechts negatieven arbeid door het Protocol in zijn algemeene strekking ais te vèr gaand af te wijzen, maar verrichtte positieven arbeid -door een nieuw schema te ontwikkeien, ter verzekering van de veilig heid, die Europa behoeft. Tegelijkertijd bracht het feit, dat niet, ais ln het tractaat van Versallles in uitzicht gesteld, per begin 1925 tot ontruiming van de Keulsche zóne werd overgegaan, Daitschlancken de Geal lieerden in nieuwe notawisseling. Daarbij kwam vast te staan, dat naar het oordeel der laatsten Duitschland aan de verplichtingen tot ontwapening niet, althans niet ten volle had voldaan, en dat mitsdien het een/derde gedeelte van den linker Rijnoever nog niet kon worden ontruimd. Lang en breeavo^rig is de notawisseling geweest; belangwekkend was zij zoowel in haar details als in haar algemeene lijnen. Want ten lange leste heeïi de Duitsche Regeering onder leiding van Stresemann begrepen,, dat ook voor Du, tsch- land geen voordeel is gelegen in dien toe stand van afzondering, waarin dit land na den vrede is blijven verkeeren. Men heeft te Berlijn ingezien, dat het niet alleen voor Frankrijk, maar ook voor Duitschland, schoon daar de economische omstandigheden aanmerkelijk beter zijn, een levensbelang mag heeten om een toestand1 te scheppen, die veiligheid aan Europa brengt. Zoo is, geleidelijk, maar waarlijk niet te langzaam, de gedachte, door Austen Chamberlain aan gegeven, ontwikkeld, en het vijfvoudig West-Europeesch garantiepaot in meer hechten vorm gebracht. Na notawisseling, waarbij Duitschland's noodzakelijke toetre ding tot den Volkenbond mede op den voor grond werd gesteid, kwam, bijna tegelijker tijd dat de zesde vergadering van den Vol kenbond te Genève samenkwam, een Con ferentie van juristen der onderscheidene landen te Londen samen om de uit te wer ken gedachte juridisch in een schema vast te leggen. Tijdens de zesde Assemblée wer den door de in grooten getale daar aanwezige Minister-Presidenten en Ministers van Buiteniandsche Zaken de laatste onderhan delingen gevoerd, en eindelijk ging de uit- noodiging aan Duitschland uit om met de overige ministers van Buiteniandsche Zaken te Locarno samen te komen. Een oogenbiik nog dreigde het door Duitschland op den voorgrond gestelde punt betreffende Duitschland's schuld aan den oorlog bujk- baar een concessie aan de Duitsch-nationa- len een spaak in het wiel te steken^ maar gelukkig beeft men te Parijs en te Londen de onderlinge beteekenis van die geste be grepen en zich niet daardoor latgn weer houden. Op 6 October 1925 kwam men te Locarno samen. Aanvankelijk behoorden Polen en Tsjecho-Slowakjje, de belde Oostelijke buur landen van Duitschland, niet tot de partij; zij kwamen eerst later ter conferentie. Ge heel het samenstel van verdragen, daar ge- sloten^ is, gelijk door een, bekend Neder- landsch journalist terecht gezegd, meer een zaak van psychologie dan van juridiek. Men slaagde te Locarno niet, althans niet voor namelijk, omdat men nieuwe juridische for mules uitvond^ maar omdat men wilde slagen. Omdat men gevoelde, dat men moest slagen. De afzonderlijke ontmoe tingen, die al spoedig tusschen Briand en Luther, tusschen Chamberlain en Strese mann en ook verder «laats hadden, gaven de beste beloften. De Engelsche minister heeft met groote tact, voortvarendheid en zorg de beraadslagingen geleid. Tal van oogenblikken bleken groote moeilijkheden te overwinnen; wat wonder, waar de belan gen zoo tegenover elkander stonden! Maar telkenmale slaagde men erin over die moei lijkheden heen te komen. Zoo zijn tenslotte de zeven tractaten van Locarno,verwezen lijkt; zoo zijn zij, na veel tegenstand, vooral jn den Duitschen Rijksdag, op 1 December 1926 te Londen onderteekend. Wat zij in houden, is bekend. Het zgn. Rynlandpact, kern dezer verdragen, garandeert Frankrijk en België het te Versailles verkregen ge bied en roept nevens hen Engeland en Italië in het geweer, indien hetzij Duitsch- .land, hetzij. Frankrijk of België niet aan do verplichtingen van de daarnevens gesloten algemeene arbitrage-verdragen zouden vol doen. Gelijke arbitrage-verdragen zijn tus schen Duitschland eenerzjjds, Polen en Tsjecho-Slowakjje anderzijds gesloten, en deze zijn door Frankrijk in bijzondere ver dragen nog weer gegarandeerd. Zeker, van algemeene waarde gelijk het Protocol van 1924 is dit samenstel van verdragen niet. Het sluit ook den aanvalsoorlog niet geheel uit, gelijk het Protocol wel deed. Maar in zooverre biedt Locarno een voor deel. dat het, politiek gesproken, meer aan pas: bö de dageiijksche praktijk en zoo doende r*n* geeft op meer directs vruchten. Volkenbond. Het werk van Locarno is niet recht streeks het werk van den Volkenbond, die in dit jaar twee vai zijn beste en meest beproerfde vrienden heeft verloren: den Zweed Branting er oen Franschman Léon Bourgeois. Maar cal Locamo verwezenlijkt werd, was toch graoiendeels te danken aan den geest van verzoening, door het werk van den Volkenbond te voorschijn geroepen. Ter zesde Assemblee. die uiterst kort duur de, wierp Locarno aohaauwen vooruit; nim mer hebben de golru kelijke algemeene be schouwingen, die worded vastgeknoopt aan het jaarfyksch rapport, van den Raad, zoo lang geduurd en zijn zoo vele, niet minder dan ruim 40 spreke», daarbij in het krjjt getreden. Zy allee spraken meer over het Protocol dan over den Volkenbond, en, eigeSyk uitslmtend met. uitzondering, van Chamberlain, bleken zij allen te betreuren, dat het Protocol geen voortgang kon vinden: Maar ook allen zagen zij in, dat, formeele moeilijkheden ter züte gesteld, die na En- geland's zoo resoluten tegenstand, althans voorloopig moest worden opgegeven. Trou wens, de Volkenbond heeft zich over uit breiding van zijn werk, zijn prestige, zijn sympathie niet te neklagen* De in 1924 aangevangen, in dit nieuwe jaar voortgezette en geëindigde Opiumconferenties gaven betere resultaten nog dan men, vooral na het vertrek der Amerikanen en Chineezen, verwachten mocht. De onder leiding van den Belg Carton de Wiart gehouden conferen tie voor den handel in wapenen werd een beslist succes, niet het minst gezien het daaraan onverwacht toegevoegd protocol be treffende den chamischen oorlog. Maar vooral op het laatst van het jaar, toen tus schen Bulgarije er Griekenland een dier schijnbaar onbeduidende grensgeschillen uitbrak, die een ernstig accuut kyakter kregen, boekte de Volkenbond een succes van beteekenis. Op verzoek van Bulgarije, dat Grieksche troepen zijn grenzen zag overschrijden, werd met sjwed de Raad te Parijs bijeengeroepen. Hij hoorde de beide parijen; sommeerae ze wederzijds hun troe pen van het gebied der andere partij terug te nemen en zag deze sommatie, zij het ook wat aarzelend, gehoorzaamd, Een Commissie van Onderzoek, waarin ook een Nederlander werd benoemd, werd naar het gebied van den strijd gezonden* en heeft thans een schaderekening vastgesteld, die aan Grie kenland, dat oogenschjjnlijk ook de meeste schuld had, de zwaarste betaling oplegt. Met die betaling zal het wel schikken, maar het voornaamste is, dat in een spoedeischend geval als dit, gelijk in de praktijk van den Volkenbond nog iet voorgekomen, beide partijen zich zonder aarzelen hij de uit spraak van den Raad hebben neergelegd en diens gezag hebben erkend* Zeker, het wa ren „maar" kleine Staten en> dit precedent bewijst geenszins, dat in een soortgelijk ge val groote Staten insgelijks zullen doen. Toch was het voor den Volkenbond, voor wie èn Grieken,and èn Bulgarije materieel niet zoo gemakke ijk bereikbaar zijn, een vuurproef, die met succes is doorstaan. Of het met die andere vuurproef van dit jaar, die in het fel tusschen Engeland en Turkije bestreden Mosoel-gebied gelegen is, evenzoo zal gaan, moet nog steeds worden afgewacht Te Lausanne konden beide paf tijen het over dit vooral petroieumrijke ge bied niet eens worden en daarom droeg artikel 3 van het T^ctaat van Lausanne aan den Raad van den Volkenbond de beslissing op. peze zond een uitnemend samengestelde commissie naar Mesoel, welke een rapport uitbracht, dat èn wat objectiviteit, èn wat fegevens aangaat eenvoudig schitterend an worden ge heeten. Maar dat rapport, er kennende de juridische rechten van Turkije, stelde zich op het standpunt, dat het voor de bevolking va; Mosoel aanbeveling ver diende, indien het bij Irak, het Arabisch Koninkrijk met Bagdad als hoofdstad, bleef. Mits het mandaat, dat Engeland over Irak uitoefent, tot een, kwart eeuw wordt ver- tengd, 6D mits dö in Mososli woonschtige Koerden autonomie wordt verleend. Vanaf het oogenbiik, dat dit rapport, hetwelk ver moedelijk door den Raad zou zijn overgeno men, verscheen, heeft Turkije de ordente lijke behandeling gesaboteerd en is het te ruggekomen op vroeger gedane toezeggin gen om zich naar het oordeel van den Raad te zullen gedragen. Niet minder dan een drietal zittingen wijdde deze «raan, terzelf der tijd, dat de Assemblée te Genève samen was, maar vergeefs: óf de Turken versche nen niet, óf zij maakten zoodanige bezwa ren, dat men daaruit wel kon opmaken, dat het hen geen ernst zou zijn. De Raad zocht een uitweg door de in het geding zijnde vra gen van juridischétt aard aan het Hof te 'sGravenhage voor te leggen. Turkije ver scheen hier niet. omar het- Hof besaste, dat de uitspraak van den Raad een verplichtend karakter heeft, mits vastgesteld met alge meene stemmen, die dtr strijdende partijen uitgezonderd. Op dezen grondslag heeft de Raad in zijn December-zitting het Mosoel- vraagstuk opnieuw onder de oogen gez.en, terzelfder tijd dat het voorbereidingen trof voor de actie inzake ontwapening door een Nederiandsch voorstel te Genève aanhangig gemaakt, en van de economische conferen ce, door Frankrijk uitgelokt. Dat de Raad in zün besluit in deze omstandigheden met definitief zou tijm, het heeft memand ver wonderd en kon ook niemand verwonderen- Mosoel is een erfenis aan het nieuwe jaar, waarvan nog heel wat moeilijkheden te wach ten zijn, al mag het gelukkig de vraag heeten of zelfs Turkije daarvoor een oorlog zou over hebben. Want Turkije heeft zelf zijn zwakke punten, getuige de moeilijke toestanden in Hedzjas en den opstand oer Koerden, die ditmaal gelukkig voor de Tur ken eindigde; Turkije slaat ook niet alty< zoo bard ais het tevoren heeft aangekondigd, getuige de schikking die het met Gieken- land trof inzake uitzetting van den Oecu- rneenschen Patriarch uit Oonstantinopei. Engeland. Mui, indien hstop aanktetm, zou zalfs meest conservatieve regeering in Enge land, steuneiifie op een groote meerderheid, het volk niet bereid vinden om voor Mosoel, hoe petroleumrijk ook, een oorlog te begin nen. Neen, de perscommentaren, ten tijde van de behandeling van het Mosoelgeding te Genève verschenen, laten in dat opzicht geen twijfeL Geen wonder, want Engeland heeft èn politieke èn economische moeilijk heden genoeg. PoMtiek, omdat zelfs de steike meerderheid, die de conservatieven thans hebben, het hen niet mogelijk maakt om alles te doen wat verwacht werd. Econo misch, omdat de groote arbeidsconflicten dit jaar niet van de lucht waren: De zeelieden staking, die een groot oponthoud in het na tionaal verkeer veroorzaakte, daargelaten, was er het groote conflict tusschen de eige naars van de kolenmijnen en hun werklie den. Conflict, te voorschijn geroepen door het opgeven der loon-overeenkomst door de eigenaren. Premier Baldwin heeft in dezen een lange, bemiddelende rol gespeeld en heeft tenslotte begrepen, toen uit de mijn staking een van de spoorwegen dreigde te volgen, dat hier groote nationale belangen in het spel waren. Heeft toen een tijdelijk subsidie aan de mijneigenaren toegezegd, in afwachting dat een commissie van, onder zoek, later door den Secretaris van den Vakbond Cook min of meer gewraakt, uit spraak zal hebben gedaan. Ook in dit op zicht een erfenis voor het nieuwe jaar, dat moet uitmaken of Baldwin al dan niet voor barig heeft gehandeld. Maar zeker is het wel, dat hij een principieel verkeerden weg heeft ingeslagen, die op het-einde noch voor de regeering, noch voor een der beide partijen een gewenschte oplossing kan brengen. MacDonald, overigens scherper criticus dan bouwmeester, heeft dit Ingezien. Zijnerzijds had hij de handen vol om zijn party van den weg der excessen af te houden; was het Vakvereenigingscongres te Scarborough geen volledig succes voor de gematigde par- tyen, dat van de Labour-Party wel. Biyk- baar heeft de regeering op de uitspraak van dit congres gewacht, want enkele dagen daarna greep zy in de Communistische orga nisatie in, o. m. door het gevangennemen van een zestal der.meest bekende leiders. Hun proces, en de daarop gevolgde parle mentaire discussiën hebben nog weer eens opnieuw de aandacht gevestigd op de toch eigeniyk ontoelaatbare handelingen, die de heeren Communisten onder bescherming van de wetten, wier sabotage zy als principe voorop stellen, niét alleen in Engeland', maar ook elders verrichtea Toch, al leeft er in het Engelsche volk een sterke democratische gedachte, aan de genegenheid voor het Ko ningshuis verandert dit niets. Die verhou ding is typisch Engelsch, ook al mag men voor den Prins van Wales, die van zyn groote reis naar Zuid-Afrika en Zuid-Ame- rika terugkeerde, bijzondere sympathie ver onderstellen en voor de overleden Koningin Mioed'er Alexandra een begrijpeiyke oprechte genegenheid aanwezig achten. Engeland verloor in den loop van dit jaar den bekwa men, maar stroeven en moeiUjken Lord Curzon; het zag het tweede Wembley wat minder een fiasco worden, dan het eerste, en het werd opgeschrikt uit de illusie als zouden in Ierland de zaken reeds geheel ge regeld zyn. Ulster en de Vrijstaat zyn, wat de grenzen van beider gebied aangaat, niet rechtstreeks tot overeenstemming gekomen, en de laatste incidenten bewyz&i wel, dat Engeland nog eens meer het gelag zal moe ten betalen. Frankrijk. Frankrijk, de Geallieerde uit den grooten oorlog, waarmede de verhouding uitnemend was, zag reeds in het eerste deel van het jaar het democratisch Kabinet-Herriot bezwy- ken. Bezwyken onder den druk der finan cieels vraagstukken, die voor Frankrijk even nijpend als voor zyn buiteniandsche politiek beslissend zyn. Caiilaux, de handige, die op opzienbarende wijze weer in de politiek te rugkeerde/werd ermede belast om een uit weg te vinden^ maar zoowel zijne hervor mingsvoorstellen, door de Regeering, in middels onder Painlevé gevormd, goedge keurd, als zyn onderhandelingen over de oorlogsschulden met Engeland en met Ame rika liepen op een mislukking uit. Wat de Monzie niet vermocht, Caiilaux vermocht het evenmin, ai kreeg hij het radicaal con gres te Nizza op zijn hand, toen hy dit aan voerde in den strijd tegen de kapitaalshef fing, door de socialisten voorgestaan. Her- riot, die als Minister reeds moeiiyke tyden beleefde door hm gezantschap by den Paus, en door de verlenging van het Concordaat voor Elzas-Lotharlngen, bleef ais Kamer voorzitter een belangryke rol spelen. Maar toen Painlevé, die, om Caiilaux kwyt tq raken, den eersten keer met zyn Kabinet wegging, ook met zyn tweede, slechts ge deeltelijk gereconstrueerde Kabinet een ne derlaag leed, was hy al' evenmin als Doume'r en Loucheur in staat een nieuwe regeering te vormen. Briand, die in de laatste twintig jaren ongeveer 10 keer minister en ongeveer 7 keer minister-president is geweest, slaag de er wel in; daarby steunende op de groote partyen van links en van het midden, maar zonder de socialisten, wier medewerking in de regeering men voorloopig nog liever niet ziet Dat zij voor moeilijkheden zullen ko men te staan, wanneer zy eenmaal in de Fransche regeering worden opgenomen, wel het bleek opnieuw by de actie, uitgelokt tegen partygenoot Varrenes, die zoowaar het Gouverneur-Generaalschap van Indo- China aanvaardde. Het bleek ook by maat regelen, door de regeerkig noodig geacht tegen de studenten, die staakten terwille van de benoeming van een hun onwelge vallig professor; tegen de automobielbe- stuurders en tégen de bankbeambten, die staakten om economische redenen. Frank- ryk tenslotte had in den loop van dit jaar een schandaalproces, uitgegaan van Daudet, den bekenden royalist, wiens zoon Philip op zoo opzienbarende wyze om het leven is gekomen. Een proces, dat eigeniyk met schaamte vervulde degenen, die er van lflZdH' Maar Frankrijk heeft niet alleen zyn in- neriyke moeiiykheden, waarby nog geteld dienen de'reeks van spoorwegongelukken, die maar niet opgehelderd konden worden. Hst hssft rijn buitemiahdach ersdist op te houden, meer begint draaien, werkt daartoe--^ Frankrijk heeft vooral moeiiQtin^ koloniale gebieden: in Marokko en m mandaatiand Syrië. Reeds een vorig jaar werd de strijd, door Abd-el-Krim tegen de Spanjaarden gevoerd, in Frankryk met zorg gadegeslagen, omdat men vreesde, dat deze van het Spaansch naar het Fransch gebied zou overslaan* Of nu de bekwame Gouver neur-Generaal Lyautey den .toestand fer- keerd heeft beoordeeld, of wel, dat zich by- zondere omstandigheden hebben voorgedaan zooveel is zeker, onverwacht zyn de Fran- schen uit een deel van hun Marokkaansch gebied teruggeworpen, en zy hebben heel wat versterkingen moeten aanvoeren om den toestand meester te blyven. Minister president Painlevé is zelfs per vliegtuig naar Marokko gegaan om er den toestanc te aanschouwen; Lyautey werd eerst „ter zyde gestaan", en is later vervangen door Maarschalk Pétain, uit den grooten oorlog als verdediger van Verdun wel bekend. Het schijnt intusschen dat, vooral dank zy de mqt Spanje tot stand gebrachte samenwer king, Frankrijk den toestand er meester is, hetgeen tot dusver in het mandaatgebied Syrië, waar Generaal Sarrail heerschte, niet gezegd kon worden* Reeds in den aanvang van het jaar, toen de Engelsche minister Balfour aan Damascus een bezoek bracht, deden zich ongeregeldheden voor. Balfour, die te Jeruzalem bij de opening der He- breeuwsche Universiteit al bedreigd was, moest zelfs in alleryi vertrekken. Maar pas daarna bleek, dat de Drusen,-een Inlandsche volksstam, in vrijwel volledigen opstand waren, en dat zy het den Fransche troepen moeiiyker maakten dan men kon denken. Damascus, de hoofdplaats van het gebied, werd zelfs bedreigd, en in allerijl moesten versterkingen worden te hulp geroepen, wilde men een werkeUjke débflcle voorko men. Onder den druk der omstandigheden is Sarrail afgetreden; de Senator de Jouve- nel, wel bekend uit zyn debatten met Lord Robert Cecil, is in zyn plaats getreden* Met belangstelling mag men naar zyn handelin gen uitzien, maar de toestand van Syrië, die dit jaar in de Mandatencommissie voor den Volkenbond niet kon worden bespro ken, vormt een vraagteeken, dat aan den ge zichtseinder der internationale verhoudingen niet zonder beduchtheid is. Duitschland. Tenslotte Duitschland, waar in den aan vang van 1926 een Kabinetscrisis heerschte, die door het optreden van Luther als Ryks- kanselier, met medewerking ook van de Duitsch-nationalen, werd bedwongen. Tege- ijyk heerschte een crisis in het Pruisische ministerie, welks president zonderlinge regeling door den Landdag wordt be noemd. Daar stonden de stemmen vrijwel gelyk tegenover elkander, en beslisten de enkele communisten* Keer op keer is er gestemd moeten worden: Marx en Braun bleken de uitverkorenen, die echter begrij- peiykerwyze voor de eer bedankten zoolang zy niet een hechte meerderheid onder de voeten hadden. Eindelijk is het gelukt een modus te vinden, waarop voort geregeerd werd. Inmiddels was de eerste Duitsche Rijkspresident, de sociaal-democraat Ebert, wiens persooniykheid men van Duitsch-na- tionale zy de tevoren nog had pogen te be kladden, tengevolge eener operatie overle den. Fel is de strijd- geweest tusschen de genen, die wenschten zyn opvolger te wor den. Aanvankelyk scheen het als zou de sociaal-democraat Braun kans hebben, toen men van rechts er evenwel in slaagde om den grijzen Maarschalk Hindenburg, die als persoon alle achting verditent, bereid te vin den de plaats in te nemen, die men aanvan kelijk aan Ludendorf, heel wat minder ge acht, had toegewezen, namen de zaken een keer. Links vereenigde men zich op Marx, maar Hindenburg werd, zelfs met vrij groote meerderheid, gekozen* Dat de verzekering, dat deze verkiezing geen verandering in Duitschland's buiteniandsche politiek zou brengen, juist was, is in de praktijk geble ken. Stresemann heeft, ondanks den Duitsch- nationalen lydedijken tegenstand, zyn po gingen in de richting van Locarno voort gezet, en zag deze met succes bekroond. Na Locarno traden de Duitsch-nataonale minis ters uit; tegen Locarno stemden met de Völkische en de economische party de Duitsch-nationalen, wier oppositie niet van de. fairste was, en die te vergeefs probeerden de noodzakelykheid eener meerderheid van 2/8 te betoogen. Het blijft in Duitschland, politiek en gedeeltelijk ook economisch, nog een verwarde toestand. Valorisatie ontwer pen, belastingwetten en Tariefwet zijn, on danks den tegenstand van de sociaal-demo craten, aangenomen, en in de middelen der Duitsche staatshuishouding wordt thans op behooriyke wyze voorzien. Het Dawes-plan bleek in zyn eerste jaar van toepassing uit voerbaar, en op tyd betaalde Duitschland het vereischte, en zelfs voor den tyd vertrokken de laatste Fransche en Belgische troepen uit het Ruhrgebied, hetgeen de positie van Stresemann niet weinig versterkte. De plot- selingjcrachtig, en naar al spoedig gebleken is terecht tegen de Barmats aangevangen strafactie was voor de sociaal-democraten niet aangenaam; vooral Rijkskanselier Bauer bleek met deze financieele avonturiers meer gelieerd dan voor een staatsman van positie gewenscht is. Dat tenslotte de communisten zich in Duitschland naam poogden te ver werven door in den Rijksdag wandaad op wandaad te bedrijven, och, behoeft het eigeniyk nog vermeld? Veel anders kan deze party nu eenmaal niet doen! Polen. Voor Polen was 1925 niet zonder belang, noch politiek, noch financieel-economisch. Het is begrijpelijk, dat Polen gevaar zag in een eventueel vyfvoudig Garantiepact, dat slechts de mogendheden van West-Europa zou omvatten. Maar.de verzekeringen, die Graaf Skrzynski te Parijs kreeg, zyn door hem blijkbaar voldoende geacht om aan de verdere onderhandelingen, ook gedurende de Assemblée te Genève, deel te nemen, en te Locarno te verschijnen ten tyde, dat zyn aanwezigheid nevens die van minister Benesj ex wexd gewenscht. Te Locarno hssft Polen de goeds rei gaspesid; het heeft -erjectate !Lootsch&ï vetkte8ett ge9chïïfên>*Pu8 aTteg©c<?^fr;n puits®*1" aan den Raad derworpen. Want, dit begrypelijke oorzaak van Polei» wreenz611 heid: Duitschland verfoeit nog immeP®r Poolschen corridor, verfoeit Polen's invloed in Danzig, verfoeit Polen's aanwinst in Op- per-Silezië. In dat öpzicht waren de Duitsch- Poolsche conflicten niet van de lucht. In het midden van het jaar brak de scherpe tarievenoorlog uit, later gevolgd door de in- cidenten over de uitzetting van Polen uit Duitschland en Duitschers uit Polen; inci denten, die wel wat heel eenzijdig werden voorgesteld, en zeker in Europa niet zooveel sensatie hadden verwekt, indien Duitsch- land beter en tydiger voor ontvangst der uitgewezenen had zorggedragen. MoeilylP was het jaar voor Polen in financieel op zicht; mede tengevolge van den tarieven- oorlog met. Duitschland daalde de zloty, de nieuwe Poolsche munteenheid, angstwek kend; het noodige buitenlandsch kapitaal voor ontwikkeling der industrie werd niet verkregen, en ook nu, aan het einde van het jaar, doorleeft Polen moeiiyke oogenblikken. Minister-president Grabski, die zich een kundig financier heeft getoond, is inmiddels afgetreden, nadat op zyn credit kan worden geschreven overeenstemming met de Jood- sche minderheden, die thans een regelmatige parlementaire groep vormen. Graaf Skrzynski is aan het hoofd van een parle mentair ministerie in ziin plaats getreden; hy heeft de grensconflicten, die zich met Lithauen en Rusland yoordeden, tot een goed einde gebracht; heeft de betrekkingen met de Baltische Staten versterkt, en de vriendschap met Tsjecho-Slowakije, die te wenschen overliep nauwer toegehaald. Hij heeft bovendien het buitenland den indruk weten by te brengen, dat Polen hetwelk dit jaar door groote overstroomingeni werd geteisterd geenszins een natuuriyke of agressieve politiek voert, doch staat, begrij- peiyker wijze, op de verdediging van de rechten, die het bij het tractaat van Ver sailles heeft ontvangen» Dit is ook uitgekomen by het bezoek, dat Tajitsjerin, de bekende Russische Volks commissaris voor de buiteniandsche aange legenheden, eerst aan Warschau, daarna aan Duitschland bracht Voor Polen dreigde het groote gevaar niet, betzy1 van Duitschland, hetzy van Rusland, naar welke beide kanten het intusschen onbeschermde natuurlijke grenzen heeft, maar dreigde voornamelyk gevaar van een politieke overeenkomst tus schen deze beiite landen. Rusland. De verhouding met Rusland, geregeld by het Vredesverdrag van Maart 1921, is zoo vrlendschappelyk als Polen dtie slechts wen schen kan, maar uiterlijk typeft Rusland liever niet, dat toenadering tusschen Polen en Duitschland de zorg voor de vriend^ schappelykihedd dezer verhouding van Pool sche zyde vermindert Evenals Rusland niet gaarne ziet dat Duitschland van zyn zorgen jegens de Entente bevrijd: wordt en voor Duitschland daardoor minder charme uit gaat van een verbond1 met Rusland. Men mag gerust aannemen, dat' Tsjitsjerin, die er niet in slaagde om de overeenstemming van Locarno te verbreken of ongedaan te maken, niet geheel en al bevredigd naar Moskou zal zyn teruggekeerd. Trouwens, ook in ander opzicht gaat het Sovjet Rusland toch niet zooals de opvolgers van Lenin wel hebben gewenscht en gedacht Onderlinge moeilijkheden tusschen het driemanschap, dat Lenin's nalatenschap beheerde eener- zijds, en Trofczky anderzijds, zyn niet uit gebleven; moeiiykheden, die Trotzky's tyde- lyke verwydering uit Moskou en Leningrad, het oude Petersburg, tengevolge hadden, maar die zyn geëindigd met zyn terugkeer, het herstel in de voornaamste zijner func ties. Rusland heeft ook dit jaör economisch weer een andteren weg ingeslagen; heeft de niet-arbeiders en intellectueelen in den ar beid, herroepen in posities, waaruit zy vroe ger werden uitgesteoten. De zorg, die men in Rusland heef: gehad1 voor de déelr^mers aan het tweede eeuwfeest van de Universiteit te Leningrad, wijst er wel op, dat men meer dan tevoren op een goeden indruk, in het buitenland is gesteld, en dat men aan de uitsluitende voortreffelijkheden van het Sovjet-regime niet meer die waarde hecht, die men er wellicht vroeger aan heeft toe geschreven. Inderdaad, de droom, dat van uit Rusland het Communisme over geheel de wereld zou uitgaan, is al reeds verdwe nen, qp, een contra-revolutie in Rusland, vroeger langs anderen weg beproefd, zou wel eens even onverwacht kunnen komen, als de revolutie, van 1917 is verschenen. Trouwens, voert Rusland niet meer het Azeatisme, waartoe het zich met Japan en China vereenigde, dan het zuiver commu nisme in zyn vaandel? Kleine Entente. Voor Rusland is nevens de verhouding tot Polen ook die tot de kleine Entente, welke onder leiding van Tsjecho-Slowakye en Benesj bleef, van belang. De Kleine En tente had in haar opzet een vooral negatief doel, tegen' Hongarye gericht, maar zy is desondanks byeen gebleven. Tsjecho-Slo wakye had moeilijkheden inyeriyk door communistische complotten en door de hou ding, door de katholieken aangenomen ter gelegenheid van die Hus9-herderik:ngsfees ten, tijdens welke de Pauselyke Nuntius zelfs Praag verliet. De kleine Entente had moeiiykheden tengevolge van Bulgarije, dat, toetr het door heit communismj bedreigd werd, een alleszins beerijpelyk verzoek de Geallieerde mogendheden richtte om delijk zyn leger te mogen versterken. D' hiertoe toestemming is verleend, is peiyk, en heeft er zeker toe byge dat dte inderdaad ietwat reactionnaire re ring in Bulgarije, de overhand over de c, munisten heeft behouden. Het is er, politieke moorden betreft, is Buiga jaar warm toegegaan; na den miata

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1925 | | pagina 13