TWEEDE EN LAATSTE BLAD
PLAATSELIJK NIEUWS.
Door de Evangelisatie-Vereeniging.
Palmistraat, is beroepen Da Jac. do Pree,
Ned. Herv. predikant te Weert (L.)
Aanbesteding.
Ten bureel© van den Intendant der Ma
rine weid gisterenmiddag aanbesteed ten
behoeve van de Zeemacht, het Marine
Hospitaal en het Koninklijk Instituut, de
levering van:
le. groenten bij aardappelen. ,soepgroen
ten en den gedurende het tijdvak 1 Juli
1926 tot en met ultimo October 1920.
Ingeschreven werd hiervoor door:
J. v. Os 8383.40, Rv.Os/ 8610.70,
v. Aimesfoort 8753.40, O. v. Os f 8926.60,
2e. 108700 K.G. klei-aardappelen o:
108700 K.G. geelvleezige zandaardappo-
len -gedurende het tijdvak 1 Juli 1926 to'
en met ultimo Augustus 1926.
Hiervoor waren de volgende insohrij,
vingen ingekomen:
J. v. Oa 5.81, 6.81: R. v. Os 6.88,
6.88;J. v. Amesfoort 0.19, 0.09; v.
v. Os 6.6.40; Jb. Swaters 6.66
f C.96; Gebr. Luidinga 10.54; 'alles per
100 1CG. resp. klei- en zandaardappolen
Allen te Helder.
Verboden kringen om de Stelling van
Den Helder.
Onlangs heeft men in dit blad het be
richt kunnen lezen, dat de vestingwerken
van de stelling van den Helder, bij. Kon.
Besluit'zijn gerangschikt onder vesting
werken van de 8e klasse. Tot voor kort be
hoorden deze nog tot de le klasse. Wat de
verboden kringen voor Helder beteeken
don, zal velen wel bekend zijn. Een uit
breiding van Hulsduinen was ten eenen-
niale onmogelijk, ieder landbouwer voor
de Gemeenschapslinie ondervond moei
lijkheden.
Weliswaar kwam in Juni 1920 een' be
langrijke verbetering, doordat de z.g. mid
delbare en groote verboden kringen van
Kijkduin en Erfprins gedeeltelijk wer
den opgeheven, maar de z.g. kleine ver
boden kring (tot op 300 M. van het ves
tingwerk) bleef nog bestaan.
Thans zijn de vestingwerken echter ge
rangschikt in de 8e klasse, waardoor na
genoeg alle belemmeringen zijn opgehe
ven.
Volgens art 23 van de Wet op de ver
boden kringen kunnen thans zonder
eenlge toestemming, alle gebouwen, ge-
timmerden en afsluitingen geplaatst wor
den en alle houtgewassen geplant worden.
Slechts is het nog verboden, binnen de
verboden kringen, dijken, kaden, wegen,
bruggen, sluizen, duikers en dergelijke
werken te maken, slooten of kanalen te
graven, bestaande werken van dezen aard
te veranderen of weg te nemen, grond te
verhoogen of te verlagen en in het alge
meen graafwerk te verrichten, zonder toe
stemming van H. M. de Koningin.
Praktisch gesproken zijn de verboden
kringen dus feitelijk opgeheven, alleen
voor de -in de vorige zinsnede genoemde
werken, moet toestemming gevraagd wor
den, welke toestemming nagenoeg altijd
verleend wordt.
EierveiHng Helder.
Bij ue opening van de tweede veiling
heeft de/ wethouder, de heer D. H. Grun-
wald, een kort woerd gesproken.
De ondernemer, de heer Boon van Texel,
dankte den heer Grunwald voor de mede
werking van B. en W., tevens de Pluimvee-
vereeniging voor den betoonden steun. Spr.
gaf de verzekering, dat alles zal worden ge
daan om dteze veiling te behouden. De par
tijen zware eieren gingen voor flinken prijs
van de hand, doordat ook van den groot
handel opdrachten waren ingekomen hij' den
heer Verstegen. Vooral voor 6062 K.G.
was veel vraag.
Aangevoerd werd 24600 stuks kipeieren.
Eendeieren 600 stuks. Prij'zen bruin 62 K.G.
6.—, wit 60 KG. 5.75, wit 55/50 K.G.
4.60 k f 5.20, 52 K.G. klein bruin 4.—.
Handel stug. Volgende week pluimvee aan
de veiling.
Vertrek Hr. Ms. „Soemba" en „Flores".
Onze haven, die soms zoo droevig leeg
kan zijn, was door het verblijf van de
gloednieuwe flottieljevaartuigen „Flores"
en „Soemba'.', geheel van aanzien veran
derd. Het was een wandeling naar de
Buitenhaven meer dan waard, het gezicht
van de glanzend nieuwe schepen, die fier
en forsch daar lagen, en met trots wezen
we den vreemdeling op de prachtige vaar-
M61' tot "onze vloot" behoorden.
aan alles komt een eind
en zoo had Dinsdagmorgen het vertrek
van de beide schepen, die voor Indië
bestemd zijn, plaats.
Natuurlijk was de belangstelling groot
en even natuurlijk domineerde het vrou
welijk deel van Helder's inwoners. Naar
schatting woonden een drie vierduizend
menschen het vertrek bij.
Een bizonderheid bij dit vertrek was,
.dat het eskader, dat de volgende week
een oefeningsreis naar de Noord- en Oost
zee zal maken, voor een laatsten groet
aan de „Soemba" en „Flores", op de
reede lag.
Het dichtst bij de haven lag de „Heems-
kerck", daarachter volgde de „Tromp",
de twee onderzeebooten 0 9 en 011 en
de torpedobooten Z 7 en Z 8. Het was een
fraai gezicht, het zestal oorlogsschepen
op de reede en als we daarbij nog ver
melden, dat, 12 Vliegtuigen van „de Kooij"
en „de Mok" eveneens de schepen een
laatsten groet brachten, zal men begrij
pen,t dat het vertrek in alle opzichten
grootsoh was.
Up de Buitenhaven kon je Je slechts
voetje voor voetje een pad door de meu-
schenmenigte banen.
Desalniettemin hadden een sinaasappe-
lenventer, een ijsco-man en eenige andere
vertegenwoordigers uit de straatverkoo-
perswereld, met hun kar een plaatsje
weten te veroveren en stonden om het
hardst hun waren aan te prijzen, en
proflteerend van de verhitte gemoederen,
droge kolen en dorstige harten.
Voor de „Flores" stond een juffrouw
te huilen om een „vermeende kennis"
die ze aan boord zag.
„Ach mensoh 't is hem niet", zei haar
buurvrouw.
„O ja, ik weet het zeker, 't mot hem
zijn, want hij zou hier aan boord zijn",
en met haar zakdoek droogde ze heete
tranen.
Over het algemeen houden de menschen
zicb goed bij het vertrek van schepen
naar de Oost en verbergen zij de smart
die het scheiden veroorzaakt.
't Is het meisje van een pittig marinier-
tje, wier traneubron overborrelt, de ver
loofde van een stoker, die voor het laatst
een blik werpt op het vóórhaar dierbaar
gelaat, doch overigens zijn er strakke
gezichten onder de aanwezigen of klinken
er ook enthousiaste kreten van achter
blijvende collega's, naar de vertrekkenden.
De vice-admiraal bracht om lluu r een
bezoek, eerst aan de „Soemba" en daarna
aan de „Flores" en om kwart over elf
was het vertrek van de schepen
broken.
Een
v. Eysinga—Elias Wichmann: De vrouw
in Nederland voor honderd jaar en thans;
Ketner: Anorganische scheikunde; de
Haan: In Russische gevangenissen.
Vergadering onderwflzers inspectie
Helder.
Evenals verleden jaar had ook dit jaar
aange-
aardige attentie van drie water
vliegtuigen was, dat zij op het water de
haven inkwamen en vlak voor de schepen
voorbijvoeren. Een zeldzaam schouwspel.
De andere vliegtuigen vlogen vlak boven
de schepen of maakten hoog in de lucht
capriolen.
Terwijl het stafmuziekkorps het„Wien
Neerlands bloed" speelde, vertrok eerst
de „Soemba", een kwartier daarna de
„Flores" uit de haven, onder geestdriftig
gejuich van de toeschouwers.
De beide torpedobooten vergezelden de
schepen tot. buitengaats. Langs den dij}--
golfde langzaam de menschenzee huis
waarts, de vliegtuigen ronkten en zongen
hoog in de lucht en blanke meeuwen
zweefden statig boven het water van de
nauwelijks bewogen zee, waarop'de zon
zomerglanzen spelen liet.
Eenige foto's van het vertrek der beide
schepen, gemaakt door het Fotobureau
„Helder", zijn in onze fotokast opge
hangen.
Bestrating Parallelweg.^
Binnen enkele dagen wordt een aan
vang gemaakt met het bestraten van den
Parallelweg. Langs de hulzen komt een
tegeltrottoir, van de Sluisdijkstraat tot de
Torendwarsstraat breed 2.50 M., verder tot
de Spoorstraat 8.50 M. breed. De modder
vetten verdwijnen, omdat de overige
breedte geheel bestraat wordt, zoodat een
flinkwe breed© rljstraat ontstaat.
Autobusdienst Helder—Wieringen.
Blijkens een in dit blad voorkomende
advertentie wordt door den autobusonder
nemer W. Prins een goedkoop tarief in
gevoerd! op de Hjn Helder—Wieringen v.v.
ter bevordering van een grooter verkeer
tusschen bédde gemeenten.
In verband met het geregelde postver
voer zjjn bovendien bijzondere maatrege
len genomen om de diensten precies op
tijd te doen rijden.
Goedkoop© treinen.
In de krant van Zaterdag plaatsten we
een bericht over het loopen van een goed-
koopen trein van Amsterdam naar de Zui
derzeewerken rondom Wieringen.
De zetter maakte er echter van dat de
trein naar Amsterdam liep en vervolgens
over Zaandam, Wormerveer en Alkmaar
naar de Zuiderzeewerken.
De „N.Rott. Ct." meldt nog:
De flottieljevaartuigen „Soemba" en
„Flores welke Dinsdag de reis naar
Post-Indië hebben aanvaard, passeerden
"s -namiddags omstreeks 5 uur Scheve-
ningen.
Overeenkomstig het plan zijn de oor
logsschepen dicht langs de pier gevaren
Doordat het hoog water was, konden
zij tot op ongeveer 150 M. afstand naderen.
Langzaam hebben de schepen vervol
gens koers gezet naar het Westen.
Een Nederlandsche mijnenlegger, welke
uit Zuidelijke richting de schepen was
tegemoet gevaren, bleef nog eenigen tijd
bij de kust liggen.
Op den wal en vooral op de pier was
het zwart van de belangstellenden.
Onder de toeschouwers was ook de oud
minister van marine, de heer Wssterveld.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek.
In de maand Mei werd de leeszaal be
zocht door 1287 mannen en 69 vrouwen,
totaal 1850 personen.
Uitgeleend werden 497 studieboeken,
2204 romans en 1675 kinderboeken, totaal
8779 banden.
Aangeschaft werden de navolgende wer
ken:
Baart de la Fadlle: Jongen; Bastiaanse.
Nederlandsche letterkunde, dL 8; Bosch-
ma: Op de rozenhoeve; Oorver: Het draad
loos amateurstation; Hfiberlin: Wegen en
dwaalwegen der opvoeding; v. Hill- -
Gaerthé: In de lente; de Jong: Een kluch
tige zomerreis; Perets: Joodsche volksver-,
halen; Stiemens—Hopman: Zonlichtheide;
Weinbeck: Kunstbreien; ZoomersVer
meer: Als het leven ontluikt.
Ten geschenke ontvangen: r. d. Bergh
wederom eene algemeene vergadering plaats
van de onderwijzers uit de inspectie Helder,
die daartoe Dinsdag in grooten getale uit
allo plaatsen naar onze stad waren gekomen.
Ten opzichte van de Vlielanders en Ter-
sehellingers, die wederom met een torpedo-
boot zouden worden gehaald, werd men
teleurgesteld, aangezien de ,,'Z. II" wegens
onklaar raken onderweg bleef steken. Tij
dens de vergadering kwam van de opvaren
den een telegram, dat zij terugkeerden naar
hun haardsteden.
Ook nu weer was aan deze vergadering
een kleine expositie verbonden. Verleden
jaar bad de firma Wolters een expositie
ingericht van de door haar uitgegeven wor
dende kaarten! en atlaseen, alsmede de vele
ieerboeken voor het onderwijs. Ditmaai
waren Uitsluitend leerboeken uit haar
fonctë geëxposeerd. Het was een belangrpe
tentoonstelling, die een goed inzicht gaf In
de grootte en de beteeken-is van dit fonds
onzer grootste uitgeversfirma. De bekende
„groote Bos" was hier te zien in eersten
druk van 1878 en 80en van 1925, en zoowel
in omvang als in techniek was het verschil
enorm. Koenenfs Handwoordenboek was
vertegenwoordigd in de dunne uitgave van
1897 (le druk) en de lijvigd van 1925 (15e
dxuk). Misschien het meest typeerend wa
ren nog de bekende boekjes van Leopold
(Leesboekje voor de Volksschool). Deze da
teeren van 1873 en worden nog altijd her
drukt. Maar na de eerste, ongeïllustreerde,
uitgave is de geïllustreerde gekomen en wij,,
die niet meer tot de jongeren behooren, her
inneren ons zeer goed hoe gelukkig deze
primitief geïllustreerd© boekjes ons maak
ten als wij ze met St. Nicolaas of andere
gelegenheden kregen. Maar de uitgaven van
tegenwoordigl Oorspronkelijke, speciaal ver
vaardigd© Illustratief in inooien kleuren!-
druk: het tegenwoordige kind aanvaardt ze
als iets zeer gewoons, het weet niet beter
of 't ls altijd zoo geweest.
{Zoo was er voél meer interessants en we
tenswaardigs dan wij releveeren kunnen:
het „fonds van Wolters" is een wereld op
zichzelf, een stuk onderwijs-geschiedenis,
belangrijk voor.de cultureel© ontwikkeling
van ons land.
Naast deze expositie had de instrument
firma Tamson, die ook verleden jaar aan
wezig was, wederom haar rijken voorraad
uitgestald: uitsluitend natuur- en scheikun
dige enz. instrumenten1 voor schoolgebruik.
Als novum introduceerde zij een projectie-
apparaat, dat bij daglicht werkt. Inplaats
van vrij kostbare lantaarnplaatjes worden er
filmpjes ingeschoven, die op een glasplaat
belicht worden en zoo voor het onderwijs
dienen.
Voor een en ander was uit den aaid der
zaak groote belangstelling. De firma Wol
ters had bovendien een harer beambten, d'e
uit onthouderskringen welbekende Arie
Willemse, meegestuurd, die niet alleen een
uitstekend propagandist is voor de geheel
onthouding, maar ook een goede propagan
distische kracht voor de firma bleek te zijn.
De inspecteur van het L. O. in de inspec
tie Helder, de heer G. Chr. Dun, opende te
10 uur de bijeenkomst en heette de aanwe
zigen welkom. Aangenaam was het spr. te
vernemen, dat de eerste vergadering verle
den jaar zoo was ingeslagen en dat aller
wegen de wenscb geuit was een tweede te
houden. In het bijsonder heette spr. welkom
den hoofdinspecteur der inspectie, verschil
lende gemeentebesturen (burgemeesters of
wethouders), en in de eerste plaats den bur
gemeester onzer gastvrouw, Helder, den heer
Houwing.
De inspecteur dor inspectie Hoorn had
i-'richt .var verhindering gezonden. Verder
riep spr. bet welkom toe aan de beide inlei
ders, en dankt© namens het comité voor den
genoten steun, waardoor deze vergadering
kon worden gehouden.
De marine-autoriteiten stelden wederom
een torpedoboot beschikbaar voor het ver
voer van de TerscheUingers en Vlielanders.
Boven vertelden wij- reeds, dat deze door een
ongelukkig toeval' niet meer ter vergadering
konden i&omen.
Tenslotte riep spr. hbt welkom toe aan
den ouden heer Korver, weder ter vergade
ring aanwezig, een der veteranen van het
onaerwijs.
Het oomité van voorbereiding stond voor
de moei]ijlkheid, eener keuze voor onder
werpen. Verleden jaar hadden wij een pae-
dagogisch-paedologische verhandeling van
dr. Vunderink; thans meende men in prof,
AI bert Verwey een inleider te hebben ge
vonden voor een practisch vak: het lezen,
terwijl anderzijds een natuurkundig onder
werp zou worden behandeld door den beer
P. M. de Wolf, oud-leeraar aan de Cadetten
school te Alkmaar. Prof. Verwey staat bul
ten het onderwijs; wij zijn de practici en het
is goed ook eens den theoreticus te hooren,
die boven de schoolmuren uitrijst. Prof,
Verwey is een van de Tachtigers, die naast
het nieuwe ook het oude liefheeft. Spr,
citeert Scharten, die bean zeer aardig typeert.
De namiddag-vergadering zal gewijd zijn
aan het -thans in het centrum dier belang
stelling staande vak der electriciteit, waar
van we e'genilij'k zoo bitter weinig nog
weten.
Na deze inleiding kwam als -eerste spreker
aan het woord prof. AJbert Verwey, met het
onderwerp:
In het eerste gedeelte van zijn rede deed
ïjj het hooge belang van het eerste „leeren
lezen" uitkomen en noemde de kunst van
lezen en in verband daarmee die van
schrijven misschien de grootste omwen
teling, die in de ontwiikkeling van de
menschheid had plaats gehad.* Natuurlijk
was die van spreken eraan voorafgegaan,
maar niet minder gewichtig dan deze achtte
hij het vervangen van het gesproken woord
door teek ons. Gewichtig, maar ook gevaar
lijk. Verliezen wij uit het oog, dat het teek
ken alleen plaatsvervanger is, dat het dus
geen waarde op zichzelf heeft, „dan vervan
gen wij- door den leugen van de afgetrok
kenheid de levende taal, die onze eerste en
natuurlijke uiting is". Hieruit volgt het eer
ste voorschrift bjj de eerste leeslessen: het
geschreven woord moet altijd' als plaatsver
vanger van het gesproken woord gevoeld
worden. Hoe licht wij dit gevoel verliezen,
biJjkt wel uit de gewoonte van het alleen met
de oogen lezen. Oorspronkelijk deedi men
dat niet, las men met den mond. Lezen met
den mond, ja met bet beele lichaam is nood
zakelijk. Daarop moet in de lagere school
met nadruk gewezen worden.
In het tweede deel van zijn rede deed' de
spreker uitkomen, dat dientengevolge de
eerste leeslessen noodzakelijk spreeklessen
zouden zijn. Daardoor juist heeft de onder
wijzer aan de lagere school zulk een voor
name taak, dat het vormen van een „alge
meen beschaafd", het vaststellen van een
gemiddelde, waaraan alle leerlingen zich moe
ten aanpassen, aan hem is opgedragen. Te
genwoordig gebeurt dat met meer oordeel
dan vroeger, Getuige de blijspelfiguur van
den boekentaal sprekenden schoolmeester,
die tevens voorlezer was in de kerkgemeente.
Tegenwoordig verlangt men van den onder
wijzer oor en inzicht, opdat hij- niet alleen
wet» „wat goed lezen is door zijn éigen
mond, maar ook wat het is door de monden
van zijn leerlingen1". Een goed deel van de
klachten over slecht lezen schreef spreker
toe aan de fout, dlat men niet genoeg op den
ingeboren toon van het kind lette. Dat men
het leesstof gaf, die noch bij zijn toon, noch
bij zijn begrip aansloot. Al-s men nagaat, zei
hij, dlat het zuiver volhouden van een toon,
het feilloos uitwerken van een begrip, het
eigenlijke is van letterkundige kunst, dan
begrijpt men/ van hoeveel' 'belang 't is het ge-
vbel voor toon bij het kind zuiver te houden
en zich -bij zijn begrip aan te passen. Niet
door het kind met veel van de nieuwere ge
schriften bekend te maken, maar door zijn
natuurlijken toon, zij-n natuurlijk inzicht te
ontwikkelen, brengt men het met de litera
tuur in een weldadige aanraking.
Het derde deel van zijn rede wijdde spre
ker aan de taak van den onderwijzer „als
dienaar van de vaderlandsche letterkundige
beschaving". Hij legde er nadruk op hoe be
langrijk die beschaving is en dat zij niet -tot
enkele groepen van de samenleving beperkt
mag worden. Hij kwam er tegen' op, dat men
aan de Beweging van 1880 zulk eene beper
king verweet en toonde uitvoerig aan, hoe
zij, in haar theorie zoowel als in haar prak
tijk, haar grenzen zoo ruim mogelijk ge
trokken had, hoewel altijd met behoud' van
haar gronddenkbeeld: de strijd' voor nieuwe
oorspronkelijke vormen van dichtkunst. Hij
nam aan, dat ook de onderwijzers de -invloed
van de literatuur sedert "80 ondergaan had
den, en dat zij dus vanzelf, behalve al het
andere wat zij ambtshalve zijn moeten, ook
dienaars van onze huidig? letterkundige be
schaving zijn. Hij omschreef verder bescha
ving, als „die vrije ontwikkeling, die noch
aan den staat, noch aan de kerk gebonden
is, maar uit bet spel van de menschelijk^
neigingen en vermogens voortkomt, en
waaruit tenslotte staat en kerk voordeel
trekken". Haar terrein' is het ware Paradijs
van dichtere en kunstenaars, en ook van
kindieren. ,En het is een hooge taak van
allen, die bij het onderwijs betrokken zijn,
dat Paradijs in bet oog te houden en de ge
meenschap ermee te vergemakkelijken. Tot
de middelen!, die daartoe dienen, behoort ook
„het lezen". Spreker gaf daarna twee voor
beelden van onderwijzera, die hij ontleende
aan zijn persoonlijke herinnering. Eerst
noemde hij den Schiedammer Frans Bezeru er
vriend van den blinden dichter W. L. Pen
ning Jr. Daarna sprak hij uitvoeriger van
den Dordtschen oud-onderwijzer J. Koop-
mans, den meest inzichtigen lezer, dien hij
ooit had' aangetroffen. Uit Koopmans' ge
schriften toonde hij aan, hoe dit lezen vooral
op het volledig verstaan en tegelijk op het
bevattelijk maken' van onze vroegere litera
tuur gericht was. Hij noemde Koopmans'
lezen het echte lezen van een onderwijzer en
geloofde, dat het ook op diens onderwijs aan
de lagere school wel invloed' moet hebben
gehad. Spreker meende, dat deze -kunst van
liet ideëele of oonceptieve lezen, zooals hij
haar in tegenstelling tot bet filologische
lezen noemde, op de hoogere .zoowel als op
de middelbare en lagere scholen kon geoe
fend worden en wekte de onderwijzers op
om zich -tot de dOor hem 'besproken lezing
en literatuur-studie aaneen te sluiten. Eén
ding, zei hij, moet daarbij evenwel nooit ver
geten worden. „Dit namelijk: dlat in het eer
ste leesonderwijs de kiem ligt van de ver
nieuwing, die iedere literatuur bij voortdu
ring noodig heefti Iedere literatuur heeft de
neiging van het gesproken woord af te dwa
len' naar het geschrevene. Iedere literatuur-
vernieuwing kan enkel voortkomen uit een
terugkeer tot het gesproken woord".
Na .op deze wijze tot zijn uitgangspunt te
zijn teruggekeerd', eindigde spreker met het
volgende slotwoord: „Ik noemde als onder
titel van -mijn voordracht: Mogelijkheden en
uitzichten. Mogelijk is 't zeker niet, dat het
onderwijs in al zijn rangen, met eens vooral
toegewezen eigen middelen, los van staat en
kerk,, zijn -rol in de samenleving als dienaar
van dé 'beschaving vervuilt. Het is zelfs nau
welijks een uitzicht. Het is een ideaal, dat
droomer en denker zich stellen kunnen op
een verwijderde horizon. Maar mogelijk is
ongetwijfeld een dienaarschap van de letter
kundige beschaving, zooals ik hier heb aan
gegeven. Dit in iéder geval is een uitzicht,
dat moed geeft tot hoopvolle pogingen, en
waartegen staat noch kerk zich verzetten
zal. Een overblijvende vraag is: of de prak
tijk van het onderwijs, of de geest van de
onderwijzers, een gaan ln< de richting van
dit uitzicht gedoogen. Ik heb u in den be
ginne al bekend, dat ik omtrent de toestan
den -bij het onderwijs hoogst onkundig ben.
Ik laat de uitvoering van mijn gedachten, de
zeker veelvuldig vervlochten moeilijkheden
van uitvoering over aan uw ervaring. Per
soonlijk zal ik voldaan rijn als een enkele
van mijn vingerwijzingen in de werkelijk
heid bruikbaar blijkt."
Eene vraag naar aanleiding van het ge
hoorde werd gesteld en door prof. Verwey
beantwoord, ni. of bet sprookje op het kind
al of niet een goeden invloed heeft. Prof.
Verwey meende, dat dit geheel van het kind
zelf afhing; er zijn er, die critisch aangelegd
zjjn (wijsneusjes), er zijn er ook, die er
weinig of geen invloed door ondergaan. In
't algemeen meent spr., dat ze op kinderen
een goeden Invloed zuilen hebben.
Na een korte pauze kwam de vertegen
woordiger der firma Wolters aan bet woord.
De vertegenwoordiger der firma Woliers,
de heer Willemse, Meld een geestig en in
slaand speechje over -boeken, waarin hij
naast veel wetenswaardigs, propagandisti
sche opmerkingen wist te vlechten over het
mooie fonds, dat hij vertegenwoordigt. De
heer Willemse t oonde ons, dat men een- boek
op verschillende wijzen kan zien, al naar
mate onze geaardheid is. De bibliophiel' zal
het met een heel ander oog bekijken als de
koopman of de literator.
In de namiddag-vergadering, die te kwart
voor 2 aanving, kreeg de beer De Wolf het
woord. Zjjn rede was van geheel anderen
aard en eigende zich minder voor een ver
korte wedergave. De spreker zette uiteen
wat moleculen en atomen zijn en bewees,
dat de tegenwoordige wetenschap een atoom
niet meer ziet als een geheel, zooals men
vroeger meertd-e, maar als een microoosmos:
een wereld van uiterst kleine electronen en
protonen: negatieve en positieve eenheden.
In een tabel waren de verschillende elemen
ten, waaruit het heelal is op-gebouwd1 (van
de 92 kennen we er 89), grafisch voorgesteld
naar rang en sterkte. Op zeer bevattelijke
wijze zette spreker de samenstelling ervan
uiteen, het waterstof is de allereenvoudigste
en geleidelijk worden ze ingewikkelder van
structuur. Maar principieel zijn ze dezellde,
n.L electronen en protonen!, en de kwestie
is dus, als we er in slagen konden om bijv.
het aantel electronen in e«n element te ver-
grooten of te verkleinen, we daardoor een
ander element zouden krijgen. Inderdaad is
dit laatste ook langs theoretischen weg
(voorloopig) geschied: het is mogelijk ge
bleken het element kwikzilver, dat een elec-
tron verschilt van goud, met een electron te
vermeerderen, waardoor inderdaad in het
spectrum van dit kwik goud werd aange
toond.
Spr. rede is aldus samen te vatten: lo.
alles in dien kosmos is opgebouwd uit elec
tronen en protonen (negatieve en positieve
eenbeden), we weten precies hoeveel van
elk een willekeurig atoom bezit; 2o. allerlei
verschijnselen: dtoadlooze telegrapMe, rön-t-
gen-stralen, enz. zijn terug te brengen) tot
aethergolvingen, die slechts in lengte ver
schillen; 3o. ons gezichtsvermogen is be
perkt. Wü moeten afstand doen van het
geloof, dat slechts bestaat hetgeen ons oog
waarneemt. Er is zeer veel, dat we niet
waa-rtiemen; 4o. het is mogelijk gebleken
atomen te veranderen, betgeen onbegrensde
mogelijkheden opent (veranderen van kwik
in goud, e. d., de steen der wijzen).
IVele vragen werden naar aanleiding van
het gehoorde gesteld, hetgeen aanleiding gaf
tot nadere antwoorden. Doch wegens de in
gewikkeldheid der materie en het gebrek aan
tijd! kon de spr. niet overal op ingaan.
Met een geestig woord dankte de heer
Dun ook dezen spreker. Een van de aan
wezigen zegde dank voor de invitatie, die
een grooten/ kring onderwijzers een genot
vollen dag verschaft heeft, en de oude heer
Korver hield weder eert pittig speechje om
trent saamhoorighedd van de onderwijzers,
die zoo noodig is en het onderwijs ten goede
komt.
'Met een mooi en pittig antwoord sloot de
heer Dun de vergadering, die voor spr. zeil
een groote voldoening was. Hij citeerde een
sonnet van Albert Verwey „De'Koopman",
die, al centencjjferend en speurend naar een
cen-t verschil, de enorme winsten vergeet,
die hij maakte. Ook des onderwijzers werk
is opgebouwd' uit kleine dingen, maar wee
hem als bij- alleen de oenten telt en niet het
gouden geluk ziet, dat in het bearbeiden van
de kinderziel is gelegen!!
Te half vier was deze goedgeslaagde ver
gadering geëindigd.
Denk om uw hondje.
Blijkens een in dit nummer voorko
mende advertentie zullen na 1 Juli alle
honden, die zonder belastingpenning op
straat komen, ter beschikking van de
politie worden gesteld.
Zorgt er dus voor, wanneer Uw hond
U lief is, dat het dier vóór dien datum
van een belastingpenning voor het jaar
1920 voorzien is. Uw hond zal dan niet
tot leedvermaak van zijn collega's door
een ambtenaar in functie „opgebracht"
behoeven te worden.
Uit het Politierapport
Het losse rlooïdekseL
Een bewoner van den Ruyghweg deed
Dinsdagavond aangifte dat er voor zijn
deur een riooldeksel los lag, tengevolge
waarvan een paard was gevallen.
De Gemeente-Reiniging voorzag het
riool weer van een deksel waardoor de
paarden verder voor struikelen en vallen
behoed werden.
Een aanrijding.
In de Spoorstraat liep een bewoonster
van de Achtergr. Z.Z. met haar flets aan
de hand aan den rechterkant van den weg,
toen zij werd aangereden door iemand,
wonende op den Kanaalweg, die links
reed. Tengevolge van de aanrijding werd
het voorwiel van haar rijwiel verbogen.
De politie stelt een onderzoek in.
Wij herstellen de fout, daar onze lezers
anders missdhien in de veronderstelling
mochten verkeeren, dat zij Zondag a.s.
via Amsterdam naar Wieringen konden
gaan.
De Volksschool en de literatuur.
Mogelijkheden en uitzichten.
Spreker begon met een kort© inleiding.
Hij bekende zijn onkunde in zake het lager
onderwijs en verklaarde, dat zijn voordracht
iet onmiddellijk gevolg was van den door
iem ontvangen uitooodigingsbrief, die in-
ileld, dat men het lezen op ae- lagere school
teschouwd wenschte te zien „uit literair
oogpunt". Vandaar zijn titel.
De regelen van het verkeer schijnen
voor velen zeer moeielijk te leeren. Het
gebeurt den laatsten tijd nogal eens dat
er aanrijdingen plaats hebben. Dinsdag
avond werd een juffrouw, of liever, de
flets van een juffrouw het slachtoffer van
zoo'n verkeerszondaar.
