EEN ERNSTIG SACOO EN
Het dept van Staat te Washington
heeft aan de Mexicaansche regeering de
eisch gesteld, Mexicaansche troepen te
sturen ter ontzetting van elf Engelachen
en achttien Amerikanen, die in een mijn
bij Guadalaja worden belegerd.
Die mijn is nJ. In handen gevallen van
aanhangers van Söcco en Vanzetti, die de
arbeiders hebben opgeruid om wraak te
nemen voor de terdoodbrenging van
Saoco en VanzettL
Daarop hadden de Engelschen en Ame
rikanen zich in de mijn gebarricadeerd.
EEN ANGSTIGE OVERTOCHT.
Een Blapelooze nacht voor be
manning en passagiers.
Schepen met welhaast uitgeputte be
manningen en dankbare passagiers kwa
men Zaterdag te New York na een storm-
achtigen overtocht over den Atlantischen
Oceaan aan. De stormen, welker snelheid
afwisselde van tachtig tot honderd mijl
per uur, joegen geweldige muren van
water op die soms een hoogte van vijftig
voet bereikten en op de dekken der sche
pen ineenstortten, zoo dat zelfs de groote
schepen als kurken ronddobberden. De
slechtste ervaring had, naar wordt ge
meld, het Italiaansche passagiersschip
„Martha Washington", dat een dag te
laat binnenliep met 617 passagiers uit
Middellandsohe Zeehavens. Het schip
werd Dinsdagnacht door een orkaan ge
troffen, terwijl de storm den geheelen
volgenden dag in hevigheid toenam.
Woensdagnacht genoot niemand aan
boord eenigen slaap; de tussohendekpas-
sagiers brachten hun tijd door met bid
den, de vrouwen snikten onophoudelijk.
Zestig verwonde passagiers moesten
medisch worden behandeld.
KOU TE NEW YORK.
Het is Donderdag te New York een
koude dag geweest, 66 gr. F. Sinds 1876
was het in Augustus niet zoo koud ge
wees. Op het Oosten van Long Mand
was het zelfs zoo koud alsof het vroor, El
ders in het land stormde het.
JOHN COOLÏDGE DANST.
John Coolidge, de zoon van den presi
dent, die met zijn ouders in Yellowstone
Park vertoeft, heeft daar Woensdag
avond maar even het hart van 21 meisjes
gestolen, door met haar te dansen. Toen
het orkestje in het hotel een uitnoodigen-
den dans speelde, vroeg John of er geen
meisjes waren. De directeur van het ho
tel gaf toen de 21 meisjes, die aan de
maaltijden bedienen alle vrouwelijke
studenten, die zoo hun vacantie gebrui-
keu om hun collegegelden te verdienen
en tevens buiten te zijn verlof tot dan
sen. John heef ze allemaal af gedanst en
heeft een kostelijken avond gehad; de
meisjes niet minder,
EEN KALKROTS INGESTORT.
Twintigduizend ton kalk en zand, een
deel van de Oostelijke krijtrotsen te dro
mer in Norfolk, zijn Zondagochtend in de
vroegte neergestort op het strand. De in-
Btorting geschiedde voorbij het Oostelijk
uiteinde van de promenade, op het voet
pad naar den vuurtoren, dat dagelijks
door honderden betreden wordt, doch daf
op het vroege uur gelukkig nog verlaten
was. Het pad is verdwenen.
's Middags om vijf uur stortten er nog
eenige stukken rots, een 70 ton bij elkaar,
naar beneden. Eenige spelende kinderen
ontkwamen juist het gevaar verplet
terd te worden.
Dergelijke instortingen van de ver
werende kalkrotsen zijn geen zeldzaam
heid, de rotslijn tusschen dromer en Mun-
desley wijkt gemiddeld per jaar ongeveer
4 M. terug.
EEN BRUTALE BEROOVING.
Vijf gewapende bandieten hebben Don-
om twaalf uur to M ,ra/l'c
in de drufcke havenwijk van de Jolit*te een
train aangehouden en een wüssellooper, die
zich op de tram bevond, beroofd, waarna zij
«r per auto vandoor rijn gegaan. De politie
hoedt Vrijdag de auto opgespoord en den
eigenaar aangehouden), dae geen behoorlij
ken uitleg wiöt te geven van wat hij dien
vorigen dag had gedaan. De bandieten heb
ben slechte een poovore geslagen. De
portefeuille, die zij den wdssellooper ont
stolen hebben^ bevatte slechte 6000 francs
De man had juist even tevoren een bedrag
van 266.000 fiSL, dat hij dien ochtenid geïnd
had; afgedragen.
HET RADIO-TELEFOONVER KEER
LONDEN—NEW YORK.
Volgens den Engelschen draadloozen
die:ist dekken de inkomsten van, het radio-
telefoonverkeer Lomdleni—New-York de
toosten. Ondanks het tarief van 16 podd per
gesprek van drie minuten neemt het ver
keer tangWMirn boe.
DRAADLOOZE TELEFONIE
HAMBURG—BUENOS- AIRE&
Van Hamburg uit werden Vrijdag niet
goed gevolg draadloos telefonische gesprek
ken gevoerd met Buenos-Air es, waarbij
staatssecretaris öanter aan president AJ/vear
de groeten van Hindenburg en de rijksre
geer mg overbracht. Eendgen tijd geleden
hebben verschillende Duiteche autoriteiten
in Berlijn 'door, middel van denzelfden zen
der in Naueu (bij Berlijn), niet Bucnos-
Aires gesproken.
(De persdienst van Telefunken meldt
dienaangaande, dat de zender een vermogen
heeft van 20 K.W. Er wordt gewerkt met
golven van 140 en 17.88 meter lengte. De
toespraken werden gehouden in een gebouw
In heit liertje van Berlijn. De bespreking
geschiedt dus niet duur een directe verbin
ding met Nauein, doch vla normale telefoon-
ieidingen van' eeni kabel vau Berlijn maar
Naman. HettseUcUe geschiedde in Buenius-
Aires, waar het ontvangen woord werd
doorgegeven naar de toehoorders, die aan
wezig waren in een gebouw midden in
Buenos-Aires. Hiermede is de wensch om
een overzeesch gesprek te voeren door een
voudig, thuis zijnde, de telefoon van den
haak te nemen, tot werkelijkheid geworden,
en de Tesultaten, welke men bereikt, zijn
inderdaad verbluffend. Terwijl die commer
cieel© kortiegoifzenders tot nu toe alleen in
staat waren Moree-teetoens over te brengen,
hebben de jongste proefnemingen bewezen,
dat inderdaad een goed en betrouw!waar ver
keer mogelijk is per draadtooze telefonie.
De -opgedane ervaringen met dezen Te-
lefunken-zemder zijn verder van groot be
lang voor de omttwikkelfing der draadlooze
„beoMTefegrafie, welke zeer zeker in de
■laatste toekomst in gebruik: zal komen.
ZWEEDSCH STOOMSCHIP VERGAAN
Slechts één overlevende.
Thans wordt bevestigd, dat de Zweed-
sche stoomboot „Tryggve", die op 13
dezer van Stockholm met bestemming
naar Leningrad was vertrokken en waar
van men sindsdien niets meer heeft ver
nomen, gezonken is.
Een Finsche stoomboot heeft namelijk
dezer dagen te Stockholm een stoker van
de „Tryggve" aan Val gezet: hij blijkt do
eenig overlevende te zijn van de opvaren
den van het schip, dat op 14 Augustus in
de golven verdwenen is. Aan boord be
vonden zich een bemanning van 11 kop
pen en twee passagiers. Toen het schip
zonk, bevonden zich nog zes matrozen
aan boord. De overige vijf leden der be
manning, benevens d© twee passagiers
waren er in geslaagd een boot uit te zet
ten. Maar toen deze op 21 dezer door d©
Finsche stoomboot werd opgepikt, was
nog slechts de stoker in leven Eenige der
overige inzittenden wnren tengevolge
van doorgestane elleDde bezweken, terwijl
een paar anderen zich in een vlaag van
verstandsverbijstering In zee hadden ge
stort.
STATTONSCHEF VERMOORD.
Volgens bericht uitv Moskou aan Dult-
sche bladen is de stationschef van een
voorstad van Moskou door roovers ver-
morod. De misdadaigers zijn met een buit
van slechts 10 roebel verdwenen.
Reisbrieven uit de
Tsjecho-Slowaakscht Republiek.
L
Toen de groote strijd in 1918 ton einde
liep, kwam de onafhankelijkheid, aan Polen
zoowel als aan Finland toegestaan, voor de
openbare meening niet onverwacht; de vor
ming van den onafhankeljjken Tsjecho-
Slowaakschen Staat daarentegen weL En
wellicht nog meer dan het wezcni der nieuwe
Republiek haar naam, wil men maar al te
zeer in het ten eenentmale onjuiste denk
beeld bleek op te gaan, dat Bohemen, het
oude Koninkrijk Bohemen, dat dus Mora
vië en een gedeelte van Sileziö in zich sluit,
één kon worden geacht met het spraak- en
nationallteitsgebied van de nieuwe Repu
bliek. Dat deze onbekendheid kon bestaan,
komt eensdeels door de censuur, die ons
heeft verhinderd om ln den oorlogstijd ken
nis te nemen' van de schrikkeHJfce toonee-
len, die zich in het bijzonder ia Bohemen
hebben afgespeeld; anderdeels door on
kunde, die omtrent de toestanden in het
oenB onafhankelijk Koninkrijk der Premys-
lideu heerschte. O zeker, niemand, die de
politiek der laatste kwarteeuw volgde, was
onbekend met den inwendigen strijd, waar
door Bohemen verdeeld was. Niemand, die
tüec wist, dat de Tsjechische meerderheid
in Bohemen een wanhopdgen strijd voerde
tegen de vanuit Weenen gesteunde Duitr
sche minderheid. Trouwens, men moest
hooiende doof en ziende blind rijn om daar
van niet te weten, want de hartstochten in
den Boheemsohen Landdag stegen dikwerf
zoo hoog, dat de weerklank ervan naar bui
ten maar al te duidelijk was. Men kan zeg
gen; dat eigenlijk na 1648, toen het een
ooferbK; soh om ak rou men te Weenen
aan buiüjke verlangens van de Tsjechen v el-
doen, de strijd niet heelt stilgestaan. Het
Tsjechische volk, dat na de overwinning op
den Winterkoning in den aanvang der ze
ventiende eeuw zich had gebogen onder een
vreemde heerschappij, scheen plotseling te
ontwaken; toonde, dat het nog leefde en in
tenser leefde dan ooit te voren. De Tsje
chische kunst deed zich op elk gebied gei
den; naar het oude voorbeeld was het der
Tsjechische lichaamsontwikkeiing in de
sedert vermaarde soknis, die zich uitte.
Maar boven alles werd de strijd gevoerd om
de Tsjechische taal. Het was reeds toen in
Bohemen een andere toestand dan in Polen;
in gezelschap kon men Tsjechisch ongehin
derd spreken. Het gold meer de erkenning
van het Tsjechisch in het openhaar dan het
behoud der taal in het onderlinge leven.
Die strijd is gevoerd met al de feiheidi, die
aan een dergeLjjlken strijd eigen is. Meer
dan één Oostenrjjiksch premier heeft zich
op bet talenvraagstuk to Bohemen de tan
dem stukgebeten en Badenil, die de bekende
laalordannanties ln het licht gaf, waardoor
hot Tsjechisch en het Duitsch op één lijn
werden gesteld, moest evenzeer als vele
zijner voorgangers aftreden. Maar tenslotte
wonnen de Tsjechen veld, voet voos voet;
zü kregen een eigen' Universiteit, een eigen
Teuhnicum, eigen schouwburg en opera, en
al trachtte men ook Praag het aanzien
eenier Duitscho stad te doen behouden,
men slaagde daarin slechte ten deole.
Dat intusschen TsjechotSlowakiije rijn
onafhankelijkheid middels dezen oorlog
heeft verworven, dankt het aan een drietal
mannen, van wie thans Masaryk als Presi
dent is herkozen; van wie Benesj nog steeds
als Minister van Buitenlandaohe Zaken in
fuiiotie is on van wie liasjin, na de finan
ciën vim rijm land te hebben gesaneerd, viel
door de kogels van oen Slowaakschen moor
denaar, Want dit dienlt niet te worden) ver
geten: rsjecho-iaiowakiije bestaat inderdaad
uit twee deelen. Slowakije hooft tegen de
Hongaren eonzolfdon strijd gevoeld als do
Tsjechen tegen de Duitschors en de Oos
tenrijkers. Er is èn in de geschiedenis èm
in de taal van .beide deelen veel, dat niet
elkander overeenstemt; veel dat beide vol
ken tot één iirumlrit., Mflar niettemin, de Slo-
wakeni, düe zich reeds geheel onafhankelijk
dachten, hebben in hun midden ook de on
tevredenen, die meenen, dat men zich te
Praag van hun lot niet voldoende aantrekt.
Zij denken aan autonomie, hen voorgehou
den, die om begrijpelijke redenen niet kon
wordon verleend Het lijdt dan ook geen
twijfel of Slowakije, heel wat minder 'be
volkt dan Bohemen en Moravië, heel wat
armer ook dan dleze beid» landen, zal met
het verlengstuk Karpathen Rusland een
moeilijkheid in het Tsjecho-Slowaaksche
leven blijven. Nog daargelaten, dat het
vooral deze bedde- stukken zijn, die aan
TsjechoSiowakjje den langgerekten' vorm
geven, waardoor de grenzen een oneven
redige lengte tegenover het grondgebied
hebben verkregen. Dat is vooral van betee-
kenis, wanneer men bedenkt, dat een met
gering deel dezer grenzen loopt langs
Duitschland; dat een groot dieel dezer gren
zen niet van natuurlijken aard is, zoodat
voor de verdediging bijzondere maatregelen
dienen te worden genomen.
Er Is verschil tusschen Tsjecho-Slowakije
en Polen, al hehooren beid» landen tot de
zuiverst Slavische stammen. Verschil in dit
opzicht, dat terwijl Polen zijn onafhanke
lijkheid slechts ruim een eeuw verloor,
Tsjecho-Siowaktjs ongeveer drie eeuwen
onder vreemde heerschappij kwam te staan.
Maar daartegenover geldt, dat Tsjecho-Slo-
wakije niet werd verdeeld, economisch er
politiek, in drie stukken; dat het aaneen
bleef en zoodoende ook aaneengesloten den
ririjd voor de eigen taal van de laatste drie
kwarteeuw kon strijden. Daartegemm;
staat ook, dat Tsjecho-Slowaky», al was
Bobetoen in meer dlan één oorlog het slag
veld van het Oostenl van Europa, door den
grooton oorlog niet bezocht la gelijk Polen
in drie of vierdubbele mate. Maar daar is in
de overeenkomst ooto deze, dat beide hinden
"P een TfHkvfcn van eeuwen en van betee-
kenls kunnen terugzien, Gf het al dan niet
waar is, dat Bohemen zijn naam, reeds bij
de Romeinen bekenld, dankt aan de Bojaren
'lan wel aan een volksstam, welker oudste
den naam van Bojus droeg, kan ln het duis
ter van de geschiedenis van eeuwen terug
worden gelaten. Tijdens de volksverhuizing
werd Bohemen door tal van stammen en
volken doortrokken; totdat ongeveer ln het
begin der vijfde eeuw de Slaven zich aan
de Saaie en de Elbe neerzetten, ja ook on
deraan den Donau. De eerste Tsjechische
vorst san dit land wordt geacht Krek te zij®
geweest; zijn jongste dochter, die de recht
spraak in rijn land voerde, was Libusa, aan
wie nog de oude burcht van Praag herin
nert. Zij huwde, op verlangen van haar
volk; den boer Premysi, dien zij van den
ploeg Jet weghalen. Het geslacht der Pre-
mysllden heeft eeuwen achtereen over Bo
hemen geheersoht; heeft strijd gevoerd' met
alle nabuurlanden, met Hongarije, met Po
len; met Moravië, met de Germanen en de
Franken, en heeft beurtelings deze volken
overwonnen of is endoor overwonnen ge
worden. Het geaiacht (ter PremyaLiden
stierf uit met Ottocar II, die Rudolf van
Habsburg, den grondlegger van het Oosten-
rjjksche Keizershuis, naar den Keizers
kroon stond. In den grooilen slag op het
Marchvold, dat de train, die van Brac
(Brumn) naar Weenen gaat, doorkruist,
heeft deze zijn teven en zijn kroon verloren.
Andere heerachers kwamen Bohemen re-
geeren, en onder hen Karei IV, de vorst
aan wien zooveel in Praag en in geheel Bo
hemen herinnert. Hij stiohtte de Praagsche
Universiteit, ongetwijfeld de oudste in het
toenmalig Duiteche gebied. Want Karei IV
was ook Keizer, maar men doet zeker niet
onjuist; wanneer men meent, dat zijn Ko
ningskroon van Bohemen hein' nader aan
hot hart lag dan zijn Duiteche Keizerskroon.
Hij heeft niet meer beleefd, dat het door
hom krachtig gemaakte Bohemen door gods
diensttwisten werd uiteengesoheurd, gods
diensttwisten, die parallel liepen met natio
nale overtuiging.
iWant reeds onder de regeering van zijn
zoon Wenzel kwam het tot een strijd der
HusdfeteTr, avtna genaamd naar den gees
telijke Johannee llus, die, na hervorming
in de kerk to hebben gepredikt, door hel
Concilie van Oonstanoe werd geoordeeld en
verbrand. Hus" nationale denkbeelden leid
den ertoe, dat men de Inrichting van die
Praagsche Universiteit veranderde; huur
een overwegend T^jechosch karakter gaf,
tengevolge waarvan de studenten uittrok
ken en to Leipzig een Duiteche Universiteit
stichtten. Hus' verbranding bracht zijn aan
hangers tezamen; zij stichtten Tabor, op
een berg gelegen en als stad nog bestaande
en merkwaardig zoowel om haar geschie
denis als om haar ligging.. De Taboarieten,
onder leiding van hun veldheer Zizka, heb
ben Keizer Sigiamund en Koning Wonzei
meniigen slag geleverd; zij moesten ten
slotte het onderspit dolven, nog voordat de
nationale Koning George von Podaebred aan
het bewind kwam. Hij was een der ontwer
pers van den Volkenbond eeuwen geleden,
ui een lijd, dat de volkeren nauwelijks on
derling waren) georganiseerd en aan een
interstate!ijke organisatie nog geen be
boette bestond. Hij heeft voor een aeel rust
om orde in den Boheemsohen Staat ge
bracht. Na hem kwamen verschillende Ko
ningen, die óf den Weenschen Keizerstroon
innamen; óf dezen zeer nabij stonden. De
strijd om geloof en nationaliteit liep, ook in
<no tientallen van jaren meer ""-n eens
parallel
In het begin der zeventiende eeuw is hot
lot van Bohemen voor de naaste eeuwen be
paald. In 1618 brak de godsdienstoorlog hef
tiger uit dan tevoren. De te Praag vereo-
nigde samenzweerders riepen den Keur
vorst Frederik van dien Paltz als Koning uit,
en 'leze deed wat anderen voor hem mdet
hadden willen of durven doen: hij aan
vaardde den kroon Hij kwam met gemalin
en gevolg te Praag; lijj, de Koning van het
lachende, weolderigelleidelbergaohe Hof,
nam bezit van dien strengen en somberen
burcht daar boven Praag, een even Jndruk-
wek kenden als omvangrijken Hradschin.
De heerschappij van Koning «n gjj"
Engelsohe gemalin heeft niet lang geduurd.
Het had anders kunnen zijn, indien Frede
rik van dien Paltz de zaken ernstiger had
ingezien; indien wellicht andere raadslieden
hem terzijde hadden gestaan. De slag op
den Witten Berg, thans niet veel meer dan
een half uur rijaens per auto buiten Praag
gelegen, maakte oen eind aan zijn Konink
rijk. Hoewel zijn troepen in gunstiger stel
ling stonden en werden aangevoerd door
uitstekende bevelhebbers; slaagden de Kei
zerlijken onder Maximiiidaan van Beieren
erin, verwarring te stichten in hunne gele
deren. Zoo groot was deze verwarring reeds
dadelijk, dat Koning Frederik niet beter wist
te doen dan eigen gezin to veiligheid te
brengen en den toegeshanen korten wapen
stilstand te benutten om zelf te vluchten.
Zijn verder leven heeft hij, roemloos, .ge
sleten aan het Hof van den toemmaligon
Hollandschen Stadhouder. Nog kan men U
in het Voorhout te 's-Gravenhage het huis
wijlzen, waar hij met zijn talrijk gezin ver
bleef, verbleef op kosten van de Holland-
sche Staten-Generaal, wijl de Paltz voor
hem verloren ging, en zelfs bij zijn teraar-
bestelling bleek hoe zwaar men hem de
ellénde, door den oorlog over den Paltz ge
bracht, aanreikende.
Met het resultaat van den slag op den
Witten Berg, die in November 16lt) plaats
had, werd Bohemen, dat to zich Moravië en
een vrij groot gedeelte van Silezë bevatte
uit de rij der onafhankelijke volken ge
schrapt. Het maakte deel uit sedert dien vau
de landen der Habsburgers; het werd van
uit Weenen geregeerd; een Stadhouder
vestigde rich to het Bradschin en voerde de
tieveden van den Keizer uit. Al het moge
lijke werd gedaan om aan Bohemen eigen
taal, tradities, overleveringen te ontnemen;
liet werd niet mier dan een provincie van
liet Keizerrijk. Het strekte to den strijd,
die al spoedig tusschen) Pruisen en de Habs
burgers stond aan to vangen, tot niets meer
dan een' slagveld. Lmlerdaad, wel zwaar Is
Bohemen eerst to den 80-jarigen oorlog,
maai vooral to de SLIezische oorlogen en ui
dert 7-jarigfiu oorlog geteisterd. Telkenmale
NPUms» Frederik de Groote zijn legers
tegen Oostenrijk to het veld stelde, moest
Bohemen het ontgelden. De Silerische oor
logen ontnamen aan het oude Bohemen bet
grootste stuk van SüezLë; brachten het oor
spronkelijk Silczisch bezit tot slechts enkele
steden en omgeving terug; de 7-jarige oor
log, die grootendeels op Boheemsch grond
gebied werd gevoerd, was voor de weinige
welvaart, die er oog heerschte, fnuikend.
I>e reiziger, die to Bohemen komt, stoot er
telkenmale op namen,- die hem herinneren
aan deze vreeeeiijke oorlogsjaren. Slechts
even buiten Praag, door de thans bloeiende
fabrieksstad Kolin, wordt hij herinnerd aan
de groote zegepraal van den Oostenrijk-
Mchen veldmaarschalk Daum op Frederik
den Groote; zoo groot dat deze bet voor
l'raag gesüagen beleg moest opbreken. Wie
door den' Lauaitz, ten noorden van Praag
gelegen, naar Dresden terugreist, wordt
herinnerd aan den terugtocht van de voor
Praag gelegerde Pruisische troepen onder
leiding van den broeder van Frederik den
Groote; een terugtocht moeilijk en zwaar,
die aanleiding gaf tot eon «wist tusschen
t>eide broeders. Wie zich van Praag naar
Breelau begeeft, rijdt door een gedeelte van
liet land, dat telkenmale door de troepen der
Pruisen en der Oostenrijkers is bezocht, en
de namen van Jfigerdorf, OLmutz en tal van
andere plaatsen herinneren maar ai te dui
delijk aan krijgsbedrijven uit dien tijd. En
da n zijn er plotseling de namen van Sadowa
en Koniggrfttz, die het vreeselijk bloedbad
van 1866 te voorschijn roepen; dat bloedbad,
waarin de hegenomie tusschen Duitschland
en Oostenrijk definitief werd beslist. Nog
i-ens, gelijk zoo vele malen tevoren, was
Bohemen het tooneei van den strijd; nog
eens, maar grondiger ook bijna dan tevoren,
werd het verwoest en vertrapt
Gelijk onmiddellijk, wanneer wi) Brno of
Brunn, meer to het Zuiden, reeds tegen de
Oostenrijfcsche grenzen aan gelegen, ver
iaten, de schim van Napoleon voor ons op
rijst. Want wie op den Spielbeig to Brunn
staat, heeft een schitterend uitzicht naar
alle kanten; riet reeds de bergen; 'die de
grens met Oostenrijk vormen, aan de kim
oprijen. Er wordt gewezen op een schijn-
-leute uAti cktutie i"-"-, die
dat daar een monument is opgericht ter
eere van den Drie-keizersslag bij Austorlitz
in 1806. Het is het gi**l recht van de
Tsjecho-Slowaaksche Kegeeriug om de oude
Tsjechische namen der plaatsen te herstel
len; het is haar goed recht te eischen, dat
men spreekt van Brno toplaate van Brunn;
van Bratisiawa inpikte van Presburg; van
Oimuci in plaats van Olmutz. 'Maar is het
niet wat te ver gedreven om Austeriitz, dat
een geschiedkundigen heeft, die men
niet kan veranderen, te wijzigen to Slavkov?
Wie to Brno vertoeft, moet niet nalaten het
dorpje van dezen naam te gaan bezoeken;
hij vindt er het imposante gedenk toekon,
opgericht ter eere van de gevallenen to
dezen slag, geplaatst op het punt, waar,
naar men zegt, Napoleon met zijn staf ver
blijf hiekL Hij vindt er ook een museum,
bergende herinnering aan den slag bij Aus
teriitz ln vrij groot «nnfaii. Hij zal er leeren
beseffen, dat de oorlog van toenmaals, hoe
wreedaardig ook, heel wat anders was dan
do oorlog van tegenwoordig, die wij bijna
allen als aan den lijve kennen. Moge nimmer
een modern Austeriitz hinnwm de grenzen
van Bohemen vallen!
orrcb ponden üa
Wij ontvingen van den heer G. Vor-
gaalj (Breszand) een ingezonden stuk,
waarin deze heer ons verwijt niet aan
de zijde der ter dood gebrachte Italianen
Saooa en Vanzetti te staan, en over 'ge
sol met Ujken« enz. te hebben geschre
ven. Wij willen hierop slechts dit ant
woorden, dat wij uit de groote bladen
verschillende mededeelingen omtront deze
zaak overnamen, zooveel mogelijk van
verschillend standpunt. Als wellicht niet
alles hiervan werd opgenomen, geschiedde
dat uit plaatsgebrek, maar geenszins ten
gevolge van een vooropgezette meeniug
omtrent dit droevlgeflgeval.
Ingezonden.
NAAR CASINO
Zaterdag 8 Sept. a.a, 's avonds om 8
uur, heeft to Casino de uitdeeling plaats
der prijzen, ln de Nodorlnagwedstryden
gewonnen door Heldorsche Voetbal ver
een! gin gen.
Onze wakkere voetballers hebben een
avond weten te organlseeren, die er
wezen mag.
Allereerst ls onze bekende plaatsge
noot, de heer Boelens, met zijn kranig g».
zeischap, bereid gevonden, dien avond op
te treden.
Voorts heeft men zich verzekerd van de
zeer gewaardeerde medewerking der her
ren Bork en Willy, twee voordrachtkun
stenaars, in onze gemeente sedert lang
reeds goede bekenden.
En bij dit alles de spontane medewer.
king van den heer M. Polak, die zijne In
richting voor dit doel geheel belangeloos
afstaat, waardoor na afloop een gezellig
bal verzekerd is.
Lezer en Lezeres begrijpen reeds, dat
hier wordt samengewerkt voor een lief.
dadig doel.
De baten vsm dezen avond komen dan
ook in de kas der Heldersohe Vereeni-
glng tot Bestrijding der Tuberculose,
die on- en minvermogende patiënten
uitzendt naar sanatoria,
die den armen tib.a-lijder zoo noodlg
voorziet van melk,
die betere denkbeelden tracht te ver
spreiden omtrent de behandeling vnn
deze vreeselljke volksziekte,
die in 't kort alle pogingen In t werk
stelt, om deze kwaal, de tib.0., te voor^
komen, te beperken en te bestrijden.
Wij roepen daarom al onze goede Hel
dersohe plaategenooten toe,
komt Zaterdag 8 Sept naar Casino,
helpt hierdoor mede onze kas te verster
ken en stelt ons in staat meer te doen,
dan anders mogelijk Is; het lage entreé,
minstens 60 cent weerhoudt niemand.
Onzen voetbalvereenigingen, inzonder
heid „De Batavier", al vast een
woord van dank.
Namens het Bestuur der Ver.
tot Bestrijding der Tuberculose
H. J. BOLDINGH, Voorz.
W. DE BOER, Secr.
Helder, 28 Aug. 1927.
DE STOFZUIGER.
ZJJn hygiënische waarde.
Blijkens een mededeellng ln de „Ge-
neesk. Gids" is in de „MedJzinale Welt"
voor eenigen tijd het resultaat gepubli
ceerd van onderzoekingen met betrek
king tot de hygiënische waarde van den
stofzuiger.
De onderzoekers brachten op V» M.' li
noleum, 26000 kiemen, lieten deze er zes
uur opzitten en gingen toen aan het stof
zuigen. Na 1 minuut zuigen, vonden ze
op het linoleum nog tallooze baoteriën-
kolonles; na 2 minuten eveneens, maar
na 8 minuten was dit reeds verminderd
tot 402, na 4 minuten tot 188, na 6 minu
ten tot 189 ein na 0 minuten tot slechts 82.
Hetzelfde resultaat hadden zij bij ruwe
vloeren.
Fijne deeltjes van kalk of zand werden
niet zoo volledig verwijderd, zoo dat stof
zuigen, afdweilen niet totaal overbodig
maakt
Veel hangt af van den tijd gedurende
welken stofgezogen wordt Harde vloeren
worden het best bewerkt met het borstel-
uanzetstuk en tapijten, loopera enz. het
best met het gladde zuiger-aanzetstuk; de
borstelharen helpen om de bacteriën van
den grond los te werken.
De werking in de diepte heeft de on
derzoekers verraat; zij strooiden op V» M.'
bodem-oppervlakte 23.000 kiemen en leg
den daar voorzichtig op een stuk Looper
van V» cm dikte, en toen begonnen ze te
stofzuigen. Na 6 minuten zuigen door den
looper heem, vonden ze dat slechte 1000
kiemen op den bodem eu ln den looper
waren overgeoieven. Heteeliue resultaal
hadden ze, wanneer de kiemen op of ln
deu looper waren gebracht.
Praktisch kan men dus de vloeren met
en zonder bekleedsel op deze manier niet
alleen stofvrij, ook bacteriën vrij
maken.
Wat geschiedt er evenwel mei de op
gezogen kiemen? Sch. hopen dat het de
industrie gelukken zal dezen terzelfder
tijd onschadelijk te maken. Zij hechten
ook veel waarde aan de stofbindende
eigenschappen van oliën en van wrijven
met was en meenen dat in lokalen waar
gewoonlijk veel mensohen verkeeren, de
hygiëne eischt dat éénmaal per week de
vloer wordt geolied of met was wordt go-
wreven en dat alle dagen moet worden
gestofzuigerd.
Maar ook voor de personen die met de
stofreiniging zijn belast en die door het
stofzuigen niet meer blootgesteld zijn aan
het Inademen van zooveel stof, ls de stof
zuiger hygiënisch van zeer groote waar
de. Van deze oparaten zoo veel meer ge
bruik gemaakt moeten worden dan tot nu
geschiedt, niet alleen voor de gewone
huishouding, maar ook voor wacht
kamers, schoollokalen, café's enz. en ook
voor ziekenkamers, zoodra de techniek de
bediening er van nagenoeg geluidloos
lrnn maken.
Men adresseere
VANZETTI INCIDENT.
Een Mexlcaansch-Arnerlkaanscll
Incident
aan da Redaktle alle Btukken betreffende
den inhoud van de krant;
aan da Admlniatratla alles aangaande
abonnemeuten, advertontiën, boekhou
ding, klachten over de bezorging van
de krant, enz.
Aan paraonan nimmer brieven adres-
seeren, dit kan stoornis en groote ver
traglng tengevolge hebben.