VIERDE EN LAATSTE BLAD
PLAATSELIJK NIEUWS
VAM ZATERDAG 22 OCTOBER 1927.
Onze plaatsgenoot, de heer T. J. Nieuw-
land, leerling van den heer H. Valken
burg', ie geslaagd voor het examen asa
mach. groote vaari
Voor het te Den Haag gehouden
examen,1 op 28 October j.1. slaagde onze
plaategenioot, de heer F. Nak, voor aesds-
"tenitrimachinM K. P. M.
HET LIED VAN DE KLOK.
Men deelt ons mee dat de Chr. Zangver.
„Zingt den Heere" op Woensdag 9 Nov.
a.s. in de Geref. Kerk Spoorstraat, een
uitvoering geeft van het lied van de Klok.
Bizonderheden zullen binnenkort per
advertentie in dit blad worden bekend
gemaakt
ORANJE-VEREENIGING HELDER.
Het voorloo<pig bestuur doet nogmaals
een beroep op de ingezetenen van Helder,
die nog in verzuim zijn gebleven het aan-
meddings-fonmulier in te zenden. Zij-, die
er mede kunnen instemmen, dait bedoelde
Vereeniging wordt opgericht, worden be
leefd verzocht daarvan alsnog te doen blij
ken voor 10 November a.& aan het adres
Loodögraoht 45.
lc ABONN. TOONEELVOORSTELLING.
De eerste der 4 abonnementsvoorstel
lingen zal plaats hebben op Dinsdag 8
November In „Casino". De serie wordt
geopend door de N. V. Het Schouwtoo-
neel, Dir. Adr. v. d. Horst en Jan Musch.
Opgevoerd wordt het allernieuwste stuk
van hun repertoire, dat alleen nog maar
in Utrecht, den Haag, Haarlem en J.L
Donderdag in den Stadsschouwburg te
Amsterdam werd vertoond: n.L „Het Ge
heim" (Le Bonheur-du-jour), tooneelspel
in 4 bedrijven van Edmond Gulrand. De
bekende acteur Ko van Dijk vervult hier
in op meesterlijke wijze de hoofdrol.
De juiste regeling der plaatsbespreking
voor deze voorstelling zal in dit blad nader
worden bekend gemaakt
J>E TANTE UIT INDIK."
Men wijst er ons op, dat wij in onze
bespreking van >De Tante uit Indië«, in
het nummer van Dinsdag, uitsluitend
onze meening hebben gezegd over het
•tuk en omtrent de opvoering zelve niets
vermeldden. In aanvulling op onze cri-
tiek zij derhalve alsnog medegedeeld.dat
de opvoering zelve hier te Helder bij het
talrijke publiek een doorslaand succes
bad; mevrouw De BoerVan Rijk werd
bij baar opkomen hartelijk en langdurig
toegejuicht en de talrijke, min of meer
geslaagde grapjes, welke Van Wermes-
kerkeu haar in den mond geeft, vielen
blijkbaar zeer in den smaak van het
publiek, dat bij voortduring hartelijk
lachte. Het Haagache Tooneelgezelscbap,
dat met dit stuk voor het voetlicht kwam,
gaf over 't algemeen beschaafd en goed
spel te zien.
Naar wij vernemen, is het de bedoeling
dezen winter nogmaals met ditzelfde stuk
bier te komen.
EERSTE ABONNEMENTSCONCERT.
Donderdagavond had het eerste der
drie abonnementsconcerten plaats, welke
dezen winter onder de auspiciën van den
heer Leewens zullen worden gegeven. En
al dadelijk was de inzet hiervan teleur
stellend, in zooveiTe, dat de aangekon
digde cellist, de heer Földesy, uit Eind
hoven had getelegrafeerd wegens onge
steldheid verhinderd te zijn op te treden.
Dientengevolge was de impreesario,
het concertbureau Krauas, in de nood
zaak een plaatsvervangeKster) aan te
wijzen en men was 200 gelukkig een Rus
sische pianiste, Lubka Kolessa, zoo uit
den Oekrainsohen hemel gev uilen, be
reid te vinden zijn plaats in te nemen. In
plaats van een oellist kregen we dus een
pianiste, t geen een goede ruil la voor
hen, die meer van pianomuziek houden,
terwijl natuurlijk zij, die gehoopt hadden
op de fijne en innige muziek van de oei,
teleurgesteld werden.
Lubka Kolessa was den avond te voren
in Amsterdam opgetreden en was daar
door de kritiek goed ontvangen. Het ia
een jong meisje, typdsohe Gretohen-ver
schijning, met.schrik niet; dames!
lange rokken, en.schrik nogmaals
niet, een overvloed van lang, blond haar,
dat ln kurketrekkers links en rechts ter
zijde van haar gezichtje zit. Daarenboven
heeft z]j een paar stevige armen. U zal
zeggen: is die laatste bizonderheld niet
wat onkiesoh? Wat hebben die armen er
nu mee te maken? Met uw verlof, die
hebben er alles mee te maken. Want
Lubka Kolessa houdt ervan hem af en toe
katoen te geven, en als je dan niet kunt
beschikken over een paar overtuigende
armen, met daarbij passende vingers en
Polsen, begin je niet veeL
Temperament, alsmede techniek, be
zit Lubka in hooge mate. Wat haar op
vattingen betrof, die waren moestal zeer
eigenaardig. Ze Is een gezonde jonge
dame en spel vertoonde ook deze
karakteristiek. Aan sentimentallteiten
doet ze niet, en ze zet achter haar spel een
geweldige vaart Zij speelde allereerst,
oen Busoni-bewerklng van Bach (toccata,
adagio en fuga), hetwelk geen erg dank
baar nummer was, maar geheel ln die lijn
van haar viogertechnièk en -vlugheid
nK Vervolgens kregen we de aerdi
vsn Tïwihiw— (pp- u1"1
het zoo weemoedige adagio. Haar spel is
vóór alles brlllant en pétillant; haar aan
slag forsch, sterk. Jong. Maar de bezon
kenheid van rijper leeftijd ontbreekt voor
alsnog en de toekomst zal moeten loeren
of mejuffrouw Kolessa de titanische wor
stelingen van een Beethoven, of het aris
tocratische van <>en Schubert zal kunnen
interpreteeren. Voortoopig zien wjj in
haar meer de bril]ante, technisch schier
volmaakte pianiste. Maar in haar is de
sterke, warme levensdrang: een storm
achtig dringen om vooruit te komen. In
dit verhand was de keuzo van haar Beet
hoven-vertolking wel zeer merkwaardig,
daar Beethoven zich ln deze sonate zelf
nog niet. heeft ontworsteld aan de con
venties en nog zoekt en tast naar nieuwe
wegen.
Haar sterken levensdrang bewees zfl
ook weder in de vertolking van een drie
tal Schubert-compositlea het scherzo B
dur, een Stfindchen en de Impromptu es
dur, waarin baar eigenaardige opvattin
gen te voorschijn traden. In het laatste
nummer: Arabesken over de beroemde
Donauwals van Strauss kon ztf haar bui
tengewone technische begaafdheid ten
volle ontplooien en deze bekoorlijke wals
werd, met de omsieringen van Sohulz-
Evler tot een genot voor het gehoor.
Lubka Kolessa werd enthousiast ont
vangen door het niet zeer talrijke pu
bliek en gaf als toegift dè Minutenwalzer
van Chopin, die wel binnen den regle-
mentairen tfjd van 1 minuut gespeeld
werd. 't Ging gesmeerd. Rotterdammer,
Telegraaf en Handelsblad spreken alle
vol lof over dit Jonge meisje, en de Hel-
derschen muziekminnaars mogen zich ge
lukkig prijzen haar hier te hebben ge
hoord.
PLUIMVEE-TENTOONSTELLING
TE HELDER.
Voor de te houden tentoonstelling op 28
tot en met 26 December 1927, zijn de
vraagprogramma's ln druk, verschenen.
Met het oog op het jubdleerende karakter
van deze tentoonstelling is aan de samen
stelling daarvan de uiterste zorg besteed.
Een uitgebreide collectie eereorilizen, waar
onder 17 bekers eni kransen en pim. 90
medaiille's, vormt dan ook de hoofdschotel.
HierbH komt nog een belangrijk bedrag aan
beschikbare geldprijzen'. Een viertal mooie
foto's versiert het geheeL Samenstelling en
afwerking rijm onberispelijk.
De aangevraagde exemplaren zflin reeds
verzonden. Voor Inzenders is nog een be
perkt aantal voorradig. Men vrage deze
spoedig aan bij den secr.-peniningmeester
H. J. Boogaard, Koningsweg 8.
NIEUWE E3NDERREVTJB
ALR BOELENa
De heer Boelens heeft voor de kinderen
een nieuwe revue gemaakt, waarin Jopie
Slim en Dickie Bigmans voorkomen als
hoofdfiguren, terwijl de kinderen voorts
kunnen genieten van 100 schitterende oos-
tuums, en vele komische nummers, zang
en dans, zijn ingelascht De eerste voor
stelling zal plaats hebben op Zaterdag, 5
November ajs., des middags half drie.
Nelly van Es en Rika Pape spelen er in
mee en de toegangsprijs is weder, evenals
altijd, uiterst laag gesteld, zoodat deze
voor niemand een beletsel behoeft te we
zen om thuis te blijven.
VOOR DE LIEFDADIGHEID.
BtJ „Liefdadigheid naar Vermogen", in
de Jan in 't Veltstraat, is een partij wol
len en linnen ondergoederen ontvangen.
Den onbekenden gever of geefster wordt
daarvoor hartelijk dank gezegd.
DE STORM.
Heit buitengewoon zachte weer der laatste
weken- doet ons bijna vergeten, dat het sei
zoen al weer ver gevorderd is en dat over
twee dageni reeds November, de somberste
maand van het jaar, voor de deur staat.
Maar nu en dan worden wij eraan herin
nerd, dat de mooie dagen voorbij zijn eni de
aigieioopeni nacht bracht daartoe het zijne
hij. We hebben weer een ouderwetsch na-
jaarsstormpQe gehad, dat ruiten deed sneu
velen; ramen -heen en weer schudde, en
niet vuurvaste daggedeelten naar beneden
wierp. Maar meer dan- wat speelsch gesmijt
deed de wind1 niet, hoewel rijm kracht in
den afgeloopen -nacht niet gering waa Te
4 uur werd de grootste windstoot opgetee-
kend, ni bijna 80 M. per seconde (de
grootste, ooit voorgekomen was 82Jb M.);
de wind, die te 11 uur gisterenavond ZZW.
was, Mep om naar het westen, en, ofschoon
bet hedenmorgen nog stevig waait, is er
ons van eendg onheil, door den wind aan
gericht, niets gebleken, behoudens dan
Bier en daar een dakpan, ena.
Of nu de winter rijm intrede ral doen?..
WERKLIEDEN-VEREENIGING „O.S.W."
Een fraai stukje moderne architectuur.
Donderdag was het voor de werklieden
vereeniging „O. 8. W.", bekend door het
winkelhuis in de Koningstraat, een
vreugdevolle en historische dag. Want
dien dag namelijk werd het verbouwde
gebouw feestelijk in gebruik genomen.
„Verbouwde" is eigen een te groot woord,
want aan het inwendige is weliswaar in
den loop der jaren een en ander veran
derd, maar de plechtige heropening van
Donderdag betrof slechts het in gebruik-
nemen van den nieuwen voorgevel, welke
in het gebouw is aangebracht
En niet alleen voor de vereeniging
zelve achten wij dit feit van belang. Maar
ook en niet in de laatste plaats voor
de stad onzer inwoning. Immers, wat
hier de architect J. J. van der Leek met
betrekkelijk geringe hulpmiddelen tot
stand heeft gebracht is een sieraad voor
onze gemeente, voor de Koningstraat wel
allereerst geworden. De lezer vindt hier
onder een door den heer van der Leek
zelf opgestelde uiteenzetting omtrent de
opvatting en eischen van een bouwwerk,
en wij meenen daarnaar te kunnen ver
wijzen. Wij zijn den heer van der Leek
voor deze beschouwingen dankbaar; het
ware te wensohen, dat zjj meer toepassing
vonden hier ter stede, het algemeen as
pect der stad zou er door rijzen. WJj ge
ven onmiddellijk toe, dat in den laatsten
tjjd een loffelijk streven bestaat bij win
keliers om wat meer schoonheid in het
uiterlijk hunner gebouwen aan te bren
gen.
De bouw van deze pui trok de laatste
weken in hooge mate de aandaoht van het
publiek. Geen wonder, zelfs de meest
critisch aangelegde geest moest erkennen,
dat hier iets bizondera werd tot stand ge
bracht Daarbij komt nog de eigenaardige
wijze waarop de heer van der Leek
werkte. Hij brak met het systeem van
een steiger, die alles verbergt; integen
deel, van begin tot einde kon men de
werkzaamheden volgen. Daar de heele
Sul natuurlijk uitgebroken moest wor-
en en noohthans het bedrijf ln stand ge
houden, kregen we een zeer eigenaurdige
toestand van een als het ware in de open
lucht gedreven wlnkeL En naarmate de
bouw vorderde, werden de planken weg
genomen, zoodat men telkens een groo-
ter stuk te voorschijn zag komen.
Wij zullen ons als leek verder niet be
geven in beschouwingen omtrent dit
werk, doch verwijzen liever naar 's archi
tecten eigen beschouwingen. Bovendien,
goede wijn behoeft geen krans en
ieder, die dezen gevel thans ziet, is met
ons overtuigd, dat hier iets origineels,
iets fraais' tot stand is gebraoht, dat tot
in lengte van dagen de glorie van de Ko
ningstraat zal zijn en waarmede wij de
Werklieden-vereeniging van gansoher
harte felioiteeren!
Donderdagmiddag te drie uur had de
feestelijke opening plaats. De winkel was
daartoe tijdelijk gesloten en in het kan
toortje boven vereenigden zich op dat uur
de verschillende bestuursleden, pereoneel
en genoodigden. Namens de gemeente
Helder was de burgemeester aanwezig,
ook de heer F. Dekker van de N V.
Klik Zoon. De Voorzitter, de heer J. u.
de Kok, opende deze buitengewone bijeen
komst met een rede, waaraan wij het vol
gende ontleenen:
Na het welkom te hebben toegeroepen
aan de aanwezigen, wees hij er op, dat
deze vergadering zich nist met finantieele
of personeele aangelegenheden bezig zal
houden, doch uiteluitend is uitgeschreven
voos de verbouwing. Zelden beeft hai be
stuur zoo'n ruim gebruik gemaakt van zijn
bevoegdheid inzake verbouwingen als nu;
de hoofdreden daarvoor was dan ook, dat
het na jarenlang uitstel noodig was ge
worden afdoende herstellingen aan te
brengen. Aan de verplichtingen het Be
stuur opgelegd ln de statuten, heeft het
niet te kort gedaan, en waar we nu ge
reedstaan onze goedkeuring te hechten
aan dezen ombouw, is een terugblik, op
de afgelegde baan van ruim 55 jaar ge
leden wel van pas.
De Werkliedenvereenlging, geboren uit
den nood der tijden, was indertijd een
vereeniging van werklieden in den letter
lijken zin des woorda. De zaak werd op
gericht 29 Jan. 1872, in een eenvoudig
woonhuis met winkel in de 2e Vroonstraat.
Er was groote belangstelling onder de
leden, de zaak breidde zich uit en er
moest al spoedig worden omgezien naar
grooter gelegenheid. Men betrok het win
kelhuis hoek Oostslootstraat-Doolhof, het
ledental werd grooter, mannen van betee
kenis stonden de dappere bestuurders
ter zijde, en met finantieelen steun van
den heer van Marwijk Kool uit Amster
dam werd 22 April 1876 de eerste steen
gelegd door L. Hartog, van het pand ln
de Koningstraat, thans ln feestgewaad.
De uitbreiding hield aan, brood, aange
voerd uit Amsterdam, kwam in eigen be
heer, men bouwde daarvoor een bakkerij
achter het vereenigingBgebouw, waarvan
de eerste steen werd gelegd door den
heer P. H. Bos op 18 Aug. 1884 Aan het
inwendige van het gebouw werd voort
durend gewerkt om het zoo productief mo
gelijk te maken. Belangrijke verbetering
werd aangebracht aan het woonhuis, voor
al de zeer lage bovenzaal, welke meer
malen den nn»m kreeg van bokkinghang,
werd verbouwd, thans meubelafdeeling.
Magazijnen, kantoor, werd bijgebouwd, al
leen aan den voorgevel werd weinig ge
daan. Maar na 50 jaren gaan zich aanzien
lijke gebreken vertoonen, welke niet dan
met groote kosten hersteld kunnen wor
den. Deze zaak is zeer langen tijd ln be
handeling geweest, dooh overtuigd, dat er
noodig verandering in dien slechten toe
stand moest komen, kwam het bestuur tot
het besluit dat een nieuwe pui aanbren
gen de beste weg was. Den heer van der
Leek werd opgedragen teekenlng daarvan
te maken, er volgde goedkeuring der plan
nen, en na gehouden inschrijvi!^ werd
den heer Bot de uitvoering opgedragen.
Het schilderwerk werd aangenomen door
den heer Dekker, terwijl de lichtinstallatie
werd aangebraoht door den heer van Os.
In eigen beheer werd de stoffeering,
gordijnen enz. aangebraoht door den aan
de zaak verbonden heer Boendermaker.
Als niet deskundige inzake de moderne
bouwkunde, wilde spr. geen oordeel zeg
gen over de architectuur. Gaarne neemt
hij evenwel voor zijn rekening te zeggen,
dat de voorgevel er sierlijk uitziet en wel
een bewijs is dat het bestuur de waardig
heid der vereeniging hooghoudt, zonder
nochtans „boven haar stand gekleed te
zijn", want dit ia wel ter dege overwogen.
In den bouw zit bekoring, het geheel is
smaakvol en eert den ontwerper.
Spr. houdt vervolgens eenige beschou
wingen, waarbij hij een vergelijking trekt
tusschen het bouwwerk en het werk der
verschillende bestuursleden. Men ziet van
bulten niet, zoo zegt hij, welk stevig ma
teriaal is gebezigd, het IJzersterke teak
hout met den geweldigen weerstand, de
zware ijzeren balken ln de takels. Zoo ook
hebben wij bestuursleden, wier werk niet
na/u hutten treedt, doab die noahtana veel
hebben bijgedragen tot den bloei der ver
eeniging. Tenslotte betuigt hij zijn dank
aan den heer van der Leek, en de heeren
Bot, Dekkers en van Os, Eylders en Tee
rink voor hun vele werk. Het dagelijksch
bestuur stelt het op hoogen prijs, dat het
het volle vertrouwen kreeg om te hande
leden. Hij eindigt met den wensch,
dat de heer Teerink en zijn echtgenoote
nog vele jaren werkzaam mogen zijn voor
de vereeniging. Leve de O. S. W.I
Deze rede werd met applaus beant
woord. De Voorzitter deelde vervolgens
mede, dat vele schriftelijke en mondelinge
gelukwenschen waren ingekomen en gaf
daarna het woord aan den Burgemeester.
De Burgemeester, de heer Hou
wing, heeft gaarne de uitnoodiging, hier
tegenwoordig te zijn, aangenomen, omdat
spr., die beschermheer is der vereeniging,
haar gaarne een bljjk zijner belangstelling
geeft Zoolang spr. Helder kent, heeft hij
ook dit gebouw gekend. Niettemin is hij
als beschermheer weinig met de vereeni
ging in aanraking gekomen. Op zichzelf
is dat niet zoo erg, want als het een ver
eeniging goed gaat, hebben zij de hulp
van den beschermheer niet noodig, en
gaat het een vereeniging sleoht.... nu,
dan komt men vanzelf niet te vaak bij
hem. Spr. is het met den voorzitter eens,
waar deze den nieuwen gevel roemt, en hij
hoopt, dat het der oude Vereeniging in
haar nieuwe gewaad steeds goed moge
blijven gaan.
De heer Eylders, penningmeester
der vereeniging, vertelt van de restau
ratie, die in stukjes en beetjes tot stand
is gekomen. Het was 16 Sept. 6 jaar gele
den, dat de meubelafdeeling ln gebruik
werd genomen, en al spoedig noopte ge
brek aan ruimte het bestuur zijn plaats in
te ruimen. Men ging er in 1924 toe over
de meubelafdeeling te vergrooten, door
wegbreken van de bestuurskamer en het
bouwen van een nieuwe, boven de keuken
en slaapkamer van den bedrijfsleider. Een
jaar daarna klonk het opnieuw „weer
ruimte te kort", er werd besloten op het
magazijn een verdieping te plaatsen. Deze
werken werden uitgevoerd door den aan
nemer J. van der Plas. Dit alles betrof
het interieur.
Wat het exterieur betreft, groote
reparaties waren noodig aan de voorpui;
ais penningmeester heeft spr. zioh lang
verzet tegen een nieuwe pul. In de eerste
plaats omdat spr. vreesde, dat een fraaie
voonpul menig kleinen burger zou weer
houden binnen te gaan, maar ook omdat
deze herbouw een uitgave zou vorderen,
waardoor bedrijfskapitaal aan de zaak
onttrokken werd. Spr. moest zijn verzet
evenwel opgeven, gezien den grooteren
omzet, welke ons niet alleen verplichtte
meer ruimte te maken, maar ook werd hij
overtuigd, dat een werkliedenvereniging
er een aesthetisoh uiterlijk op mag nahou
den, gezien haar afdeelingen kruideniers
winkel, bakkerij en meubelzaak met een
omzet van circa f 120.000 's jaars. Hieraan
is nog verbonden een Begrafenismaat-
schappij der Ned. Nat Werkliedenver
eenlging, een loot van onzen stam, met
een ledental van 1/0 der bevolking van
Helder. Spr. wil niet ontkennen, dat deze
verbouw niet tot stand ware gekomen, in
dien niet 6 jaar geleden de meubelafdee
ling ware opgericht, welke onder de in
tensieve
PREDIKBEURTEN.
zondag 30 october.
Ned. Herv. Gemeentft,
Nieuwe Kerk (Weststraat):
's Avonds 6.30 uur, Ds. van Beek, vai
Wieringen. (Vacature Helder I.)
Maandag 81 October
(Hervormingsdag): Nieuwe Kerk 'sav.
8 uur Ds. H. van Lunzen, van Hoorn.
Weeterkerk (Westpledn).
'sAvonds 6.30 uur: Ds. O. O. de Kloek
Onderwerp: 31 Oct., 1 Nov., 2 Nov.
Huisduinen:
's Avonds 7 uur, Ds. E. R. DamstA
Herdenking der Kerkhervorming.
Jullanadorp:
's Morgens 10 uur, Ds. E. R. DamsM
Herdenking der Kerkhervorming.
Evangelisatie (Palmstraat):
's Morgens 10 uur en 's avonds 6.80 uur,
Ds. J. de Pree.
's Morgens Bed. H. Avondmaal.
Donderdagavond 8 uur, geb. Midden
straat 117, Evangelisatie samenkomst.
Spreker Ds. J. de Pree.
Geref. Kerk (Spoorstraat):
s Morgens 10 uur, Ds. G W. Akkerhuis,
van Maassluis,
s Avonds 5.80 uur, Ds. H. van der Veen,
Em.-predikant te Amersfoort.
Hulpkerkdienst Geref. Kerk.
(Militair Tehuis, Kanaalweg).
's Morgens 10 uur, Ds. H. van der Veen.
's Avonds 6.80 uur, Ds. G. W. Akkerhuis.
Dinsdag te 8i-9è uur, Meisjes-Oatechi-
satiën door Ds. H. Steen.
Chr. Geref. Kerk (Steengracht):
's Morgens 10 uur en 's avonds 6 uur,
Ds. J. Drenth, van Broek op Langedijk.
Bediening Heilig Avondmaal.
Donderdagavond 8 uur. Ds. J. L. de Vries,
van Rijnsburg. Dankuur voor het gewas.
Oud Geref. Kerk (Hoogstraat):
's Morgens 10 uur en 's avonds 6.30 uur,
Leesdienst.
Luthersche Kerk:
's Morgens 10 uur, Dr. J. E. B. Blasé.
Maandag 81 Ootober, 's avonds 8 uur:
Herdenking der Hervorming.
Doopsgezinde Kerk:
's Avonds 7 uur, Hervormingsprssk Da
P. J. Smidts.
Leger des Heils (Spoorgracht 18).
's Morgens 7.80 uur Bidstond, 10 uur
v.m. Heiligingsdienst, 8.30 uur n.m. Open
luchtmeeting in de Prins Hendriklaan,
bij het Station en8uurn.m. Verlossings
samenkomst.
Donderdagsavonds, 8 uur n.m.:
Openbare Heilssamenkomsk
JULLANADORP.
Zendingsgebouw „Ster der Hope".
's Avonds 7 uur. Spreker de Heer Donker
van Wormerveer.
Merkwaardig is vooral de veranderde
zienswijze, dat de winkels meer en meer
gebouwen worden van architecturale
,hü?
Teerink en diens vrouw haar omzet zoo
wist op te voeren, dat over deze zes jaar
reeds 871.000 bedraagt. De winsten hier
van maakten het mogelijk tot dezen groo-
ten en grootschen herbouw over te gaan.
Met een gelukwensch en dank aan hen,
die dezen verbouw tot stand brachten,
eindigt spr.
De heer Mallet, secretaris der ver
eeniging, houdt vervolgens een rede,
waarin hij eveneens de geschiedenis rele
veert.
De opriohting dateert uit de dagen, dat
de Marinewerf van Vlissingen naar Hel
der verplaatst werd en de bevolking onzer
gemeente zeer toenam; de prijzen der le
vensmiddelen stegen en tal van gezinnen,
die in minder gunstige omstandigheden
verkeerden, kwamen daardoor in moeilijk
heden. De rjjkswerklieden zochten naar
middelen den toestand dragelijker te ma
ken en bulten verwachting werden de
toenmalige kopstukken en oprichters van
de Ned. Nat Werkliedenvereenlging
„Door Orde en Spaarzaamheid tot Wel
vaart" in de gelegenheid gesteld tot
stichting van hun winkel onder presidium
van haar eersten president, wijlen den
heer Boudewijns.
Spr. gaat het verloop na van den gang
van zaken (reeds ln de rede van den
voorzitter gereleveerd) en wijst er op, dat
gedurende en na den oorlog vele nuttige
in.si.'ii ngen en coöperaties ln den lande
door al te groote offers moesten bezwij
ken, terwijl de O.S.W., dank zij haar fi
nantieele draagkraoht, de worsteling door
stond, ja, zelfs op 15 Sepl 1921 tot stich
ting van haar meubelafdeeling kon over
gaan. Met trots mocht dan ook de O.S.W,
haar 50-jarig jubileum in 1922 herdenken,
en al is de behoefte, waarin zij bij haar op
riohting voorzag, thans niet meer zoo
groot tus voor 55 Jaar, niettemin blijft de
Vereeniging een voordeel voor haar le
den en begunstigers en een sieraad voor
de gemeente Helder. Dit alles heeft zü te
danken aan haar trouw gebleven leden,
haar begunstigers, de energie van het be
stuur en den volljverigen bedrijfsleider
met zijn trouwe staf van personeel.
In de vestibule, de opgang naar de meu
belafdeeling, zijn in een gedenksteen de
namen gegraveerd van het Dag. Bestuur,
nL de heeren J. O. de Kok, voorzitter,
J. J. Mallet, secretaris, G. J. Eijlders, pen
ningmeester, bedrijfsleider F. O. Teerink,
architect J. J. van der Leek, aannemer O.
Bot De overige leden van het bestuur zijn
de heeren H. Wessel, vice-voorzitter, P.
Koelemeij, J. Willemse, A. Itterson, Jb.
Riekwel en BL Bieze.
De heer F. Dekker, (N.V. Klik
ft Zoon) sprak als belangstellende een
woord van gelukwensch. Spr. wijst op het
feit dat de laatste jaren het winkelbedrijf
in den zak moeten tasten voor dezen fraai-
en gevel, maar spr. gelooft, dat de ele
menten van opbouw, die in dit werk zijn
vereenigd, wel wijzen op de soliditeit der
Vereeniging. Met een gelukwensch ein
digt spr.
Ten slotte houdt de heer Van der
Leek, de ontwerper van den gevel,
eenige beschouwingen, welke wij, om het
belang der zaak, onverkort overnemen.
Om U beknopt weèr te geven een over
zicht van dezen verbouw en welke ge-
dachtengang mij geleid heeft bij de op
lossing zooals die thans geworden Is, is
voorwaar niet gemakkelijk.
Er zijn nu eenmaal dingen in het leven,
waarover meer gedacht, dan gesproken
dient te worden, dingen die zich niet
door het woord laten verklaren, maar
alleen verstaan en begrepen kunnen wor
den door ons mensohelijk gevoeL
M.L wordt er maar al te dikwijls ge
streefd, om de ware begrippen omtrent
bouwkunst in woordvorm vast te leggen.
Daarom mag (speciaal op het terrein der
kunst) algemeen gelden: „Minder
spreken, meer doen". Geenszins
wil ik hiermee zeggen dat niet over bouw
kunst gesproken mag worden, integen
deel, soms heeft het zijn goede zijde.
Dankbaar grijp ik dan ook deze ge
legenheid aan, om een enkele gedachte
over bouwkunst, Inzonderheid met be
trekking tot dezen bouw, naar voren te
brengen. Het oude pui zal U wellicht nog
levendig voor den geest staan, hoewel er
aesthetisoh niet veel leven in lag. t Was
een sombere aanéónrijging van ramen
zonder vorm en kleur. Met alle respect
voor onze 19e eeuwsche bouwmeesters,
mag tooh gezegd worden dat zij in een
onverkwikkelijk tijdperk van wan
smaak en kunstverwording
hebben gebouwd.
Jammer dat er ln onzen hedendaag-
schen modernen tijd, nog z.g. bouw
kundigen zijn die nog hun voet
stappen drukken!!
Ongetwijfeld was deze verbouw geen
gemakkelijke opgave. Een utiliteitswerk
stelt bijzondere eischen. Daarbij komt
nog dat het in de bouwkunst nooit alleen
gaat om oorspronkelijke vormen op-
ziohzelf, doch steeds tevens om alge
meen geldige oplossingen van oonatruo-
tieve of utilitaire vraagstukken, die Juist
door hun algemeenheid aanleiding tot
traditioneels oplossingen geven. Zoo
was ook hier een zeer gebonden zijn aan
den bestaand en toestand; verdiepinghoog
ten, bestaande vertrekken en ruimten
met zeer uitéénloopende bestemming
waren vastgelegd.
Daarbij kwam nog de minder solide
oonstructle van het bestaande gebouw,
zoodat de opgave nogal geoomplloeera
een geweldige evolutie doormaakt; gebro- werd. Met al deze gegevena te ramen heb
ken la met ds oude wftM van - lk ge*rsahl één oplossing te
