KANNEWASSER
DE MMIIE DWMS.
NIEUWSBLAD VOOR
HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
IS ALTIJD GOEDKOOPER
•VBffJSBSï 5KLJK
Eerste Blad.
Nr. 6448
DINSDAQ 31 JANUARI 1928
66ste JAARGANG
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
Redacteur-Uitgever: O. DB BOER Jr„ HELDER
Bureau: Koningstraat 29 Telefoon: 50 en 412
Post-Girorekening No. 16066.
Dingdag 81 Jan6.12 uur.
woensdag 1 Febr514
Ingezonden Mededeellng.
PROVINCIALE
GEZONDHEIDSZORG.
door
A. W. MIOHELS.
In do jongste begrootingszltting der
Provinciale Staten van Noordholland, in
December 1927, is eene motie van den heer
Ed. Polak overgenomen door Ged. Staten,
in welke motie een onderzoek naar de or
ganisatie der gezondheidszorg in Noord
holland werd gevraagd en welke verbete
ringen daarin, zoo noodig, ook van pro-
vinciewege zijn aan te brengen.
Het vraagstuk Is daarmee als vanzelf in
het middelpunt der publieke belangstel
ling geplaatst en de versohillende vruch-
telooze debatten in de Noordhollandsohe
Staten hebben daarmee eindelijk een slot
gekregen, afgescheiden van de vraag, of
dit slot nu tot eenig bevredigend resultaat
zal lelden.
De volksgezondheid is een terrein, dat
in alle politieke partijen tot een van prac-
tiache toepassing en uitvoering wordt ge
acht en waarvoor groote belangstelling
bestaat.
Voor dit doel zijn alle partijen eeniger-
mate royaal, men heeft er geld voor over.
Het Rijk geeft circa 20 millioen uit voor
de bevordering der volksgezondheid, in de
gemeenten worden steeds grootere bedra
gen beschikbaar gesteld, de provincies
doen sinds eenlge jaren eveneens krach
tig mee.
Noordholland staat daarbij we) vooraan
en het is dan ook niet te verwonderen,
dat in de Staten dezer prov'noie sinds ja
ren een streven merkbaar is, iets meer te
doen, dan alleen gelden beschikbaar te
stellen, hetzij aan de gemeenten, hetzij aan
particuliere instellingen, die zich de zorg
der volksgezondheid hebben aangetrok
ken. Een zwak punt is» daarbij, dat de
staatsrechtelijke positie van de provincie
een krachtig, desnoods dwingend optre
den in den weg staat, Het Rijk heeft door
zijn geneeskundige wetten het oppertoe
zicht, de gemeenten zijn bij de Gemeente
wet met de zorg der openbare gezondheid
belast, maar plaats voor de provinciale
overheid daartusschen is er niet.
Natuurlijk heeft de provincie de be
voegdheid, om verordeningen te maken,
die voor de geheele provinciale bevolking
gelden; doch voor de naleving daarvan
bezit zij de machtsmiddelen niet en daar
door zou zij dus aangewezen zijn, de ge
meenten als haar uitvoerende organen te
gebruiken, die daartoe echter (behoudens
dan door de Wet) niet gedwongen kun
nen worden.
De Wet .tot Instelling van districtsge
zondheidsdiensten, door Minister Aalberse
in 1920 bij de Kamer ingediend; doch uit
zuinigheid opgehouden, is wel het beste
bewijs, dat alleen wettelijke regeling de
oplossing kan brengen. En in een der eer-
ste artikelen van deze ontwerp-wet komt
volledigheidshalve zelfs de bepaling voor,
dat die gedachte gezondheidsdiensten geen
andere bevoegdheid zullen bezitten dan in
die wet zelf omschreven.
Hoe machtig het Ooilege van Gedepu
teerde Staten als toezichthoudend orgaan
over de gemeenten en waterschappen ook
is, deze lichamen dwingen tot uitgaven
voor andere doeleinden, dan bij de Wet
bepaald, kunnen zij niet.
We gelooven trouwens, dat dit ook zeer
goed is; doch we herinneren er slechts
aan, om te bewijzen, dat rechtstreeks rege
lend en leidend optreden van provincie-
wege op dit punt tot de onmogelijkheden
behoort.
Niettemin doet Noord-Holland zeer veel.
Op de provinciale begrootingen vinden we
behalve vele kleine subsidies ten bate van
allerlei zaken, de volksgezondheid betref
fende, tezamen ongeveer 16.000.—, de
volgende belangrijke posten.
Subsidies aan de gemeenten
voor verpleging van on- en
minvermogende t.b.o.lijders f 100.000.—
Subsidies aan vereenigingen
voor uitzending v. zwakke
kinderen n. koloniehulzen 180.000.
Subsidie a.d. Noord-Holl. Ver.
tot Bestrijding der t.b.c. 86.000.—
Voor particuliere wijkverple
ging 17.000.
Voor zuigelingenbescherming 8.000.—
Voor gem. wijkverpleging 6.000.—
Voor de malaria-bestrijding 8.760
De provincie heeft door garantie van
geldleeningen den bouw of de uitbreiding
van sanatoria, llghallen en koloniehulzen
mogelijk gemaakt, zoo ook van de Na
zorg-kolonie „Zonnestraal", te Hilversum.
Dit alles is nuttig en mooi en het geeft
reeds vele bemoeiing aan Ged. Staten en
vooral aan de leden, meer speoiaal met
deze zaken belast, omdat de provincie zich
uiteraard zeker toezicht en eenige mede
zeggenschap voor haar geld voorbehoudt,
maar direct optreden, rechtstreeks uit
voeren, dat doet de provincie niet.
De uitvoering ligt in handen öf van
particuliere vereenigingen, zooals de
reeds genoemde, öf van de gemeenten, die
bij artikel 185 en 179 onder letter 1 der
Gemeente-wet daartoe zijn aangewezen.
Het Rijk oefent daarbij de voorname
taak van het oppertoezicht uit door mid
del van zijn Staatstoezicht op de Volks
gezondheid, welk orgaan tevens contröle
houdt op de besteding der Rijksgelden,
voor dit doel toegestaan. De provincie
heeft over de rijksinspecteurs eveneens de
beschikking; doch moet zich, wat de con
tröle op het verbruik der provinciale gel
den aangaat, behelpen met het middel, om
zich in de besturen der gesubsidieerde
vereenigingen te doen vertegenwoordigen
door een der leden van Ged. Staten.
Overigens is zij niet de meest-belangheb-
bende en kan zij naar onze meening best
afgaan op de contröle, die èn het Rijk èn
vooral de gemeentebesturen als vanzelf
uitoefenen, welke laatsten doordat zij in
de onmiddellijke nabijheid zitten, en er
dikwijls ook financieel veel sterker bij be
trokken zijn, die oontröle-maatregelen veel
FEUILLETON.
door
H. BEACH—WEBB.
M)
„Blauwe ooigen zijn koud.
En grijze oogen somber".
Er schijnt heelemaal geen sprake in te
zijn van bruine oogen; is het
„Misschien is dit maar een gedeelte
van wat er in het vers staat. Als u wilt,
zal ik mij ervan trachten te vergewissen
^OuUdi'.
ooïljk, „maar'ik geloof dat I1 hel aBe8n
wel af kan; wat vind je hiervan.
Lief-bruine oogen zijn t die ik aan-
WMaar ze passen niet op mijn gevaL Ik
houd van grijzo oogen -
in blauwe overgaan en dan in
die dansen en schitteren enbetrekkenen
recht in je hart kijken'
was een masker van beleef^^n7e fich
llng, maar op zijn wangen vertoonde zich
toch een kleurtje. „Aan welke oogen g
«W» b^lnnorihgon
boog zich dichter naar zijn bediende to
en Mn ootrenblik rustte zijn hand op z«n
een laten komen volgens je eigen keus.
Krijg geen kleur, Ellison, je bent erger
dan een meisje, ais je zoo gauw bloost. Ik
hoop eerlijk, oude paai, dat je even veel
pleizier zult hebben van het gebruiken
van het instrument als ik voor mij ver
wacht van de muziek, <Üe jij er op maakt".
„Dank u, mijnheer, maar als u begreep
wat u van mij verlangt, zoudt u het idee
niet opperen dat ik voor u zou spelen".
„Je bent een vreemd heerschap met je
tegenstrijdigheden. Je bent bijna het
hoekje om geweest dloor het leven van
een vijand te redden. Maar toch kom je
er kalm vooruit, dat je bang bent voor
den man met wien je meer dan twee
jaren vertrouwelijk hebt omjgegaan."
„U legt onnoodige nadruk op belde
dingen."
„Vind je? Nu, om op het oorspronke
lijke thema terug te komen: moet ik uit
je woorden begrijpen, dat je weigert van
mijn aanbod' gebruik te maken?"
„Nee, mijnheer." Onverwachts barstte
hij in een schaterlach uit.
„Mag ik ook weten, wat zoo grappig is,
ouwe paai?"
„Het zotte van den toestand trof mij,
dat is alles, mijnheer. Dat uw lijfknecht
er aanspraak op zou mogen maken uw
muzikale behoeften te bevredigen is, dit
zult u toegeven, stellig uniek." De vroo-
Ujkheid verdween van zijn gezicht en zijn
oogen werden heel ernstig. „Ik twijfel
eraan, of de eigenlijke moeilijkheden van
mijn positie ooit tot u doorgedrongen
zyn. U hebt meerals ik doorga, mijn
heer, zult u mij van onbeschaamdheid1 be
schuldigen."
„Nee, werkelijk niet. Je hebt mijn volle
permissie om door te gaan. Spreek dua
beter kunnen toepassen.
Als argument voor direct provinciaal op.
treden, zoo dit ai mogelijk ware, kan dus
het gebrek aan contróie op de provinciale
gelden bezwaarlijk dienen, en dat de Sta
ten in 1921 met groote meerderheid eene
motie hebben verworpen, waarbij een ge
neeskundig ambtenaar ter Prov. Griffie
werd gevraagd, achten wij nog steeds een
verstandige daad.
Zulk een ambtenaar aanstellen, zonder
dat men voorts heeft een provinciale
dienst, die door dezen persoon zou moeten
worden geleid, is geld. weggooien en dit
klemt derhalve temeer, wanneer zulk een
dienst zonder wettelijke bevoegdheid zou
moeten werken.
Men kan zich het best een voorstelling
vormen, indien men een dienst als de
Prov. Waterstaat beziet.
Dit is een instrument in de handen van
Gedeputeerde Staten. Aan het hoofd staat
een directeur, het noodige personeel is
hem toegevoegd en hot werk door dezen
dienst uitgeoefend is vanzelf de kosten
waard. Want deze dienst heeft een wette
lijke grondslag. Bij de Grondwet, nader
uitgewerkt in de Provinciale Wet en de
Waterstaatswetten is aan Ged. Staten het
toezicht op de Waterstaat opgedragen.
Hier is een wettelijke plioht en daardoor
vanzelf wettelijke bevoegdheid. Ged.
Staten kunnen deswege dwingend op
treden en de Prov. Waterstaat is het
werktuig, waarvan dit College zioh be
dient.
Op het gebied der Volksgezondheid is
echter aan de provincie geen enkele wet
telijke bevoegdheid toegekend en een
dienst met aan het hoofd een Geneesheer-
Directeur zou dus niets kunnen uitrich
ten.
Is het met de Volksgezondheid nu hee
lemaal in orde? Er zal wel niemand zijn,
en zeker ondergeleekende niet, die dit zal
willen beweren. Als st dus in de Staten
van Noord-Holland sinds 1917, toen de
heer Ed. Polak zijn motie indiende, om
een onderzoek naar de ziekenverzorging
ten plattelande in te stellen, steeds een
zeker gevoel van onbevredigd verlangen
uit de debatten blijkt, dan achten wij dit
zeer verklaarbaar.
We vinden het zelfs niet erg en ook zeei
begrijpelijk, dat men, voelende, dat niet
alles in orde is, de provincie wil inspan
nen, om desnoods zonder wettelijke be
voegdheid werkzaam te zijn.
Gedeputeerde Staten moeten zich ech
ter daarbij steeds rekenschap geven, dat
het optreden der provincie, de werkzaam
heid der wettelijk aangewezpn organen, nl.
de gemeenten, niet mag doen verslappen,
maar dat het integendeel die werkzaam
heid prikkelt en aanvuurt.
Daarbij moet, wat niet afgedwongen
kan worden, vrijwillig door overreding
worden verkregen.
Dit alles gaat uiterst langzaam, omdat
Ingezonden Mededeellng
Wij Breien de Aller F||nste Wollen K
Ijnste Wollen 1 vou8en
aan. JAAP SNOR.
op maar zeg niet te veel rake dingen
opeens."
„U hebt meer stemmingen op één dag,
dan een ander er in zes zou hebben. U
analyseert mijn blikken en mijn handelin
gon, en maakt eiken wensch van mij pas
klaar naar uw eigen behoeften; de eene
minuut begroet u mij als vriend en de an
dere vernedert u mij in het stof als uw
bediende en eigendom; u daagt mij uit
met bijtenden spot en maakt mij dan een
compliment over mijn lijdzaamheid; u
kwetst mijn trots vrijwel ten doode en dan
vertelt u mij, wat een heer ik ben. En het
wreedste is, dat ik u het recht heb afge
staan om vergelding te oefenen en mij
zelf te verdedigen. Mijn eed van gehoor
zaamheid heeft u voorgoed de overhand
over mij gegeven en mij aan de genade
van uw stemmingen overgeleverd."
Olaude hield een hand protesteerend
omhoog.
„Het is maar goed voor je, Ellison, dat
ik beloofd heb datgene wat je zoudt zeg
gen, niet als een onbeschaamdheid aan te
merken, want je hebt je heel wat aange
matigd
„Maar u hebt het beloofd, mijnheer,"
bracht Roger haastig in het midden.
„Gelukkig voor je; en daar je mi} nu
eer hebt aangedaan, zoo ronduit je mee
ning te zeggen, kun je ook wel naar de
mijne luisteren. Ik benijd jou je baantje
niet. Ik ben de baarlijke duivel en alles
en nog meer dan jouw verschuldigde be
leefdheid je weerhouden heeft erbij te
voegen. Toch geloof ik" hij hield even
op en voegde er langzaam bij, „dat wij
tweeën elkaar nog zullen gaan begrijpen."
„Als wij het allebei klaarspelen tachtig
jaar te worden, zou ik misschien enkele
de besturen der meeste kleine gemeenten
het juiste inzicht nog missen in 't groote
belang van een doelmatige overheidsbe
moeiing ten bate der volksgezondheid,
en er als regel niet veel offers voor willen
brongen in den vorm van geld.
Ziehier dus het conflict. De Staten, die
't niet hard genoeg gaat en de Gedepu
teerden, wien geen middelen ter beschik
king staan, om op te treden en vlugger re
sultaten te verkrijgen.
(Wordt vervolgd)-
BUITENLAND.
ENGELAND.
MAARSCHALK HAIG. t
Zijn loopbaan.
Het overlijden wordt gemeld' van Don-
glas Halg, den voormaligen opperbevel
hebber van het Britsche expeditieleger
in de tweed© faze van den wereLdoorloog.
Voor zijn diensten aan zijn land1 bewezen,
kreeg hij een regeeringsgeschenk, groot
100,000. Voorts werd hij als graaf Halg
en baron Haig; van Bemersyde ln den
adelstand verheven. Daar werd hem de
„Order of Merit" verleend en uit vrij
willige bijdiragen van zijn bewonderaars
werd hem het huis te Bemershyde, waar
zijn geslacht gedurende langen tijd had
gewoond, voor hem aangekocht.
Na den oorlog was Haig korten tijd
opperbevelhebber van Groot-Brlttannie:
toen die positie werd opgeheven, wilde hij
geen andere aanvaarden, doch wijdde
verder al zijn energie aan de steunverle
ning aan oudgedienden.
Lord Haig is 66 jaar geworden; waar
schijnlijk is hij overleden aan hartverlam
ming.
De tijding van Halg's dood kwam totaal
onverwacht en heeft ln Groot-Brittannlè
veel indruk gemaakt.
Zaterdag nog vervulde Haig een
spreekbeurt te Richmond, waar hij een
naar hem genoemde afdeeling padvinders
toesprak.
Halg was pas op lateren leeftijd ge
huwd. De titel gaat over op een zoon var.
negen jaar.
Van alle kanten komen de meest vleien
de getuigenissen over de groote hoedanig
heden als militair en als mensch over lord
Haig. Painlevé, Fooh, Joffre en in Enge
land lord Oxford, Lloyd George en gene
raal Hamilton en tal van anderen hebben
met uitersten lof over hem gesproken.
De voorzitter van het Britsche legioen
van oud-strijders zeide, dat het verlies
van den president van het legioen onher
stelbaar ik
Maarschalk Foch en de koning van Bel
gië, beiden veldmaarschalk van het Brit
sche leger, zijn met 7 Britsche veldmaar
schalken gerechtigd om als slippendrager
bij de begrafenis van Haig te fungeeren.
EEN COMPLOT IN IERLAND.
Bijtijds ontdekt Ongeregeldheden.
Reuter meldt d.d. gisteren, dat de auto
riteiten een complot van de republikeinen
zijn op het spoor gekomen, om den kort
geleden benoemden gouverneur-generaal,
Ingezonden Mededeellng.
Als ln deze
gure dagen
Vaseline Chesebrough
Kamferijs
James Mc Nelll, te vermoorden. Er zijn
speciale voorzorgsmaatregelen door de
politie genomen om voor de veiligheid
van den gouverneur te waken.
In Dublin zijn verleden week nieuwe
gewelddaden gepleegd door aanhangers
van de republikeinsche idee. Er is ge
schoten op den hoofddirecteur van da
gevangenis Mountjoy; de man werd- ge
kwetst. Voorts werd mede te Dublin, een
lersche politie-speurder aangevallen door
twee gewapenden. De speurder schoot een
hunner dood.
Nader wordt gemeld:
Gouverneur Mc Neill is onder sterke
geleide naar Dublin vertrokken. De po
litie verbiedt iedereen, die haar niet be«
kend is, het spoorweg-compartiment van
ien gouverneur te naderen.
EEN UITLATING VAN LORD
CUSHENDUN.
Honderd Jaar vrede?
Lord Cuzhendun, de opvolger van Lord
Cecll in het kabinet, heeft in een rede te
Belfast verklaard dat „de vrede van de
wereld op oneindig stovlger grondslag ge
vestigd is dan twee jaar geleden" en dat
,er op zijn minst nog een eeuw zou ver
strijken, voor er eenig gevaar voor een
dauwen oorlog zou bestaan."
BELGIE.
HET BEZOEK VAN HET AFGAAN-
8CHE KONINKLIJKE PAAR.
Het staat thans officieel vast, dat de ko
ning en koningin van Afganistan den 8en
Februari ln de Belgische hoofdstad zullen
aankomen. Zij zullen in het Noorder
station worden ontvangen door koning
Albert en kroonprins Leopold.
Ingezonden Mededeellng.
van uw vele stemmingen kunnen door
gronden, mijnheer," hernam Roger aar
zelend, „maar zeker kan iemand daar niet
van zijn."
De avondbladen maakten veel ophef
van Martin's wonderbaarlijke ontkoming
aan den dood, maar geen van deze scheen
iets te weten van den redder behalve dat
hij gekleed was in de donkergroene livrei
van een chauffeur en dat men hem na het
ongeluk had zien spreken met een van
de passagiers uit den trein. Over deze
kwestie bewaarde Martin een even diep
stilzwijgen als over andere, want de dok
ters hadden hem verteld, dat hij zijn rug
zeer ernstig bezeerd had en toen hij dit
vernomen had, was hij verslagen. Hij zette
zijn lippen op elkaar met een harde geme
lijke uitdrukking, terwijl hij vocht tegen
het zware kruis, dat hij over zichzelf had
gebracht. Dit kruis en zijn kwellend ge
weten waren bijna meer dan zijn forsche
schouders konden dragen.
Claude las de berichten over het onge
luk, glimlachte grimmig bij de vermelding
van de donkergroene livrei en schelde
toen om Roger
„Ga zitten en lees dit eens, Ellison," be
val hij. „Als straf voor je brutaliteit, waar
mee je vandaag tegen mij opgetreden
bent, heb ik lust je aan de bevoegde auto
riteiten over te leveren de kerels die
medailles voor dappere daden verleenen,
zie je. Ouwe jongen, ik ben er trotsch op,
dat jij je zoo kranig gedragen hebt."
Terwijl Roger achteloos een blik op het
bericht wierp, werd iets dat hem een raad
sel was geweest, hem plotseling duidelijk,
en toen zijn oogen Barton aankeken,
blonk er een licht van Innige waardee-
Gebrek aan eetlust
ring in.
„Mijnheer, toen u ontdekte dat mijn
livrei sjofel was geworden, had u zeker
voorzien dat er kans op was, dat die zou
dienen als middel om mij met het onge
luk van Martin in verband te brengen?"
Er zijn onwaarschijnlijker dingen ge
beurd dan dit, Roger."
„Ik hoopte aan publiciteit te ontkomen,
maar ik had niet op zoo'n edelmoedige
hulp van uw kant durven rekenen. Hoor
eens, mijnheer, ik wil u voorstellen en
ik meen het werkelijk dat u mij toe
staat van livrei te veranderen en haar niet
heelemaal uit te laten. Na vandaag.ben ik
zelfs bereid het clownspakje aan te trek
ken, zoodra u maar een woord zegt."
„Dank je hoor, je zoudt je bedreiging ten
uitvoer kunnen brengen en mij zonder
hulp laten zitten. Ik geloof dat het circus
van Dooly op het oogenblik in Londen is."
„Ik zal 'm niet smeren, mijnheer." Hij
wierp de kranten opzij. Daarna herinner
de hij zich zijn positie, raapte ze op en
vouwde ze netjes in elkaar. „Het ergste
van die zeurpieten is dat zij een sensatie
moeten hebben, zelfs als ze die met kunst
en vliegwerk moeten scheppen. Blijkbaar
hebben zij niet veel stof."
„Dat zullen we aannemen, als je dat
graag hebt, Roger. Is dat niet het klopje
van Jlm?"
Lane kwam met een stralend gezicht
binnen.
„Zoo, dat doet me pleizier, je hier weer
te zien. Hoe vind je dat vriend Roger er-
uit ziet na zijn vacantle?"
(Wordt vervolgd).
heldersche courant
ABONNEMENT PEK 3 MAANDEN BIJ VOORUITBETALING:
SK7ïl2W«fy0i tT'P P' Onland f2.-, Ned. 0. en W.
resp fOwTfo™f'nV overige landen f 8.20. Zondagsblad
resp. I ü.50, f 0.70, f 0.70, f 1.Modeblad resp. f 0.95, f 1.25, f 1.25, f 1.85
ae niummere der Courant 4 et.; fr. p. p. 6 ct
ADVERTENTIEN:
20 ct. p. regel (galjard) Ingez. ineded. (kolombreedte als redaction.
tekst) dubbel tarief. Kleine ad-vert. (gevraagd, te koop, te huur)v. 1 t/m 8
regels 40 ct., elke regel meer 10 ct. bij vooruitbetaling (adres: Bureau
v. d. blad en met br. onder nu. 10 ct. p. adv. extra). Bewijsno. 4 ct.
Lloht op
voor Auto's en Fietsen i
zeer netjes voor U
de kindaren thuis komen met 'n ruw
gezicht en gesprongen handen, wrijf
dan die pijnlijke plekken in met
Het verzacht en geneest dadelijk.
Bij Apoth. eo Drog. in dooien of tubon verkrijgbaar.
slechte spijsvertering,
schele hoofdpijn,
prikkelbaarheid, ver
stopping. maagpijn en
hartwater. genezen
spoedig na gebruik
van Foster's Maag-
pillen. het tonische
laxeermiddel.
Foatefa Maagplllen
Alom verkrijgbaar f 0.65 per Bacon.