T Vierde Blad BUITENLAND. BINNENLAND 00ST-INDIË. VAN ZATEROAO 10 HAART 1828 VOLKENBOND. SPANJE EN DE VOLKENBOND. Een telegram uit Madrid meldt, dat de öpaansche regeering met groote voldoe ning kennis genomen heeft van de uitnoo- pJr!?8. van ^en Volkenbond om in den nd terug te keeren, en de ministerraad heeft moftelijkheid onderzocht Primo de Rivera heeft een persoonlijk telegram aan Chamberlain en Stresemann gezonden om hen uit naam van het Spaan- sche volk te danken voor hun initiatief in deze. ENGELAND. DE MARINE-BEGROOTING. In de toelichting van de marlniebegroo- ting voor het volgend1 jaar zegt Brldge- man, de eerste lord der admiraliteit, dat de raming der uitgaven op 67.800.000 pond, 700.000 pond beneden de oorspron kelijke raming voor dit jaar blijft en 1.160.000 pond beneden het cijfer, dat tenslotte bij aanvullingsbegjooting is vastgesteld. HOOGER LOONEN EN KORTER WERKTIJDEN. De markies van Londonderry heeft op een vergadering van indüstrleelen en ■werklieden een rede gehouden, waarin hij zelde: „Er zijn er nog maar heel weinig over van de oude school van werkgevers die voorstanders zijn van lage loonen en lan gere werktijden. De nijverheid vaart veel beter bij hooge loonen en korte werk tijden." Hij gewaagde ook van de bereidwillig heid waarmee het vakvereeniglngscongres den patroons tegemoet was gekomen bij den industrieelen vrede. „Ik wil graag hulde betuigen aan de lei ders die zoo bereidwillig over de brug kwamen en zulk een groot verlangen heb ben getoond om de onderhandelingen tot een of ander bevredigend einde te bren gen". DUITSOHLAND. Ingezonden Mededeellnfl. DE STAKING IN DE METAAL INDUSTRIE. De verbindendverklaring. Onder voorzitterschap van den bemid delaar voor Berlijn en Brandenburg, oud- minister Wissel, zijn gisterenmorgen de onderhandelingen over de verbindend verklaring van de scheidsrechterlijke uit spraak tusschen betrokken partijen be gonnen. De vertegenwoordigers der arbei ders verzochten om de uitspraak in geen geval bindend te verklaren. De afgevaar digden van den patroonsbond zeiden daarentegen, dat de uitspraak, ofschoon zij in te veel opzichten aan de wenschen der instrumentmakers tegemoet kwam, voor hen als geheel aanvaardbaar was en zij de verbindendverklaring verlangden. Uitbreiding. Naar een oorrespondentiebureau ver neemt heeft de stakingsleiding besloten de staking tot alle werktuigmakers uit te breiden. BIJ dit besluit zijn 40.000 arbei ders betrokken. B E L GIE. POLEN EN LITHAUEN. HET POOLSCH-LITAU SCHE GESCHIL De onderhandelingen beginnen 30 Maart De Pool-sche gedelegeerden hebben Dinsdag te Genève verklaard, dat zij het voorstel van de Litauseh© regeering uit haar jongste nota, om rechtstreeksdie on derhandelingen tusschen partijen te voe ren, en deze te doen beginnen 80 Maart te Koningsbergen, aanvaardden met het voorbehoud dat ook in dit geval Polen het recht blijft behouden om vertegen woordigers van den Volkenbond bij de beraadslagingen als toehoorders met ad- viseerende stem uit te noodigen. ZWITSERLAND. GEEN DOODSTRAF. De Zwitsersche Nationale Raad heeft met 144 tegen 81 stemmen een voorstel om in het nieuwe wetboek van strafrecht de doodstraf op te nemen, verworpen. GRIEKENLAND. AANHOUDING VAN COMMUNISTEN, Do politie te Solonlkl heeft Donderdag opnieuw 17 communisten laten aanhou den. Zij worden beklaagd van autonomis tische opruiing. NOORD-AFRIKA. EEN STAM ONDERWERPT ZICH. De stam Alt-Oeadrlm, die 12000 zielen telt, heeft zich volledig en onvoorwaarde lijk onderworpen. Het is thans mogelijk in streken door te dringen, die tot dusver gesloten waren voor den Europeeschen invloed. VEREENIGDE STATEN. HET AMERIKAAN SCHE VLOOTPROGRAM. Men weet, dat in de vloot-oommlssies uit de Hulzen van het Congres flink ge snoeid is door de betrokken commissies voor de marine-aangelegenheden. Thans heeft de minister van marine Wllbur te Bay City in den staat Mlchigan een rede gehouden, waarin hij met kracht op kwam voor het nut van het aan vankelijk groote program, dat strekte om $740.000.000 aan de vloot te doen verwerken in een betrekkelijk gering aantal jaren. Echter zal de regeering zich niet verzetten tegen den wil van het Con gres zelde Wllbur. In het Huls van Afgevaardigden zal met de behandeling van het vlootprogram groote spoed worden gemaakt Echter op de basis van een zeer aanzienlijk verlaging van dat program, n.1. tot 274.000.000 CHINA. DE KONINKLIJKE FAMILIE NAAR KOPENHAGEN. Per vlIegtuDg. Den 10n April zullen, naar Belga meldt, koning Albert, de koningin, prlnses Marle José en prins Karei met gevolg naar Ko penhagen vertrekken. Zij zullen de reis per vliegtuig doen. STAKING IN DE ANTWERP8CHE HAVEN. Onder de havenarbeiders te Antwerpen is een staking uitgebroken, waarin ioe< 1800 arbeiders zijn betrokken. Op de schepen en ln de dokken ligt het werk stil. De beweging begint zich "gjf tot enkele havenbedrijven uit te breiden. De arbeiders elscben loonsverhooging verzetten zich tegen het niet toepassen van enkele bepalingen van het collectieve veMrag. RUSLAND. HET LEDENTAL DER COMMUNISTISCHE PARTIJ. Volgens de fopgavie van (bet (centrale comité der communistische party be droeg het aantal leden op 1 Ootober 1027 1.120.000, van wie 680.000 arbeiders 262.000 boeren, 218.000 ambtenaren en 24.000 le den van andere beroepen. DE BEWEGING OP BAH Nog niet onder communistlschen invloed. In verband met het vinden op BaJi van een .spoor van twee tegen bet gezag ge richte vereen 1 gingen zijn thans drie per sonen gearresteerd. De vereen lgingen telden samen meer dan 1000 leden, doch het staat vast, dat zij nog niet onder com- munistischen invloed stonden. DE MARINK-BEGEOOTTNG. Het Voorloopig Verslag. In het Voorloopig Verslag dier Eerste Kamer over de Marinebeigrooting verklaar den e enige leden den indruk te hebben, dait het beleid van) den Minister te wenschen overlaat, omdat hij zoo herhaaldelijk van inzicht verandert. In diilt verhand wees men op de splitsing van de Marine, opheffing van het watervliegkamp „De Mok", met als gevolg dte samenvoeging der militair© vlteg- ciensten, de inkrimping vani het corps ma riniers, de overbrenging van den loods- dienst naar bet Departement van Water- Staat en naar verluidt, intrekking van. het buiten dienst stelen van het tweede varen de groote opleidingsschip. De vraag rijst hier, zoo wondt gezegd, of de minister nlj het beramen dier wij zigii n gsmaat regel en wel voldoende deskundige adviezen heeft ongewonnen. Benig© leden betreurden het., dat op deze begrooting nog geen geldon zyn aange vraagd voor de vervanging der 8 K-booten en de O 5. Voorts vroeg men of de tyd nog niiet gekomen is om. over te gaan tot den aanbouw van eeni derden kruiser als reserve voor Hr.. Ms. „Java" en' „Suimatna". Gevraagd wierdl of de minister kennis had genomen, en hoe hy daarover oordeelt, van de maatregelen van de budtenlandsche weer macht om duikbooten 'in te richten voor de uitstooting van gifgassen en voor het ver voer van avions. Vry uitvoerig werd' betoogd dat tem op zichte van het personeel vele leden verre van gerust waren en zij niet konden, mede gaan met de uitspraak van den minister, dat bet vraagstuk van de personeelsorga nisatie practlsch 'is opgelost. Teleurstelling werd er over geuit, dat de minister geen' toezegging kan doem, dat aan de wediuwem van vóór 1900 gepenslon- neerde militairen, hoogere ondersteuning zal worden toegekend Tenslotte werd gevraagd naar de reden van het gebeurde met eeni motor-afhaalboot te Vlissinigera (proeven met' een Bolkider- miotor niet gloeikop in plaats van den vroe- geren benzine-motor met electrische ont steking, welke Steeds goed' voldeed). PHILIPS GLOEILAMPENFABRIEKEN Een fabriek bij Turijn. De Philips Gloeilampenfabrieken zul len in de nabyheid van Turyn, op een afstand van ongeveer 16 K.M. van de stad, een fabriek openen voor de ver vaardiging van gloeilampen. Zy hebben daar een fabrieksgebouw aangekocht dat niet meer ln gebruik was, op een plaats, ongeveer 400 M. boven zeepeil gelegen, die ook des zomers voor den fabrieksarbeid uitstekend geschikt is. Op het oogenblik wordt, onder leiding van Nederlandsche Ingenieurs, gewerkt aan de inrichting van het fabrieksgebouw. Van Turyn uit zou een speciale gaslei ding moeten worden aangelegd. De fabriek zal voorloopig met 160 ar beiders, voor het allergrootste deel Ita- llaansche, werken. Een kleine ploeg Ne derlandsche arbeidsters zal naar de nieuwe fabriek gaan, om haar Italiaansohe zus ters op streek te brengen. De bedoeling ls, dat de fabriek dezen zomer ln Juli geopend zou worden. De Philips fabrieken hebben voor de stichting dezer fabriek de volledige mede werking der ltallaansche rugeerlng ge kregen. COMMUNISTISCHE GRUWELEN. Te Leyong ln Kwantoeng. Berichten uit Chineesohe bron geven thans nadere bijzonderheden over do gru welen, die ln ae stad Leyang (provlnole Kwantoeng) waren bedreven door oommu- nlstlsohe boeren en tuchtelooze soldaten. De roovers overvielen de stad en sta ken er alle huizen van de bemiddelde ln woners in brand, na daarin de bewoners mannen, vrouwen en kinderen te hebben opgesloten, die levend verbrand' den. Iiyke mensohon werden afsohuweiyk verminkt. Thans is Leyang' door antl-communis tisohe troepen ontzet. De oommunlsten hebben zioh naar do grenzen van Kwan toeng teruggetrokken, waar zy bun moordpartyon voortzetten. DE ZEEMEEUW. Batavia, 8 Maart. Op de schrifteiyke vraag van don heer Van Lonkhuyzen, die vroeg, een onderzoek ln te stellen naar de zeewaardigheid van de vergane Zee meeuw, heeft de regeering geantwoord, dat het te bevoegder plaatse onbekend is, dat de Zeemeeuw niet volkomen zeewaar dig zou zyn geweest. Intussohen zyn twee commissies Ingesteld om een onderzoek naar de oorsaak van de ramp ln te stellen. Is voor het platteland. Spr. dringt voorts aan op maatregelen tot verlaging van het aantal leerlingen per klasse; daar mede zou een nationaal belang worden gediend. De heer van Voorst tot Voorst ir.k.) zegt, dat het voor den kleinen land bouw een nadeel zou zijn, als de 7-jarige leerplicht in werking zal komen. Het heele gezin moet meewerken om er te komen. Hy hoopt, dat de 7de leerjaar zal worden een goede overgang tot het practische levenanders zou hy vermoe deiyk tegen het ontwerp moeten stemmen. De heer Ketelaar (v.d.) was er sterk voor, dat enkele vakken die voor de practyk geschikt zyn voor de meisjes b.v. eenig huishoudonderwys, in het leer plan voor het zevende leerjaar worden opgenomen, doch hoofdzark moet zyn, herhaling van de leerstof en verdieping van de opgedane kennis; het moet de kroon op het werk zyn, al is hy voor stander van een achtste leerjaar. Van harte hoopte hij dan ook op aanneming. De minister aan het woord Minister Wazzink zeide zich niet in principieele beschouwingen te zullen be geven, omdat -wat de regeering voorstelt niet iets nieuws is, doch een herstel van hetgeen vroeger heeft bestaan. Om flnancieele redenen kan de regeering thans verzachting van de leerlingenschaal niet voor haar rekening nemen, want het het verplichte 7e leerjaar zal het rijk f 8i millioen kosten en ln totaal zal de wet tot 1980 een uitgave vorderen van f 4J millioen. De scholen moeten ln Juli a.s. klaar zyn om de leerlingen te ontvangen, waarop de gemeenten in Juni J.1. reeds zyn voor bereid. Na re- en duplieken werden de alg. be schouwingen gesloten en dB artikelen 1 en 2 aangenomen. LUCHTVAART. Uit de Pers. TWEEDE KAMER. ZEVENJARIGE LEERPLICHT. Vergadering van Vrijdag 9 Maart Aan de orde is het wetsontwerp tot vervroegde Invoering van het zevende leerjaar, naar aanleiding van het regee- rlngsvoorstel om in stede van met ingang van 1 Januari 1080, de zevenjarigen leerplicht per 1 Juli a.s. te herstel len. Verleden laar ln deze aangelegenheid ook reeds uitvoerig ln de Kamer behan deld, o.a. naar aanleiding van Initiatief wetsvoorstellen Alberda o.s. om de 7-jarige leerverplichting vroeger in te voeren (1 Jan. 1028 en 1 Feb. 1028, doch de Kumer stemde deze voorstellen resp. op 17 Juni en 14 Deoomber j.1. af. De heer Ainent (r.k.) verdedigd de Invoering van het zevende leerjaar voor het plutteland, waar door onvoldoende voorbereidend onderwys het lagere land en tulnbouwonderwys niet behooriyk tot zyn reoht kun komen. Spr. ls tegen do vrijstelling van het 7de leerjaar voor de leerlingen, der eerste klasse van de lagere land- en tuinbouwscholen, aan welke scholen hij dan een driejarigen inplauls van een vierjarigen cursus zou willen geven. Dn heer R u 11 e n (r.k.) is het daar mede niet eens en wil de vrijstelling handhaven. De kinderen krijgen dan zooveol vroeger de eigeniyke vakopleiding. Kinderarbeid Inden landbouw ls niet zoo verwerpelijk voor de vorming van den geest. De hoer Zyistra (a.r.) ontwikkelt drieërlei bezwuren tegen den 7-Jarlgen leerplicht: u. de principieele, b. bezwaren van aansluiting by het leven, en c. de flnancieele gevolgen voor de gemeenten. Da haar Bakker (o.h.) ls verheugd ovar bat vooratal, dut van groot belang LINDBERGII NEEMT RUST. Uit Baltlmor© wordt gemeld, dat Llnd- bergh zoo vermoeid ls van nl zyn vlieg- toohten gedurende het laatste Jaar, dnt hy daar nu ln een ziekenhuis ls om eenigon tyd rust te nemen. Zyn toestand la, naar gemeld wordt, absoluut niet ornstig en men beweerde, dat hy er slecht» op aandrang van familie en vrienden ln toe gestemd heeft om eenigen tijd rust te ne men. Misschien ook, zoekt de beroemde jongeman een tydeiyke schuilplaats voor de voortdurende heldenvereering, waar van hy het slachtoffer is. DE VLIEGTOCHT BRUSSEL— KONGO. De Prinses Astrld vertrokken en hy de Fransche grens gedaald. Gisterenochtend om even over achten ls het Belgische vliegtuig Prinses Astrld, dat ln vier dagreizen naar Belgisch Kon go wil' vliegen, uit Evere by Brussel ver trokken. Het toestel is echter reeds by Vaudenay wegens don mist in de buurt van de Fransche grens gedaald, waarby het vliegtuig werd beschadigd. De vlie gers hebben terstond te Brussel om by- stand gevraagd. Men veronderstelt, dat het vliegtuig zal moeten worden gede monteerd. De vliegers zyn ongedeerd gebleven. EEN VLIEGER DOODGEVALLEN. Uit Managua wordt gemeldt, dat by een' vliegtuig-ongeluk aldaar de vlieger Byrd ls doodgevallen. Deze Byrd heeft echter niets te maken met den Byrd, die naar de Noordpool en over den Atlantischen Oceaan was gevlogen. VLIEGTUIG DOOR GIEREN AANGEVALLEN. Belde Inzittenden omgekomen. In Nicaragua ls, naar gemeld wordit,. een Amieriikaanscli marine vliegtuig door gieren aangevallen. De roofvogels rukten de span draden van een der zweefvlakken stiuk, zoo- dalti de machine omlaagatortte. Beid© InizLt- tenlden, dl© nog trachtten1 richi met para chutes ilni veiligheid te brengen, rijn om het leven1 gekomoni LEGERVLIEGTUIG. Gisteren is by Radom ln Polen tydens een dichten mist een legervliegtuig ge vallen. De bestuurder, een Poolsch offi cier, werd gedood, de waarnemer kreeg ernstige wonden. EEN VROUW ALLEEN PER VLIEG- TUIG NAAR KAAPSTAD. Lady Bally, ochtgenoote van Sir Abe Bailey, een ZuM-Afrlkaanseho miHlonalr, ls gisteren alleen van Oroydon vertrok ken naar Kaapstad. Zij hoopt haar bestemming zoo snel mo gelijk te bereiken door groote afstonden Ineens af to leggen. De vlucht gaat over Frankrijk, Italië, Malta, Egypte on Soe dan; het toestel ls een Dehavllland-Moth, die 10 uur aan een stuk in de lucht kan blijven. Ingezonden Mededeellng. Vraagt Uw leverancier uitsluitend eieren van de Wekelijks versche aanvoer uit de stad en omgeving. MINISTER LAMBOOY EN DE MARINE. Nabetrachting over de behande ling van het wetsontwerp tot samenvoeging der belde militaire departementen L d. Eerste Kamer der Staten-Generaal. De Voorzitter der Marine-vereenlging, kapitein ter zee H. J. Hartkamp, schrijft aan het „Handelsblad", over de samen voeging van de belde militaire departe menten: Op den 17en Febr. j.1. werd het pleit be slist en het wetsontwerp tot instelling van een departement van defensie aange nomen. In de Marine ls de stemming zeer ge drukt. En zij, die ©enigszins weten, wat er in d« Marine omgaat, zullen dit kun nen begrijpen. Maar de stemming is niet alleen gedrukt doch ook zeer verbitterd door de wyze, waarop de minister van oorlog a.1. van marine zich tydens de be handeling in da Kamer over de marine officieren heeft uitgelaten. Van af de gereserveerde tribune werd dikwijls met verbeten woede aangehoord, hoe Zyn© Excellentie beschuldigingen uitte tegenover de marine-officieren, waarvan de hoorders wisten, dat zy on juist waren, zonder dat hiertegen iets viel te verrichten. Gerulraen tyd werd gewacht, omdat be kend was, hoe de minister hierop ls ge wezen en omdat verwacht werd, dat Zijne Exo. dit alles onmiddeliyk zou recht zet ten. Nu dit echter niet gebeurt en door langer zwijgen het odium van onbetrouw baarheid op de marine-officieren zou biyven drukken, nu wordt spreken plicht, ook al zal ik hierdoor genoodzaakt zyn, als actief officier critiek te oefenen op myn administratieven niet militairen chef. Op de vergadering van 16 Febr. j.1. heeft de minister o.m. gezegd zie han delingen Eerste Kamer, vel. 88, blz. 806: „Nu kom ik aan een punt dat elgeniyk eenigszlns pyniyk ls; de heer De Muralt heeft er gisteren reeds op gewezen. Het 1» u allen bekend, dat eenige dagen geleden ln Helder eone vergadering heeft plaats gehad van marine-officieren en dat de kapitein ter zee Rendorp onder grooten byval daar een lozing heeft gehouden, waarby de appreoiatie van dien hoofd-of- floler voor den Min. v. Marine, aldaar meegedeeld aan het korps marlne-off., niet diende om het gezag van den min. by de marine te verhoogen. Maar als men daar met verkeerde cyfers gaat werken en daardoor tracht hy de Kamer wantrou wen te wekken in de gegevens van den minister, dan wordt het wel heel erg". De lezer zal moeten toegeven, dat het vorenstaande weinig vleiend voor de ma- rine-offloieren en voor kolonel Rendorp ln het byzonder is. De laatste zal zich zelf weten te verdedigen, doch waar lk als voorzitter de vergadering heb geleid, wel ke de minister hierboven bespreekt, daar voel lk me thans verplicht hier te verkla ren, dat: le. het op die vergadering gesprokene inderdaad niet diende om het gezag van den minister by de marine te verhoogen, doch dat daarvoor die vergadering ook niet was belegd maar wel om het wets ontwerp der samenvoeging te bespreken; dat hierby ook het beleid van den minis ter wend beschouwd, doch dat alles, wat hierover gezegd is, volkomen Juist was en het niet de schuld van den Inleider is ge weest, wanneer door die juiste belichting het gezag van den minister niet werd ver hoogd; dat echter de persoon van den mi nister nimmer werd aangetast en dat lk iedereen, die het verslag van onze ver gadering heeft gelezen en bestudeerd, tart om ook maar één woord of één zin aan te geven, waarin op onwaardige wyze over onzen administratieven chef werd gesproken en 2e dat de cyfers, door kolonel Rendorp op onze vergadering gebruikt de cilfers waren, door den minister zelf in zyne mem. v. antw. gegeven. Kolonel Rendorp heeft er voorts op ge wezen, hoe ln het cyfer betreffende de personeelssterkte ln Nederland op 1 Jan. 1025 de opleiding was inbegrepen, ln de sterkte van 1 Jan. 1028 die opleiding was weggelaten, en komt dan tot de conclusie, dat de sterkte in de afgeloopen jaren niet noemenswaard ls verminderd. Deze con clusie ls volkomen juist, zooals lk hier onder ook nog op andere wyze ten duide lijkste zal aantoonen. Maar eerst moet ik nog Iets anders naar voren brengen. Hierboven haalde lk aan, hetgeen de minister volgens de han delingen over onze vergadering heeft ge zegd maar in werkeiykheld heeft de mi nisters iets veel ergers gezegd; hij heeft n.1. zeer duidelijk gezegd, dat onze ver gadering was belegd „met de bedoeling, om de onjuiste voorstelling van zaken van den minister naar voren te brengen", althans woorden van ongeveer geiyke strekking. Nu weet lk zeer wel, dat het het goed reoht ls van de sprekers In onze volks vertegenwoordiging, om het door hen ge sprokene nn te zien en in het stenogram verbeteringen aan te brengen, maar dat dit zoo ver gaat, dat een zeer krasse en onjuiste uitgesproken beschuldiging, wuannede uit den uard der zaak tegen over ons een zeer geprikkelde stemming moest worden en natuuriyk ook is gewekt, eenvoudig uit de handelingen verdwynt, waardoor elke poging onzer zijds, om dit recht te zetten, In de klem werd gesmoord, dat' had ik niet mogeiyk geacht. Waar komt nu elgeniyk de geheel© strijd tusschen den minister en de marine iop neer? Op het volgende: De minister heeft zoowel in de met de Tweede als niet de Eerste Kamer gewis te 'lde rtujeken herhaaldelijk naar voren gebracht, dat hÜ het personrel-vraagstuk hij de marine, hetgeen door züne voor- f[angora o'geniyk geheel wns verwaar- oosd, h'0 t opgelost en dat dank zy zyn uitnemend beleid een zoer groote verse-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1928 | | pagina 13