OKKA
TOFFEE's
HELDERSCHECOURANT
Derde Blad
wr JO* &fvr£yy£>£
BINNENLAND
BUITENLAND.
OOST-INDIË.
GEMENGD NIEUWS
is de fabrikant van een
toffee waarop de over
bekende woorden:
Veni,Vidi, Vici
van den grooten Julius
Caesar ten volle van
toepassing zijn.
VAN MELLES Toffee
kwam, zag en overwon
en steeds zal zij blijven
overwinnen, daar waar
prijs gesteld wordt op
voortreffelijke kwaliteit
VAN ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1928.
DB B1JK8M1DDELEN OVEB JULI.
Gevolgen te Neede.
DE VLIEGTOCHTEN NEDERLAND—
INDDB.
HET GEBEURDE OP DB INSULINDE.
Buitenland.
Spoorwegongelukken
In Servië.
Ingezonden Medetfeellafl.
N.V. VAN MELLE'S
CONFECTIONEttY WORKS
BRMKKNI (HOLLAND)
Engrosi QEBR. WINDER, Alkmaar.
De Rijksmiddelen hebben wat de ge
wone bronnen betreft in Juli 40.725.060
opgeleverd, zijnde f 1.7 millloen minder
dan verleden jaar, waarvan bijna 1.3
miilioen op rekening van die inkomsten
belasting komt. Sedert 1 Januari valt er
een vermindering van ruim 4.5 miilioen
waar te nemen. De successierechten heb
ben ruim 7.7 miilioen minder opge
bracht en de inkomstenbelasting 3.8
miilioen minder. Hier tegenover zijn de
invoerrechten met 8.2 millloen gestegen
en de registratierechten met 8.4 mii
lioen.
De „8CHUTTEVAER" IN
PLYMOUTH.
Een dreigend einde.
De eigenaar van de „Sohuttevaer", het
kleine scheepje, waarmee hjj de groote
plas wilde oversteken naar Amerika, heeft
met zijn bemanning moeilijkheden over
de uitbetaling van de gage. ZIJ wilden vol
ledige betaling, Hlvorens weer uit Ply-
mouth te vertrekken. Sohuttevaer was
niet in staat aan dezen eisch te voldoen.
Dientengevolge dreigde heden de verkoop
van zijn scheepje ln Plyimouth ten beboe
te zliner bemanning.
In Nederland zijnde, om gelden in te za
melen voor de voortzetting van zijn tocht
heeft hy zloh ook gewend tot het Depar
tement van Bultenlandsohe Zaken te Den
Haag, teneinde de bemiddeling van het
Departement te verkrijgen om den ver
koop van zijn soheepje te voorkomen. Het
Departement heeft Sohuttevaer sleohts ln
zooverre ter wille kunnen zijn, dat het aan
den oonsul te Flymouth opdracht heeft ge-
even den advocaat van Sohuttevaer Bl
aar te vragen, den verkoop zoo mogelijk
nog tegen te houden, met de belofte, dat
Sohuttevaer zal betalen. Of hij daartoe
eohter ln werkelijkheid ln staat zal wor
den gesteld?
Het lijkt er veel op, dat de groolsch op
gezette tocht met de Sohuttevaer" een
roemloos einde dn Plymouth vinden zal.
Zou Sohuttevaer ook niet te ver hebben
willen reiken?. llbld.
PRDte HENDRIKSTICHTING.
58e Jaarverslag, 1M7.
Verschenen la het 58e Jaarverslag van
de „Prlna Hendrikstichting" te Egmond
aan Zee. Herdacht wordt het overlijden
van den directeur J. Maas en mevrouw van
Hall, alsmede van baron van Ittersum,
een der oudste regenten. Het aantal ver
pleegden bedroeg op 1 Januari 1927 184,
waarvan 11 overleden zijn, uit eigen bewe
ging 8 zljh vertrokken en 2 werden weg
gejaagd (I) wegens wangedrag. In den
loop van het jaar werden weder 14 nieu
welingen opgenomen, zoodat op 81 Dec.
1927 net aantal verpleegden 182 bedroeg.
Het wegjagen van verpleegden komt ge
lukkig neel zelden voor, zoo zegt het ver
slag. doch het verdwijnen van deze belden
bracht een zuoht van verlichting te weeg
bij de achterblljvenden. Aan bijdragen
voor eens werd ontvangen 2924.12, aan
atrafgelden 6710.06, terwijl voorts voor
7de viering van de chr. feestdagen nog
extra giften werden ontvangen. Eveneens
maakt het verslag melding van de ln na-
tura ontvangen schenkingen. Gelegateerd
werd aan de stichting in totaal 6805.—.
Het finantleel verslag vermeldt op de
balans een effectenbezit van 8.189.881—,
de exploitatie-rekening sluit met een voor-
deelig saldo van 28461.
HET CONFLICT TE VRIEZENVEEN.
75 arbeiders weer aan het werk.
Naar de „Voorwaarts" verneemt, heeft
minister Kan aan B. en W. van Amsterdam
bericht, dat ongeveer 75 werkloozen, die
deel hebben genomen aan de staking bij de
werkverschaffing te Vriezenveen en die in
dividueel hebben gevraagd weer aan het
werk te mogen gaan, met ingang van a.s.
Maandag weer in Overijssel te werk kun
nen worden gesteld. De .minister heeft
eenige personen, die zich aan molestatie
hebben schuldig gemaakt, nog niet her
plaatst. Aan alle herplaatsten is namens den
minister medegedeeld, dat indien hun ge
drag op het werk wederom tot uitsluiting
mocht leiden, zij van hernieuwde tewerk
stelling of andere hulp verstoken zullen
blijven.
DE ONTPLOFFING IN DE STAATS
MIJN HENDRIK.
Het resultaat van het onderzoek.
Een noodlottige samenloop van
omstandigheden.
Het onderzoek naar de oorzaak van de
ontploffing in de staatsmijn „Hendrik
die op 13 Juli 1928 heeft plaats gehad, is
thans afgeloopen. Zoowel het staatstoezicht
op de mijnen als de staatsmijnen zelf heb
ben daarover verslag uitgebracht aan den
minister van waterstaat. Zooals reeds eer
der gemeld is, is met zekerheid vastgesteld,
dat de ontploffing niet is veroorzaakt door
het schieten, daar er ter pflaatse niet is ge
schoten op den dag van het ongeluk. Het
staat vast, dat de ontploffing is ontstaan
door de benzinelamp van den schietnieester.
Deze lamp werd bij de opruimingswerk
zaamheden gevonden met beschadigde gaas-
kappen. Door dit defect was de beveiligende
functie van de gaaskappen te niet gedaan en
kon de vlam van de lamp het ter plaatse
aanwezige ontplofbare luchtmengsel tot
ontploffing brengen. De aard van de schade
wijst er met stelligheid op, dat de lampen
zich gedurende eenigen, zij het ook korten
tijd, moet hebben bevonden in een stroom
van ontplofbaar luchtmengsel van eenige
meters snelheid.
De slotsom van het onderzoek is. dat de
ontploffing het gevolg is van een noodlot-
tigen samenloop van omstandigheden.
HERZIENING TELEFOONTARIEVEN.
In voorbereiding.
Overeenkomstig de desbetreffende toe
zegging van den minister van waterstaat.,
bij de behandeling in de Tweede Kamer van
de begrooting van posterijen en telegrafie
voor het dienstjaar 1928 wordt thans bij
het hoofdbestuur der posterijen en tele
grafie een herziening van de telefoontarie
ven voorbereid.
De strekking van deze wijziging is erop
gericht, de kosten voor eerste aanschaffing
van een telefoon, het z.g. entréegeld, lager
te stellen, de interlocale gesprekken over
bepaalde afstanden goedkooper te maken
en voorts een wijziging ln het locale tarief
te brengen. Wat dit laatste betreft ls de
doelmatigheid van een zuiver gesprekken-
tarief, ter vervanging van het thans be
staande abonnementstarief, in beschouwing
genomen.
HET CONFLICT BU DE KONINKLIJKE
WEEFGOEDRENFABRIEK TE
HENGELO.
In verband met de staking en uitsluiting
bij de Koninklijke Wecfgoaderenfabrlek te
Hengelo heeft men de bontweverij Benga
len te Neede wegens gebrek aan grondstof
fen moeten stopzetten. Alle arbeiders dezer
weverij, aldus de „Geld.", zijn derhalve op
het oogenblik werkloos.
GRATIFICATIËN AAN WEDUWEN
VAN MILITAIREN.
De ministers van Oorlog en van Marine
a. i. brengen ter kennis van belanghebben-
den, dat bij Kon. besluit van 21 Juli, te
rekenen van 1 Januari, ls ingetrokken het
Kon. besluit van 9 Augustus 1919, No, 76,
en dat voorts, te rekenen van evengeinelden
datum, is bepaald:
Artikel 1. i«, Telkenjare kan een grati
ficatie worden verleend ten laste van res
pectievelijk het Vide en VlIIste hoofdstuk
der Staatsbegrooting;
a. aan de weduwen van militairen bene
den den rang van officier der zee- en land
macht, voor zoover die militairen vóór 33
Januari 1909 zijn gepensionneerd of vóór
1 Juli 1909 den dienst wegens lichaamsge
breken niet door eigen schuld ontstaan
hebben moeten verlaten zonder toeken
ning van pensioen, dan wel die, na genoeg
zaam aantal jaren te hebben gediend
zulks ter beoordeeling van het betrokken
departement vóór 1 Juli 1909 in dienst
zijn overleden en derhalve geen deelgenoot
zijn geweest in het Wedeuwen- en weezen-
fonds voor militairen en gepensionneerde
militairen der zeemacht, bedoeld in art. 40
der sedert vervallen wet van 29 Juni 1909
(Staatsblad No. 203), óf in het weduwen
en weezenfonds voor militairen en gepen
sionneerde militairen der landmacht, be
doeld in artikel 39 der sedert vervallen wet
van 29 Juni 1909 (Staatsblad No. 202),
b. aan de weduwen van mindere geëm
ployeerden, werklieden en bedienden bij in
richtingen van 's Rijks zee- en landmacht,
voor zoover die vóór 1 Januari 1915 zijn
gepdhsionneerd of vóór evengemelden da
tum den dienst wegens lichaamsgebreken
niet door eigen schuld ontstaan heb
ben moeten verlaten zonder toekenning van
pensioen, dan wel die, na genoegzaam aan-
r'al jaren te hebben gediend zulks ter be-
ocrdeeling van het betrokken departement
vóór 1 Januari 1914 in dienst zijn over
leden en derhalve geen deelgenoot zijn ge
weest in het weduwen- en weezenfonds
voor burgerlijke ambtenaren, in den zin van
de sedert vervallen „Weduwenwet voor de
Rijkswerklieden 1914" (wet van 20 Fe
bruari 1914, Staatsblad No. 44).
2e. Het bepaalde in het eerste lid is mede
van toepassing op heele weezen, waaronder
ook te rekenen zij, wier moeder de na
gelaten weduwe van hun vader een ander
huwelijk aangaat.
Artikel 2. Om voor eene gratificatie,
als in artikel 1 bedoeld, in aanmerking te
kunnen komen, behoort de belanghebbende
een daartoe strekkend verzoekschrift ge
steld op gezegeld papier van 30 cent of
voorzien van een bewijs van onvermogen,
aan te vragen bij het gemeentebestuur hun
ner woonplaats zoomede eene huwelijks-
en overlijdensakte, c. q. trouwboekje of'be
wijs van huwelijksinschrijving, aan het be
trokken departement in te zenden.
Het bedrag der te verleenen gratificatie
zal niet hooger zijn dan het pensioen zou
hebben bedragen, indien de weduwen of
'weezen ingevolge de in art. 1 gemelde wet
ten zooals deze laatstelijk vóór de in
trekking luidden zouden zijn gepension
neerd.
De gratificatiën worden jaarlijks in twee
gelijke gedeelten uitbetaald in de maanden
I' PTl
Juni en December; de eerste helft voor
1928 zoo spoedig mogelijk. De uitbetaling
heeft niet plaats over den tijd, dat belang
hebbende eene vrijheidsstraf ondergaat van
drie maanden o* langer,
Indien betrokkene ln een gesticht of
eene instelling van weldadigheid, door het
openbaar gezag erkend, is opgenomen of,
op welke wijze ook, door zoodanige instel
ling of door eene burgerlijke gemeente
wordt verpleegd, wordt, zoolang dit ge
schiedt, de gratificatie uitbetaald aan het
bestuur van dat gesticht, die instelling of
gemeente. Zoo het bedrug van de gratifi
catie dat der verplegingikosten overtreft,
wordt het verschil door het daarbij betrok
ken bestuur aan of ten behoeve van den
gratificatie genietende uitgekeerd.
Artikel 3, Van de weduwen en heele
weezen, ln art. 1 genoemd, komen niet voor
eene gratificatie in aanmerking:
A. voor zooveel de onder 1, a, genoem
den betreft:
1®. de weduwen en weezen, genoemd ln
artikel 5 der sedert vervallen „Weduwen-
wet voor de zeemacht 1909";
2®, de weduwen en weezen, genoemd in
artikel 4 der sedert vervallen „Weduwen-
wet voor de zeemacht 1909";
3®. de weduwen en weezen, die reeds van
eene vereeniging of een fonds, uit het Vide
hoofdstuk (Departement van Marine) of
uit het VlIIste hoofdstuk (Departement
van Oorlog) gesubsidieerd, eene ondersteu
ning genieten tot het bedrag der gratifi
catie, als aangegeven in artikel 2, of tot een
hóoger bedrag;
B. voor zooveel het de onder 1, b, ge
noemden betreft:
i«. de weduwen en weezen, genoemd
in artikel 5 der sedert vervallen „Wedu
wenwet voor de Rijkswerklieden 1914";
2e. de weduwen en weezen, die reeds van
eene vereeniging of een fonds, uit het Vide
hoofdstuk (Departement van Marine) of
uit het VlIIste hoofdstuk (Departement
van Oorlog) gesubsidieerd, eene ondersteu
ning genieten tot het bedrag der gratifi
catie, als aangegeven in artikel 2, of tot
een hooger bedrag.
Artikel 4. Het bepaalde bij de artikelen
2, 17 en 19 der sedert vervallen „Weduwen-
wet voor de zeemacht I9°9" en bij dc arti
kelen 2, 16 en 18 der sedert vervallen „We
duwenwet voor de landmacht 1909" wordt
geacht van overeenkomstige toepassing te
zijn op de gratificatiën, verleend of te ver
leenen aan de weduwen en1 weezen respec
tievelijk van militairen van de zee- en land
macht, bedoeld in artikel 1, eerste lid, on
der a.
Evenzoo zijn de artikelen 2, 17 en 20,
eerste lid, der sedert vervallen „Weduwen-
wet voor de Rijks werklieden 1914" in ge
lijken zin van toepassing op de gratifica
tiën, verleend of nog te verleenen aan de
weduwen en weezen, bedoeld in artikel 1,
eerste lid, onder b. (St.-Ct.).
HET VLIEGONGELUK TE HEERLEN.
De vlieteer Gesper ln vrijheid
gesteld.
Gisterenmorgen is de Duitsche vlieger
Gesper, die Zondag te Heerlen het be
kende ernstige ongeluk heeft gehad, in
vrijheid gesteld.
EEN NEDERLANDER TE BRUSSEL
DOOR GASVERSTIKKING OM
HET LEVEN GEKOMEN.
In een hotel te Brussel ls gisteren een
Nederlander, genaamd J. P., oud 52 jaar,
door gasvergiftiging om het leven geko
men. Een onderzoek wordt ingesteld.
ENGELAND.
DE RESULTATEN VAN DE LUCHT
AANVALLEN OP LONDEN.
Het offioieele communiqué over do
luohtmanoeuvres zegt, dat gedurende 4
nachten van 57 uitgevoerde „raids"
slechts 0 aan do verdediging zijn
ontkomen, Er zijn 171 bombardements
vliegtuigen omlaag geschoten, waartegen
over een verlies van 186 gevechtsvlieg
tuigen stond. Op een afstand van 250.000
mijl zijn ln totaal 2000 ton aan bommen
geworpen. Naar schatting zijn slecht# 20
bombardementsvliegtuigen door het af
weergeschut omlaag geschoten. Wolkeu
en wind zijn over het algemeen voor de
aanvallen gunstig geweest overdag, ter
wijl de verdedigers in de gunstigste posl-
tle waren door het vallen van den nacht,
Het oommunlqué verklaart, dat het over
wicht van de gevechtsvliegtuigen een
(;roote verbetering toont; vergeleken mot
iet vorig Jaar, afgezien van de verbete
ring ven de stuurkunst ln de luoht en het
voordeel van de wolken voor bombarde
mentsvliegtuigen.
DUITSCHLAND.
OPDRACHT TOT DEN KRUI8ER-
BOUW.
Aan de Deutsche Werke te Klei.
Berlijn, 17 Aug. Naar de Voss. Zeltung
verneemt, heeft het rijksweermlnistrie
de Deutsche Werke te Kiel telegrafisch
opdracht gegeven om te beginnen met den
bouw van den pantserkruiser A.
HET AANTAL COMMUNISTEN TE
BERLIJN.
De communistische bladen deelen mee,
dat het aantal communisten in het dis
trict Berlijn, dat in December 1927 nog
meer dan 18.000 bedroeg, teruggeloopen
ls tot 12.000. In hetzelfde diBtrict was het
aantal communisten drie jaar geleden nog
rond 50.000, zoodat zij nu nog slechts een
vierde van dit cijfer tellen.
GRIEKENLAND.
TEGEN VERKIEZINGSBEDROG.
Een nieuw middeL
Zondag vinden in Griekenland de ver
kiezingen plaats, de groote beslissing tus-
schen monarchisten en Venizeüisten.
Dezer dagen heeft dte minister-presidenit
een deputatie ontvangen uit het kamp der
monarchisten, waar men blijkbaar zeer be
ducht is voor slinlksche streken van de
tegenpartij.
Ter voorkoming van het achtereenvol
gens afgeven door een persoon van meer
stembiljetten, heeft deze deputatie het
voorstel gedaan om de kiezers de verplich
ting op te leggen hun vingers na afgifte
van het stembiljet te doopen in een vloei
bare kleurstof, welke in geen twaalf uur
afwaschbaar is.
Venizelos heeft hierin toeogestemd; de
maatregel zal worden toegepast in Athene,
den Piraeus, Saloniki 'en in de provincie
Attica. De monarchisten beweerden ni.,
dat de Venizelistische kiezers in deze dis
tricten in het bezit waren van verschillende
biljetten.
Bandoeng, 10 Augustus. Medegedeeld
wordt, dat de vier vliegtochten Nederland
Indiê als zoodanig zijn berekend, dat
alle de reis ln dertien dagen volbracht zul
len hebben. Ze zullen den elfden dag Me-
dan bereiken, den twaalfden dag Palena-
bang, den dertienden Batavia en ver
volgens Bandoeng.
D« meening van dar. Van Uab
knyaeiL
Dr. Van Lonkhuyzen, hoofd van den
D.V.G., met wien het „Bat. Nwsbld." een
onderhoud had, gaf zijn indruk over het
voorgevallene op de „Insulinde".
Het is thans vast komen te staan, dat de
ziekte, waaraan een dertigtal opvarenden
van de „Insulinde" op de uitreis men
weet dat de eerste verschijnselen zich na
Sabang hebben voorgedaan heeft gele
den en waaraan op de thuisreis verschil
lende passagiers zijn gestorven, angina ls.
Dc ziekte heeft zich echter, zooals men
weet, niet op de „Insulinde" voor het eerst
voorgedaan; ook andere schepen hebben er
den laatslcn tijd mede te kampen gehad.
Bovendien heerscht de ziekte sinds eeni
gen tijd aan den wal 0, a, te Batavia,
Noch echter op de vorige schenen de
„J, P. Coen" 0, u. noch te Batavia of
elders In Indlë droeg zij een kwaadaardig
karakter: de patiënten herstelden nllen
reeds na zeer korten tijd. Wel ls gebleken,
dat. de ziekte besmettelijk ls; In Tjikinl
0, n. zijn enkele verpleegsters, die de be
wuste patiënten verzorgd hebben, aangetast.
Het ls echter volkomen te verklaren, dat
de medici, die de dertig opvarenden van dc
„Insulinde" op de uitreis hebben behan
deld, de ziekte ln verband met het gunstige
verloop niet ernstig Inzagen; een meening,
die nog bevestigd werd door het feit, dat
de bakker en de vijfde machinist, de «eni
gen van het dertigtal zieken voor welke op
name noodzakelijk werd geacht, bet St, Cn-
rolui-zlekcnhuls na betrekkelijk korten tijd
geheel hersteld konden verlaten.
Wel ls ook een van de passagiers op de
pltrels als slachtoffer van de ziekte geval
len, maar dit werd eerst bekend, nadat de
„Inisulinde" weder naar Holland vertrokken
was. Dit slachtoffer heeft het schip ln Sin
gapore verlaten, voelde zich toen reeds
ongesteld en overleed, na later bleek, kort
daarna,
Van geen enkel doodelljk of ernstig geval
droeg men echter kermis toen het schip, na
de kustrels, te Soerabaja geheel ontsmet
werd.
Men li nu geneigd de verschijnselen, die
zich met zoo ernstig gevolg op de thuisreis
voorgedaan hebben' te wijten aan onvol
doende ontsmetting,
Dr. Van Lonkhuyzen echter ls van mee
ning, dat deze ernstige beschuldiging san
het adres van de Rotterdamsche Lloyd on
verdiend li, ja zelfs dat het geval zonder de
ontsmetting precies hetzelfde verloop zou
hebben gehad, omdat de oorzaak van de
ziektegevallen gezocht moet worden ln le
vende bacillendragers, m. a. w. ln een of
meer leden der bemanning.
Dat het niet mogelijk geweest li, waar
toen nog niet vastgesteld was met welke
ziekte men te doen had, de geheele beman
ning aan een onderzoek te onderwerpen en
de bacillendrager achter te houden, behoeft
geen verderen uitleg.
Zoodat ook van offlcieele en deskundige
zijde geen reden gezien wordt om niet het
volste vertrouwen te stellen in de maatre
gelen, die de maatschappijen nemen ter ver
zekering van de veiligheid van den over
tocht.
100 dooden en gewonden; 18 war
gons versplinterd; een locomotief
uit elkaar gesprongen. Reeds 20
dooden geborgen.
Op het traject Nlsj-Uustuup ls Donder
dagmiddag ten gevolge van het breken
van een rail, een sneltrin ontspoord en
van de helling van de spoorbaan geval
len; 13 wagons werden versplinterd. Vol
gens de eerste berichten zijn meer dan
10O personen ten deele gedood, ten deele
zwaar gewond, onder de versplinterde
wagons bedolven. Volgens de laatste be
richten zijn reeds twintig dooden en der
tig zwaar gewonden geborgen.
Nader wordt gemeld, dat op de Servi
sche spoorwegen Donderdag nog een ern
stig ongeluk is voorgevallen. De stoom
ketel van den locomotief van een snel
trein Belgrado—Nisrj is ontploft, toen
men een nieuwe soort kolen probeerde.
De machinist en een hooggeplaatst spoor
wegambtenaar werden gedood, twee be
ambten levensgevaarlijk gewond.
Bij Uuskuup is verder Donderdag een
spoorwegflets ontspoord en omgevallen,
waarbij vier spoorwegbeambten ernstig
I werden gewond.
