T
TWEEDE EN LAATSTE BLAD
PLAATSELIJK NIEUWS
VAN DONDERDAG 30 AUGUSTUS 192
De Kolonel W. H. O. A. Seyn, com
mandant van het regiment kustartillerie,
is bi} Koninklijk besluit van 24 Augustus
1928 no. 21, benoemd tot officier in de
orde van Oranje-Nassau met de zwaarden.
Onze plaatsgenoot, de heer B. v.
Eyk slaagde te Arnhem voor het examen
kommies der Rijksbelastingen.
Tot de Rijkskweekschool voor Onder
wijzerscessen) te Haarlem is toegelaten
Annie Jellema, tot die te Alkmaar: Geran
Kleimeer en Izak Sinke, leerlingen der
Openb. UX.O. School alhier.
Bij Min. Res. is met ingang van
September 1928 benoemd tot buitenge
woon opzichter (Cat. B) bij den dienst der
Zuiderzeewerken, ter standplaats 's-Gra
venhage, onze vroegere plaatsgenoot de
heer Jb. Brujjn.
Liefdadigheid naar Vermogen in de
Jan in 't Veltstraat, ontving van Mevr,
Govers, Steengracht, eenige rieten tuin'
stoeltjes en wat lectuur. Tevens werd van
een gever, die onbekend wensoht te blij
ven, wat bloemen voor de oudjes ontvan
gen. De geefsters worden hartelijk be
dankt.
ZEVENDE GEMEENTE-OONCEBT
te geven door het Stedeijk Muziekcorps
Helder, ter eere van den verjaardag van
H.M. Koningin Wübelimlna, op Vrijdlag
81 Augustus 1928, van 8.80 n.m. tot 9.30
uur, in de muziektent in het Plantsoen,
onder leiding van den 2en dirigent Nico
Oost.
AANBESTEDING.
Door B. en W. werd' Dinsdag jl ten
Raadhuize aanbesteed: Het uitbreiden
van de woningen bij het Pompstation te
Huisduinen. Ingeschreven werd door:
J. de Graaf, Julianadorp 2915.—; G.
Groot 8148.zonder glas; J. O. van der
Plas 8385.—; Gebr. Boot 3669.—; Gebr.
van Pelt 8583.—; Gebr. Smit 8782.—;
M. O. v. d. Plas 3986.Miïmeboo
Walboom 4170.zonder glas, 4430.
met glas.
Schilderwerk: Gebr. Hoogerdujjn
247.—; H. Schooneveldi 260.—; T.
Speur, Julianadorp 290.—; G. v. d. Wal
419.—; Joh. Dekkers 425.—.
BEGRAFENIS OFF. M. S.D.
W. K. VAN DER VEEN.
Onder de vertegenwoordigende lichamen,
welke Maandagmiddag de bijzetting van
't stoffelijk overschot van den Off. M.S.D.
W. K. van der Veen bijwoonden, moet nog
worden vermeld de Kon. Ned. Ver. Onze
Vloot met een deputatie van twee ver
tegenwoordigers met krans.
DEENSCH PIANIST VERMIST.
De Burgemeester van Den Helder maakt
bekend, dat sinds 7 Aug. j.1. de Deensche
pianist Hans Klitgaard, die zich bevond
aan boord van het s.s. „Primula", wordt
vermist. Vermoed wordt, dat de vermiste
zelfmoord heeft gepleegd door over boord
te springen, toen het schip zich bevond op
een afstand van 15 zeemijlen van het vuur
schip „Terschelllngerbank".
Het signalement van den vermiste luidt:
middelmatige lengte, blond haar; aan de
ringvinger van de linker hand een geci
seleerd gouden ring met vlakken steen en
zonder inscriptie. Aan de binnenzijde van
zjjn hemd bewaarde hij in een zakje 1400
kr in Deensche en eenioe duizenden
francs in Fransche bankbiljetten. Door
de weduwe is een belooning uitgeloofd
van 400 kr. voor dengene, die den vermiste
ZH die omtrent deze vermissing inlich
tingen kunnen verstrekken, worden uitge-
noodigd zich ten Raadhuize te vervoegen.
DE GOEDKOOPE TREIN NAAR
ROTTERDAM.
Gisterenmorgen in de vroegte liep de
goedkoope trein naar Rotterdam. Onze
veronderstelling, dat er voor dezen trein,
die zijn reis over Utrecht naar Rotterdam
maakte, niet veel belangstelling zou zijn,
is uitgekomen. Er waren in het geheel
hier ter plaatse 60 kaartjes 2e kl. en 250
8e kl. verkooht. Van deze 800 reizigers
hadden zich er 86 tegen regen verzekerd.
Als ze zoo gelukkig zijn als de pleizier-
relzlgers van de vorige week, naar Arn
hem en Nijmegen, krijgen ze hun geld ook
terug. In Arnhem is toen nl. 8.4 mM. water
gevalien, in Nijmegen 6 mM. De personen
die zich toen tegen regen verzekerd heb
ben kunnen hun reisgeld op het station
terug balen.
VOOR MEN 8CHLIE VEND
HULPBETOON.
„NOORDER KUNSTKRING".
Een 1 ooo-tal jaren later vinden we de
E.S.O.NJL
Men schrijft ons:
De vacantie nadert haar einde, de
schooldeuren worden volgende week weer
geopend en de tijd breekt aan, dat wij al
len weer moeten aanpakken. Velen on
zer kunnen met voldoening terug zien op
een mooie reis in ons land of daar buiten
en met eenigen weemoed denken wij aan
de dagen, doorgebracht in de schoone na
tuur of aan den gezelligen tijd bij familie
en kennissen. Aan dat alles komt maar
al te vlug een eind, ook.... aan onze
vacantie-spaarpot Maar al is onze beurs
bijna leeg, dan kunnen wij als slot ajs.
Zondag toch nog een uitstapje maken
naar Alkmaar per „Esona", die voor het
laatst in dit seizoen een extra Zondag
mis maakt. De kosten voor dezen boot
tocht zijn zoo gering, dat zij die nog niet
per boot naar Schoorl of Alkmaar zijn ge
weest, deze gelegenheid zullen aangrijpen.
De retourprijs bedraagt slechts f 0.76
eerste kajuit en 0.60 tweede kajuit
Als bizondere attractie kan nog worden
medegedeeld, dat de Kozakken Zondag
voor de tweede maal in Alkmaar komen,
in verband met het overweldigend succes,
dat zij eenige weken geleden met hun rij
kunst hebben geoogst Bovendien is er in
Alkmaar nog kermis, zoodat er reden te
over is om het goedkoope uitstapje met de
salonboot „Nieuwediep" te maken.
AANRIJDING AUTOBUS.
Gisterenavond is nabij d9 Kooy een der
bussen van de autobusonderneming Moor
man tegen een telefoonpaal gereden en be
scbadigd. De bus wordt gehuurd door
Zuiderzee-arbeiders, die haar ook chauf-
feeren. Vermoedelijk is dit een beetje ruw
gegaan. Behalve een beschadigde bus,
hadden geen ongelukken plaats.
TEGEN HET STRAATLA WAAL
Een campagne tegen uitlaten.
Hst is natuurlijk niet noodig om te
zeggen dat de klacht door een lezer in
ons nummer van Dinsdag geiuit, over heit
ergerlijke leven door sommige auto's en
motoren gemaakt, uitsluitend de Helder-
sche rijders geldt
Deze klaoht is algemeen in onzen tijd
en bet gaat er dan ook alleen maar om
10e tegen dit euvel wordt opgetreden. De
wlitle kan hier veel doen. In het Han
delsblad van Dinsdagavond lazen wij hoe
de Berlijnsohe politie met succes tegen
dergelijke rustverstoorders optreedt
Wy laten bet bericht hieronder volgen:
Sinds eenigen tyd voert de Beriynsche
politie een krachtige campagne tegen
motorrijders, die imet bun „uitlaten" zoo
veel bydragen tot het toenemende straat-
awaai.
Telkens steilt zy vallen op en steeds met
succes niettegenstaande de aankondi
ging dat speciaal op zulke lawaaimakers
acht zal worden gemaakt.
Zondag zyn niet minder dta 822 motor
rijders, die met bun bovenmatig geknet
ter en ondrageiyke rook- en stankver-
sprelding de Beriynsobe burgerij het
even vergiftigden, ingerekend, met In-
rekking van het rijbewijs. In het geheel
zyn in de Duitsche hoofdstad thans reeds
482 motorrijders op deze wyze bestraft
die niet geschikt was voor de oonsumptie.
Niettegenstaande J. daarvan op de hoogte
was, dat werd althans beweerd door
den get.-deskundige Dr. Mol uit Alkmaar,
had hy de melk van de koe toch af
geleverd. Volgens denzelfden getuige was
deze melk voor zwakke en zieke menschen
zeer nadeelig en kon een keel- of maag
aandoening veroorzaken, door de slechte
bestanddeelen, die er in aanwezig waren.
De veehouder werd veroordeeld tot een
boete van 15 of een hechtenis van 10
dagen.
Er zat een luchtje san.
De koopman J. v. A., wonende op de
Spoorgracht alhier, vader van kinde
ren, stond voor de balie terecht beschul
digd door een tweetal overburen, dat hy
een emmer met in het Heldersch
kanaal zou hebben gedeponeerd.
De eerste getuige, de 50-jarige N., had
vanaf den drempel van zyn woning het
schouwspel gezien. Van A. was met de be
wuste emmer naar het kanaal geloopen,
nadat hy eerst terdege rond gezien had
of er ook onraad dreigde, en toen den
emmer in het kanaal geleegd. Kleur en
reuk wezen ontwijfelbaar uit dat het een
beer- (u zult dat reeds begrepen hebben)
emmer was.
Van A. beweerde, dat het een emmer
met water was geweest
De tweede verdachte was een juffrouw
van middelbaren leeftyd, die, nadat zy
zeer theatraal eenige malen verkeerd den
eed had afgelegd, het getuigenis van den
eerste getuige bevestigde.
De kantonreohter: Waaraan zag u
dat het een emmer met beer was?
De juffrouw: Nou jaaa??? (Gegrin
nik op de publieke tribune.)
De kantonrechter: Nu ja, u moet zeg
gen waaraan u het gezien hebt
De juffrouw: NNNou, 't was bruin.
De zaak werd uitgesteld tot de volgende
zitting waarop de agent zal verhoord wor
den, die het procesverbaal opmaakte.
Bei uns ln Deutschland.
De Duitsche machinist Anton Radetskl
van Oberhausen, stond terecht wegens
dronkenschap en de kantonreohter vroeg
hem, waarom hy dronken was geweest.
„Was macht das?" zegt de Duitscher.
„Bei uns in Deutschland sind wir jeden
Sonntag trunken."
Dat het in Holland dan anders is als
in Duitschland werd bekt gewaar door
een boete van 8 gulden, subs. 2 dagen
hechtenis.
Tot 2 maal drie gulden boete wegens
dronkenschap (tweemaal) werd veroor
deeld zekere R.
Kleingoed.
M. wegens overtreding jachtwet (stroo
pen) 6 gulden of drie dagen.
K. H., bakker te Wieringen, bakken na
den daarvoor vastgestelden tyd, 0.50.
G. W., bakker te Den Helder, bakken
vóór den daarvoor vastgestelden tyd, 8
of 2 dagen.
J. B., kruideniersbediende, voor het rij
den met auto zonder spiegel, 8 of 2 dg.
H., garagehouder, wiens garage niet vol
doet aan de verordening, 2 maal 1.
Van D., caféhouder, voor het hebben
van bezoekers na bezetten tyd, 5 of 8
dagen en voor het in de gelagkamer toe
laten van vrouweiyk personeel 2 maal 10,
subs. 2 maal 5 dagen.
H. v. d. Sch., overtreding leerplichtwet,
1 of 1 dag.
J. J. V., id. id., 8 of 2 dagen.
N. M., Wieringen, voor het rijden met
een auto zonder rijbewys (tweemaal), voor
de eerste overtreding 4 of 2 dagen, voor
de tweede 10, omdat M. geprobeerd had
den verbaliseerenden agent met eenige
sigaren om te koopen.
GEMEENTERAAD
VAN DEN HELDER.
van Dinsdagavond 28 Augustus.
Voorzitter de Burgemeester. Afwezig
met kennisgeving de heeren Biersteker,
Van der Veer en de Boer, laatstgenoemde
wegens ongesteldheid.
Notulen.
Vaststelling der notulen van de verga
dering van 24 Juli 1928.
Ingekomen stokken.
reres «an school 11.
Eervol verleend met ingang van den
door Burgemeester en Wethouders te be
palen dag.
k. Verzoek van de afdeeling Den Hel
der van den Alg. Ned. Bouwarbeidersbonid
om middelen te willen overwegen tot het
verkrijgen van een betere verbinding tus-
schen Den Helder en Wieringen voor de
te Wieringen te werk gestelde l ed en dier
organisatie.
De heer De Zwart vraagt of het
College zich ten opzichte van het onder
K vermelde al eene meening gevormd
heeft.
De Voorzitter antwoordt, dat de
zaak nog geen punt van bespreking in het
Ooilege heeft uitgemaakt
Winkelsluiting.
Voorstel tot het vaststellen van een
nieuwe Verordening op de Winkelslui
ting.
KANTONGERECHT DEN HELDER.
Zitting van Dinsdag 28 Aug. 1828.
Ondeugdelijke melk.
De veehouder M. J. te Koegras had on
der sjjn koelan een beest dat melk gat
Goedkeuring van Gedeputeerde Staten
op bet raadsbesluit van:
a. 8 Mei j.l. tot afstand (en onderhoud)
van graven aan The Imperial War Gravea
Commission;
b. 24 Juli j.l. tot verhuur van weiland
aan T. Prins;
0. 24 Juli j.L tot verkoop van grond aan
J. J. van der Leek;
d. 24 Juli J.L tot verkoop van het erf-
pachterecht op een perceel duinterrein
aan A. Burgers;
e. 24 Juli j.L tot verkoop van het erf-
Sachtsrecht op een perceel duinterrein aan
Dijkstra;
1. Besluit van Gedeputeerde Staten tot
het verdagen hunner beslissing ten aan
zien van het raadsbesluit van 24 Juli j.1.
tot het in erfpacht uitgeven van grond aan
de provincie Noord-Holland;
g. Besluit van Gedeputeerde Staten tot
het verdagen hunner beslissing ten aan
zien van het raadsbesluit van 24 Juli j.l.
tot vermindering van den omvang van het
onderwijs aan gemeenteschool no. 8 en tot
het geleideiyk laten uitsterven van die
school;
h. Beriobt van ontvangst van Gedepu
teerde Staten van de Verordening op de
levering van Melk en Melkproducten op
Zondag.
Voor kennisgeving aangenomen.
J. Verzoek van Mevrouw A. H. Mari-
nus-van Aken m ontslag ais ondsrwü-
De heer Woud vindt verordeningen
als deze niet sympathiek. We hebben de
9 uur-sluiting en nu verzoeken de kappers
om 8 uur te mogen sluiten. Waar blijven
we op die manier? Straks komen mis
schien de slagers ook met een dergeiyk
verzoek. In de aanvankeiyke redactie la
na ruggespraak met den oommissaris van
politie wyziging gebracht; voor de con
trole was het onmogeiyk de winkels
(sigarenzaken), die annex zyn aan deze
zaken, langer open te houden. Er waren
er, die dit bezwarend vonden en ook apr.
zal op die gronden tegen de verordening
stemmen.
De heer Smita zal een ander geluid
doen hooren. Wanneer er een dergeiyk
verzoek komt, moet dat serieus worden
onderzocht en spr. juicht dit voorstel toe.
Maar inderdaad schuilt er eene onblliyk-
heid in als men de winkelzaken nu ook
verplicht een uur vroeger te sluiten. Ook
zyn er barbiers, die twee afzonderiyke za
ken hebben in twee perceelen, die dan alle
zouden moeten sluiten. Dat is onbiliyk.
De heer Boogaard begrijpt dit niet
De barbiers vragen eenparig om de 8 uur
sluiting, natuurlijk ook voor hun winkeL
Dit geschiedde om een vrijen avond te
kunnen hebben. Het is niet de bedoeling
geweest de winkels langer open te laten.
Laat ons niet aan de verordening, zooals
die ontworpen is, tornen, zegt spr.
De heer Van Os bepleit verdaging
om nader hieromtrent te informeeren bij
de betrokkenen wat bedoeld wordt.
De heer Van Breda wgst er op, dat
art. 3 spreekt van een verbinding
„binnenshuis" tusschen winkel en kap
perszaak. Dan moeten beide zaken geiyk-
tydig sluiten. Als die verbinding binnens
huis verwyderd wordt, is er niets tegen
inwilliging van het verzoek van den heer
Woud. Maar voor de richtige handhaving
van de verordening is ongewyzigde aan
vaarding wenscheiyk. Laat men de zaak
niet weder uitstellen; reeds eenige malen
heeft dit punt op de agenda gestaan en
de betrokkenen hebben voldoende gele
genheid gehad te protesteeren.
De heer Smits constateert met genoe
gen, dat de heer-v Van Breda van tegen
stander voorstander is geworden. Hy
heeft alles gedaan om deze zaak tegen te
houden. Maar spr. is het niet met den wet
houder eens. Het geval waar de heer Van
Breda van spreekt, Is inderdaad een zeer
bizonder geval; dit betreft twee zaken. De
aanleiding tot het thans ingediende ver
zoek was in hoofdzaak de drang van het
personeel om hen in de gelegenheid te stel
len ook eens wat van den avond te profi-
teeren. Maar om de kappers nu te ver
plichten ook hun sigarenzaak te sluiten,
acht spr. onbiliyk.
De heer Van Dam: Het gaat hier om
de interpretatie van het begrip „binnens
huis". Kan die interpretatie nu niet ge-
wyzigd worden, zoodat alle dubbelzinnig
heden geweerd worden, vraagt spr.
De heer G r u n w a 1 d meent, dat men
de zaak niet juist ziet De kapperszaak
sluite men om 8 uur, de sigarenzaak om
9. De ooncurrentie zal wel zorgen, dat de
kapper geen werk meer na 8 uur verricht
Zooals de regeling thans is, is zij- onbiliyk.
De heer Boogaard: Hebben we het
hier over kapperszaken of over sigaren
zaken? Als we zoo doorredeneeren hebben
morgen alle barbiers een kistje sigaren in
hun salon en zyn ze „winkeliers" gewor
den. De heer Van Oa was altyd zoo vóór
inwilliging van het verzoek en bepleit nu
verdaging.
De heer Van O s repliceert. Er werd
sluiting gevraagd voor kapperszaken, niet
voor sigarenhandels. Vandaar dat apr.
nogmaals de betrokkenen wil hooren, want
zooals het nu voorgesteld wordt kan dit
nimmer de bedoeling zyn geweest.
De heer Van Breda: Men wil niet
inzien, dat de zaak niet te schelden ls en
het voor de richtige naleving en goede
controle noodig is geen scheiding te ma
ken. De barbiers hebben overigens de ge
legenheid gehad hun adres ln te trekken.
Zij hebben daar geen gebruik van ge
maakt Een andere Interpretatie is niet
aan te geven; de patroons- en bedienden-
organisatie is een en dezelfde en zy ken
nen de gevolgen van deze verordening.
De heer Van Dam stelt een amende
ment voor om de bezwaren te onder
vangen door de omschrijving „binnens
huis verbinding" te lezen „binnenshuis
directe verbinding".
Mevrouw Dekker bepleit aanhon-
ding.
Het voorstel-Van Os tot aanhouding
komt in stemming en wordt verworpen
met 19 tegen 8 stemmen. Vóór de leden
Grunwald, Van Os, Van Loo, Smits, Van
Dam, mevrouw Dekker, Woud en Bok.
By artikel 8 deelt de Voorzitter
mede, dat het College het amendement-
Van Dam overneemt
Programma:
1. a. „Wïen Nteerlandsch Bloed" Wilms
b. „Colonel Bogeij". Marsch
Kenneth J. Alfard
2. Ouverture „Zukunftbilder" instr. J. ter Hall
Silwedel
3. a. „Hollandiche Boerenmeisjeadans"
Samethini
b. „Hollandsche Boerealdompendans"
Samethini
4. „Nederland bovenal". Potpourri populair
J. ter Hall
3. „Liederen Marteh" J. ter Hall
Met tambour» en pijpers.
Hedenmiddag zal in de Marinekazerne
alhier worden uitgereikt de bronzen eere
penning voor menschlievend hulpbetoon
met daarbijhoorend loffelijk getuigschrift,
aan den opperschipper K.M. J. C. W.
Bootsma.
Tijdens den eersten periodieken zeilwed
strijd der Kon. Marine Jachtclub, op Vrij
dag 18 Mei, is een der deelnemende sloepen
omgeslagen, bij welke gelegenheid een der
opvarenden, de 19-jarige zeemilicien Kolk
uit Lemsterland verdronk. Schipper
Bootsma heeft met een der opvarenden ge'
ruimen tijd in het koude water rondge
zwommen, waardoor hij erin slaagde dezen
voor verdrinking te behoeden. Het is voor
deze moedige daad, dat hedenmiddag de
plechtigheid plaats vindt
De uitreiking zal op de voorgeschreven
wijze en in bijzijn van état-major en verdere
bemanning, geschieden door den comman
dant der Marinekazerne, kapitein ter zee
W. C. A. Vink.
Gisterenavond hield in het lokaal Dijk
straat, in gebruik bij den „Noorder Kunst
kring", de heer L. Pinkhof eene lezing over
het onderwerp „De Kunst als Geschied
schrijfster".
De spreker werd geïntroduceerd door
den voorzitter der Vereeniging, den heer
Joh. Steeman, die een gestadige, zij het ook
langzaam, toenemende belangstelling con
stateerde voor de Vereeniging. De laatste
door haar georganiseerde tentoonstelling
heeft in dit opzicht propagandistisch goec
gewerkt.
De heer Pinkhof liet aan zijn lezing een
korte inleiding voorafgaan, waarin hij wees
op het eenzijdige geschiedenis-onderricht
onzer scholen, dat bijna geheel politiek
oorlogszuchtig georiënteerd is. In hoofd'
zaak is dit wel ontstaan door de uit vroe
ger tijden tot ons gekomen politieke mede
deelingen, die ook veel omtrent veldslagen
vermelden en waarbij de meer cultureele
dingen werden verwaarloosd. Gelukkig is
er te dezen aanzien kentering en wordt
meer en meer de waarde ook van een cu!
tureel georienteerd onderwijs ingezien.
Het is voor ons van meer beteekenis te
weten hoe het algemeene leven in bepaalde
tijden was dan feiten te kennen van ht
trekkelijkf ondergeschikt belang.
Spr. behandelt nu het onderwerp „beel
dende kunst in de geschiedenis". Uit het
afgebeelde, dat wij kennen van wandschil
deringen e. d., kunnen wij veel omtrent de
geschiedenis leeren. In de allerprimitiefste
tijden was er al beeldende kunst, en zij is
de eenige, die ons omtrent deze primitieve
menschen kan leeren. Ook veel gevonden
cude fragmenten enz. zijn voor de latere
geslachten bewaard gebleven, dank zij de
aangebrachte versieringen. Waren die ver
sieringen er niet geweest, dan zouden der
gelijke voorwerpen wellicht te loor zijn ge
gaan.
De Egyptenaren hebben het aan de beel
dende kunst te danken, dat haar beschaving
bewaard bleef. Dit geldt ook voor muziek
literatuur enz., die slechts door en ie:tge
volge van de beeldende kunst konden b'ijven
bestaan. Dank zij mede het hieroglyphcn
schrift, dat tevens als wandversiering dien
de, kwam de geschiedenis van dit volk tot
ons.
In hun doodenkamers zijn de levens der
pharao's te boek gesteld; We zien het heele
leven van zoo'n volk afgebeeld, ook de ver
houdingen, waarin het volk leefde. Dat wi
dit alles weten, danken wij aan de beeldende
kunst. En wat heeft onze beschaving niet
te danken aan de Egyptische kunst! Een
stijl als de empirestijl bijv. bevat elementen
in zich van Egyptische kunstuitingen. Dus
nog twintig eeuwen na htm verdwijning
oefenden de Egyptenaren hun invloed uit.
Hun muziek is grootendeels teloor ge
gaan; de papyri uit de doodenkamer spre
een nog tot ons.
Ook voor de tijden, die korter bij ons
iggen, geldt het principe van de beeldende
eunst als geschiedschrijfster. Ook bij de
Assyriërs vinden wij afbeeldingen omtrent
tun leven. En ondanks de vele Grieksche
geschiedschrijvers, kunnen wij slechts uit
tun beeldende kunst het volkskarakter op
maken. Voor de Grieken gold meer het
i'rivole, het zuiver lichamelijke. Voor spr.
geldt deze kunst als minder hoog, het indi
vidualisme was bij hen zeer sterk ontwik-
celd. De Grieken hadden een heel ander
irincipe over het leven; bij hen is veel min
der het eeuwigheidsbesef aanwezig. Hun
cunstwerken zijn meerendeels geschonden
tot ons gekomen door minder goed mate
riaal. Hun kunst was gericht op het tijde-
ijke, in tegenstelling met de rust der oude
igyptenaren. Men vindt dit ook in hun
beeldhouw werken terug. De Grieksche phi-
osophie valt daar buiten.
Van de Romeinen valt naar spr. meening
weinig goeds te vertellen, alles was daar
ecadent. Hun.kunst is aan de Grieken ont-
eend, voor zoover zij oorspronkelijk was,
was de perspectief fout. Zij begrepen niet
de waarde van de beeldhouwkunst en mis
handelden de techniek.
De Byzantijnsche kunst is rustiger dan
de Romeinsche, hetgeen weer wijst op be-
zonkener levensopvatting. De volksverhui
zing heeft veel verwoest, maar er is ge
lukkig nog veel gebleven. Wij mogen wel
licht blij zijn, dat onder de lava van de
Vesuvius zooveel bewaard is gebleven, dat
ons thans een goed beeld geeft van twintig
eeuwen terug.
middeleeuwsche kloosters en kathedralen,
die bewaard zijn gebleven. We leeren er uit,
dat de kerk en de ridders toen de machtig-
sten waren. De beeldhouwkunst van de
middeleeuwen leert ons ontzettend veel: er
was éénzelfde gedachte, eenheid van geest.
De godsdienst was de oppermachtige, er
was geestelijke rust. Heel anders dan in
onzen individualistischen tijd.
De renaissance was de ontwikkeling van
het individualisme. In de gouden eeuw telde
Holland een massa schilders, die tezamen
een zoo volledig beeld van het leven geven
als geen geschiedschrijver kon. Uit Rem-
brandt's zelfportretten is het karakter van
den schilder op te maken. Uit de Italiaan-
sche kunst zien wij alles omtrent het leven;
uit de Fransche interieurkunst zien wij de
frivoliteit, die de hoogere kingen ken
merkte, ook het geweldige contrast met de
andere kringen. De omwenteling komt en
kenmerkt zich ook in de kunst. De litera
tuur komt hier de beeldende kunst ter hulp,
maar werkte op minder solied materiaal en
heeft dus voor ons niet dezelfde waarde
meer. Zelfs moest de beeldende kunst te
hulp geroepen worden het boek te behouden
voor de toekomst.
Ook onze tijd moet de geschiedschrijving
in de beeldende kunst zoeken, couranten
zijn- daarvoor niet geschikt, noch boeken.
Ook niet de massa-productie van thans.
Het is noodig, dat de kunst ieders steun
heeft, want helaas, zonder steun kan de
kunst het niet redden.
In de laatste 30 jaar is in de kunst een
streven gekomen naar vergeestelijking, die
zelfs in bepaalde uitingen te ver ging
(kubisme, etc.). Het is een zich losmaken
van de sfeer van het naturalisme. Sterk is
dit te zien in het werk van Piet Mondriaan,
van wien spr. den ontwikkelingsgang na
gaat. En de ontwikkeling gaat nog verder
in die richting, want de kunstenaars zijn
de profeten.
De groote oorlog was voor ons in 1914,
maar de kunstenaar had -dien in 1880 al.
Spr. meent, dat er nog sterker vergeeste
lijking zal komen, die weder tot hooger een
heid zal leiden.
De heer Steeman, die den spr. dankte,
deelde mede, dat in November weder een
tentoonstelling zal worden gehouden.
(Voorgesteld wordt dit stuk te stellen
in handen van Burgemeester en Wethou
ders ter afdoening).
