I
J
Seover de cl*e™"-
HET BUITENLAND IN 1928.
!tf2£StbS!ïïï,i2?i ÉSSJfiSS
1
Nk t
E>0
SS
aanm1 oude visschers ontving dit
lSunSUil ilnff inge™Ige de Zulderzee-
h?r W? anJdero Plaat8cn
nerstmn Commissie. Enkele
Km in ^VtnRfn Mn' kleIne tepemoet-
„°™lg de kosten van opleiding hunner
zoon^ buiten het visscheryfoedryi.
Weinig kerkelijk leven.
,™i64rk®ltlk leve£ 18 hler bijzonder
SftIwi ^ew®e8'- Echter brengen ook op
wL i« t i6 Zuiderzeewerken verandering.
^vormde predikanten was
h! fö. d€eI. van, Jaar speciaal onder
ëwiSSfkraeebevolklng werkzaamvan
Roonsche zijde werd op de Oude Zeug een
i J .P^ticht De plannen voor een
l recreatiegebouw te Den Oever
van het Gereformeerd Zuiderzeecomité na-
mon vasten vorm aan, zoodat de bouw hier
van binnenkort kan worden tegemoet gezien.
De /ereeniging tot Evangelisatie kocht een
honen gebouwtje aan voor het gebruik ln
het IVestdeel der gemeente. Opgericht werd
eenafdeeling van de Vrijzinnig Christelijke
Jorrerenbond-, de andere jongerenbonden,
de christelijke en de Doopsgezinde, werk
ten geregeld voort. Verschillende lezingen
en voordrachten werden gehouden.
Verenigingsleven. - Radio,
Sport.
WatMet politieke vereenlglngsleven be-
trft, mag hier vermeld worden het besluit
vei de Vrijz. Kiesvereeniging tot aanslui-
tig bij den Vrijz.-Dem. Bond. De afdeeling
de S.D.A.P. ging aanmerkelijk vooruit. Ook
de anarchistische LA.M.V. deed tamelijk
vel van zich hooren.
Verschillende andere vereenigingen wer-
d<n nog opgericht in het afgeloopen jaar;
w noemen de afdeeling van „Volksouder-
wjs" (gevolg van de schoolkwestie), de
„Tereeniging ter bevordering van het On-
dewijg ln Oost-Wieringen", een afdeeling
dr Ned. Ver. tot afschaffing van aloohol-
hudende dranken; een zangvereeniging te
Osterland. Van studiezin getuigt de Ver.
vor Bouw- en Waterbouwkunde, waar ve-
lei willen probeeren hun kennis aan te
vilen.
Met onvermeld mag ln dit overzicht biy-
vo de oprichting van radio-centrales te
Hppolytushoef en Den Oever, die thans te-
zaïen reeds meer dan 90 aansluitingen
bob en.
Tenslotte nog een woord over de sport.
Ht le ,jSucces"-«lftal kwam van de 8e ln
dc2e klasse der N.-H.VB. en als het op
do Ingeslagen weg voortgaat, is de kans
t, dat het in een volgend jaar nog een
sse booger uitkomt. Ook het tweede c'ftal
hopt het volgend jaar te promoveeren,
wartoe het een mooie kans heeft. De gym-
natiekvereenlging deed uitstekend werk en
oraniseerde o. a. een grooten turndag. die
dnk bezocht was en zeer goed slaagde. Vnn-
wge de M.U.Z. werd aan den MolgerdJJk
ea tennisbaan aangelegd.
De Gemeenteraad in 1928
ja het afgeloopen jaar is de Raad 9 maal
vor de bebartigi&g van de gemeentebelan-
ga bijeen geweest. Als we nog eens nagaan,
wt er in de verschillende vergaderingen is
beandeld, dan zien wij, dat het een ^vrucht
bar" kar is geweest, want verschillende
bfflngryie besluiten' zijn genomen. De eer-
st< vergadering wa9 speciaal belegd voor het
baoemen van een nieuwen gemeente-ge-
nesheer, noodig door het vertrek van dokter
Picardt naar BloemendaaL De heer R. J.
de Groot, arts te Avenhorn, werd met alge
mene stemmen benoemd.
In de vergadering van 11 Februari werd
heloten tot aankoop van het woonhuis van
de heer C. Maars aan den Molgerdijk, om
te dienen voor huisvesting van een rijks-
vddwachter te Den Oever. Een nieuwe ver-
orieniing op de heffing van hondenbelasting
w»rd vastgesteld, waarbij het gebruik van
ptnningen werd ingevoeld. Voor het deel-
mmen aan de regeling inzake de liquidatie
der Coöperatieve Electrische Centrale te
Hippolytushoef werd een leerling aangegaan
groot 14.000. In dezelfde vergadering
verd tenslotte nog besloten tot den bouw
•en een nieuwe school met onderwijzerswo-
ting en gymnastieklokaal te Hippolytus-
h>ef op ten terrein in de Elft. In ae stlch-
tiigskosten, welke in totaal bijna 100.000
betragen, zou een subsidie gevraagd wor
den aan he Rijk. Zooals bekend, is dit ver
ssoek a!gew<zen-
Dt rtgeliig van het onderwijs heeft trou
wens neg meerdere malen de aandacht van
den Raai gedaagd. Nadat aanvankelijk tot
de uitbreiding van de school te Oosterland
met twee lokahn was besloten, namen bur
gemeester en wthouders met betrekking tot
de uitvoering dr plannen een afwachtende
houding aan, in erband met de plannen tot
stichting van eet bijzondere school te Den
Oever. Het verzok om, de gelden voor de
stichting van de* school beschikbaar te
stellen weid ln de-ergadeing van 20 Maart
met algemeene stetmen afgewezen. Hierna
kon met de uitbreUng van het gebouw te
Oosterland worden verder gegaan. Het
duurde echter nog pruimen tijd voordat
aanbesteding kon w-dern gehouden, want
deze vond eerst op 2, December jJ. plaats.
Intusschen is nog steds een gedeelte van
het aantal leerlingen ghuisvest in de cate
chisatielokaal van de Nf, Hervormde Kerk
aldaar, dat als hulplokaa.jg ingericht.
In 1928 ls ook Hipportushoef een hulp
lokaal rijk geworden enwel, doordat een
Het 7e leerjaar is ln 1928 voor alle scho-
ra.
in te Oosterland en Hippoiy
tushoef aan de Kroon vrijstelling van de
len Ingevoerd. Het gemeentebestuur had
voor de scholen te Oosterland en Hippoly-
verplichting daartoe gevraagd, doch daar
d.t verzoek bij de Regeering op bezwaren
stuitte, werd. het ln de vergadering van 11
Februari ingetrokken.
In de volgende vergadering, die van 20
Maart, werd een regeling getroffen voor het
verleenen van tegemoetkomingen in de reis
kosten naar Den Helder van on- en min
vermogende leerlingen, die aldaar voort
gezet of vakonderwijs volgen. In deze ver
gadering werd ook de toestand van den
hoofdweg ter sprake gebracht. Deze ver
keerde tot het tijdstip van opening van den
afeluitdijk in uitstekende conditie en be
hoorde zeker tot de best-onderhouden wegen
van Noord-Holland. Door de toeneming van
het verkeer daarna, vooral wat betreft per
sonen- en vrachtauto's, ls de weg, niette
genstaande de kosten van onderhoud' zijn
verdriedubbeld, niet meer goed te houden.
Daar dit voornamelijk een gevolg is van de
Zuiderzeewerken, is aan den Minister het
verzoek gedaan het onderhoud van den weg
over te nemen of er althans een bijdrage in
te verleenen. Op dit verzoek is tot heden
geen beslissing genomen.
In de vergadering van 5 Mei werd 'behan
deld het verzoek van de Vereeniging „Het
VisschersfondS" om aan haar uit te keeren
de rente, gekweekt van het kapitaal der Zee
gras-Exploitatie. Burgemeester en Wethou
ders adviseerden afwijzend. Over dit voor
stel staakten echter de stemmen, zoodat
hierover in de volgende vergadering op
nieuw moest worden gestemd. Toen werd
het voorstel van Burg. en Weth. met 6
tegen 5 stemmen aangenomen.
In deze vergadering werd besloten tot het
instellen van een ophaaldienst van huisvuil
te Den Oever. Ook de dienst te Hippolytus-
hoef blijkt goed te werken, wan deze werd
in 1928 tweemaal uitgebreid. De vergoeding
werd daarbij verhoogd van 800 tot 550.
Ten einde eventueele ongewenschte buren
te kunnen weren, werd naast het terrein
voor den schoolbeuw te Hippolytushoef een
strook bouwterrein aangekocht. De heer P.
Kaan bood de gemeente te koop aan een
hoekje grond voor de aironding van den
hoek Nieuwstraat—Kerkplein. Daar de
koopsom van 1 geen beletsel was, werd dit
aanbod dankbaar aanvaard, waardoor een
groote verbetering tot stand kon worden
gebracht.
iMede met het oog op het gevaar werd in
de op 20 Juli vastgestelde motor- en rijwiel-
verordening het verbod opgenomen tot het
berijden van den Mekkenstuinweg ln de
richting van de Belt. De straatbermen in
de Hofstraat en de Havenstraat te Den
Oever werden behard. Verschillende malen
is ook gesproken over den buitengewoon
slechten toestand waarin de straten verkee-
ren. Voordat met den aanleg van waterlei
ding en electricletlt werd begonnen waren
vrijwel alle straten juist' verlegd, zoodat het
P.EJtf. on P.W.N. hiervan de schuldigen
zijn. Met het waterleidingbedrijf ls reeds
geruimen tijd overeenstemming inzake den
afkoop van het onderhoud bereikt, doch het
elektriciteitsbedrijf is blijkbaar minder toe
schietelijk, want daarmede wordt nog steeds
onderhandeld. Intusschen veroorzaakt de
slechte bestrating veel ongerief. De riolee-
ring is in het afgeloopen jaar ln verschil
lende straten uitgebreid, o. a. inde Belt, den
Mekkenstuinweg, de Havenstraat, de Spuit-
steeg en de Nieuwstraat.
Wat de financiën der gemeente betreft,
kan worden vermeld, dat de vermenigvuldi
gingsfactor in 1928 is gebracht op 0.8, tegen
0.65 het voorgaande jaar. Twee kasgeld-
leeningen werden aangegaan, één van
10.000 en één van 100.000, de laatste
voor den schoolbouw te Hippolytushoef.
Aan eenige vereenigingen werd' subsidie
verleend, o.a. voor de malariabestrijding.
Een verzoek van de plaatselijke turnver-
eeniging om een subsidie van 100 voor
het aanschaffen van toestellen en het onder
houd daarvan werd afgewezen, daar de ver
eeniging later mogelijk de beschikking kan
krijgen over het gymnastieklokaal van de
nieuwe school.
In de vergadering van 5 Mei werd een
regeling getroffen voor het verleenen van
steun bh' emigratie naar Canada. Door één
persoon is hiervan ln 1928 gebruik gemaakt.
De winst van den zeegrasoogst 1928 werd
op voorstel van den heer Oden, evenals
vorige jaren, uitgekeerd aan de maaiers.
Bij de algemeene beschouwingen over de
gemeente-begrooting voor het volgend jaar
kondigde de heer Lub een voorstel aan tot
het verhoogen van den aftrek voor nood
zakelijk levensonderhoud. Thans bedraagt
deze aftrek 600 voor gehuwden en 4Ö0
voor ongehuwd en, terwijl voor elk kind be
neden den leeftijd van 14 jaren een aftrek
van 75 wordt toegestaan. De jaarwedde
van den gemeentebode werd in deze verga
dering (van 9 November) met 100 ver
hoogd.
Ten slotte zij nog vermeld het aan den
onderwijzer H. J. ten Broek om gezond
heidsredenen verleend eervol ontslag aan de
school te Hippolytushoef, terwijl het ver
handelde in de laatste vergadering gevoege
lijk bulten bespreking kan worden gelaten,
daar deze nog versch in het geheugen ligt.
A AJA. RV""-"v-, -
aantal leerlingen van de sc0oi daar is onder
gebracht ln een gedeelte (d koepel) van het
café van den beer C. Schelf.
"w van Uüii' .uw* w.
De verbouwing en hcrsoUng van de
school te Westerland is ook pkJs geruimen
tijd hangende. Deze heeft het-eeds in Sep
tember tot een aanbesteding fibracht, doch
het bleek toen, dat de inschrijv^ ver boven
de raming waren, waarom het -erk niet ls
gegund. Mede met het ook op ln vergevor
derde seizoen en de moeilijkheid om gedu
rende de herstellingen een gestikt hulp
lokaal te vinden, werd besloten lorloopig
alleen de meest noodzakelijke verteringen
te doen aanbrengen en een grofflg* res
tauratie hst tolgaad voorjaar uit Utc*ren.
De Volkenbond.
Zeker ls de Volkenbond nog niet het ideaal
der Staten-organisatle geworden, gelijk
reeds in de dertiende eeuw een Pierre Du-
bois; gelijk in de achttiende eeuw een
Abbé de St. Pierre haar zag. Maar het
valt niet te ontkennen, dat de Volkenbond
zich verstevigt en uitbreidt, al heeft hij
daarbij rekening te houden met het ge
vaar, dat elke snel wassende organisatie
en deze ln het bijzonder^bedreigt; het ge
vaar van te worden een succes op papier
en in resoluties, en in de praktijk weinig
of niets te beteekenen. Het schijnt wel eens
alsof de Volkenbond neiging gevoelt om,
en zulks vooral in het z.g. kleinere werk,
te veel vraagstukken tegelijk overhoop te
halen, en daarbij vraagstukken, waarvan
het vantevoren wel vaststaat, dat zij al
leen dan hun eigenlijke oplossing zullen
vinden, wanneer deze geleidelijk komt.
Daartegenover dient met voldoening te
worden geconstateerd, dat de banden, die
de leden van den Volkenbond onderling
binden, worden erkend als van steeds hech
ter aard, terwijl Spanje om bekende rede
nen 2 jaren geleden uit den Volkenbond
getreden, daartoe weer is gaan behooren.
Brazilië heeft de hoffelijke uitnoodiging
van den Volkenbondsraad kortweg ver
worpen; Argentinië weet nog steeds niet
wat te doen, maa£ Costa Rica heeft zijn
aanvankelijke uittreding opgegeven, zulks
tengevolge van de bevredigende verkla
ringen, die van de zijde van den Volken
bond werden ontvangen 1
Het geschil tusschen Boll-
vlö en Paraguay
Daar heeft voor den Volkenbond in 1928
zeker succes gelegen op het vroeger nog
te weinig betreden zuiver politiek gebied.
Want, gelijk aan het einde van 1925 twee
Europeesche staten: Griekenland en Bul
garije plotseling tot vijandelijkheden over
gingen, is thans aldus geschied door Bo
livia en Paraguay, midden in de binnen
landen van Zuid-Amerika gelegen. Sta
ten, laten wij het eerlijk zeggen, waaroja
men zich tevoren weinig of niet bekom
merde, waarvan het Europa tamelijk on
verschillig liet of zij al dan niet revolutie
maakten of ten oorlog trokken. Tusschen
Bolivia en Paraguay bestaat een oude, niet
onbelangrijke grensveete in onbetreden
binnenlandsch gebied, waar een paar for
ten zijn gevestigd. En plotseling is het
daar tot vijandelijkheden gekomen. Aan
vankelijk scheen het als hielp het interme
diair van den Volkenbondsraad weinig of
niet, als stoorden deze Zuid-Amerikaan-
sche staten zich niet aan vertoogen van
andere gelijke landen. Tenslotte heeft het
verstand het gewonnen, en Bolivia heeft
zijn hoofdstad La Paz den eerenaam op
nieuw doen verdienen. Nog is het oon-
flict niet opgelost, maar oorlog is voor
komen.
Ingeslijks was het aan het ingrij
pen rechtstreeks van den Volkenbond
te danken, dat oorlog voorkomen werd tus
schen Polen en Lithauen, tusschen welke
beide landen de toestand zeer gespannen
werd. Het onverantwoordelijk drijven van
den Lithauenschen Premier Woldemaras,
die steunt op een minderheid, is daar
aan niet vreemd. Woldemaras kon zelfs
door den Volkenbondsra'ad, waar hij stand
jes van Chamberlain en Briand in ont
vangst te nemen had, niet tot rede worden
gebracht, verder dan tot vele Poolsch-
Lithauensche conferenties te Koningsber
gen kon het niet komen. Daar is onder
handeld over economische kwesties; on
derhandelingen met voorloopig niet veel
succes, maar toch met dit resultaat, dat uit
barstingen zijn voorkomen. Nu heeft Li
thauen wel een nieuwe Grondwet aan
genomen, waarin het bestreden Wilna tot
hoofdstad wordt verklaard, niettegenstaan
de het Poolsch, In elk geval het niet-
Lithauensche karakter daarvan vaststaat,
maar ook hierover is de strijd niet ont
brand. Lithauen heeft het door Polen aan
geboden non-agressie tractaat geweigerd,
en gaat voort te speldeprikken op zijn he
vigst, zich blijkbaar gesteund wetende
door Rusland en Duitschland, aan weers
zijden de machtige vijanden, die Polen om
sluiten. Onze Minister van Buitenlandsche
Zaken, de heer Beelaerts van Blokland,
had het twijfelachtige voorrecht in deze
aangelegenheid rapporteur te zijn, en
oogstte rechtmatigen lof daarover, gelijk
hij ook rapporteur was in de zaak van de
z.g. wapensmokkelarij te Szent Gothard in
Hongarijen. Er is daarover heel wat te
doen geweest, en er zijn daarover harde
en onaangename woorden gevallen van de
zijde van de kleine Entente, maar ook hier
is op het laatst alles geschikt en met het
formeel ingesteld onderzoek genoegen ge
nomen 1
Het ontwapenlngsvraagstuk.
.1 .■JF'ILL
gemeen werden afgewezen terwijl Duitsoh-
land, dat bij ontwapening der anderen
slechts heeft te winnen, in de riohting van
radicale maatregelen steunde. Er ls weinig
van alle deze besprekingen tereoht geko
men, en de Assemblée van den Volken
bond, die ln dit jaar onder leiding van den
Deen Zahle word gehouden, heeft niet an
ders kunnen doen dan constateeren, dat
men niet opschoot, en nog eens vragen,
dat men toch zal opschieten. Ontwapening
en veiligheid, zij komen steeds nauwer sa
men te hangen, gelijk wel gebleken ls uit de
kritiek, uitgeoefend op het Fransch-Bngel-
sche vlootaccoord, dat ontijdig bekend
werd; anderzijds op het Amerikaansche
vlootprogram, dat enorm veel omvatte.
Ontwapening toch aohtten sommige Sta
ten niet mogelijk zonder zich tevoren van
veiligheid te hebben verzekerd, en veilig
heid, zoo betoogen anderen, is niet te ver
krijgen dan in een sfeer van vertrouwen,
door de voorafgaande ontwapening ge
schapen. Ten aanzien van datgen© wat het
Volkenbondsverdrag op dit punt biedt, zijn
lange en vernuftige nota's geschreven,
maar wanneer men niet komt tot de z.g.
moreele ontwapening; wanneer men niet
algemeen gevoelt, dat het ontwapenlngs
vraagstuk een urgent belang voor allen,
en allen gelijkelijk, in zioh bergt, zal men
tot den kern daarvan niet doordringen,
laat staan de oplossing bereiken.
De Rijnland-ontruiming.
Misschien komt die sfeer van vertrou
wen meer, wanneer men met de z.g. Rijn
land-ontruiming is opgeschoten. Immers,
Duitschland blijft het, al is het sedert dien
tot den Volkenbond toegetreden en in den
Raad daarvan opgenomen, als een ver
nedering gevoelen, dat een groot gedeelte
van het Rijnland bezet is als waarborg
voor de uitvoering van de clausule van het
Vredestractaat van 1919. Vandaar, dat er
reeds tijdens de jongste Assemblée bespre
kingen zijn gehouden tussohen Duitsch
land en Frankrijk, die gedurende de zit
ting van den Raad te Lugano zijn voort
gezet. Besprekingen, die van voorlooplgen
aard waren, en geen direct resultaat heb
ben opgeleverd, al moet het, na hetgeen
dienaangaande bekend is geworden, twij
felachtig heeten of Duitschland nog
steeds en onveranderd het standpunt in
neemt, dat Rijnland-ontruiming en wijzi
ging van het Dawesplan niet mogen wor
den samen besproken. Er is reeds zeker
verband tusschen belde gelegd, en het is
de vraag of men aan dat verband verder
zalontkomen.
Duitschland's binnen- en buiten
landsche politiek.
De Duitsche Rijkskanselier Muller,
die van sociaal-democratischen huize is,
is wellicht niet de meest geschikte onder
handelaar, en Stresemann was in het na
jaar ziek. Muller is Rijkskanselier gewor
den na de in dit jaar gehouden verkie
zing, die een winst, een belangrijke winst
zelfs, voor links opleverde, echter niet zoo
danig, dat links daardoor kon regeeren.
Lang heeft de ministerieele crisis ge-
duuni, en eindelijk is Muller als Rijks
kanselier opgetreden, welke post hij tot-
dusver heeft behouden. Stresemann is
daarbij zijn rechterhand, maar hoezeer
deze door het meer naar rechts geriohte
FrankrIJk'a Innerlijke
Frankrljk's innerlijke toeafl
steeds niet geheel géstablllso^
ten bobben het in 1928 bewc
zit, al.4 1
Hek stevig in den zadel; ge
zou willen vervanjgen; geen,
1
hot hoofd der Rogeerlng
SI a Hl lijk V J
j
den franc gestabiliseerd; z£r
gen daarvoor en de bezulnigll
op oorlog en marine, ten einde
gent. Maar men heeft togen hem
houden, kort nadat hij zijn bolungi
medewerker Boikanowskl door het
gisch vliegongeluk had verloren.
korten tyd nadat Herrlot als Mlnlsf„°®
monument ter eero van Ooanbee
on nog moest toezlon, dat het
wondon fanatloken weid bnj,.,..'
kwamen de radioalen' te
zoo lang Herrlot, Sarraut en rd
van het Kabinet aanwezig
den Caiilaux en de zijnen
lljks echter waren deze, ii-
dat alltvs was ten goede gio, J
trokken, of in een bijeengoroe^
lijke zitting werd een motie aar„
die het den radicalen Ministers onm8J
lijk maakte langer in het Ministeriel
blijven. Poinoaró wachtte m'et al de
slistheid, die hem eigen is, het ontslag]
niet af; hij gaf het en deed zelf de cris*
intreden. Orisis, die intusschen niet
d'ers kon worden opgelost dan door hy
opnieuw tot regeeren te roepen; reg J
ring, die hij zich vormde zonder medey
king der radicalen. De dag, dat Poli?
opnieuw zijn intrede in bet Paleis Bfods
bon deed, was er e>en van groot» tri&ph|
voor hem en zijn politiek; voor hem, oh'1
dat zelfs een Renaudel hein om' zijn
lijkheid huldigde; voor ziju politiek,
dat deze door de overgroote meerderh!
werd gevolgd. Intusschen zijn er
nen, die aantoonen, dat de intriges tegen
Poinoaró hunne uitwerking niet missen.
De tijd zal moeten loeren' of men ln
Frankrijk verstandig wil zijn of niet.
Overigens toonde het schandaal van de
Gezette du Frano met Madame Hanau_
aan het hoofd, dat er in Frankryk t>A
een en ander rótten is, terwyi de totaw
kom'ing, na veel moeliykheden, van het1
Belgisoh-Fransohe tractaat, op beter eco
nomisch inzicht weesl
Engeland in zorgen.
Steken wy het Kanaal over, dan zien
wy Engeland, in zorg eerst om Minister
Ohamherlain, die op een lange reis zyn
gezondheid, herwon; daarna, en nu nogi
geheel Engefend Koning George toe
draagt, is door MacDonald juist geken
schetst, toen hy zv^Le, dat ook de sociaal-;
democraten niet'stelleen den mens
maar ook den Konns gezondheid toebf
den, wijl hy steeds Koning geweest
den meest oonstitutT
woords. De toestand, dl» zich aanvanke-
ïyk niet ernstig liet aanzien, verergerde
met den dag; de zonen des Konings, op
reis ln verschillende doelen der wereld,
kwamen meit spoed! naar Londen, en de
het fpriken 'oXK mTakte. Ande™
hftAft tin hpkfndp Grflaf Weqtarn al« voorbeeldelooze medewerking
™n o7«l"g i autoriten. Brt vloot-
Minder gelukkig was de Volkenbond
mei die politieke kwestie by uitnemend
heid: het Ontwapenlngsvraagstuk. Want
het dienlJnhetalcemeen te worden er
kend, geen
Vei;
van
t J"
moeten nemen. De verwisseling echter
van Gessier door Gröner als Minister van
Landsverdediging, en de houding, door
de sociaal-democratische fractie aangeno
men tegenover het ontwerp der pantser
kruisers, geeft te denken. Het school-
ontwerp, dat aan de Regeering maar al
te veel moeite bezorgde, heeft weer eens
te meer aangetoond, dat het democratisch
parlementair stelsel alleen dan voor uit
voering vatbaar is, indien men daarby te
doen heeft met volkomen loyale mede
werkers, met oppositie om beginselen en
niet met opposition quand même. Er wor
den in de praktyk vele lessen ln Duitsoh-
land en andere landen geleerd; het ls
slechts de vraag of ze worden begrepen
en onthouden.
Streaemann vierde een zijner grootste
triomphen op zyn1 reis naar Parijs, ter on-
derteekening, op 27 Augustus van dit
jaar, van hd, Kellogg-pact. Hy werd toen
door de Parijsche bevolking toegejuicht,
een feit, op zichzelf reeds van beteekenis.
Het Kellogig-paot ln den vorm, waarin het
uiteindelijk is tot stand gekomen, heeft in-
tussohen in Frankryk niet die voldoe
ning gewekt, dio men ervan verwachtte.
Immers, aan Briand' zweefde aanvonkeiyk
een Fransch-Amerikaansch verdrag voor
oogen; tusschen beide landen zou elke
gedachte aan oorlog verbannen worden,
maar bedde door dit verdrag nader tot
elkander zyn gebracht Kellogg heeft
daarentegen den algemeenen vorm van
het verdlrag naarvoren gebracht, en geen
enkele uitróndering op do uitbanning van
den oorlog toegelaten. Zoodoende is het
Kellogg-pact, waartoe inmiddels bykans
alle Staten zijn toegetreden, meer een for
mule dan een tractaat geworden: het be
vat ook geen enkele -practlische clausule
van uitvoering. Maar een formule, die
groot» beteekenis heeft en slechts da aan
vang is van een tijdperk van stryd voor
de praktische verwezenlijking van die
clausule. Evenwydig daarmede gaat het
streven van den Volkenbond, dat zich ter
laatste Assemblée uhto ln een algemeene
aote van arbitrage, diySlaar is tot stand'
gekomen; algemeene. nrt\ die niet zoo
bindend is als zy of uitzie1
voor de bevordering van de
arbitrage grooto y'ordeelen h
overigens een deyweinige pV'
taten, waarop /eze Assen*?1
'lkenbond K- 0
programma was een punt van era
overweging, tegelijk, dat d'e incideij
van de Royal Oak deden zien, dat ti
den oorrecten geest van de Engels
marine nog weinig is veranderd.
De Engelsche verl> lezlngè^
De verkiezingen intusschen zyn voor 1ÖLV
ln aantocht, en de kans is groot, dat) Bald-
win, nu niet Premier par exoellenoe, zyn
meerderheid ziet verminderen, ja wel
licht geheel verliest. Macdomald en Uoyd
George zyn reeds maanden achtereen op
het politiek» oorlogspad, en ontwikkelen
al hun groote gaven in den stryd, dien
zy te strijden hebben. Engeland' neemt
bovendien zoo machtige plaats in de we
reld in, koloniaal en industrieel, dat het
voortdurend met grooter moeliykheden
te kampen heeft, aan wie ook. Dat bUjkt
uit de ontvangst, die d» Commissie-
Slmon voor de herziening van de Britsch^
Indische Staatsinrichting ondervond; dat
blijkt uit de telkenmale teugkeerende
moeilijkheden ln' Palestina, maar dat biykt
anderzijds uit de industrieel» oonflicten,
die zich, by menigte voordoen, al gaat
juist van Engelsche zyde een streven uit
om dCn vrede in de industrie te herstei
len. Cook, de extremistische leider van de
mijnwerkers, is inmiddels uit den Raad
van Bestuur van het groote nationale
Vakverbond verwyderd, en het Congres
der vakvereenigingen heeft zich ondub
belzinnig uitgesproken in meer gematig
de richtig. Avonturen als de algemeen»
staking van 1927 er een was, zullen zioh
niet zoo licht meer voordoen, en al heeft
men wel eens den draak gestoken met de
invallen, die in de Argos-gebouwen te
Londen werden gedaan dat valt niet
te ontkennen, dat het daar in beslag ge
nomen materiaal in staat ls geweest om
veler oogen te openen.
Engeland telt onder de oouranten-mag-
naten die het heeft, er een: Lord Rother-
mere, die niet voldoende eohynt te hébben
aan de macht, die hy zich indirect bin
nenslands heeft verworven. Want Rother-
miere's yveren voor herstel van het Ver
drag van Triamotn flchynt reeds daarom
zich
ad kjt bogen, hmvL „h
an<Ws en belan jfr /V
®Mir)i;.'alj)km,
Maar tochte berusten op persooniyk» factoren*
lachte der wyi hy zioh van de andere vredestracta-
Het is ten, die dan in zyn oogen even slecht zou-
moeten zijtn, niets aantrekt. Zelfs
fit al een zoon van Lord Rothermere
den Hongaaischen troon genoemd,
»n opnieuw de argwaan van de klei-
itente gaande maakt.
fcervolgd 0p pagina 1 van h«t
j Het algemeen uitzicht, dat 1928, het jaar,
dat thans ten einde loopt, biedt, verschilt
niet veel van de jaren, die het onmid
dellijk zijn voorafgegaan. Het was, gelijk
deze, een jaar, rijk aan internationale en
diplomatieke verwikkelingen en moeilijk
heden, die geenszins alle zijn opgelost,
doch ook geenszins den scherpen vorm
hebben aangenomen, dien men oorspron
kelijk daarvan verwachtte. Eenerzijds kan
men constateeren, dat er terugkeer is tot
den vooroorlogschen sfeer van wederzljd-
schen naijver en wantrouwen; anderzijds
kan men met voldoening waarnemen, dat
telkenmale, meer in elk geval dan vóór
1914, getracht wordt om verschillen van
meening, die zich voordoen, langs vrede-
lievenden weg te beslechten. Hierbij speelt
de economische wederopleving een niet ge
ringe rol. Er is inderdaad economische op
leving; de landen met niet stabiele valuta
behooren tot de hooge uitzonderingen, ook
al is het peil der stabilisatie zeer verschil
lend. Ongetwijfeld wordt de internatio
nale samenwerking, die aan dit alles ten
goede komt, gestimuleerd door de aanwe
zigheid van den Volkenbond te Genève.
W'de JVfö
Pn twk3 ltt?QrjI w
