HELDERSCHECOURANT De Salon-Zeeman TWEEDE EN LAATSTE BLAD. STADSNIEUWS. VAN DINSDAG 30 APRIL 1929. De gediplomeerde leerlingen van de Ambachtsschool alhier, A. R. Zandstra, H. J. v. d. Burg, P. Nelis, J. Reus, D. Snip en J. J. v. Es, zijn toegelaten tot de machinisten-opleiding der Koninklijke Paketvaart-Maatschappij te Vlissingen. Te Hilversum slaagde voor 2e knecht onderhoud siertuinen, de heer M. P. Bos, cursist van den heer J. Groen, v. Galen- straat 88, alhier. (Verbeterde plaatsing). JUBILEUM P. STORM. Morgen, 1 Mei 1929, zal het 40 jaar ge leden zijn, dat de heer P. Storm, Hoofd der M.U.L.O. school Kanaalweg, zich aan het Christelijk onderwijs verbond. Des n.m. 8 uur zal de huldiging, door het Bestuur der schoolvereeniging „Laat de Kinderkens tot Mij komen", plaats heb ben in het Chr. Militair Tehuis, Kanaal- weg. Des avonds van 8 tot 91/, u. is er recep tie voor de oudera der kinderen, voor standers van het Christelijk Onderwijs en belangstellenden, in voornoemd gebouw. HET TOONKUNST-JUBILEUM. Mem verzoekt onia te willen mededeeleni, dat n'iiet adeem de heer Delgorge (voorzitter), maar ook die heer Leewenis (dilnecteur) in het eerei-comité zitting hebben. Vao 620 Junii zal in het Stedelijk Mu seum te Amsterdam oen tientoonstelling plaats hlebben betreffende d'eze herdenking. Op deze tentoonstelling Zijn o. a. ook dé portretten van alle directeuren, die op het oogenJbflk aam de dliverse afdlelelingien ver bonden) zijn. JUBILEUM MELKCENTRALE. Op Woensdag 1 Mei zal bet 10 jaar ge leden zijn, dat de Heldersohe Melk-Cen- trale werd Opgericht. De fabriek is ge vestigd aan den Dijkweg, voormalige Cen trale keuken. De feestelijke herdenking zal, ln Intlemen kring, gevierd worden in „Musis Sacrum" op 14 Mei VERJAARDAG H. K. H. PRINSES JULIANA. Ter gelegénheid van den 20sten verjaar dag van H. K. H. Prinses Juliana Is van daag van alle openbare- en vele particu liere gebouwen de vaderlandsche drie kleur uitgestoken. Hedenavond houdt de Chr. Oranje-Ver. een „Oranje-avond" in Casino, waar o.m. de bekende declamator Arie Post optreedt en de Oranje Harmoniekapel medewer king verleent. EERSTE ZOMER CONCERT, te geven door het „Stedelijk Muziekcorps" (dir. Jb. ter Hall) op Dinsdag 30 April 1929, ter eere van den verjaardag van H.K.H. Prinses Ju liana, 's avonds van 8 uur tot half tien in de muziektent in het Plantsoen. la Wien Neerlands Bloed. b Marcbe des Cadets. Julien Vercauter. 2 Ouverture de Concert „En Été" Lucien Perlot. 8 „Donau Wellen", Valse de Concert. J. Ivanovici. 4 Grand Fantasie „Lohengrin". R. Wagner. 5 Les Erinnyes Divertissement. J. Massenet. 1. Danse grécque. 2. La Troyenne. 8. Saturnales. 6 The stars and stripes for ever March Sousa. Oude Wilhelmus. MELKBESLUIT. Belanghebbenden verwijzen wij1 naar d'e publicatie van B. eiu W. 1© het nummer van beden betreffende de aflevering van melk en melkpinodluict'en. door J, M. B. O. (met toestemming overgenomen uit „Actueel Wereldnieuws en Sport in Beeld" [Indië].) 1) Hij heette Cornelis Krappels, stelde zich eohter steeds voor als Krapèles en werd deswege gewoonweg Kees genoemd. Kees was een heer, welopgevoed en ga lant, zooals maar weinigen. En juist die laatste hebbelijkheid werd zijn ongeluk, want niet alle getrouwde mannen be schouwden de flirtations van Kees met hunne ega's als kortswijl en ook broe ders van „sweet seventeen's" zagen hem liever zoover nogelijk uit de buurt hun ner zusters loop en. Kees was een ladykiller zooals er maar zeldzaam op dezen aardbol rondtippelen en dat moest ten slotte wel op hommeles uitloopen. Als getraind sportman had Kees het tegen den een of anderen vertoornden echtgenoot nog wel eens kunnen bolwer ken, maar toen alle vijanden zloh tot een GEMEENTE-REINIGING. Ook naar de bekendmaking Inzake de reorganisatie van den dienst der reiniging en den ophaaldienst voor het vuil, wordt verwezen. Vooral voor huisvrouwen en dienstboden is dit van belang. TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN. Zondag 5 Mei a.a. zal de partijstemming plaats hebben voor de verkiezing van candidaten voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal der R.K. Staatspartij. Deze verkiezing wordt gehouden in het geheele land en ieder lid van een R.K. kiesvereeniging kan daaraan deelnemen. Voor de Rijkskieskringen Haarlem en Helder zijn de volgende oandidaten inge diend. Deze candidaten zijn het resultaat van de aanwijzingen in de respectievelijke vergaderingen van de kiesvereenigingen. Voor den kwaliteitszetel Handel, Nijver heid en Verkeer zijn de candidaten: J. Kamphuijs, Zaandam en Dr. L. G. Korten- horst, Den Haag. Voor den kwaliteitszetel Vrouwenbelan- gen: mevr. W. A. Brouns-van Besouw, Den Bosch; mej A. Hutten, Utrecht; mej. J. A. J. M. Meijer, Rotterdam en mej. C. M. Post, Delft. Voor den vrijen zetel zijn voor lid zoo wel als plaatsvervanger aangewezen de heeren: Ch. L. van de Bilt, Haarlem; G. Bulten, Voorhout; Dr. E. A. M. Droog, Heemstede; L. F. Guit, Den Haag; Mr. J. A. G. M. van Hellenberg Hubar, Rijswijk; G. M. Kampschoer, Monster; Dr. H. W. E. Moller, Tilburg; M. J. M. van Poll, Hel mond; Mr. O. P. M. Romme, Amsterdam; J. A. Straman, Ouderkerk a. d. Amstel en Jao. Vos Azn., Roosendaal, en alleen als plaatsvervanger de heeren: F. Brussel, Den Haag; Jao. Groen Az., Zuldschar- woude; J. Th. v. d. Laan, Zullen; Mr. A. J. M. Leesberg, Alkmaar; H. F. van Nuland', Schagen; J. P. 'Nijssen, Santpoort; Dr. A. J. B. Oomen, Utrecht; H. G. J. v. d. Sand, Arnhem en C, J. M. Stumpel, Hoorn. Nu moet leder lid, die aan de stemming deelneemt, in Iedere categorie twee namen aanwüzen, waarvan één als lid en één als plaatsvervanger. De stembiljetten hebben daarvoor zoowel vóór als achter den naam een open blokje. Alleen bij de plaatsvervangers van de derde groep (vriie zetel) is achter den naam één blokje geplaatst. Bij de namen voor lid resp. Ïilaatsvervanger weer aan beide zijde blok- es. Het zwartgemaakte blokje voor den naam wijst het lid aan en dat achter den naam de plaatsvervanger. Het advies van de Kringvergadering geeft in overweging voor de le kwaliteits zetel aan te wijzen: als lid Dr. L. G. Kor- tenhorst, Den Haag en als plaatsvervan ger J. Kamphuys, Zaandam; 2e kwaliteits zetel als lid Mej. J. A. J. M. Meijer, Rot terdam en als plaatsvervangster Mej. A. Hutten, Utrecht, en voor den vrijen zetel als lid de heer Ch. L. van de Bilt, Haar lem en als plaatsvervanger Mr. A. J. M. Leesberg, Alkmaar, DE MARINE-VLIEGBOOTEN NAAR INDIE» Blijkens een Zaterdag door het departe ment van defensie uit Napels ontvangen telegram waren de vl iegbooten Zaterdag ochtend 6 uur klaar om te vertrekken. Een ingenieur van de Lorrainefabriek zou tot Athene medegaan. Te Athene aangekomen. Men seint ons dd. Zaterdag uit Athene: De Nederlandsohe marine-watervlieg- tuigen zijn hier om 16 uur 50 aangeko men. De motoren zijn thans uitstekend. Naar Alexandrette. Blijkens een gisteren bij het departe ment van defensie ontvangen bericht zijn de drie marine-vliegbooten vanochtend 10 uur uit Athene naar Alexandretta ver trokken. Te Alexandretta. Men seint uit Alexandretta (Syrië), dat de Nederlandsche marine-vliegtuigen, die op weg zijn naar Indië, daar gistermiddag om S uur 50 zijn aangekomen en heden naar Bagdad zullen vertrekken. GOED AFGELOOPEN. Zaterdagavond te ongeveer half negen had in de Spoorstraat een aanrijding plaats, die gelukkig goed afliep. Een auto van den heer Pels reed tamelijk dicht langs het trottoir ln deze drukke straat. De ongeveer 15-Jarige Dora Die naar kon niet bijtijds uit den weg komen en werd door den auto aangereden.. Zij kreeg verwondingen aan een harer bee- machtige kongsie vereenigd hadden, vond onze Don Juan het maar veiliger, zich •voor een tijdlang onzichtbaar te maken. En die kans bood hem de Holland— Amerika-lijn, waarbij Kees als een opge jaagd hert kwam solliciteeren voor Chef hofmeester om zich ten slotte tevreden te stellen met de betrekking van „Algemee- nen Dienst" oftewel duivelstoejager, op een vorstelijk honorarium van 14.per maand, inclusief kost en inwoning. Zoo gebeurde het dat ik, die de hoogst- verantwoordelijke en „vette" baan van chef-casserolier aan boord van het goede oude S.S. „Rotterdam" vervulde, venliept in de zuivering van eenige stinkende eet ketels, plotseling met een geprononceerd Haagsch accent iemand hoorde zeggen: „Pèrdon, kunt u mij zeggen wèr ik den heer X kan vinden?" Verbaasd keek ik op, zag een elegant, smaakvol gekleed heer, die op onnavolg bare wijze zijn kaasbolletje van het hoofd wipte en mij vragend aanstaarde. „X," dat ben ik zelf' klonk mijn ant woord. „Mag ik me dan eens even bekend ma ken. Ik ben Krapèles, van den Algemee- nen Dienst. U zoudt me wel inlichten wat ik hier aan boord' alzoo te doen heb, heeftj de hofmeester mij verteld. Daarbij stak hij mij een zeer gesoig- nen. Door den chauffeur werd zij met den wagen naar huis gebracht. De ver wondingen bleken niet van ernstlgen aard te zijn. DEMONSTRATIEVE VERGADERING VAN DE V.A.R.A. •Op Donderdag 2 Mei ajs. wordt in „Ca sino" een) vergadering gehouden, waaTaan o.m. medewerken Willem van Cappellen', Tilly Syxw\ kiassiieke dansen), Arb.-Zang vereniging „Kunst aan het Volk" en een muziekgezelschap. Voor nadere bijzonder heden verwijzen waj naar de advertentie. VERSLAG VAN DE GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS OVER MAART 1929. Mannen. Aanvragen kwamen in om: 7 beton werkers, 1 buffetbediende, 1 dekknecht, 36 grondwerkers, 2 huisknechts, 1 hulp- fitter, 4 kellners, 1 kok, 1 koksleerling, 1 loopknecht, 2 loopjongens ben. 18 jaar, 13 losse-werklieden, 1 los-werkman ben. 18 jaar, 5 metselaars, 1 meubelmaker, 1 meubelmakersleerling ben. 18 jaar, 2 reinigers ben. 18 jaar, 2 schilders, 1 spoel- jongen ben. 18 jaar, 4 timmerlieden, 3 timmerlieden-halfwas, 1 timmermans leerling ben. 18 jaar, 1 tuinmansleerling ben. 18 jaar, 27 transportarbeiders. Totaal 119 personen. Aanbiedingen kwamen ln van: 31bak- schippers, 1 broodbakkersleerling ben. 18 jaar, 2 bankwerkers, 2 bankwerkers leerlingen ben. 18 jaar, 1 boekbinder, 5 betonwerkers, 1 chauffeur, 1 electricien, 8 grondwerkers, 1 hulpfitter, 1 klinker, 1 koetsier, 1 kellner, 1 kok, 1 landarbei der, 1 loopknecht, 1 loopjongen ben. 18 jaar, 1 loodgletersleerllng ben. 18 jaar, 18 losse-werklieden, 1 los-werkman ben. 18 jaar, 1 machinist, 1 maohinedrijver, 2 ineubelmakersleerllngen ben. 18 jaar, 1 monteur, 1 metselaar, 1 opperman, 2 por tiers, 8 reinigers ben. 18 jaar, 1 schil dersleerling, 1 schildersleerling ben. 18 jaar, 1 scheepstimmermansleerling ben. 18 jaar, 1 schoenmakersleerling ben. 18 jaar, 4 stokers, 1 smidsleerling ben 18 jaar, 6 timmerlieden, 1 timmerraansleer- leerling ben 18 jaar, 1 techn. employé, 21 transportarbeiders, 1 tuinmansleer ling ben. 18 jaar, 2 voerlieden ben. 18 jaar. Totaal 126 personen. Geplaatst werden: 8 betonwerkers, 20 bakschippers, 1 dekknecht, 39 grondwer kers, 1 hulpfitter, 1 kellner, 1 kok, 2 landarbeiders, 13 losse-werklieden, 1 los- werkman ben. 18 jaar, 1 loopknecht, 1 loopjongen ben. 18 jaar, 1 metselaar, 1 meubelmaker, 1 meubelmakersleerling ben, 18 jaar, 2 reinigers, 5 schilders, 1 schilder-halfwas, 1 schilders-leerling, 5 timmerlieden, 3 timmerlieden-halfwas, 1 timmermansleerling ben. 18 jaar, 27 trans portarbeiders, 1 tuinmansleerling ben. 18 jaar. Totaal 138 personen. Vrouwen. Aanvragen van werkgeefsters kwamen in om: 1 aardappelschilster, 1 costuum- naaistef, 5 dienstboden (intern), 6 dag dienstboden, 11 dagmeisjes ben. 18 jaar, 1 hulp in de huishouding, 1 noodhulp dienstbode, 1 mangelmeisje ben. 18 jaar, 20 werksters, 1 winkeljuffrouw. Totaal 48 personen. Aanbiedingen kwamen in van: 1 cos- tuumnaaister, 1 dagdienstbode, 3 dienst boden (intern), 2 huishoudsters, 1 man gelmeisje ben. 18 jaar, 15 werksters. Totaaal 23 personen. Geplaatst werden: 1 aardappelschilster, 1 costuumnaaister, 2 dienstboden (iniern), 1 mangelmeisje ben. 18 jaar, 1 noodhulp dienstbode, 17 werksters. Totaal 23 personen. Koopen op afbetaling. Het Hoofdbestuur van d-e Nederlandsohe Maatschappijl voor Nijverheid en Handel, gezeteld te Haarlem, heeft aan de plaatse lijke afdeelingen een tweetal vragen voor gelegd' melt de bedoeling hierover prae- advies te ontvangen, teneinde daaruit t, z. t. een rapport samen te stellen. Deze vragen betroffen zeer aotueale emjtaven® zeer ur gente onderwerpen, namelijk het koopen op afbetaling, en het systeem der voorschot ten, incasu de woekerrente, door tal van voorschotbanken toegepast Omtrent het eerste punt is een omvang rijk rapport verschenen, dat wij hieronder in extenso laten volgen. In zijn toelichting zegt hiet afdeelingsbestuur o.a.: Een groot gedeelte van de 'bevolking van neerde hand- toe, die ik vanwege de min dere zuiverheid mijner tien getxwqfci bij na niet durfde te drukken. „Man, maak dat je van boord komt," wilde ik reeds zeggen, toen de hofmeester naderde .en den nieuwen algemeenen dienst heel onhoffelijk vroeg „of hij nooit dacht te beginnen". Met een eeiiigszins hautainen blik zag de heer Krappels den hofmeester aan en antwoordde: „Ik informeer juist omtrent een en an der bij dezen heer." „Die is pot hier en gunter goed", gif- tigde de machtige man, die zich op zoo'n ongewone wijze door een vertegenwoordi ger van den laagsten scheepsrang zag toegesproken. Ik voorkwam erger door den nieuw bakken zeeman mee te trekken naar het logies van de civiele schepelingen, waar een veertigtal kooien, met uitbuiting van eiken vierkanten centimeter ruimte, ver- diepingsgewijs waren opgeslagen. De heer Krappels werd verwelkomd met bewoordingen, die ik hier maar niet zal neerschrijven, doch hoewel wat bleek, deed hij alsof de aanwezigen niet voor hem be stonden en begon onhandig de hem aan gewezen kooi in orde te brengen. Terugdenkende aan mijn joyeuse entrée in dit slaaphok voelde ik, hoewel het ver- Den Helder bestaat uit werklieden, ambte naren en Marine-personeeL Het stelsel van het koopen op afbetaling wordt hier vrij veelvuldig toegepast- en meenen wij1 te mo gen zeggen, dat dij tot nu toe hier niet heeft geleid- tot buitengewone excessen. Een groot voordeel' voor de verkoopers is het feit, dat zij steeds een zeker houvast hebben aan koopers, werkzaam bfj de Kon. Marine, daar, bij het in gebreke blijven van betaling, steeds de medewerking wordt ingeroepen van den commandeerenden officier, het geen tot gevolg heeft, dat betalingen dan regelmatig plaats vinden. Deze maatregel heeft dikwijls reeds een preventieve wer king, oimkiat het Marine-personeel niet gaarne ziet, dtat hiertoe wordt overgegaan Voor de beantwoording van de vraag naar de voor- en nadoelen van het afbetalimgs- stelsel meenen wij! u te mogen verwijzen naar ons rapport. Loonbeslag en loonoessfle's komen hier wel voor, doch zijn hier voor zoover ons be kend is, slechts in geringe mate gevolg van het niet- nakomen van verplichtingen, voort vloeiende uit een afbetalings-overeenkomst. iZooals reeds gememoreerd* verleenen de Marine-autoriteiten in dergelijke gevallen hun medewerking en is dus voor het Ma rinepersoneel loonoessie toegestaan. Door de gemeente is loonoessie door hun perso neel verboden. Bij 's Rijks werf, waarvan de werklieden en ambtenaren dus in 's Rijks dienst- zjjin, kan dit ook niet ver boden worden. Het hieronder volgende rapport 'is sa mengesteld' door do heeren A. ZuiidervLiet, directeur d'er Handelsschool en H. O. M. Nypels, en geeft de inzichten der atfdeeling Den Helder van de Maatschappij van Nij verheid weer. De koop op afbetaling kan tweeërlei doel hebben: a. kapitaalgoed te verwer ven, om het een of andere productieve streven te beginnen, uit te breiden of te volmaken; b. consumptiegoed te krijgen. Wij gelooven niet, dat het de bedoeling is, geval a. aan een diepere beschouwing te onderwerpen. Over het algemeen kan de mogelijkheid, om kap.goed op afbeta ling te verwerven o.L toegejuicht worden, en wel ten eerste, omdat het de produc tieve mogelijkheden uitbreidt en ten tweede, omdat niet kap.krachtige kleine producenten, zooals b.v. kleine ambachts bazen daardoor in staat zijn, hun bedrijfje technisch te verbeteren; wij denken daar bij aan het aanschaffen van motorische kracht, een vrachtauto. Groote gevaren zijn aan dit productieve crediet niet ver bonden, omdat men in het algemeen mag veronderstellen, dat de nagestreefde ver hoogde productie, of de grootere effi ciency de middelen verschaft, waaruit het crediet kan worden afgelost Het produc tieve crediet op afbetaling heeft vele kleine producenten de concurrentie met de groot bedrijven mogelijk of liever dragelijker gemaakt, daardoor een groote klasse zelfstandige, rustige kleine producenten voor ondergang behoed en dus een steeds verdere verscherping der klassentegen stellingen tegengegaan. Uit de vragen der Mij. blijkt ook wel, dat meer gedacht is aan de gevaren, even tueel voordeelen van het consumptieve crediet op afbetaling. De toename van dit crediet neemt in den laatsten tijd een uitbreiding en vormen aan, die «enerzijds luidruchtig worden toegejuicht, ander zijds velen met groote bezorgdheid ver vullen. Toch gelooven wij, te mogen ver onderstellen, dat dit crediet reeds vroeger een groote uitgebreidheid had. In de 19de eeuw was het bestaan van den werknemer zeer onzeker; de invoering van de stoom machine maakte duizenden werkeloos; de onbeperkte concurrentie leidde eenerzijds tot een zeer lagen loonstandaard, die het sparen vrijwel onmogelijk maakte, ander zijds tot periodieke overproductieorisis- seri, die met angstwekkende regelmaat terugkeerden en den arbeider in de zwart ste ellende deden vervallen. In die tijden heeft de winkelier een gewichtige rol ge speeld: hij trad in tijden van werkloosheid op als credietgever in de hoofo, dat hem dit weer terugbetaald zou worden, als de maatschappelijke hemel weer wat opklaar de. Aan dit systeem kleefden zeer groote fouten; het kwam voor, dat de arbeiders vrouw in absolute afhankelijkheid van den winkelier geraakte, en dat sommigen daar van misbruik maakten door het leveren van slechte waar, het geven van onderge wicht enz. In weerwil daarvan kan niet ontkend worden, dat dit crediet op afbe taling duizenden de moeilijkste tijden heeft doorgeholpen en voor algeheelen ondergang behoed. In dit opzicht ver richtte de winkelier een gewichtige maat schappelijke taak en hij doet dat nog, ofschoon we mogen veronderstellen, dat dit niet meer ln die mate geschiedt als vroeger, hardingsproces zich reeds tamelijk aan mij begon te voltrekken, medelijden met den nieuweling en gaf hem den raad zich zoo spoedig mogelijk in een bruten schooier te metamorphoseeren. Dit bleek niet mogelijk, want zelfs met z'n blauwe broek, het gestreepte jasje en de pet, waarop het insigne van de N.A. S.M. pronkte, zag Krappels er nóg uit als een heer. En zooiets wordt door ongure elementen aan boord nooit vergeven, zoo dat ik vele onaangenaamheden voor den nieuwbakken collega voorzag. Daar er voorloopig nog niet veel voor hem te doen viel sleepte ik Krappels uit de kleine muffe ruimte mee naar het dek om hem van het ongewone schouwspel, dat het vertrek van een boot. bij nacht biedt, te laten genieten. En zoo sprekende stelde mijn nieuwe vriend mij voor hem maar te tutoyeeren. „Haègenaèrs onder el- kaèr, niet waér," voegde hij er aan toe om het aanbod aantrekkelijker te maken. Nadat van de Rotterdamsche haven nog maar enkele lichtjes te zien waren, zoch ten we onze kooien op. Er hing in het logies een „frissche" damp, zooals alleen een dertigtal slapers, waarvan de meesten een extra borrel op het afscheid genomen hebben, in een kleine ruimte kan produ- ceeren. Met «en nauw bedwongen rilling van t.g.v. de grootere bestaanszekerheid en den hoogeren loonstandaard der werk nemers. In onze gemeente treden de win keliers nog steeds in belangrijke mate op als credietgevers bij hen, die in den winter weinig verdienen, terwijl in het voorjaar de opbrengst van hun arbeid hen in staat stelt, het genomen crediet weer af te los sen. Indien een onderzoek mogelijk ware, zouden de uitkomsten naar onze overtui ging zeer interessant zijn en een gewich tige maatschappelijke functie der levens behoeften-winkeliers in het licht stellen. Tegen dit koopen op afbetaling zullen zich wel weinig stemmen verheffen, ten eerste, omdat daardoor vele nijvere menschen door moeilijke tijden worden heengehol- pen en ten tweede, omdat dit crediet geen ongezonde vormen aanneemt; het is im mers voor de meesten een zware gang, als ze de hulp van den winkelier gaan in roepen, en de winkelier kent zijn mensch- jes. Ongezonde vormen zal dus deze cre- dictvorm niet aannemen. Een verkeerde manier van zaken doen lijkt ons echter, als dit „binnenkamersche" crediet wordt aangewend als concurrentie middel, om klanten te lokken en hun koop lust te prikkelen, door b.v. lang te wach ten met het inzenden van de rekening en nog langer met het aanbieden van de kwi tantie. Dit systeem kost den zakenman veel rente, veel onkosten en veel afschrij vingen; het brengt vele huishoudens in de schuld, wat meestal gelijk staat met ver lies van levensgeluk in 't algemeen, van den huiselljken vrede in 't bijzonder, ter- wel de mogelijkheid bestaat, dat bonafide koopers gevaar loopen, voor de slechten te moeten betalen. Als we de maatschappelijke ontwikkeling in de laatste tientallen van jaren volgen, dan zien we het sociaal besef, het gemeen schapsgevoel op verheugende wijze groei en. De groot-ondernemers en vakvereeni- gingsbesturen groeien ln gemeenschaps zin. Verwondering kan dit niet baren. Wie aan 't hoofd staat van een groote fabriek met honderden werklieden, of als leider gekozen is van een groote arbeiders-vak- vereeniging, voelt een zware verantwoor delijkheid op zijn schouders rusten. In zijn handen is gesteld het lot van vele menschen. Bijgevolg wegen zijn woorden en daden zwaar, en zijn onderhevig aan de openbare critiek; hij moet rekening hou den met het algemeen belang. Wij meenen echter te mogen vaststellen, dat ons distributie-apparaat, de handel drijvende middenstand bij deze ontwikke ling ten achter blijft. Daar heerscht nog de onbarmhartige concurrentie, de meest verwoede belangenstrijd. Tot een behoor lijke, stevige, den geheelen distribueeren- den handel beheerschende organisatie kan de handeldrijvende middenstand nog niet komen. Dit is jammer, omdat daardoor het orgaan ontbreekt, dat tot gemeenschaps zin kan opvoeden en de bezwaren en na- deelen, die het hedendaagsche distri butie-systeem aankleven, zou kunnen ver minderen, resp. opheffen. Wij denken daarbij b.v. aan het systeem van kooplust- prikkeling door het in uitzicht stellen van crediet, een goede organisatie zou het systeem van contante betaling kunnen be vorderen, door een korting daarvoor toe te staan. De toestanden in de distributie zijn o.i. nu chaotisch. Wij weten echter zeer wel, dat men de ontwikkeling niet forceeren kan. De tijd, dat de winkelier zijn functie niet meer individualistisch maar sociaal zal opvatten, is nog verre. Het organisatieprobleem is hier ook zeer zwaar: 1. door het groote getal, 2. door dat voor de oprichting van een nieuwen winkel niet veel kapitaal noodig is en ('oordat het kapitaal meestal zeer snel rouleert, zoodat een behoorlijke rentabili teit spoedig bereikt wordt, 3. door het systeem van vliegende winkels en den straathandel, 4. doordat t.g.v. den toene- menden verkoop van verpakte artikelen, merken enz. in sommige winkelbedrijven de vakkennis niet zoo groot meer behoeft te zijn als vroeger. Wij zien geen kans, gegeven de bestaan de toestanden, middelen ter verbetering aan te geven. De organisatie 'van den middenstand moet eerst geweldig groeien, vóór men er aan denken kan, ons distri butie-apparaat te verbeteren. Ofschoon de kooplustprikkeling door het geven van betalingsuitstel niet goed te keuren is, vallen de verkeerde gevolgen niet zoo in 't oog en blijven toch beperkt, omdat er geen publieke reclame mee wordt gemaakt. Anders is dit met het huurkoopcontract. Wij meenen niet ver van de waarheid te zijn, wanneer wij ge looven, dat de uitbreiding van dit systeem van verkoop onze Mij. heeft gebracht tot haar vragen. Bij het huurkoopcontract afschuw trad Krappels het hok binnen, dat hem een maand lang tot zit-, woon-, slaap- en eetkamer zou moeten strekken.. Het was vijf uur in den morgen toen de schelle stem van den hofmeester „Rijzen" brulde. Ik porde den nieuweling, wiens gelaats trekken in zalig onbewustzijn geheel an dere beelden afspiegelden dan die van een vuns en somber hok. Krappels schrok wakker, keek verward om zich heen, snoof eens de zich in den nacht gevormde stik gassen op en stoof met een gebaar van walging het logies uit. Samen waschten wij ons met een lik groene zeep uit het vaatje van het bor- denhok. „Waar zou ik scheerwater kunnen krij gen" vroeg mijn vriend, zorgvuldig ?ijn wangen betastende. „Man wees lekker dat je vrij zeep hebt. Scheren doe je als Algemeene Dienst al leen bij vertrek en wanneer je weer veilig in Rotterdam terug bent. Laat die paar haren maar gerust uitbotten". „Ja maar ik voel me zoo vies, zoo onge schoren" merkte Krappels op, meteen be ginnende zijn nagels te soigneeren. (Wordt vervolgd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1929 | | pagina 9