Doorzitt&si A
PUROL
iiï
bij Wielrijden (tfö t
Wat Is de Volkenbond?
OP EN ONI HET BINNENHOF.
Economisch Weekoverzicht.
(880)
tinmtiiiMiil Smetten en Stutdoopen wm He*d
en Voeten, verzacht en geneeet men met
Doomb KMiO co 90 d. Tobc 80 et
EEN VLIEGTOCHT ENGELAND—
CHINA.
Met een licht toestel
Een licht Engelsch vliegtuig met een
motor van 86 P.K., waarin een vlieger
en een passagier zaten, heeft in 28 vlieg
dagen uit Engeland China bereikt. Het
is de eerste maal dat een lioht toestel de
zen tocht heeft gedaan.
China heeft verscheidene toestellen
van deze soort in Engeland berteld
(Avro Avian met Cirrus-motor).
DE OPSPORING VAN DE ITALIA.
De onder leiding van ingenieur Alber-
tini staande Italiaansche expeditie, die
trachten wil sporen te vinden van het
luchtschip Italia en van de verloren ge
raakte ballongroep is Woensdag uit Ber
gen (Noorwegen) vertrokken. Het ver
trek ging met veel ceremonieel gepaard,
waarbij o.m. het door de expedite ge
huurde Noorsche schip Heimen werd om
gedoopt in SucaL
Ten slotte werd een aantal vlaggen, die
o.a. door den Italiaanschen Senaat en
door de fascistische organisaties aan de
expeditie waren aangeboden, plechtig in
gewijd.
De Volkenbond is het lichaam, dat
uiting geeft aan de door aile volken ge-
wenjschte pogingen onn den oorlog te be
strijden, zijn oorzaken te verminderen of
op te heffen. De Volkenbond wil In dè
internationale samenleving der Staten
organisatie lnplaats van anarchie.
Er zijn tijden geweest en voor de ger
schiedenis zijn rf} nog niet zoo heel lang
geleden waarin de mensahen onderling
elkander, in hun oogen evenzeer recht
matig, bevochten als de volken dit tot nu
toe doen. De stamimen eerst, de steden
daarna, de provinciën, graafschappen of
hertogdommen vervolgens, ssSJ hebben zich
georganiseerd in nationale Staten, die be-
heerscht worden door eenzelfde recht,
eenzelfde taal, eenzelfde gezag. Dat is
niet zonder strijd gegaan, maar dit natio
nale staatsleven, eenmaal aanvaard zijn
de, geldt als onverbreekbaar. Wat oorlog
is tegenover een ander land of een ander
volk, is opstand tegen het gezag in den
eigen Staat, is strafbaar in dien zin der
nationale wet.
Wat de Volkenbond nu wil, is: schept
pen internationale orde. Er is, door de
economische en sociale behoeften ont
staan, een internationale samenleving der
volken, over alle grenzen heen, die inten
ser is geworden naarmate de volken elkan
der beter leerden kennen, naarmate de
techniek verbeterde. Maar ondanks dit
nauwe samenleven zoo nauw, dat huwe
lijken tnsschen personen van verschillen
den landaard geen zeldzaamheid meer
vormden was de samenleving der
Staten als zoodanig een chaos. In 1014
bleek hoezeer zij gebouwd was op geen
enkel recht, op geen enkel ander element
dan dat van het geweld en de macht. Het
is daarin, dat. de Volkenbond verandering
\v;l brengen. De Volkenbond is niet een
Staat boven de Staten; geen lichaam, dat
gezag heeft uit te oefenen over die Staten
en hun innerlijk leven: neen, het is alleen
een lichaam, dat regelen heeft te treffen
voor de aanraking dezer Staten onderling.
Het is wellicht een opperst Departement
van Buitenlandsche Zaken, maar dan al
leen voorzoover aangaat de algemeene
richtlijnen en niet voorzoover het betreft
de verzorging van ieders bijzondere be
langen.
Teneinde nu deze orde te brengen in de
samenleving, is allereerst noodig, dat men
beseft hoezeer oplossing van geschillen
door geweid uit den booze ia Maar dan
moet de Volkenbond zelf daarnaast stel
len een andere instantie om de geschil
len, die er zijn, en vermoedelijk altijd zul
len blijven, tot oplossing te brengen. Van
daar eenerzijds het Hof, te 's-Gravenhage
gevestigd: anderzijds de Raad om z.g.n. be
langengeschillen te beëindigen. Vandaar
het proclaimeeren door den Volkenbond
van arbitrage, indien men geen uitspraak
van het Hof te 's-Gravenhage wil, en de
instelling van oommissiën van verzoening
teneinde te voorkomen, dat bij het uit
breken van een geschil de stemming tus-
schen beide landen wordt vertroebeld.
Langs dezen weg hoopt men aan de
Staten, in den Volkenbond georganiseerd,
bij te brengen het gevoel van veiligheid,
dat zij nu niet hebben. Onderling en
jegeha elkander gevoelen de Staten zioh
niet veilig; zjj denken aan overvallen, die
■het resultaat zijn van de overdreven be
wapening van den buurman. Heeft men
een gevoel van veiligheid, dan kan die
overdreven bewapening vanzelf ophou
den. En houdt die overdreven bewape
ning op, dan is zij vanzelf niet meer, ge
lijk zij in 1914 bleek te zijn, een uitdaging
jegens de anderen; een prikkel tot dade
lijk toeslaan in plaats van den waarborg
voor den vrede, die verschillende staats
hoofden ons in de overdreven bewapenin
gen hebben willen doen gelooven.
Hieruit volgt vanrelï, dat de hoofdtaak
van den Volkenbond: te brengen orde in
de samenleving der rotten; orde te bevor
deren door rechtspraak en door vermin
dering, Ja eventueel afschaffing der be
wapeningen, niet zoo gemakkelijk ls als
zjj schijnt. Hieruit valt te leeren, dat het
goed is den Volkenbond aan te sporen
deze taak voortdurend ter hand te nemen;
den Raad van den Volkenbond toe te roe
pen, gelijk Robert Oecdl in 1028 deed:
moed, meer moed en nog eens moed -
dat men niet het totstandkomen van
dit werk in tien jaren tiJds mag ver
wachten.
Practisch gesproken is er in den ar
beid van den Volkenbond een primaire
en een secundaire taak. Primair door de
politieke bestemming te volgen, die aan
den Volkenbohd ingeboren is; politieke
bestemming voor de oplossing van ge
schillen. Op dat punt heeft de Volken
bond niet zoo weinig gedaan als men wel
beweert, want lang is de rij van conflic
ten, die door ztJn bemiddeling in goede
richting zfln gebracht of geheel zfln ter
zijde gesteld. Als de Volkenbond er in
1908 niet was geweest, zouden Italië en
Griekenland dan vrienden zijn gebleven
na de beschieting van Oorfu? Als de Vol
kenbond er niet was geweest, «ra er dlan
geen oorlog zijn geweest om Mosoel tus
schen Engeland en Turkije? Als de Vol
kenbond niet onmiddellijk had ingegre
pen, zou dan het Grieksdh-Bulgaarsche
grensgeschil van 1626 geen onrust op den
steeds onrustigen Balkan hebben teweeg
gebracht? En als de Volkenbond1 er niet
was geweest, zoudlen Polen en Lithauen
dan nog steeds elkanders grenzen heb
ben geëerbiedigd. Men kan het antwoord
op deze vragen geven, dat men wensdht,
maar welk antwoord ook, men kan niet
ontkennen, dat er beteekenis is in den
arbeid van den Volkenbond. Beteekenis,
die ook spreekt uit de bescherming, die
hij aan Danzig, de vrije stadl, biedt; uit
het beheer, dat hij indirect voert over het
iSaargebied, steen des aanstoots tusschen
I Frankrijk en Dultschland. En uit de be
moeienissen met de minderheden, die na
den vredle van 1010 er zijn gebleven ge
lijk zij er waren vóór den oorlog. Be
moeienissen, die niet direct tot succes
kunnen leiden, maar die, reeds door het
minderhedenvraagstuk in bet volle licht
te plaatsen, tot die oplbastng kunnen
medewerken.
Secundair is de arbeid van den Volken
bond op verlerlei gebied. Arbeid, verricht
door ztJn secretariaat en afzonderlijke
organisaties, die dit ter zijde staan. Er ls
een Internationale Arbeidsorganisatie
met Arbeidsoonferenties eens per jaar
teneinde den socialen vrede te beharti
gen. Er zijn organisaties voor vraagstuk
ken' van eoonomdschen en financieelen
aard, van doorvoer en verkeer, van hy
giëne, en daarnaast oommissiën voor in
tellectueels samenwerking, voor het toe
zicht over de mandaatianden, voor den
strijd tegen het opium-misbruik, voor den
strijd tegen dien handel in vrouwen en
kinderen en voor wat al niet meer. Veel
en velerlei is de arbeid, dien de Volken
bond verricht; uiteenloopend zijn de re
sultaten, daarmede verkregen. Maar hoe
men over deze resultaten moge oord'eelen,
en hoezeer men naast de geslaagde re
constructie van Oostenrijk moge stellen
de Economische Conferentie, die het tot
dusver helaas nog bij woorden
heeft moeten laten, er is óén ding dat
vaststaat ten opzichte van deze zjg. se
cundaire werkzaamheden. Men moet de
volkeren leeren internationaal te denken
en te handelen. Ook vóór den oorlog wa
ren er conferenties en organisaties voor
tal van economische, sociale, intellec-
tueele, artistieke en andere doeleinden.
Maar hoe langzaam werkten zij niet,
en hoeveel moeite kostte het niet om tot
de samenstelling eener internationale
conferentie te komen. Dat voordeel biedt
ons Genève, dat men van daaruit in zeer
korten tijd internationale besprekingen
kan organiseeren. Daardoor wordt van
zelf de internationaliteit der wereld ver
groot; door het wegnemen van hinder
palen op elk gebied, die aan de samen
leving van volken in den weg staan,
wordt de internationale sfeer verbeterd.
Door dit secundaire werk schept de Vol
kenbond een toestand en een atmosfeer,
waarin, beter dan het vóór den oorlog
mogelijk was, kan worden gearbeid aan
de hoogste belangen, die de menschheid
heeft.
De arbeid van den Volkenbond1 staat
aan het begin. Tien jaren beteeken en voor
lichamen als dit weinig of niets, en betee-
kenen zeer zeker niets tegenover de ge-
schiedenis. Onvolmaakt is de arbeid van
den Volkenbond, maar wie kan dit den
Volkenbond verwijten? Het komt er op
aan steun te verleenen aan dit goede,
opdat dit behouden blijve en groeie.
De „Vereendging voor Volkenbond en
Vrde,'1' nationaal centrum om belangstell
ing te wekken voor den arbeid van den
Volkenbond, vraagt op 18 Mei Vol
kenbondsdag aller belangstelling voor
den arbeid te Genève, waarvan de arbeid
van het Hof te 's-Gravenhage zoo belang
rijk onderdeel vormt.
Week-kroniek.
Den Haag, 16 MeL
uur" naar het eind-Station. De ouderdomswet. De zaak-
Vrijman. Héél-klein groepje!
De laatste week van de finale scheiding.
Twee avondvergaderingen. Dr. De Vis
ser pres. te acht ure. Mr. Ruys de Bee-
renbrouck moet zich nog in acht nemen.
Terwijl ik dit schrijf, 01 heel wat
af te doenl.
In den laten middag van Woensdag 16
Mei stonden wj(J, in de Tweede Ka
mer, vlak-vóór de „perkara" van de
N.V. LouiBBkgroeve.
Hadden wij de Vrflman-zaak achter
den rug, die in de zitting van 16 dezer
op rustiger, kalmer én vlugger wijze ls
ten-einde gebracht, zeer ten genoegen
van den armen oud-Rijksbouwmeester!
dan men verwacht had.
Men weet: Vrijdag 17 Mei ls het eind
station voor de in Julj 1026 gekozen
Tweede Kamer.
KtJ moet, r waar op Dinsdag na komen
de Pinksteren de officieele oandidaat-stel-
lingen plaats hebben heel wat laten lig
gen.
In den avond van Donderdag 16 Mei zal
wel blijken, met hoe-geweldig bloedend
harte zij afscheid zal nemen oa van ai
wat met de Zuiderzee-steunwet ae. ver
hand houdt.
Er is een tijd van komen, er la een
tijd van gaan!.
Men moet den-boer-op.
Zélfs onder de Evenredig© Vertegen
woordiging, dewelke de banden tuBschen
kiezersvolk (thans zoo vuriglijk aange
beden en zoo angstigiHjk naar de oogen ge
keken I) zooveel losser heeft gemaakt.
't Is nu immers ook de periode van de
dwerg-partijen. En van wat daarmee ver
band houdt.
De middenstander» groepeerden zich om
dengeen, die „opvolger van A. P. Staal
man" wil worden. Het tafellaken tusschen
die kongsi en den Vrfjheidsb. is doorge
sneden. D© heer Henrl ter Hall heeft zich
een phalanx gevormd. Er zijn nog andere
landgenooten, die lust en kracht en be
kwaamheid en „kijk op dingen" in zich
ontdekken, hen makend tot de geroepe
nen, bestemd om de publieke zaak op
het Haagsche Binnenhof te dienen. In
hoever daarbij het duvelke van de ifdel-
heid een rol speelt, wil ik nu onaange
roerd laten.
Voorshands blijf ik in het kamp van de
sceptisch-aangelegden, die gelooven, of
van meening zijn, dat na 8 Juli 1029 het
bekende deuntje weer zal gelden, luidend:
„ga ne veut pas la peine assurément,
„De changer de gouvernement!.
Zeker, wij kunnen verrassingen krij
gen.
Mijne herinnering aan Stembus-tijd
perk jes reikt tot tamelijk ver verleden.
Ik kan mij niet voor den geest brengen
een tijd, waarin het kiezersvolk in zóó
„slappe spanning" verkeerde, wanneer de
komende kiezerij ter sprake kwam.
't Is nu Pinksteren. De zomer is einde
lijk gekomen. In gezelschap van den offi-
cieelen zomer-tijd.
De lust ontbreekt mi): werkelijk, een
„boom op te zetten" over dè vraag, wat de
oorzaak ls van de apathische stemming,
thans Jan Kiezer en zijne Johanna be-
heerschend.
Stellen wij de bespreking ervan uit, tot
dat de Tweede Kamer in den laten mid
dag van 17 Mei a.s. met heel-groot verlof
zal zijn uiteengegaan.
Voor onzen Senaat breken in Juni nog
zeer drukke uren aan. Zeker wanneer de
Eerste Kamer wat toch wel zeker lijkt!
ook het ontwerp betreffende de finan-
cieele verhouding tusschen het Rijk en de
Gemeenten wil afdoen voor haar zomer-
recèa
7/efcu/&rule
Alleenverkoopen Gros
Den Helder en Omstreken
JAC. VKRFAILLE, Den Helder
Groothandel in Tabaksfabrikaten.
Ons Lagerhuis heeft de wijziging van
de Ouderdoms wet er inderdaad zoo'n beet
je door-gejakkerd.
Laten wü eerbiediger en zachter zeig-
gen: 't is snel gegaan.
In de zitting van Dinsdag j.L 14 Mei
ging 't wat vreemd, kan van onzijdig
standpunt bezwaarlijk worden betwist. De
Regeering wilde de Ouderdoms-rente, de
laatste jaren maximaal 20 tot tien gul
den terugbrengen, wijl een bedrag, boven
10 uitgaande, niet noodig was gebleken.
Een amend.-Kuiper wilde tot 16 gaan,
een van mr. Saniies ging tot twintig
gulden. De Kamer-meerderheid koos het
hoogste, schoon de minister zulke beslis
sing had ontraden.
Zonder stemming kwam er een amende
ment van den vooruitstrevenden katholiek
Kuiper om het maximum voor de wedu
wen-verzekering (waarbij ook eene we
duwnaars-verzekering wenxit begrepen)
te verhoogen van fl tot 10.
Over "de technische herziening van de
Armenwet, welke Dinsdagmiddag af
liep, wil ik slechts aanteekenen, dat mi
nister Kan zich bereid heeft verklaard,
met zijne collega's van Financiën en van
Arbeid, N. en H. te overleggen omtrent de
schepping van eene oommissie, welke zon
der in eene principieele herziening van d©
Armenwet te treden, zal overwegen, hoe
steun aan werkloozen buiten de Armenwet
te onthouden.
Uit de avond-zitting van 14 Mei stip ik
nog aan, dat de Ghr.-Historisohe afgevaar
digde Krijger „zeer sombere klanken"
deed hooren over den tegenvaller met de
kosten van de Zuiderzee-werken. Hti acht
een „débflole" niet onmogelijk!.
rs dat te boud gesproken, te „zwart-
kjjkerlg" beschouwd?
Voor den buitenstaander eene bijzonder
moeilijke vraag!
Minister v. d. Vegte legd© kalmeerende
verklaringen af.
Zijn aldus de heer Krijger de ro
mingen van nu meer betrouwbaar dan die
van 1924, die. een paar honderd mil-
lioen zijn tegengevallen?
Ook alweer geen onderwerp om tête
reposée" te worden besproken door eene
Kamer, dewelke hunkert naar het einde
en beseft, dat hoe 't ook loopt en wat er
ook mocht gebeuren de „doodsklok"
voor haar in den namiddag of avond van
17 Mei zal gaan luiden.
Eigenlijk: een naargeestig schouwspel.
De vergadering van Woensdag 16 Mei
bracht dan eindelijk de parlementaire „fi
nale* van de tragedie of „perkara" van de
zaak des oud-Rflksbouwmeeeters Vrijman.
De man zooals leder weet, Slachtoffer
van diep-ingekankerde misbruiken bij een
dienst der Rijksgebouwen, is Woens
dagmiddag schitterend gerehabiliteerd.
De Tweede Kamer verklaarde, dat hem,
Vrijman, eervol ontslag moet worden ver
leend. Alsook: schadeloosstelling, tege
moetkoming, hoe men 't wil noemen,
in verband met het leed, dat deze strikt-
eerlijke, misschien wat zwakke hoofdamb
tenaar heeft geleden door een jaar pre
ventieve hechtenis.
Mr. Marchant heeft Woensdag wei-rake
dingen gezegd.
De even rondborstige, ais scherpe vrfjz.-
democraat bracht in herinnering, hoe
in reeds ver verleden mr. Victor de
Stuers aan BinnenL Zaken, als chef
van de atfdeeling K. en W. de lakens
uitdeelde. Victor de Stuers, erkende
mr. Marchant, was een echte potentaat,
allerminst een „ambtenaar". Victor de
Stuers was een stipt-en-sftrikt-eerlflk,
hoogstaand, moedig man. Maar.poten
taat! Zelfs een man als A. F. de Savornin
Lobman, toen deze groote en wilskrachti
ge staatsman zijn shef was als minister,
en 't geweldig met D© Stuers aan-den-stok
kreeg, durfde 't toch niet aan, den refe
rendaris weg te zenden.
D© Stuers schreef zijn ministers de wet
voor!Hij had mailing aan allerlei amb
telijk formalisme. De Stuers liet bouwen en
afbreken naar hartelust Zich niet bekom
merend over welke voorschriften ook. Al
lerminst uit winstbejag. Slechts gedreven
door geestdrift van kunstzinnig© soort
In die dagen "ontkiemden allerlei mis
bruiken, zelfs zeer ernstige, waar
tegen geen ambtenaar durfde sputteren,
zich verzetten.
Mannen van groote autoriteit cura
toren en professoren van onze universi
teiten, vele andere „sommiteiten" deden
aan de knoeierijen mee. Mr. Marchant leg
de kwitanties over voor duizenden gul
dens! afgegeven door Nederlandsche
hoogleeraren en andere „hervorragen-
den", aan.ambtenarenl Zonder dat
die boeren zich hadden vergewist of die
zaken in-den-haak waren. Heter gezegd:
terwijl zJJ wisten, dat 't heel smaal niet in
orde wasi
Mr. Marchant sprak over de „zwijgende
levenden", waar gewezen was op de
dooden, in verband met de onmogelijk
heid om die dingen nog te onderzoeken.
„Leefde De Stuers nog", riep de heer
Marchant uit, „htj zou stellig den moed
hebben bezeten om hier voor de waarheid
uit te komenl
't Is niet onmogelijk, dat terwijl mr.
Marchant redevoerde, In de zaal der
Tweede Kamer afgevaardigden waren,
door angst overmand.Voor de moge
lijkheid, dat de Vrijz.-democraat tot hen
de vraag zou richten: „Was U, collega,
heelemaal niet» bekend van dat „rotten in
the State"
Zeker viel er iets te zeggen, gelijk
b.v. de heer Schaper toegaf, voor mi-
oister De Geer's argument tegen het als-
aog eervol ontslag geven aan den heer
Vrijman.
Niet wijl de oud-Rijksbouwmeester dat
uiet waard is. Maar wijl er nu eenmaal
„formeele fouten" zijn begaan. En men
waken moet tegen verslapping bij het be
stier der publieke zaak.
De Tweede Kamer heeft met groote
meerderheid als haar meening uitgespro
ken, dat den heer Vrijiman geen blaam
treft.
Dat votum is sympathiek.
Mr. Marchant heeft ook nog Woensdag
j.1. gezegd, dat het debat over de zaak-
Vrijman op hem „geen verheffenden in
druk" had gemaakt.
Dat woord is begrijpelijk.
Zou de grijze jurist zich werkelijk in
ernst de illusie hebben gevormd, dat een
van de „zwijgende levenden" de stilte zou
hebben verbroken, zijne medp-aanspra
kelijkheid in deze zou hebben erkend, rfj
't dan als gedragen hebbend de opperste
verantwoordelijkheid?.
Het getal van hen, die zóódanig blijk van
zedelijken moed durven vertonnen, is zoo
heel klein.
Hier heeft d© heer Marchant sommigen
overschat.
Mr. ANTONIO.
en de resultaten in zake de vermindering
van de algemeene kindersterfte onder
zocht. Dit onderzoek omvatte de vacoi-
naties, die van 1926 tot 1927 verricht zijn.
Er werden 1400 gevallen nagegaan van
kinderen van 10 dagen tot vier jaar, be
smet of geboren uit juberculeuze ouders.
Bij de gevaccineerde kinderen bedroeg
de sterfte 2 pct„ terwijl ze bij de andere
tot 12 pet steeg. Professor Calmette voeg
de erbij, dat vele geneesheeren het mid
del toepassen en allen er zeer mee in
genomen zijn. Ze hebben er geen enkel
ongeluk en zelfs geen Incident van eeni-
ge beteekenis mee gehad; Meer dan
160.000 kinderen ontvingen die vacolnatle,
zonder dat de staat hunner gezondheid
een oogenblik verontrustend waa
Professor Calmette besluit uit een en
ander, dat het vaccin B.O.G. onschadelijk
en doeltreffend is en dat het in de gezin
nen onvergelijkelijke diensten bewijst
WETENSCHAPPELIJKE
BERICHTEN.
HET VACCIN TEGEN DE
TUBERCULOSE
Nieuwe mededeellngen van
professor Calmette over gun
stige uitkomsten.
In de Akademie van geneeskunde te
Parijs is professor Calmette teruggeko
men'op het vraagstuk van het vaccin
B.C.C. tegen tuberculose. In de lokalen,
waar de behoeftige kinderen van Seine-
departement behandeld worden, heeft hij
opnieuw de uitwerking van die inenting
Gedurende de afgeloopen week heeft
de geldmarkt niet beantwoord aan de
verwachting welke men daarvan koes
terde, namelijk dat een ontspanning zou
volgen. Dit moet voor velen, welke zich
op deze ontspanning gebaseerd hadden,
wel een groote teleurstelling zijn ge
weest.
Over het algemeen baarde de stij
ging der geldprijzen aan het einde der
vorige maand geen bijzondere zorg,
omdat deze door het publiek als een
gewone altimo-stijging werd aange
zien. Gewoonlijk worden aan het eind
der maand aan de geldmarkt groote
eisohen gesteld. De stijging te New-
Tork van daggeld tot 11 11 °l0, en
van den prolongatiekoers ten onzeüt tot
6 6 werd beschouwd als te zijn
van voorbijgaanden aard, en oefende
geen nadeeligen invloed uit op de
fondsenmarkt in het algemeen. Integen
deel, bleef de grondtoon vast, en alge-
men koesterde men de verwachting
dat in het begin van Mei een ruimere
credietverleening kon worden tegemoet
gezien. De feiten hebben echter uitge
wezen, dat juist het tegenovergestelde
het geval is geweest. Men vindt de ver
klaring hiervan in het volgende.
Niettegenstaande de speculatie ter
beurze te New-York zich den laatsten
tijd wat kalmer heeft gehouden, blijft
meen er van hooger hand angstvallig
voor waken dat het zelfde spelletje van
voor eenige weken niet nog eens her
haald wordt, en reeds van te voren
heeft men daartegen stelling genomen.
Naar de feiten te oordeelen, heeft men
in zijn opvattingen niet mis gegrepen.
In het bankdistrict San Francisco rijn,
volgens de jongste verklaring van den
gouverneur der Federal Reserve Bank
te New-York, in den loop der drie laat
ste maanden niet minder dan 100 mil-
lioen dollars aan spaargelden opgeno
men, met het doel daarvoor effecten te
koopen. Hiervoor moet een tegenwicht
gevonden worden, en worden de ban
ken vaak gedwongen andere waarden
met verlies te verkoopen, of credieten
op te nemen bij de Federal Reserve
Bank. Van alle zijden kwamen aanvra
gen om dergelijke credieten binnen,
met als noodzakelijk gevolg dat de
rente voor Oallgeld niet kon dalen, en
zelfs steeg tot ruim 14 °/o. Dit abnor
male koerspeil werd bijna de geheele
vorige week gehandhaafd. Volgens de
verklaringen van den gouverneur heeft
de economische toestand in Amerika
tot dusverre van deze stijgende geld
prijzen nog niet te lijden gehad. Ook
het buitenland heeft zich bij de hooge
geldprijzen in de Unie minder sterk
geïnteresseerd, omdat men algemeen de
veronderstelling was toegedaan, dat
deze niet lang gehandhaafd konden
blijven. Toch dient men er rekening
mede te houdtjn, dat, mocht de specu
latie in Amerika weder van voren af
aan beginnen, hooge geldkoersen niet
zijn te vermijden, en dat goudverschui
vingen van de oude naar de nieuwe
wereld zoo goed als zeker zullen zjjn in
dat geval. Tenzij men natuurlijk ge
dwongen wordt het disconto te verhoo
gen, waardoor de zakenwereld in de
eerste plaats wel gedupeerd wordt.
Geconstateerd mag echter worden,
dat de toestand op de Europeesohe
geldmarkten eerder bevredigend mag
worden genoemd dan zorgwekkend,
hetgeen kan worden afgeleid uit de po
sitie der centrale oredietinstellingen
Over het algemeen is de toestand niet
achteruitgaande geweest, doch optimis
me bleef achterwege, omdat men ge
voelt dat de geldmarkten nog teveel als
een vulkaan leven. Door allerlei even
tualiteiten kan de stabiliteit weer ver
stoord worden, en in dat geval zijn de
gevolgen niet te overzien.
In Nederland bracht de geldmarkt
geen verruiming, hetgeen voor velen,
die ook hier te lande gunstige verwach
tingen hadden voor na den ultimo, te
leurstelling heeft gebrasht. Dit feit
weerspiegelde zich in den weekstaat
van de Nederlandsche Bank in den post
beleeningen, welke in plaats van een
vermindering, een toename van circa
11.000.000 guldens te zien gaf. Door
het feit, dat particulier disconto een
fractie beneden het bankdisconto is
gebleven, zijn geen wissels bij de bank
gebracht. Tenslotte toont deze Bank-
staat, dat door allerlei manipulaties de
Bank in elk geval hare positie heeft
weten te behouden, en deze zelfs nog
iets versterkt heeft.
Ter beurze te Amsterdam oefende
een en ander geen invloed uit, en bleef
het dure geld een overheerschende
factor. Slechts bijzonder gunstige
omstandigheden, zooals bij voorbeeld
de schitterende toestand der Philips-
lampenfabrieken, waarvan de nieuwe
uitgifte met bijzondere ingenomenheid
werd begroet, kwamen tot uitdrukking.