J. VAN WILLIGEN
flio.
buitenland.
binnenland.
Derde Blad
WESTSTRAAT 87—92.
GEMENGD NIEUWS.
VAN ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1929
De Bomaanslagen.
E. NI. JAARSNIA
TECHNISCHE AFDEELING
Gisting in Paraguay.
Gouverneur Fruytier naar
Den Haag ontboden.
Het vergaan van de Estella.
LUCHTVAART.
De po8tvlucht naar Indië.
Lied van den dag.
VOLKENBOND.
DE TIENDE VOLKENBONDS-
VEEGADERING.
Het plan voor flnancleelen steun
aan een aangevallen staat
De derde commissie voor de ontwape^
ningskwestie behandelde Donderdag het
zoogenaamde Finsche plan tot het ver
zekeren van financieelen bijstand aan
een staat, die het slachtoffer van een
aanvalsoorlog is geworden of dreigt te
worden. Dit reeds twee jaar oude plan,
waarover reeds van 1926 af ieder jaar in
de volkenbondsvergadering is gesproken,
is thans in een zoover gevorderd stadium,
dat een door de financieele volkenbonds-
oamimissie met groote zorg ontworpen
ontwerp-conventie thans aan de volken
bondsvergadering is voorgelegd. Volgens
dit ontwerp zal de volken-bondsraad het
recht hebben den staat die aangevallen is
of door een aanvalsoorlog wordt bedrigd,
de in het plan voorgestelde finanoieele
hulp in den vorm van een onmiddellijke
leening toe te staan, opdat het land ter
stond de noodige munitie enz. koopen
kan voor zijn verdediging.
De eenige, die ernstige bezwaren
maakte, was Donderdag de Deensche mi
nister van buitenlandsche zaken, dr.
Munch, die er op wees, hoe moeilijk het
voor den Volkenbondsraad zal zijn uit
te maken, wie werkelijk de aanvallende
staat i!s. Zijn taak als bemiddelend or
gaan zal veel lastiger worden, indien de
raad in geval van een dreigend conflict
reeds te voren een der partijen als den
door aanval bedreigde land aan te wijzen.
De discussies kwamen Donderdag nog
lang niet tot een einde. Het is echter nog
onzeker of dieze valkenbondsvergadering
de ontwerp-conventié definitief zal goed
keuren.
DUITSOHLAND.
Nieuwe maatregelen.
Het verhoor van de verschillende, in
verband met de bomaanslagen, gearres
teerde personen is uiterst ingewikkeld,
daar zoowel deze personen zelf ials alle
stukken betreffende het onderzoek zich
in verschillende steden bevinden. Hierbij
komt, dat de meeste gearresteerden han
dig blijken te zijn en botweg alles ont
kennen voor zoover bun medeplichtig
heid niet door de feiten zelf voldoende
wordt bewezen. Het plan bestaat thans
het onderzoek te centraliseeren te Her
lijn of te Altona.
Te Ikuenau is de moeder van den naar
het buitenland gevluchten medeplichtige
Herbert Volk, gearresteerd. In de woning
van Volk werd een groote hoeveelheid
bandgranaten en munitie in beslag geno
men. Volk was de eigenaar van de Ford-
automobiel, die bij' de verschillende aan
slagen een groote rol beeft gespeeld.
Men gelooft, dat er in Altona een wa
pendepot moet zijn gevestigd .en de re
cherche heeft maatregelen genomen om
dat op te sporen.
Te Mülheim aan de Roer zijn ook nog 3
verdachten in hechtenis genomen.
ENGELAND.
DE ENGELSOH-AMERIKAANSCHE
VLOOTONDERHANDELINGEN.
Gunstige stemming te Washington.
Washington, 12 September. In offi-
cieele kringen valt een groote voldoening
te bemerken, nu bekend is geworden, dat
MaoDonald ten slotte toch naar Ver. Sta
ten zal gaan.
Men kan niet ontkennen, dat de onder
handelingen op het oogenblik in een
delicaat stadium zijn gekomen, maar nu
men hier deefinitief weet, dat MacDonald
zal komen, is men overtuigd» dat twee
geroutineerde onderhandeaars als^ Hoo-
ver en MacDonald ongetwijfeld tot een
gelukkig compromis zullen komen, dat
aan beide zijden van een Oceaan voldoe
ning zal schenken.
Stknson heeft gezegd, dat de nota, die
hij. gisteravond aan Dawes heeft gezon
den ,voor MacDonald aanleiding is ge
weest om „het vertrouwen te hebben, dat
men het over de beperking der wapening
eens zal worden*
Het antwoord van de Ver.
Staten op de laatste Engelsche
voorstellen.
Reuter meldde Donderdagavond uit
Londen:
Generaal Dawes, de Amenkaansche
ambassadeur, heeft hedenavond een be
zoek gebracht aan MacDonald. Men is van
meening, dat het bezoek de overhandi
ging ten doel had van het antwoord der
Ver. Staten op de laatste Engelsche voor
stellen betreffende de beperking der ma
ritieme wapeningen.
Naar verluidt is het verschil tusschen
hst Amerikaansch en 't Engelsche stand-
punt zoo gering, dat een overeenkomst
over de beperking van de wapening ter
zee waarschijnlijk geacht kan worden.
MacDonald zal op 28 September naar
de Ver. Staten vertrekken.
De Inhoud der Brltsche voor
stellen.
Naar men zegt houden de Britsche
voorstellen in, dat Groot-Brittannië 60
kruisers met een totalen inhoud van
340.000 ton zal hebben, met inbegrip van
15 kruisers van 10.000 ton. De Ver. Staten
zouden worden gemachtigd 18 kruisers
van 10.000 ton te hebben en deze groote
ongelijkheid aan te vullen met den bouw
van kleine kruisers.
Men verwacht dat binnenkort, ten ver
volge eener conferentie in het Witte Huis,
nieuwe instructies naar Londen zullen
worden gezonden.
Reuter voegt hier in een bericht uit
Londen nog aan toe, dat het eenige punt,
waarover geen overeenstemming is be
reikt, de drie kruisers met acht-inch ka
nonnen.
FRANKRIJK
DE FRANSCHEN IN MAROKKO.
De overval bij Boedenib. 22 dooden.
Woensdag is de militaire post hij Boe
denib overvallen. Naar thans wordt be
richt, zijn daarbij in het geheel twee-en-
twintig menschen omgekomen, onder wie
twee Franschen. Een van hen was onder
officier.
PALESTINA.
DE BESCHERMING NA DE
ONLUSTEN.
De toestamd volkomen rustig.
Reuter meldt uit Jeruzalem:
Het laatste bulletin zegt, datde verbe
tering van de openbare veiligheid het
mgeiijk maakt met de concentratie der
troepen voort te gaan, waardoor troepen
voor den dienst te Jaffa en Haita be
schikbaar komen en de contingenten ma
riniers aan boord van de kruisers kun
nen terugkeeren. De kruisers blijven
eohter nog in de havens, in afwachting
van verdere verbetering van den toe
sand. De troepen in die andere deelen van
het land zijn voldoende om op het eerste
bericht van wanordelijkheden in te
grijpen.
VEREENIGDE STATEN.
HET GEVAL-SHEARER.
Wij meldden in het eerste blad, dat
Shearer, de Amerikaansche betaalde pers
agent en propagandist voor het behoud
van een groote vloot, zich zelf duchtig
verweert, tegen de dingen die hem van
overheidswege worden ten laste gelegd.
Hij heeft nu ook den indirecten steun
gekregen van Richard Washburn Ohild,
den voormaligen Amerikaanschen gezant
te Rome. Deze heeft n.1. aan Borah, den
voorzitter van de commissie voor de
buitenla dsche aangelegenheden uit den
Senaat geschreven, dat er ook onderzoek
dient te geschieden naar het drijven van
de voorstanders van een kleine vloot. Hij,
Child, ziet in een zwakke Amerikaansche
vloot een groot gevaar voor de Ver. Staten.
Men weet dat Grace van de Bethlehem
Shipbuilding Corporation erkend had dat
zijn maatschappij in 1927 Sheareo in dienst
had gehad als deskundig waarnemer bij
de vloot-conferentie in Genève en hem
daarvoor, met nog twee maatschappijen
samen 26.000 had betaald,
Het heet dat Hoover, dat antwoord
volkomen onvoldoende acht, en niet met
een kluitje in het riet wil worden gestuurd.
En ook Borah zou wel eens precies
willen weten voor wat soort werk men
het noodig had geacht Shearer zoo'n
groot bedrag te geven.
ZUID-AMERIKA.
Staat van beleg afgekondigd.
Daar de politieke toestand te Asuncion
ongunstig is geworden, heeft het parlo-
ment op voordracht van den president
der republiek gedurende 3 maanden den
staat van beleg afgekondigd.
Er komen slechts zeer weinig berich
ten uit Paraguay binnen. Er zijn te Asun-
sion voorzorgsmaatregelen genomen in
verband met troebelen tengevolge van
communistische agitatie.
DE OPENING VAN DE ZITTING DER
STATEN-GENEBAAL.
Evenals het vorige jaar, zal de Ko
ningin, bij de opening van de Staten-
Generaal, vergezeld zijn van den Prins
en Prinses Juliana.
Het is dit jaar 25 jaar geleden, dat de
opening van de Staten-Generaal voor het
eerst plaats had in de gerestaureerde
Ridderzaal op 29 September 1904.
DE GROEI VAN EINDHOVEN.
85.000.
Eindhoven bereikte Woensdag 85.000
zielen. Op 26 October 1928 waren er
75.000 inwoners; in tien maanden tijds is
het zielenaantal dus met 10.000 vermeer
derd, waarmede Eindhoven het record in
de geschiedenis van den groei heeft ge
slagen.
DE STAKING IN HET ZAANSCHE
HOUTBEDRIJF.
Donderdagmiddag hebben de beide par
tijen, betrokken in het Zaansche houtbe
drijf, wederom geconfereerd en de liqui
datie van het geschil onder de oogen ge
zien.
Deze besprekingen hebben nog niet tot
een resultaat geleid. Hedenmiddag om
4 uur zullen de besprekingen worden
voortgezet.
DE TOESTANDEN IN HET
PROVINCIALE ZIEKENHUIS TE
SANTPOORT.
Dr. M. de Hartogh heeft aan Gedepu
teerde Staten van Noordholland de vol
gende vragen gesteld:
le. Kunnen Ged. Staten nadere inlich
tingen verstrekken, omtrent het in de
dagbladen vermelde drama in het Provin
ciaal Ziekenhuis te Santpoort, het tweede
van dien aard in betrekkelijk kort tijds
verloop;
2e. Zijn Ged. Staten bereid naar het ge
beurde een ernstig onderzoek in te stel
len en aan de Staten den uitslag van dat
onderzoek kenbaar maken?
3. Zijn Ged. Staten van meening dat
maatregelen moeten worden getroffen
om dergelijke gevallen te voorkomen,
ten eerste in het belang van de verpleeg
den en ten tweede in het belang van den
goeden naam der inrichting.
Aangezien het door de oommissie-Hoor
weg op Curagao ingesteld wordende on
derzoek binnenkort zoo ver gevorderd zal
zijn, dat de aanwezigheid van den gouver
neur aldaar niet meer strikt noodzake
lijk is, heeft de regeering hem tot het
verstrekken van nadere ophelderingen
herwaarts ontboden.
De landvoogd zal omstreeks 8 October
a.s. de reis naar Nederland aanvaarden
en op zijn wensch door zijn gezin wor
den vergezeld.
Als waarnemend-gouverneur zal, na
het vertrek van den heer Fruytier, op
treden de heer H. Schotborgh, administra
teur van Financiën.
Voor den Bolglschen scheep-
vaartraad.
De correspondent van de Nw. Rott. Ort.
te Brussel meldt:
De officieele Belgische scheepvaartraad,
is te Antwerpen met het onderzoek be
gonnen, naar de oorzaak en de verant
woordelijkheid inzake de aanvaring van
het Belgische stoomschip Estella met het
Duitsche schip de Indra.
De geredde eerste machinist van de
Estella, Degryze, uit Hoboken, bevestigde
het den lezer reeds bekende verhaal van
zijn redding en getuigde dat de kapitein
van de Estella Nederlandsohe bevelen
gaf.
De Estlandsche roerganger, die even
eens werd gered, getuigde dat hij in het
Engelsch bevelen kréég' welke taal hij
niet verstaat. Deze bevelen werden hem
echter door een landgenoot vertaald,
Volgens den loods van het aanvarende
sohip, de Indra, voer de Estella niet op
den voorgesohreven kant van het vaar
water. Getuige gaf geen signalen, in de
meening, dat het Belgische sohip zou
uitwijken.
Bij de K.L.M. is nader bericht ontvan
gen dat het postvliegtuig naar Indië giste
ren te 13 u. 55 pl. tijd te Konstantinopel
is aangekomen. Alles wel aan boord. Van
daag wordt de reis voortgezet.
Wat vervoerd werd.
Met het vliegtuig werden 17 zakken
luchtpost vervoerd, met een totaal-ge
wicht van 146 K.G. 900 gram bruto en 139
K.G. 625 gram netto.
De zending bevatte 6501 brieven, 1586
briefkaarten, 88 drukwerken, 11 postwis
sels en 1 monster. Totaal 8137 stuks.
Hiervan werden aangeteekend verzon
den 645 brieven, 82 briefkaarten, totaal
577 stuks.
HET SNELHEIDSRECORD
IN DE LUCHT.
De laatste poging ln dit Jaar.
Orlebar en Stainforth hebben Donder
dagmiddag 4 uur hun poging tot ver
betering hunner eigen records onder
nomen; Stainforth bleef slechts een
kwartier in de lucht om zijn Gloster
Napier in te vliegen Maar toen daalde
hij, omdat de motoren niet naar wensch
liepen. Boven de eigenlijke wsdstijjdbaan
heeft hij niet gevlogen.
Orlebar heeft zes toeren boven de
wedstrijdbaan gemaakt, drie heen en drie
terug, maar ofschoon de omstandigheden
ideaal waren en het zicht vooral uitmun
tend, hadden de toeschouwers niet den
:-druk, dat hij sneller vloog dan Maandag.
Na aflooop van Örlebar's vlucht werd
te Calshot bekend gemaakt, dat hoe zijn
tijden ook mochten zijn, dit jaar geen
verdere pogingen tot verbetering meer
ondernomen zullen worden.
Geen nieuw record.
Nader wordt uit Calshot gemeld, dat
kapt. luitenant ter Zee Orlebar gisteren
met 355 mijl gemiddelde uursnelheid
heeft gevlogen, dus een fractie onder
zijn record. Aangezien volgens het regle
ment een record met tenminste 5 mijl
verbeterd moet worden, wil het gelden,
blijft het Maandag gevestigde record het
officieele.
Buitenland.
Te Boedapest
Bij de K.L.M. is bericht ontvangen, dat
het postvliegtuig naar Indië gistermiddag
om 2.10 uur te Boedapest is aangekomen.
Alles wel aan boord.
Te KonstantlnopeL
Bij de K.L.M. is bericht ontvangen dat
het postvliegtuig op weg naar Neder-
landsch-Indië gisterochtend om 5 u. 45
van Boedapest is vertrokken naar Kon
stantinopel.
NOODWEER IN DEN KAUKASUS.
Een aantal dorpen in het district Omisk
nabij Gagry in den Noordelijken Kau-
kasus zijn geteisterd door regens, die den
omvang van wolkbreuken aannamen, en
gepaard gingen met hagelbuien, waarbij
korrels ter grootte van een kippenei
vielen. Wijnbergen en aanplantingen zijn
vernield, terwijl tevens talrijke huizen
verwoest werden. Verscheidene personen
zijn door den hagel gewond. Zij moesten
in de hospitalen worden opgenomen.
ONTPLOFFING IN EEN CONSEBVEN-
FABRIEK
Twintig dooden?
Naar uit Valencia wordt gemeld, is te
Polina een oonservenfabriek door een
ontploffing vernield. Men vermoedt, dat
er 20 arbeiders ondier de puMhoopen be
graven zijn. Een kind is door vallende
voorwerpen gedood.
EEN MOORD TE NEW YORK
Woensdag werd in de Vijfde Avenue te
New York in een stilstaande auto het lijk
aangetroffen van een man, die in de z.g.
„onderwereld" van de groote stad zekere
bekendheid genoot. Het lijk was met ko
gels als doorzeefd.
Van de daders is niets 'bekend.
EEN MARCONIST, DIE ZIJN PLICHT
TOT HET EINDE TOE VERVULDE
Bij de schipbreuk van de ,D&n", het
kolenschip, dat Zaterdagochtend op een
mijn geloopen is, is het wederom bewezen,
welk een zegening de radio voor de
scheepvaart is. Voordat het schip geheel
gezonken was, heeft de marconist nog
kans gezien drie maal het SOS-signaal uit
te zenden: deze drie signalen werden te
Dantzig opgevangen en bleken voldoende
te zijn om de redding van den eenigen
nog in leven zijnden schipbreukeling
mogelijk te maken. De Duitsche boot Hes
sen is er Zondagmorgen namelijk ln ge
slaagd dezen schipbreukeling te vinden.
ONTPLOFFING IN EEN DROGISTERIJ
TE B ARMEN.
4 dooden. 12 gewonden en het
huis Ingestort
In den winkel van een drogist te Bar-
men is Vrijdag een benzinereservoir ont
ploft. De ontploffing was zoo hevig, dat
hei huis instortte en ln brand geraakte.
Tot nu toe moeten er 4 dooden en 12 ern
stig gewonden onder het puin zijn weg
gehaald. Men vreest echter dat het aantal
slachtoffers nog aanmerkelijk grooter is.
SCHEEPSRAMP OP HET MIOEQGAN-
MEER.
29 opvarenden waarschijnlijk
verdronken.
Op het Michigan meer is het stoomschip
Andasted omgeslagen en gezonken. Ge
vreesd word, dat de uit 29 koppen be
staande bemanning geheel omgekomen is.
SCHEEPSONGELUK BIJ BAKOE
Elf personen verdronken.
Naar uit Moskou gemeld wordt, is in
de omgeving van Bakoe een zeiljacht met
BRANDWEER-AMBTENAAR.
Gedep. Staten van Noord-Holland
hebben nietig verklaard het besluit
van den Gemeenteraad van Koog
aan de Zaan, om den heer J. Gruys,
brandmeester aldaar, niet als raads-
Jid toe te laten. Zij stelden daarbij
tevens vast, dat brandmeesters geen
ambtenaren zijn in den zin der wet.
(Courantenbericht.)
Al» de Nederlandsche brandweer
Nd eens ambt-narig was,
Och, dan zat ons heele landjs
Morgen al in zak in asch.
Als dan soms de rooie haan weer
Plotseling een» had gekraaid,
Zou de brand gebeurd zijn eer men
Hem den nek had omgedraaid.
Als de brandklok dan zou luiden,
Gaat de opperbrandweertnan
Eerst de troepen inspecteeren,
En bekijken man voor man.
Even een kwartiertje wachten,
Spuitgast li is er nog niet,
Even je geduld bewaren,
Tothet brandje is geschied.
Dan wordt er een lijst geteekend,
Heel de brandweer is present, 1
Ieder wordt met naam en voornaam
Heel nauwkeurig opgepend.
Paperassen, dikke boeken,
Komen er dan aan te pas,
Bijna zijn ze dan vergeten,
Dat er nog een brandje was.
Leeftijd, datum van geboorte,
Lang en slank, gezicht ovaal,
Haren zwart, de neus normaal.
Eind'lijk gaan ze dan aan 't blusschen,
Eindelijk begint het feest!
Brand? Meneer, dat laatste brandje,
Dat is verleden week geweest.
Als de Nederlandsche brandweer
Eens zóó amibtenarig was,
Och, dan zat ons heele landje
Morgen al in zak en asch.
Maar.... Gedeputeerde Staten
Zeiden: Neen dót is niet waar!
Brandweer dat moet brandweer blijven,
Brandweer is geen ambtenaar!
TROUBADOUR.
11 personen aan boord, tengevolge van
een plotseling opkomenden storm, veron
gelukt
ONGEWONE ZELFMOORD.
Nadat de politie te Neuville aan de
Saóne een vrouw in half verdronken toe
stand uit de rivier had gehaald, vertelde
de ongelukkige, dat zij getracht had een
eind aan 'haar leven te maken op last van
een vroegeren minnaar. De vrouw had ge
vaarlijke wonden aan het hoofd en kon pas
verder worden verhoord toen een dokter
tiaar had verzorgd. Zij vertelde toen, dat
laar gewezen minnaar haar had bevolen
zelfmoord te plegen, onder bedreiging dat,
zoo zij weigerde, hij haar zou vermoorden.
De gewezen minnaar is een getrouwde
man met twee kinderen; zijn vrouw was
jaloersch en haatte de vroegere geliefde.
Maar de voornaamste reden van zijn be
dreiging schijnt te zijn, dat hij de vrouw
indertijd in minnebrieven heeft bekend
vijftien jaar geleden een moord te hebben
gepleegd.
Op de vraag hoe de uit het water opge
haalde vrouw aan de zware verwondingen
aan haar hoofd kwam, vertelde zij, dat zij
het verzoek had gekregen bij haar vroe
geren minnaar thuis te komen. Daar had
deze met zijn vrouw haar net zoo lang ge
dreigd en geslagen totdat zij had beloofd
zelfmoord te zullen plegen.
De man en de vrouw zijn in hechtenis
genomen.
NOODWEER BOVEN PORTUGAL.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat het over
geheel Portugal slecht weer is geworden.
Er is veel schade aangericht. De bliksem
heeft twee menschen gedood en in de pro
vincie is een jongen door het water mee
gesleurd
DE GROOTE BRAND IN HANNOVER.
De groote veenbrand welke Zondag in
het Zuiden der provincie Hannover is uit
gebroken duurt nog steeds voort. Talrijke
brandweerlieden zijn met de bestrijding
van het vuur bezig. De dorpen, die ln de
gevaarlijke zone liggen, hebben brand
wachten.
DYN AMIET-ONTPLOFFIN G.
Vfjf dooden.
In de fabriek voor ontplofbare stoffen
van de maatschappij SiegenerKöln tè
Grevenbruck heeft vanmorgen een ont
ploffing in een laboratorium plaats gehad.
De assistent-bedrijfsleider, een chemiker
en drie arbeiders zijn gedood.
NOODWEER TE TOULON.
Te Toulon heeft gisteravond een hevig
onweer gewoed, dat, gepaard gaande met
stortregens, groote schade heeft aange
richt, zoowel in de stad als in de buiten
wijken. De wijngaarden hebben veel ge
leden. Tal van benedenverdiepingen van
hulzen zijn overstroomd, straten geleken
op rivieren en op bepaalde plaatsen stond
het water twee meter hoog. De werk
plaatsen van het tuighuis staan onder en
welhaast overal zijn muren bezweken,
ruiten gebroken, telegraafpalen omgewor
pen, boomen ontworteld. Verscheidene
oorlogsbodems en andere schepen zijn
van hun ankers geslagen en het verkeer
per trein en tram is gestremd. Menschen-
1 evens zijn er niet te betreuren.
GROOTE BRAND IN EEN POOLSCHE
VLIEGTUIGFABRIEK
Naar uit Posen wordt gemeld is Don
derdagmorgen in do wegtuigfabriek
Samolot brand uitgebroken. Hoewel al
het bluschmaterieel direct uitrukte, was
het tengevolge van de groote hitte en de
onploffende benzine- en olievoorarden
niet mogelijk de brandende gebouwen te
