Ernstige neder Loog voor
Hablboolla.
Uit Pesjawnr wordt gemeld, dat de
krijgsmaoht van Hablboolla bij Slbrano
een zware nederlaag heeft geleden togen
de troepen van Shah Mahmoed, don broe
der van Nadir Chan; 800 man van Hablb-
oella's macht sneuvelden en do rost sloeg
in de grootste wanorde op de vlucht.
LUCHTVAART.
CHINA.
HET BU8SIBOH-CH1N EESCHE
CONFLICT.
Nlenwe gevechten.
Een officieel öhineesch oommunlqué
deelt mee dat Sowjettroepen Woensdag
een heftigen aanval gedaan hebben op de
Chineesche stellingen te Mantsjoeli. Een
gedeeilte van de Chineesche loopgraven
werd met do bajonet genomen en herno
men. De verliezen worden aan Russische
zijde op 300," aan Chineesche zijde op 50
man geschat.
Oost-lndië.
BOSCHBRAND.
Malang, 2 Oct. Op den Ardjoeno woedt
een boschbrand, die zich steeds uitbreidt.
Uit Malang zijn 850 militairen ter blus-
sching gezonden en uit de omgeving dui
zenden bewoners van de dessa's gerequi-
reerd.
De po8tvluchten naar Indië
Het derdo postvliegtuig van
Schiphol vortrokken.
Men meldt uit Amsterdam aan de N. R.
Ort.:
De belangstelling bU het vertrek van de
postvliegtuigen naar Ned.-Indlö blijft on
verminderd. Donderdagmorgen heeit het
dorde sinds do instelling van den gere-
gelden dienst de groote reis aanvaard; en
ondanks het vroege uur en den stroo
menden regen waren er toch nog
een 150 menschen uit Amsterdam geko
men om den luchtvaarders op hun wereld
reis een vaarwel toe te roepen. Onder hen
was de heer Plesman, die de Kon. Lucht
vaartmij. en de Kon. Ned.-IndL Luoht-
vaartmij. vertegenwoordigde.
Te 6.40 echter ging de P.H.A.E.N., met
Frijns en Soer als bestuurders en Wale-
wjjn als mecanicien, de lucht In, nage
wuifd door hen, die op het van den regen
glimmenden perron achterbleven en hun
een voorspoedige en behouden vaart toe-
wenschten.
Het vliegtuig vervoert 34 zakken lucht
post, met een totaal gewicht van 229 K.G.
850 gr. bruto en 219 K.G. 150 gram nettp.
De zending bevat 9783 brieven, 1475 brief
kaarten, 75 drukwerken, 41 postwissels en
1 monster, totaal 11.375 stuks. Hiervan
werden aangeteekend verzonden 632 brie
ven, 9 briefkaarten en 1 drukwerk, totaal
642 stuks.
Het derde vliegtuig te Boeda
pest aangekomen.
Bij de K. L. M. is bericht ingekomen,
dat het derde postvliegtuig Donderdag
2.05 uur te Boedapest is 'aangekomen. Al
les is wel.
OP EN OM HET BINNENHOF.
Week-kronlek.
Den Haag, 8 Octaber.
De eerste parlementaire ronde. Intorpellatiën. Een mis
bruik. Minister Verschuur. - JPia vota".
lorvcus on Ov©r8pann©n
Onrusfils en Slapelloos
Gebruik hiertegen de Zenuwstlllende en Zenuwsterkende
Mljjntiardt's Zenuwtabletten
Glazen Buisje 75 oent. Bij Apoth. en Drogisten
Hoofdstuk IV (Justitie) kunnen zijn „in-
gedoeld".
Zulke wensohen zijn volkomen begrij
pelijk. Maar ook degeen, die alle rospeot
koestert voor het Parlemont-np to date
zal tot de oonclusie moeten geraken, dat
de evolutie in de begrippen en opvattin
gen zioh nog heel wat verdler rullen moe
ten ontplooien, alvorens zulk inzicht bij
de regeling der parlementaire werkzaam
heden door de meerderheid van de hooge
vor
«rgaderlng wordt gehuldigd.
Héél groot kan (le directe èn de indi
reote Invloed beteekenen, welke van den
Voorzitter hierbij utlgaat. Men heeft zeer
groote verwachtingen van hetgeen mr.
van Schalk ook in de hler-aangeduide
richting zal kunnen volbrengen.
Moge dit optimisme door den loop der
dingen op het Binnenhof ten volle ge-
rechtvaardigd worden.
Mr. ANTONIO.
AMSTERDAMSCHE BRIEVEN.
De eerste ronde,
niet verlcerdl—
Hygiënische mobilisatie.
Licht-dlto. Nog
De laatste week voor die hervatting van
bet „parlementair tournooT' ls op komst.
Wij kobben zooals men weet, nu nog
den tijd tot 5 November, voor-en-eleer het
grand'-polltiek debat in de Tweede Kamer
zal beginnen.- Zoo eensgozlnd mogelijk
wil president Van Sdhaik 't aldus zien te
regelen, dat ons Lagerhuis van 25 OctO-
ber tot den 5en van slachtmaand! oven kan
.herademen", alvorens de geweldige win-
ter-campagne in te gaan. 't Is intusschen
de vraag, of dit zal gelukken. Zonder een
paar avondvergaderingen zal stellig niet
worden bereikt. Het ontwerp betreffende
de rechtspositie van de ambtenaren biedt
ruimschoots gelegenheid om in do parle
mentaire atmosfeer de „spanning" te
brengen, welke explosies kan berokke
nen. En er is zooveel meerl Mr. Korton-
horst zal ongetwijfeld zijn uiterste best
doen, de Winkelsluiting ook nqg op het
lijstte to doen brengen.
Wat minister Verschuur gelegenheid
zou bieden, zijn „debuut" als bewindsman
ln het Parlement to houden. Z.Exa van
Arbeid, Handel en Nijverheid, opvol
ger van prof. Slotemuker de Bruine, die
eerlang te Wassenaar het predikambt
weer zal vervullen vond reeds enkele
malen gelegenheW, zioh ln zijn nieuwe,
zeer hooge functie in het openbaar te
doen geldon. Bij zijn afscheid uls Katho
lieke voortrekker in Nd'.-Brabnnt men
weet, mr. Verschuur was laatstelijk voor
zitter van den Raad van Arbeid te Breda,
-- alsook bB de installatie van mr. Van
Dfujjll, don nieuwen president van het Be
stuur der RJjiksverzekeringsbank, heeft
minister Verschuur getoond de man van
het welgekozen woord te zijn, die do kunst
verstaat om door zijn „vis oomica" een
auditorium te boelen en in genoeglijke
stemming te brengon. Als parlementair
Journalist overzloht-schrjj v er van „De
Maasbode", heeft de heer Verschuur
gedurende enkele jaren de Kamer kun
nen observeeren. Hij ls iemand van
scherpe opmerkingsgave, een men
KIM JMMHP
schenkenner vah fijne influïtie en van Rijks-begrooting object van beschouwing
Dat deze zoo urgente en actueole kwes
tie al zeer spoedig na den 15en a.a ln de
Tweede Kamer op het tapijt zal kamen,
men kan er zeker van zijn.
Het tweetal L. de Vlsser-D. Wijnkoop
zal alles op haren-en-snaren zetten om
„de Indonesische interpellaties" op den
voorgrond te schuiven. Sommigen hadden
verwacht, dat president Van Schaik zou
hebben voorgesteld, de eerste interpella-
tie-Dou do Visser te verschuiven naar de
Indische Begrooting-discussiën; het toe
staan' er van dus als zelfstandige inter
pellatie te weigeren. Zulk voorstel zou
begrijpt men al dadelijk een orkaan-
tje hebben ontketend in de Kamer, waar
bij do twee coimmunististen-antagonisten,
de „officieele" van Moskou, zijnde de
heer De Visser, en de ander allicht schou-
deraan schoudier tegen de gehate, ver
foeide bourgeoisie, als wier vertegenwoor
diger zij mr. Van Soholk verafschuwen,
zouden hebben gekampt, 't Is begrijpelijk,
dat Praeses een kwartier na de aanvaar
ding van het Kantor-presidium ongaarne
dergelijke uitbarsting wilde veroorzaken.
Maar gebed afgescheiden van hetgeen
men vindt en dénkt van de oommunisti-
sohe „buitelingen" is t van overwegend
belang om paal en perk te stellen aan de
de steeds toenemende zucht oni over alles-
on-nog-wat te willen interpelleeronl
Ik heb er vroeger reeds de aandacht op
«richt, dat het uitnemende, practlsche
nstltuut van den Vrijdagscnen Vragon-
dag, nog altijd gefixeerd op den laat-
Nten dng een er parlementaire week, te
8*/i uro, al meer ln onbruik geraakte».
Zoo'n Vrijdagscho vraag loopt naar veler
smaak veel te gauw afl.Er kan geen
motie uit worden geboren.' Ze gelijkt op
„het gedicht, dat als een nachtkaars uit
ging", om met wijion Lourillftrd te
spreken. De tribune, de galerij, krijgt
er niet genoeg door te „genieten".
Meer een meer zpcht men zijn toevlucht
tot het „opblazen" van kwestiën, die zeer
wel bit een der Hoofdstukken van de
fr
zeer rijke ervaring. Iemand van een
stevig zelfstandig karakter. Ik geloof
stellig, dat tussohen dezen bewindsman
on het Parlement een aangename verhou
ding zal kunnen ontstaan. Mr. Verschuur
ls een man van tact en van hoffelijke,
vriendelijke vormen, maar ook een, die
de puntjes met stevige hand op de i's
weet te zetten. Dat dar. Vos nul op *t rekest
zou krijgen bij zijn aandrang om met
't oog op de alastrlm den indlrecten
vaccinatie-d'wang weêr van kracht te doen
worden, er viel niet aan te twijfelen.
En Exo. Verschuur heeft dan ook geen
oogenblik geweifeld, van deze zijne opinie
duidelijk te doen blijken. Men kan er zich
op voorbereiden, dat d)e heer Kersten
struks zijn „To Waponl" tegen de in
enting weör zal nnnheffon. Voor leckon
zoowel als voor deskundigen op medisch
gtibied is 't nu eep uitermate raoeiHJko
tljdl.Wanneer mon nagaat, dat ln de
wemk van 22 tot en met 28 September J.l.
niet minder dan vijftien gevallen werden
geconstateerd van onoephalttls post-vac-
olnalLs, dan inoot t begrijpelijk worden
goaoht, dat ook onder degenen, die be-
seffon, hoovoel heil oon vaccinatie togen
pokken ,ln den loop (los tljds ook ln No-
ilorlnnil hooft gebracht, zekere weife
ling wordt nnngetroffen, alvorens tot in
enting te besluiten. Minister Verschuur
hooft thans het beantwoorden dor vraag,
of <lc gewone pokken en nlastrim aandoe
ningen van analoog karakter zijn, opge
dragen nnn oen commissie van drie bij
bij
s-be
kunnen vormen tot interpellatiën.
Enkele malen is getracht, aan dat mis
bruik gelijk ik reeds in herinnering
bracht paal en perk te stellen. Bij een
dier pogingen kreeg president Ruys de
Beerenbrouck 't geweldig met den com
munist L. de Visser aan-den-stok. t Eind
van dat liedje was: een per slot van reke
ning toegeven door den Voorzitter.
Van mr. Van Schalk, den nleuiwen
.speaker", behoeft men stellig niet te ver
wachten, dat hij eenmaal positie ge
kozen hebbend zal terugkrabbelen!
Maar: gemakelijk ls zulk een strijd aHer-
mdnst voor den President. Hij moet weten
op de meerderheid der Kamer te kunnen
rekenen, wat de handhaving van zijn ge
zag betreft. Het „recept" van grijp nooit
ln een wespennest, maar Indien gij 't doet,
-- „so greife festl" kordaat en oonsequent
toepassen.
De kamp togen overdrijving hij de
interpellatie-zucht zal zioh eenmaal
aangevat, zeker niét tot het ooramunls-
tlsohe tweotal moeten beperken, 't Is een
kwandi, waar ton slotte alle partijen aan
laboroeronl Met groote belangstelling
wordt tegemoet gozlon, welke houding
zal aan-
uitstele bevoegden, 't Geldt hier een voor
do volksgezondheid buitengewoon gewloh-
tlg probleem waarbij men wetensohap-
P' l Uk-onbevangen, en zeker niet geleid
door allerbedonkollikst fanatisme, dat
w< h zioh ook wel bedient van argumenten
van zulceUJken aard, die ln zijn kraam te
pan komen, inmat trachtten tot oonolu-
siou te geroken.
pres 1 dont Van Schalk hierbij
namon.
Do vrijspraak dor onsohuldlg veroor
doelden Klundor on Tennissen, mot al
don aankleve van dlon, heeft weet men
mr. Duys tot object van een Interpel
latie gjokozon. 't Is zoor waarschijnlijk, dat
men truchton zal, ook deze „quostlon
hrölnnte" thans reeds aan de orae to stel-
Ion. ZIJ ls ongetwijfeld van groote urgen
tie en van buitengewoon gewicht, Waar
men woot, dat minister Donner allerminst
een bewindsman ls. die zulke dingen op
lakiBoho, onverschillige raarder opvat
zou ook deze kwestie gevoeglijk hotzif hij
do Algemoone Beschouwingen over bet
Rijks-budget voor 1D80 of wel bjj die over
De bel voor de eerste ronde heeft ge
luid en reeds dadelijk is men met een
flinke spurt begonnen. En ook reeds van
dezen aanvang af heeft het publiek de
tribunes flink gevuld en verdringt het
zich voor de lokettenDe eerste ronde
van het „seizoen". Mengelberg weer op
het podium in het Concertgebouw, met
achter zich een geheel gevulde zaal,
de diverse tooneelgezelschappen met hun
eerste ernstige premières, de profes
soren weer achter hun katheders met
voor zich de nog kaalhoofdige, zoo juist
ontgroende nieuwe studenten, het eer
ste optreden van het nieuwe college van
B. en W., waarin zoo veel ouds weer te
rugkeerdeDaarbij ook, 't spreekt
vanzelf, de eerste reeks onvermijdelij
ke jubilea. Allerwege is men met her
nieuwden moed en vuur de jacht op onze
belangstelling begonnen. En op de meest
verschillende manieren wordt het gepro
beerd.
Daar hebben we dan, om met de min
of meer officieele instelling die de Stads
schouwburg is, te beginnen, het eerste
„schot" van den nieuwen regisseur Johan
de Meester Jr., die we de laatste jaren
alleen maar zoo nu en dun als gast met
zijn Vlaamsche Volkstooneel in ons mid
den mochten hebben, maar die nu naast
Verkade en Verbeek op het Leidsche plein
den scepter zwaait. Eep schot, dat be
doeld is ons niet in 't hart, maar in onze
kunstzinnige amusements-knobbel te tref
fen, om 't zoo eens kort maar beeldend uit
te drukken. „Het hoedje uit Florence",
een kluchtige niemendal, een soort vas
tenavond-grap van Franschen huize en
in scène gezet eveneens met behulp van
Fransch talent: décors en costuums van
een Fransch schilder, illustreerende
muziek van een Fransch componist. Velen
verwachten van de Meester die daar in
het Vlaanderenland met opvoeringen van
„Tijl" en andere stokken zoowel een taak
vau Nederlandsch cultureel belang ver
richtte, als een poging tot modernisee
ring en vernieuwing van het tooneel (mét
expressionistische tooneelbouw en ex
pressionistisch spel) deed, velen ver-
waohtten van dezen jongen kracht een
opzienbarende.... bom uit een geheel
nieuw geschut van vaderlandsch fabri
kaat. Dit lichte fantasie-sohot uit een....
Franscho kurabijn, hoe raak gericht 't
dan ook was en hoezeer het doel trof daar
waarop gemikt werd, u weet wel, dien
knobbel! was voor die velen misschien
een teleurstelling. Maar tooh: tactisch is
't waarschijnlijk juist gezien met zooiets
te beginnen. Het is dikwijls niet goed
daar waar men hervormen wil de groote
stukken dadelijk in het vuur te brengen.
Saalborn echter gaa^van de tegenover
gestelde opvatting, van de tegenoverge
stelde taktiek uit. HU begon dadelijk met
grof geschut en liet 't, ook in de woor
delijke. beteekenis van het woord, knet
teren en knallen. „Rivalen", een rauw
oorlogsstuk, waarin de loopgraven en 't
trommelvuur een rol spelen, werd door
hem met zijn Nieuw Nederlandsch tooneel
ln den Hollandschen Schouwburg voor het
voetlicht gebracht. Bejde premières, deze
en die van-het Hoedje op het Leidsche
plein gingen op denzelfden dag en waren
wel een sprekend voorbeeld van de zeer
uiteenloopende wijzen waarop men bo
vengenoemd jacht op het wild, de pu
blieke belangstelling, heeft Ingezet.
In de bioscoopwereld bestaat er op het
oogenblik eigenlijk maar een wijze: die
der sprekende film. Men mag er nog zoo
veel tegen zeggen, nog zooveel bezwaren
en bedenkingen er tegen aanvoeren en
zijn voorkeur voor de stille film uitspre
ken en met argumenten onderstutten,
de „sprekende film" ls „en marche" en
niets zal haar kunnen tegenhouden.
Tuschlnsky werd al voor een groot deel
veroverd, de Cinema Royal ook en het
Rombrnndt-Theater dat dezer dagen zijn1
tienjarig jubileum als blosooop-palels
vierde, zal weldra volgen.
Er werd evenwel do laatste dagen niet
alleen op arnusements- en kunstgebied
duchtig gemobiliseerd, ook op weten-
Nchappelijk en speciaal op medisch gebied
kan van een flinke, nieuwe mobilisatie
gesproken worden. Twee belangrijke ge
neeskundige instituten verhuisden dezer
dagen on krogen ln hun nieuwe tehuis
een geheel nieuwe, sterk uitgebreide uit
rusting die men welhaast als „model"
mag betitelen. Ton eerste word do neuro
logische afdeellng ónder prof. Brouwor
van het Binnengasthuis nanr het Wllhel-
mlnagasthuls overgebraoht wanr de zie-
kenzftlen, de laboratoria, werden inge-
rloht met de allermodernste snufjeB en de
toestellen on Instrumenten een voorbeeld
mogen heeten voor do zusterinstellingen
ln liet bultenjand.
Moer ln de oogen van het groote pu
bliek Hop de opening van do nieuwe be
huizing van het Ned. Kankerlnstltuut,
dat, de laatato jaren gevestigd, Ju het Aut,
van Leeuwenhoekhuis aan de Keizers
gracht thans een uitstekend onderdak
heeft gevonden in het geheel verbouwde
Militaire Hospitaal aan de Sarphatistraat.
Ter gelegenheid van deze opening, door
de Koningin-Moeder verricht, heeft de
leiding van dit Instituut gemeend tevens
een campagne te moeten inzetten om het
groote publiek nader op de hoogte te
brengen van het kankerprobleem en van
de verschillende vormen van bestrijding
der gevreesde ziekte, een en ander on
der het steeds terufkeerende refrein:
„Laat u tijdig onoderzoeken!" Aan zulk
een „spoedig erbij zijn", zulk een tijdig
onder behandeling stellen is zooveel ge
legen, de kans op genezing is daarvan in
zoo groote mate afhankelijk, dat daar
tegenover de bezwaren die zulk een cam
pagne ongetwijfeld biedt en die men ook
wel degelijk onder het oog zag, in het
niet verzinken. Het gevaar dat bestaat in
het onnoodlg angstig en bevreesd maken
der menschen door hun op kanker en zijn
gevolgen te wijzen, weegt niet op tegen
te late behandeling. Zoolang het nu nog
is komen b.v., naar in een van de voor
drachten die dezer dagen in het Instituut
gehouden werden en die voor het pu
bliek toegankelijk waren, op grond van
statistieken werd medegedeeld van de
aan borst- en andere kankers lijdende
vrouwen niet mèer dan 25 pet. tijdig on
der behandeling. Het overige deel is er
onherroepelijk te laat bijl Om hierin
verbetering te brengen zal de directeur
dr. Waszink, blijven voortgaan, ook
nadat de huidige campagne met boven
bedoelde lezingen en met de tentoonstel
ling, die op het oogenblik in het gebouw
gehouden wordt, voorbij is met het pu
bliek zooveel mogelijk in te lichten over
den stand van het kankervraagstuk en
speciaal over wat er nu reeds met chirur
gische, bestralings en andere middelen
bereikt kan worden, indien men er maar
tijdig bi) is. Zoo ergens dan hebben we
ongetwijfeld op dit gebied een volkomen
betrouwbare, wetenschappelijk juiste voor
lichting van noode. Die alleen ls ln staat
zoowel de onverantwoordelijke onacht
zaamheid als de ongerechtvaardigde vrees
te bestrijden. Om hier dan met dit laatste
te eindigen: vele menschen houden er een
overdreven voorstelling op na van de toe
neming der kanker; men heeft hier en
daar, te hooi en te gras eens wat cijfers
gelezen en op grond daarvan is men tot
de opvatting gekomen dat de ziekte, ook
in ons land, hand over hand toeneemt.
Dit nu ls een valsche voorstelling. Een
commissie uit den Volkenbond heeft de
laatste jaren het beschikbare cijfermate
riaal bestudeerd en kwam tot de slotsom
dat van zulk een toeneming, ook in ons
land, niet mag gesproken worden. De fei
ten wijzen het niet uit. Dit is maar een
voorbeeld van de nuttige voorlichting die
het Instituut verschaft en die het, naast
de daadwerkelijke hulp die het aan pa-
tienten in zijn thans ruime en moderne
zalen geeft, tot een instelling maakt die
steun en belangstelling verdient.
Een vroolijker mobilisatie zou men de
mobilisatie voor de a.s. zoogenaamde
Edlson-lichtweek kunnen noemen. De
hoofdkwartieren werden opgeslagen in
de Militlezaal aan den Singel waar het
„Lichtweek-oomité" de plannen beraamd
en ook een tentoonstelling op het gebied
van verlichting heeft Ingericht waar de
genen die actief aan het llchtfestijn wil
len deelnemen allerlei wetenswaardigs
kunnen opdoen. Van 21—26 Oct. zal deze
„feestweek" gehouden worden en Amster
dam zal zich die dagen ln oceanen van
licht, een illuminatie, zooals in ons land
nog niet aanschouwd is en waarheen
velen, ook bulten de stad, zullen opgaan
Naar verluidt zijn er thans reeds ln de
nivlrse hotols vele kamers voor die dncen
ten behoeve van „menschen van bulten"
•besproken. Het voorlooplg programma
vermeld, naaBt de algemeono verlichting,
waaraan ook vele winkeliers, buurtver-
eenlgingan, enz. medewerken, o.a. een
tentoonstelling ln het Sted. Museum, een
wateroorso, tocht door de grachten met
verlichte vaartuigen, „lichtfonteinen" van
de Brandweer op den Amstel, sportde-
tfionstratlo met kunstlicht in het Stadion,
gevolgd door een lichtbal, demonstratie
verlichte vliegtuigen, étalagewed-
strijden, ballonwedstrijden voor kinderen.
i»«l*i )(>t ^uren 2n' wat de ver-
llohtlng betreft, natuurlijk afspelen ln het
oantrum, maar tooh zal, waar de buurt-
vereeniglng in de buitenwijken de laatste
dogen inzake de liohtwoek dék „mobiel"
zijn geworden, de glans van dit feest door
dringen tot in Noord, Zuid, West
wOSt» in
vreugde- uiting over het feit dat.onze
llcht-tnrleven aan toch, nadat hot ons een
wethoudersorlsls gekost heeft! ver-
laagd zullen worden. De voordraoht ging
er aoor na een kort debat en een korte
verdediging van wethouder Wibaut, die
dudelijk woer, alsof hü nooit was weg ge
weest, don ouden toon hervond en., van
ouds „do machtige" was.De tariefs
verlaging is voor dit vierde kwartaal
reeds begrepen in de begrootlng-1929 on
overigens zullen B. en W. tijdig
regelen nemen wanneer het wellicht
noodzakelijk mocht bUken voor het
overige bijzondere dekking te vinden. De
heeren zullen het wel goed willen vinden
dat B. en W. op het oogenblik geen dis
cussie aangaan. „Hij is t nog niet ver
leerd; we worden er weer tusschen geno
men waar wij bij zitten!", zei het „en
fant terrible" Wijnkoop. Het was té
sterk. Vooral 't laatste. Maar dat „hij
't nog niet verleerd heeft, den ouden
regenten-toon en houding nog heeft,
ls zeker!....
en
ii e®n.b8fttje goeden wil zou men het
lichtfeest kunnen beschouwen als een
Economisch Weekoverzicht
Verschillende gebeurtenissen, die zich
in de internationale financieel© wereld
hebben afgespeeld, hebben niet nagelaten
op overtuigende wijze hun stempel te
drukken op het koersverloop van de
diverse fondsenmarkten. In de allereerste
plaats dient dan gewezen op de desolate
stemming op de Duitsche beurzen, die
zijn oorsprong vindt in de debacle van
de Frankfurter Algem. Vers. A. G„ welke
op haar beurt weer voortsproot uit de
ontwrichting van de Duitsche crediet-
markt. Het is hier niet de plaats om
daarvan op het oogenblik een uiteen
zetting te geven, doch geconstateerd kan
worden, dat de onbehagelijke tendenz
van de Duitsche beurzen aan die van de
Amsterdamache niet teu goede is ge-
gekomen.
Daarbij kwam, dat ook in Engsland
een gebeurtenis plaats vond, waarvan
de weeromslag terdege werd gevoeld,
n.1. de kracht van de Hatrygroep, die
van dien aard was (de verliezen worden
gesohat 10 millioen pond sterling), dat
er een oogenblik zelfs sprake van was
om den datum der settlementsdagen te
versohuiven. Per saldo ie gebleken, dat
de ineenstorting van de Hatrycombinatie
in hoofdzaak schade berokkent aan
enkele groote banken, die wel een stootje
kunnen verdragen. Het bedrag van 10
millioen pond hierboven genoemd, ver
tegenwoordigt het verlies door het publiek
geleden dat op de aandeelen van die
groep inschreef. Vooraanstaande firma's
hebben reeds maanden lang geadviseerd
toch uit die waarden te blijven.
De vorige week was vol gebeurtenis
sen. Naast de flauwe tendenz van de
buitenlandsche beurzen, openbaarde zich
aan het einde der vorige week een ge
weldige verkoopsdrang in aandeelen
Margarine-Unie, en koersverliezen van
50 tot 60 °/o werden op één dag gele
den. Zaterdag werd bet laatste punt be
reikt en wel 440 De handel was zoo
wild, dat men tot de oorlogsjaren moet
teruggaan om zoo'n zelfden beursdag te
beleven.
De groote steunaankoopen, door ons
reeds eerder gesignaleerd, hielden den
koers aanvankelijk nog eenigszlns op,
doch het publiek bleef afgeven. Voor
schotten op dit fonds waren niet meer
te krijgen, hetgeen den aandrang tot
verkoop nog versterkte. Verschillende
posities kwamen toen eveneens zwak te
liggen en opnieuw werden de aandee
len op momenten bij 50 100 stuks op
de markt geworpen, zoodat er als het
ware een paniek ontstond. De hoogste
en laagste koers vari de maand Sep
tember verschillen maar even 250
Zooals gewoonlijk, trad ook hier een
herstel in en wel tot 525 °/0, doch alles
bijeen genomen moesten toch groote
verliezen worden geleden en de rust is
nog niet teruggekeerd. Aankoop van
dit soort aandeelen lijkt ons alleen ge
schikt voor die menschen welke de
stukken contant betalen.
Aan het fonds op zichzelf kunnen de
noodige mérites niet worden ontzegd,
waarop wij meer dan eens hebben ge
wezen, doch met geen mogelijkheid is
er te bepalen welke waarde aan de
aandeelen van dit concern kan worden
gehecht.
Dat de beurs nerveus was geworden
kwam verder tot uiting in aandeelen
Philips die in den waren zins des woords
de dupe werden van die onzekere tendenz.
Aanvankelijk kon het fonds zioh goed
handhaven, doch toen een daling had
plaats gevonden tot 900 begon 't publiek
ook deze aandeelen af te geven, en een
scherpe reactie was hiervan het gevolg.
Daarbij deden geruchten de ronde, dat
aandeelhouders geen claim zouden kunnen
knippen, omdat er een obligatieleening
werd uitgegeven. Deze geruohten bleken
ongegrond, want al spoedig werd bekend
dat Philips nieuwe aandeelen uitgeeft
ft 250 o/o en pref. aandeelen ft 180 °/0.
Houders van arle oude aandeelen kuunen
inschrijven op een nieuw aandeel.
Een drukke offnlro ontwikkelde zich
in aandeelon Koninklijke, die zioh wells-
waar niet aan de flauwe stemming konden
onttrekken, doch het hoofdaandeel kwam
doze reactie spoedig te boven. De be
richten uit de olie-industrie zijn van ees
zeer sunetlge strekking, terwijl de
Standaard Oil de benzineprijzen heeft
verhoogd. Ook Slr Henry Deterding
heeft zish over de olie-sltuatle gunstig
ultgolaten.
Andero afdeellngen zooals Rubber,
Suiker, Sohoepvaart en Tabak werden
absoluut verwaarloosd.
Do Amerlkaunsoho markt was kalm
gestemd.
iad
tów
el. w. mm.
- ,^jiPWPH
LI1 -
ff
(Ul
H W
torn
Uit da Loldso brochure van 1919:
>,Naar mijn mening I» hot roken van
tabak voor kinderen owooiwaardellk af te