'n Greep van dit en dat 1 UIT DE WIJDE WERELD De landengte van Panama. Populair Bijvoegsel van de HELDERSCHE COURANT, wjm dfoadfi Li-J-CJ van Zaterdag 16 November 1929 VAN DE GROOTEN DER AARDE. chopin*s famplie. Was Frédério Chopin van afkomst een Franschman of een Pool? Men wist, dait zijn vader, Nioolas Ohopin, uit Lotharin gen naar Polen was gegaan, (maar nauw keurige aanwijzingen ontbraken. Er is nu, sinds Peresvio Soltau een1 beslissend docuiment heeft gevonden, meer licht in deze zaak gekomen. Dit document is het officieel© antwoord dat Nicolaas Ohopin gaf op verschillende vragen, die hean ge steld werden bij zijn ontslagname als leeraar in de Fransche taal en letter kunde aan het gymnasium van ViaTsovla. Het blijkt dat Nicolaas zoon is geweest van Frangols en ln 1770 te Marainvllle in Lotharingen werd geboren. Naar aanlei ding hiervan heeft Eduard Ganóhe in. liohtlngen trachten te winnen bij den pastoor te Maralnville, die voor hem de aoten en registers van de personeelea,vb welke betrekking hadden op de familie Ohopin overschreef. Hierbij kwam aan den dag, dat hij niet in 1770, maar in 1771 word geboren, en dat zijn vader wa genmaker was. Deze Franpols was zelf weer een zoon van Nloolaas Chopin, een mijnbouwer uit Ambeoourt. Tooh resten er nog duistere punten. Het is nog steeds onbekend waarom Nloolaas Ohopin Frankrijk heeft verlaten, en ook de datum van het vertrek ligt nog in het onbekende. Ganohe onderstelt dat hij uit lotharin gen is gevlucht, en sedert zijn afreis gaf hy geen enkele aanwijzing omtrent zijn bestaan. Niettemin ontbreken ook de be scheiden om, dit te bewijzen. Na 1704 poogt hij, integendeel twee keer Frankrijk weer te betreden. Aan zijn zoon geeft hij als tweede naam Franpois, een vingerwijzing dat hij zijn grootvader, zijn familie, toch niet zonder belangstel ling uit zijn herinnering heeft terugge drongen, Daarom gaat het ons verwonderen als Nloolaas, toen de omstandigheden gunsti ger werden, zioh niet weer bij zijn fami lie voegt. Zou hij, de leeraar, die met een aanzienlijke vrouw getrouwd is, tzich voor zijn vader, den eenvoudigen am- baohtsman, schamen. Want dat Franpois zijn metier voor dat van mijnbouwer had verwisseld, kon niet tot hem zijn doorge drongen. Er leefden in Frankrijk nog twee zus ters van Nioolaas ten tijde dat hun neef Frédério in de herfst van 1931 te Parijs aankwam. Ohopin was in Parijs er zich absoluut niet van bewust, dat er nog twee tantes van hem woonden. In 1834 maakte hjj een Rijnreis, zonder Lotharingen zelfs even te bezoeken. Wat de oorzaak van Nloolaas Ohopln's onverschilligheid! mag zijn geweest brouille of nalatigheid zal wel steeds een raadsel blijven. Dat Frédério de connecties niet uit eigen be weging heeft trachten te vernieuwen ligt voor de hand. geneeskracht der zonnestralen. De invloed die het zonnelioht op het menschelijk lichaam uitoefent, valt het sterkst op wanneer men zich ongekleed blootstelt aan den invloed der zonne stralen. Een aangename huidprikkeling is het begin der inwerking. Spoedig tre den zweetdruppels uit de poriën te voor schijn en de onpervlakteder huid wórdt rood. Slechte, voor de gezondheid schade lijke stoffen worden door den invloed der zon uit het lichaam naar de oppervakte der huid getrokken. Een eigenaardig ge voel van lust en werkkracht stroomt door de aderen, de hartslag wordt meer ener- gisch en gelijkmatiger. Na een paar da gen, gedurende welke men zonnebaden enomen heeft, zal men met verbazing om erken, dat da huid geheel en al ver anderd is; de slapheid is verdwenen, zij ls hard en glad geworden en voelt flu weelachtig aan. In de voeten bespeurt men een aanmerkelijke verlichting; de hersenen zijn helderder en de oogen hebben een dieperen glans gekregen. Er moet echter ernstig voor gewaar- sohuwd worden een zonnebad ln verza digden toestand te gebruiken. Ook mag men den maaltijd eerst een uur na het bad gebruiken. Het tengere, tegen ieder toohtje gevoelige lichaam, wordt door een flinke zonnekuur gehard, sterk en kraoh- tig, is tegen veel meer bestand. Bijzon dere bloedarme en zeer zwakke personen worden door deze zonnebaden in combi natie met luchtbaden zeer sterk aanbevo len, maar ook de gezonde mensch zal tot eigen versterking de weldadige, genees krachtige zonnestralen, zeer gaarne op zioh laten inwerken. Natuurlijk consulteer© men eerst zijn dokter en neme men geen baden zonder diens advies ingewonnen te hebben. geurende vlinders. Sommige vlinders, uit de familie der dagvlinders, bezitten de eigenschap een tamelijk doordringende geur af te geven. Het eerst is dit feit ontdekt bij mannetjes van het soort Oanoris Napi, een tamelijk veelvuldig voorkomende witte vlinder. De reuk is zeer duidelijk merkbaar en wordt met die der Verbene vergeleken. Voor eenige, jaren ontdekte men bij eenige dagvlinders een soortgelijke, zij het dan niet zoo sterke reuk, en steeds waren het de mannetjes, die deze eigenaardigheid bezaten. In andere landen bulten Europa schijnen echter nog meer welriekende vlinders voor de komen, want men heeft bij een bezoek aan Zuid-Afrika, onder de daar inheemsche vlindersoorten een groot aantal ontdekt, die een sterke en daarbij zeer aangename reuk verspreiden. In sommige gevallen deed deze denken aan bepaalde aromatische planten, namelijk aan vanille en chocolade, in andere ge vallen aan den reuk van verschillende bloemen. GROOTTE VAN HET HOOFD EN ARBEIDSVERMOGEN. De maatschappelijke emancipatie der vrouw heeft steeds .meer de aandacht ge vestigd op haar arbeidsvermogen en de physiologïsdhe grenzen van haar kunnen in het algemeen. Een Dultsoh geleerde heeft bij 70.000 personen hoofd- en go- zióhtsmetingen gedaan. Daaronder 'bevon den zich 46.000 (vrouwelijke) scholieren van Duitsohe, Zweedsche, Deensche, Hol- landsche, Belgische, Boheemsohe en Zwit- sersche scholen. De onderzoeking wees uit, dat de knapen overal grootere hoofden hadden dan de meisjes. Hij vond, dat de meisjes vanaf het negende leerjaar tot aan het einde van den schooltijd de knapen aan ge wicht en liohaamsgrootte overtroffen. On danks dat zijn haar hoofden steeds klei ner. Daar de meisjes eerder rijp zijn dan de jongens, zoo zullen zij vooral in deze Èeriode vaak betere prestaties verrichten, [eeft de man echter zijn volle rijpheid bereikt, dan overtreft hij de vrouw niet alleen aan lichaamsgewicht, maaif ook aan geestelijke kracht. Juist 1 Nu dient er uit een ander vaatje te worden getapt:.... Van Panama be- gliut de Viotoriel De victorie van ihet leven over den dood van de beschaving over de wildernis, van den dwingenden, georganiseerden mensohenwil over de on gebreidelde, zichzelf verterende natuur. Panama laten we ons juist uitdruk ken: de landengte van deze streek, waarbinnen besloten zijn de steden Colon en Panama-city, Catun, Balbao, Ancon en het Panama-kanaal dit Panama is niet meer West-Indië. Het is Amerika! West-Indië in den wezenlijken zin heb ben we achtergelaten voor eens en vooral, pardoes eni als een specimen van het oude en van het nieuwe tegelijk te Cartagena. In een klein half etmaal daar vandaan zijn we niet minder dan vier eeuwen vooruit gekomen. Nu zijn we in Amerika, modern Amerika. En de schemering van de „Nuevo Mundo" is overgegaan tot vollen dag. Hier is het oerland geweest, gelijk elders. En het is ontdekt geweest, gelijk elders. En 'het is halfslachtig geweest geslach ten lang, eeuwen lang, zooals heel de uit gebreidheid van de Indias Occidentalis nog halfslachtig is.... Maar dit deel is gegrepen, geschud, gerijflt, gecultiveerd, reeseerd, beschaafd en met alle overige leelen der beschavingswereld geiyk ge worden. Panama I Het ls geen West meer het is Amerika! Het ls geen Middel Ame rika het is Noord-AmerikaI Het is niet n brok van het werelddeel Amerika, ln den zin der geografische begrippen, om dat het aan den overkant van den Atlan- tischen Oceaan ligt. Het la een model- tfemeente van de Vereenigde Staten van Van Panama begint de Victorie!. Amerika, omdat het moraal en discipli nair, naar z'n vlag, maar ook en niet min der naar z'n strengen werkdag, z'n yzeren ernst en z'n meesterschap, z'n overwin ning op en z'n voorbeeldige onderdanig heid aan den Arbeid is lngeiyfd in alle waarachtigheid by de United States 1 Het is ziekeiyk geweest en onryp en het is volwassen geworden en gezond. Het is boven alle bedenkingen en zwakheden uit geklommen tot een kracht, die stéét tot een toorts, die licht over heel tro pisch Amerika tot een waarschuwing en een voorbeeld van wat kan en wat moet.Tot een beschaming voor de nog in zichzelf niet tot een besluit gekomen restl. Gelukgewenscht, Panama 1 Natuuriyk: Er liggen onmiskenbare sporen van de al-oude West. Want een maal behoorde 'het tot de onbekende, doch vaag vermoede gebieden, waarop zich de aandacht der vyftlende eeuwsohe ontdek kers richtte. Het werd in moeizame zee tochten gevonden als het overige land van West-Inidië. Ditmaal van twee kanten zelfs. Op de laatste van zyn historische reizen, in 1502, bereikte Oolumbus zelf de landengte en hy riep het uit tot het land van Óphirl Van de andere zyde werd de plek bereikt in 1518 door Vasco Nunez de Balbao de eerste blanke, die in de Stille Zuidzee kwam en vorderde tot dezelfde landengte van deze streek ln de buurt naimeiyk van de Baai, die hy San Miquel noeande. En het was niet de slechtste vondst in den West-Indisohen Archipel. Het bleek metterdaad het van goud overvloeiende vat van het overal gezochte Dorado en de voortrekkers noemden de streek Oastilia hanen-gevecht ou luoon. Wat er al niet met hoenders gebeurt. Luoon, de grootste der Phllipplinsche eilanden-groep en gelegen ln de Onlnee- sche zee ten Oosten van China, wordt eacht, ais de zuiverste diamant, welke ipaantche gelukzoekers ooit vonden. In hun handen evenwel is het onbebouwd gebleven, met uitzondering van eenige streken slechts. Toen de Spanjaard Juan de Saloedo in 1571 voor het eerst op de rivier Passlg verscheert, werd hot eiland bewoond door de Tagalen. Het valt echter moelUjk, Ja, bijna onmogeiyk, te bepalen of deze be woners Malelers, Arabieren of Hindoes van afkomst zyn. Evenals zoo vele andere volkeren be zitten de Tagalen een ongeimoene harts tocht voor het spel. In het byzonder voor hanengevechten en weddenschappen, die daaraan verbonden zyn. Men houdt er hanen op na, by dit volk, dl© door ver scheidene behaalde overwinningen zelfs een soort beroemdheid hebben vorkregen. „Men m'oet," zegt een ooggetuige, by dergelijke gelegenheden zien, hoe de hartstocht voor dit spel op dJe Ingevallen en ernstige gezichten geteekend staat, hoe deze zich rimpelen en plooien nl naar de opgewondenheid grootor wordt. Op onzen weg door Bidondo, trokken een twintigtal dergeiyke strijders of banen, die elkander verscheurden, onze aan dacht. De omstanders leverden ons onbe wust een karakteristiek studiemateriaal, door de oontrasten die op de verschil lende gezichten te zien waren. De beide eigenaars der,hanen moedigden elk zyn eigen kampvechter aan, en op hun gelaat, waarop de hartstocht voor het spel en hun ongerustheid over den afloop te lezen stond, wisselde zich beurtelings hoop of angst af. In de nabyheid van hen, die de wedden schap begonnen waren stonden vier Tagals, die biykbaar een levandig belang stelden ln dit kleine bloedige tooneel. De vertooning eindigde met den dood van een der beide kampvechters. 'De overwonnene was zijn haan kwyt en tien realen daaren boven, welke het beding uitmaakte van de weddenschap. Een enkele haan kan somtyds op deze manier het geluk vari een Ta gal uitmaken. Aan de soherpe sporen en de dapperheid ven een zoodanlgen stryd-haan, heeft het geheele gezin zyn bestaan, de vrouw daarenboven dikwijls glazen en gouden halssnoeren en de man zyn tabak te dan ken. Zulk een haan is dan ook het troetel kind van bet buisgezin; de Tagal acht heim hooger dan zyn "vrouw, dan zijn kinderen, hopger don al wat hij verder voor dier baars bezit. Hij liefkoost het dier elk oogenhlik; draagt het op zyn amm, b dat hy naar zyn zaken gaat, of dat b_ ©en bezoek brengt by zyn vrienden. Zijn haan is zyn sohat, zijn trouwe metgezel zyn gebieder, hy heeft aanspraak op zyn geheele leven zelfs en wordt beweend na zyn dood. Niet slechts op Luoon, doch ook by de bewoners van Manilla, een ander Philip- pynen-eiland, is die hartstocht voor het hanengevecht zoo sterk, dat het Spaansoho bewind vroeger, jaariyks een vTy panzlen- lyke schatting daarvan trok. Deze spelen zijn namelijk een soort van eigendom van het bewind geworden, welke voor deze vermaken zekere omsloten en geprivlll- eerde strydperken heeft laten aanleggen, uiten welke het^iiet geoorloofd is een hanengevecht te laten plaats hebben. Wanneer dan dit strydperk geopend 1a, moet elk deelnemer aan het gevecht, aan de deur een zekere schatting voor eiken haan betalen, dien hy. er binnen brengt, nameiyk een reaal (muntstuk) voor een haan, wanneer hij niet, en drie realen wanneer hy wel strijdt. Deze strijdperken worden steeds door een groote menigte kykers bezocht, en het gevecht met de grootste belangstel ling bijgewoond, niet slechts door de be langhebbende of de eigenaars der hanen, maar ook door de geheele verzamelde mensohengroep, welke zioh uit Manilla daarheen begeeft. HET LIEDJE VAN DE WEEK. de verrassing l Mijn vrouw las 's avonds ln de kranten Èr was restanten-uitverkoop, Omdat 't seizoen thans was geëindigd Moest alles weg, 't was spotgoedkoop. Natuurlijk ging zjj even kyken Tk hield imyn hart vast van de sohrlk, Boiaden is zij thuis gekomen Betalen echter.dat imoeat ik. Dat ls een persje voor oitroenen, En dat een schaaltje voor bonbons. Emaille pannen, kop en schotels, En dat zyn Fransche pantalons. Een mooie echt© zijden jumper, Een mantel van wol gabardien, Hoe vindt je nu deze zijden kousen Ach man, je imoest aie koopjes zien. En kijk deez' prachtjapon voor Zondags, En dezen hoed van 't laatst model, En dat oostuuin voor alle dagen Ky.k die pyama's van flanel. Hoe vindt je deze kanten doekjes, Die handschoenen van fyn glacé, Aoh zie toch eens dit mooi molièrtje, Vallen die koopjes jou niet mee? Dit is een stel voor ln imjjn kapsel Én dit een leeren portemonnaie, Ach zie die nagel-manicure, Kyk ln dien ring die pracht-camee. Hoe vindt je deze mooie hemden? En deze blouse van pure zy, Zeg, ruik eens deze eau de oologne, Zeg man, ben jy niet erg blij? Ik zal je straks de prijzen zeggen Van alles wat ik heb gekocht, Je zult verbaasd staan van die koopjes, Voor jou heb 'k ook wat uitgezocht. Want kijk eens mannle wat ik meebreng Dat is voor jou, myn lieve vent, Het is 'n gebreid echt zyden dasje En spot; het kost maar vyftlen oentl M. Degen. del Oro „Het Gouden Castilie". Niet ten onrechte. Het goud lag er in waarheid voor het oprapen. Men speelde er met de brokken. De Indiaansche vis- schers in de baai hadden klompen van dit edelmetaal als ballast aan hun netten. en nederzettingen en verzamelde in deze streken, als pionier voor zyn opvolgers, het beroemde goud voor de „Zilvervloten". Hjj werd de stichter, omdat de overvloed en het groote nut van de streek hem aan greep. Hy riep z'n bewondering luide Vasco de Balbao haastte zich het land zooyer het oog reikte en met alle zeeën daaraan verbonden" plechtig voor hel machtige Spanje te onteigenen. Hy ves tigde er zioh, schiep er Panama trok als eerste blanke over de geheel© land engte, bouwde schepen, kerken, bruggen uit.... De goudzoekers stroomden toei Het nabygelegen en zoo juist gestichte Cartagena werd geharnast tot de opslag plaats, het punt van samenkomst en de uitvoerhaven dep onder Spaansch regiem verworven schatten. Maar de landengte van Panama met haar stroomen, haar Tol? Nooit Hoekje. HET NIEUWE HEEFT ALTIJD WAARDE „Ik boud maar wat lk heb, dat nieuwe, 'k gruw er van!" Goed, gruw; maar zeg, wat hebt ge dan?" De Geneatet. „Al dat nieuwe gedoe, ik moet er niets van hebben". Met een zekere min achting wordt het dageiyks gezegd. Nieu we denkbeelden zhn in veler oogen altyd dwaas, onzuiver of onzedeiyk. De dragers van die nieuwe ideeën zyn op zyn minst anme krankzinnigen. „Zielig", zeggen de behoudenen, Nieuwe z%'dwaas en verkeerd, misschien zyn v.„ dragers van die denkbeelden op hot ver keerde spoor. Maar zyn de oude ideeën, waaraan sommigen van ons zoo trouw ver knocht zyn, dan zoo goed, zoo waardevol gebleken? Hebben ze ons verlangen naar beter, naar hooger volkomen bevredigd? Zouden we niet graag meer weten, verder gaan? Misschien ïykt het nieuwe U een achteruitgang. Maar dat is 't in geen ge val. 't Kan een overgangs-fase zyn met al de gebruikeiyke excessen, 't kan een zijpaadje zyn. Maar loopt gy dat zypaadje af en keert ge ten laatste weer op den grooten weg terug, dan zult ge zien, dat Ï;e toch wat verder bent gekomen. Ge hebt n ieder geval gewonnen aan ervaring, ge zyt wyzer geworden en Uw gedachten- leven heeft zich verdiept. Het nieuwe met een schouderophalen afwyzen is dom. Hoe dwaas 't ook lijkt, 't heeft toch iets „nieuws" te brengen. Het ie een bewys, dat er gedaoht en gezooht wordt in deze wereld. De resultaten, hoe poover ook, zyn het bekyken wel waard. Nieuwe denk beelden overvallen ons Immers zoo maar niet, ze hebben een ondergrond van willen van verlangen en hoop. Hebt ge in Uw eigen, oude Ideeën zoo ze al neelemaal van zijn! Alles gevonden, wat ge be geert? Vindt ge de bestaande moraal, de wetten, de maatsohappy zoo Ideaal? Is er een godsdienst die U heelemaal be vredigt? Misschien, dat een oppervlak kig mensch, Iemand die nog nooit iets dieper heeft nagedacht, hier „Ja" op ant woordt. Maar ieder demcend mensch ls onbevredigd, verlangt naar meer kennis, naar imeer llóht Hij zal het nieuwe, dat andere zoekenden gevonden hebben, gretig aangrijpen en net op zyn beurt onderzoeken. Veel zaldan waardeloos biykeri. Maar de kern ervan is altyd waar devol. Want de kern ls vernieuwing. Ge loof niet, dat er een heele groep menschcn plotseling „gek" ls geworden of U voor den mal wilt houden. Hun dAlcbeelden en uitingen komen U alleen zoo dwaas voor, omdat ze U rtog vreemd zyn. Onderzoek ze eens grondig. En ge zult er veel ln terug vinden van wat ge zelf voelt en ver langt. Het oude is tooh niet zoo ideaal ge bleken. Probeer het eens met het nieuwe. Het heeft U in ieder geval iets te geven. Misschien kunt ge met het nieuwe het oude aanvullen. Dr. JOS. DE OOCK. (Nadruk verboden.) Voor de lezers van ons blad geeft onze psychologische medewerker Dr, Jos. de Cock, van Merlenstraat 120, 's-Graven« hago gratis zielkundige adviezen, o.m. over de wyze waarop «y hun geest kun nen verfrissohen en hun wilskracht en energie kunnen versterken. De vragen worden geregeld in dit blad behandeld. Moohten de beantwoordingen te uitvoerig worden dan direot sohrlfte- iyk aan de aanvragers. „Maar Bet, wat ls dat nu, daar vindt mijnheer een haarspeld in het vleesoh." „O, mevrouw, neemt u ane niet kwaiyk. Toen ik in het vleesoh prikte, om te zien of het gaar was, heb ik vergeten dat ding er weer uit be halen." moerassen en haar versteeningen, was de vindplaats de werkeiyk gouden voor raadschuur. En het waren de transporten van de hier verzamelde schabten, wier faam be roering, yver en begeerte schiepen onder de volken van het oude Europa en waarop eertyds Plet Hein en alle overige West- Indië-vaarders zoo hevig aasden.... Van heel deze zwaar bewogen en roem ruchte periode liggen er de sporen. In Panama City staan de verweerde ruinen uit den Spaansohen tyd en heeten er de straten Avenida of Calle en de pleinen Plaza. In Colon liggen tot een museum- bezit in een prieel de oude, diep van roest ingevreten ankers, die Columbus er in de Golf verloor.... En natuuriyk: Overal in 'het rond demonstreeren de symptomen van de plek onder de zon, waarop de landengte van t Panama ligt. Het aspect is tropisch als overal. Voor de modern gebouwde hotels staan ryzige palmen inplaats van pla tanen. Langs den openbaren weg in Chris- tobal plukte ik onrijpe bananen zoo maar voor de vuist weg op manshoogte van de boomen geiyk<men hier 'n wllgetakje aftrekt.... De zon brandt er onafgebro ken en inplaats van een voddenkoopman of een groenteventer zwerft er een kleur ling door de straten met 'n krakend vehi kel vol groene, versoh rijpe oooosnoten. Waarvan hy er een grijpt, met 't slag zwaard opent en melk au naturel tot een verfrissohing den voorbyganger te koop biedt.Er zyn negers en negerinnen, vergoorde woningen en hokken vol brui ne kinderen. Er zyn woonstraten in het oude Cristobal, waar de levensbehoeften in dageiyksche markt over het trottoir te koop liggen. Er is geschreeuw aan de ka den en> er is veel koelie-werkvolk.... Ongetwyfeld er ligt op het andere schilderij een toets van zuiver tropical country. De kleurlingen-typen en rasver schillen zyn er niet minder dan op Tri- ■HMl 't Juttertje 408. (AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN). Panama. De ruines van de stad Oud-Panama, in 1671 verwoest, door den boekanier Morgan en zyn bende. De ruïne van de Cathadraal.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1929 | | pagina 7