T
ESONA
TWEEDE EN LAATSTE BLAD
STADSNIEUWS
VAN DINSDAG 4 MAART 1930
JUBILEUMTOURNEE WILLY DERBY Evenals zijn voorgangers is ook dit
GEMEENTERAAD.
Werktijdenbesluit en
Winkelsluiting.
Nu en voorheen.
Bij Kon. besluit van 27 Februari is aan
mr. A. H. D. F. Essers, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend uit zijn betrek
king van fiscaal-plaatsvervanger bij den
Krijgsraad in de directie der Marine te
Willemsoord.
SPAARBANK ST. ANTONIUS VAN
PADUA.
Bovengenoemde spaarbank hield gister
avond baar jaarvergadering in den R.K.
Volksbond.
De heer P. Luyckx, welke voor de le
maal als voorzitter de vergadering leidde,
opende deze en sprak er zijn waardeering
over uit, dat er zooveel inleggers aan
wezig waren. Spr. bracht een hartelijk
woord van hulde aan den afgetreden
adviseur, kapelaan De Groot, en stelde
voor aan henk nog een schrijven van
dank te richten voor al hetgeen hij voor
de spaarbank had verricht, wat met
applaus werd goedgevonden. Tevens riep
spr. den nieuwen adviseur, kapelaan
Heemskerk, het welkom toe en hoopte
'op een hartelijke samenwerking. Verder
memoreerde de voorzitter nog het ver
trek van den heer Van Breda, die 80 jaar
bestuurslid, waarvan vele jaren voorzitter,
van de spaarbank is geweest en veel
heeft gedaan voor deze Instelling.
Op verzoek van den heen Van Breda
werd dank gebraoht aan de inleggers
voor het aangeboden cadeau bij zijn ver
trek naar Bovenkarspel. Ten slotte riep
de nieuwe voorzitter de clementie in van
de vergadering, daar hij nog geen ge
tegenheid had gehad eloh voldoende in
de zaken van de spaarbank ln te werken.
De notulen werden hierna voorgelezen
en onder dank goedgekeurd.
Hierna was het woord aan den Pen
ningmeester. Uit diens verslag stippen
wij aan, dat het saldo-tegoed op 1 Jan.
1980 bedroeg f 216.211.86 of ruim f 87.842
meer dan vorig jaar. Het reservefonds
was f 80.010.89 en de uitgeke.erde rente
over 1929 f ,8.798.76 (4°/0 kon over het
afgesloten boekjaar aan de inleggers
worden uitgekeerd). Ingelegd was over
1929 f 122.814.54en terugbetaald f92.596.77.
Het aantal in omloop zijnde boekjes was
6tj2, dat is 60 meer dan vorig jaar.
Nadat nog eenige inlichtingen waren
beantwoord, werd het verslag onder dank
goedgekeurd, terwijl de Oommissie van
Verificateurs mededeelde, alles in uit
stekende orde te hebben bevonden.
Als leden van de Commissie van Ve
rificateurs werden voor dit boekjaar be
noemd Mej. Van Breda en de heeren
M. S. Kolster en C. Mahieu.
Door den Voorzitter werd medegedeeld,
dat spaarbusjes waren aangeschaft en
deze gratis beschikbaar werden gesteld.
Verder memoreerde de Voorzitter nog
eens het 30-jarig bestaan van de Spaar
bank in 1929 herdacht en wees er
op, dat zij gedurende die reeks van jaren
getoond heeft, het vertrouwen van de
inleggers ten volle waard te zijn. Hij
riep de inleggers op om propaganda te
maken voor hun Spaarbank.
Ook werd nog medegedeeld, dat bij de
Spaarbank gelegenheid bestaat om be
lasting te betalen.
Bij de rondvraag maakte de adviseur
van de gelegenheid gebruik om dank te
brengen voor de woorden van welkom,
door den voorzitter tot hem gericht.
De aandacht werd gevestigd op het
moeilijke afdragen van de spaarpenningen
omdat het op de Zaterdagavonden soms
te druk is en er spaarders zijn, die dan
wegens het drukke bezoek weer weggaan.
Wordt gevraagd om daarin verandering
te brengen, door er bijv. nog een loket
bij te openen of er nog een avond van
inbreng bij te nemen. De Voorzitter zegt
toe, deze zaak zoo spoedig mogelijk bij
het bestuur aanhangig te maken.
Ten slotte werd nog gevraagd om meer
reclame voor de Spaarbank te maken.
Niets meer aan de orde zijnde, werd
de vergadering met een woord van dank
voor de goede opkomst gesloten.
OVERHANDIGING HERDENKINGS
ALBUM A. G. A. VERSTEGEN.
Zaterdagmiddag met den trein vair 4.19
vertrokken mevr. BorkertJetten en de
heer M. Noest, in opdracht van de bestu
ren der diverse Heldersche corporaties,
naar Zaandam, ter overhandiging, aan
den heer Verstegen te Koog a. d. Zaan
van het album, dat hem werd aangeboden
als blijk van waardeering en erkentelijk
heid voor wat hij in de jaren van zijn ver
blijf alhier, voor de arbeidersbeweging
heeft gedaan.
Met het oog op den gezondheidstoestand
van den heer Verstegen, geschiedde de
overhandiging in alle stilte en was alle
officieel vertoon achterwege gebleven. De
heer Verstegen was zeer onder den in
druk.
INSTITUUT VOOR
ARBEIDERSONTWIKKELING.
Blijkens eene advertentie in dit blad
spreekt Ir. Gorter, Directeur van het Vei
ligheidsmuseum te Amsterdam, morgen
avond 8 uur in het Marine-Bondsgebouw
over „Veiligheid en Productie".
Voor velen van ons is het van groot
praktisch belang te weten hoe wij ons het
beste beveiligen tegen de gevaren, die ons
bedreigen door electriciteit, machines,
enz. Daar de spreker ongetwijfeld een der
meest bevoegde deskundigen is op dit ge
bied en de lezing door lichtbeelden wordt
verduidelijkt, is het dus wel van belang,
deze bijeenkomst bij te wonen.
boekje weer een Wtstekende propaganda
Men schrijft ons: voor het bekende Gazelle-Rijwiel,
De vooral in Den Helder zoo geliefde Wij voegen hieraan toe, dat als ver
en populaire radio- en grammofoonzanger i tegenwoordiger voor deze plaats optreedt
Willy Derby, gaat zijn 15-jarig jubileum IE. N. Heiligenberg, Keizerstraat 112.
vieren en zal Woensdag 12 Maart a.s. in
Casino met zijn gezelschap een specialen!
vrooljjken avond geven ter gelegenheid
van zjjn 15-jarige tooneelloopbaan. Wi;
zijn er van overtuigd dat het Heldersche
publiek hem enthousiast ontvangen zal en
hopen dat Casino te klein zal blijken te
zijn om al zijn vrienden en kennissen te
bevatten,
Vooral hij het volk wist hij op het too-
neel de goede snaar aan roeren, daar hi;
de psyche van de menschen zoo goed be
greep.
Voor een groot deel ook heeft hij zijn
populariteit te danken aan de grammo
foon en radio. Iedere grammofoonbezitter
beeft toch zeer zeker platen van Derby
in huis en iederen keer bij, zjjn optreden
voor de radio ontvangt hij tallooze brie
ven van bewonderaars-luistervinken, die
hij een genoegelijk uurtje bezorgd heeft.
In het begin van dit jaar heeft hij een
tournée gemaakt door Holland en waren
in iedere stad de schouwburgen bespro
ken, uitverkocht, hetgeen op zichzelf al
bewijst wat een groote attractie deze hu
morist voor het publiek is.
In Den Helder wordt een comité
vormd om Derby feestelijk te ontvangen
Hieronder geven wij nog een persuit
treksel van het Noord-Hollandsch Dag
blad over zijn optreden te Alkmaar.
,Een wonderlijk .goed kenner van
de volkspsyche, deze zanger. Met wat een
virtuositeit weet hij alle aoooorden aan te
slaan die in de volksziel zoo spoedig tril
len; het gevoelig bezingen van de „Moe
der" en „Moederliefde" in velerlei varia
ties („Hallo Bandóengl") om dan weer
plotseling in echt Hollandsoha humor los
te barsten. Kortom er is volop genoten'
NIEUW NED. OPERETTE
GEZELSCHAP WALSDROOM.
Men sohrijft ons:
Dit in ons land zoo goed aangeschreven
Operettegezelschap zal a.s. Zondag In
Casino een. uitnemende opvoering geven
van de zoo bekende en steeds mooie
operette Walsdroom (Walzertraum). Het
gezelschap bestaat uit prima krachten, o.a
ook de populaire August Kiehl, die met
dit ensemble zijn 55-jarig jubileum vierde.
Waar het oorspronkelijk in de bedoeling
heeft gelegen een opvoering te geven
van „De klokken van Oornevllle" met
Aug. Kiehl in de rol van Gaspard, vond de
Casino-directie het heter nu de operette
reeds onlangs voor een tjokvolle zaal door
de Zangver. „Harmonie" werd gegeven
de schitterende operette „Walsdroom" te
doen opvoeren, waarin ook Aug. Kiehl de
komische hoofdrol vervult. Wh komen
hier nader op terug.
HET SPINNEWIEL.
Blijkens advertentie in dit nummer
geeft de tooneelver. „Excelsior" Zaterdag
in Casino een1 opvoering van bovengen,
stuk.
„Het Spinnewiel" is de naam van een
stoomweverij, waarvan de familie Hout
man, bestaande uit een zeer conservatie
ve moeder en een dito zoon, eigenares is.
Mevrouw Houtman en Willem staan,
wat karakter en levensopvatting betreft,
lijnrecht tegenover den jongeren zoon
Piet, die in Delft heeft gestudeerd aan de
Technische Hoogesohool.
Het is een vlot geschreven stuk, met
een goede sociale strekking.
De Nw. HaarL Ort. schrijft:
Het stuk sloeg in bij het publiek. Met
spanning werden verschillende bedrijven
gevolgd en een luid applaus na elk bedrijf
bewees den auteur, die zelf op de uitvoe
ring tegenwoordig was, dat zijn werk suc
ces had.
Oprechte Haarlemsche Courant:
De vier bedrijven, vaak goed geschre
ven en prachtig gespeeld, hielden voort
durend de aandacht van het publiek bezig,
De heer Stoutenbeek heeft ongetwijfeld
een goed stuk werk geleverd, hopen we
voor hem, dat „Het Spinnewiel" dikwijls
zal draaien.
EEN VECHTPARTIJ.
Zaterdagavond, na de sluiting van de
Marine-cantine, had een vechtpartij plaats
tusschen eenige aangeschoten personen.
Een daarvan liep een hevige slag op met
een bierflestih en moest zich in het hos
pitaal laten verbinden, daar bij tamelijk
ernstige verwondingen aan het hoofd had.
„DE GAZELLE ALS REDDER".
Wanneer een'schrijver en een teeke
naar, beiden van gevestigde reputatie,
samenwerkten om iets te vertellen van
een artikel, dat zich eveneens in een uit
stekende reputatie mag verheugen, dan
kan het wel haast niet anders, of er moet
iets héél goeds voor den dag komen.
Dit is dan ook het geval met de uitgave
van het propaganda-boekje, dat de be
kende Gazelle RJjwielfabriek te Dieren
dit jaar uitgeeft, en waarin wordt ver
haald, hoe de „Gazelle" aan twee pro
fessoren, die in de wildernis den kanni
balen in handen vielen en op het punt
stonden te worden opgepeuzeld, het leven
redde.
De tekst, die in dichtvorm is geschre
ven, wordt verlevendigd door allergees
tigste teekeningen, en waar ook de druk
ker voor een keurige uitvoering zorg
droeg, zal deze nieuwe Gazelle-uitgave
haar weg zeker wel vinden.
TELEFOON 45
het vlugste en beste adres voor
AL UW VERZENDINGEN.
ONBESTELBARE BRIEVEN EN
BRIEFKAARTEN
waarvan afzenders onbekend
zfjn. 2e helft Februari 1930.
Brieven binnenland:
1. N.V. Olanda, Amsterdam.
2. N.V. Olanda, Amsterdam.
3. N.V. Olanda, Amsterdam.
4. Rijnders, L., Rotterdam.
Briefkaarten binnenland:
5. v. d. Linde, S., Schellingwoude.
6. Osinga, G., Amsterdam.
7. Stuivezand, J., Den Haag.
Brieven buitenland:
8. Clayman, M., Londen.
9. Dale en Co., Lancaster.
Kotter Zeevaartschool
B. en W. schrijven aan den Raad:
Zooals uwe vergadering bekend zal zijn,
is sedert eenige jaren een voormalige
loodskotter door het Rijk in bruikleen af
gestaan aan de Zeevaartschool alhier, ten
behoeve van het maken van oefenings-
toohten door de leerlingen dier school.
Thans bericht de Minister van Defensie
ons, dat sedert eenigen, tijd van Rijkswege
wordt overgegaan tot verkoop van zeil
schepen van den loodsdienst.
In verband met de voortdurende
vraag naar deze schepen, is de Minister
alleen bereid de bruikleen van bovenbe
doelden kotter te continueeren, indien een
nader overeen te komen jaarlijksche ver
goeding wordt betaald, terwijl de gemeente
verder in de gedegenheid wordt gesteld
het vaartuig aan te koopen.
Uit het bij de stukken gevoegde advies
van den Directeur der Zeevaartschool
blijkt, dat de kotter niet aan de destijds
gekoesterde verwachtingen heeft beant
woord. Voor het sloepen van het vaartuig
door nauwe vaargeulen of bjj tegenwind
mist men do besolfikklng over een motor
boot van voldoende capaciteit, terwijl de
diepgang het varen bezuiden de lijn Mars
diep-Stavoren onmogelijk maakt.
De Inspecteur van het Nijverheidson
derwijs, wiens advies hier eveneens wordt
overgelegd, deelt deze .bezwaren en vindt
het vaartuig bovendien te zwaar om te
hanteeren voor jongens eemer Zeevaart
school.
Hierbij komt nog, dat de reeds langer
aanhangige plannen, om voor alle Zee
vaartscholen gemeenschappelijk de be
schikking te hebben over een alleszins
doelmatig oefeninggvaaituig, vasteren
vorm aannemen.
Onder deze omstandigheden achten wü
een 'hoogere uitgave voor het vaartuig niet
gerechtvaardigd, waarom wij u meenen te
moeten' voorstellen den kotter wederom
ter beschikking van' het Rijk te stellen op
een nader door den Minister van Defensie
te bepalen tijdstip.
B. en W. teeltenen hierbij aan, dat de
Commissie van Bijstand1 voor het onder
wijs zich, hoewel noode, met dit voorstel
kan vereenigen.
„Hier heb je een zoen," zei een onder
officier tot een meisje.
„En hier heb je mijn band!" antwoord
de het meisje en de sergeant kreeg er een
die raak was.
Wij ontvangen van deskundige zijde,
n.1. van den heer F. L. van der Leeuw,
redacteur van het Alg. Weekblad „de
Middenstandsbond", onderstaande bijdra
ge inzake de winkelsluiting. De schrij
ver mag op dit terrein als deskundige
worden beschouwd, aangezien hij de
samensteller is van een „Hand
leiding voor de regel'ing van den
arbeid in winkels" met een uitvoerige toe
lichting tot de Arbeid8wet-1919, het
Werktijdenbesluit voor winkels, het Ar
beidsbesluit 1920 enz., in opdracht van
den Kon. Nederl Middenstandsbond ge
schreven, een geschriftje dat een goede
pers had en waarvoor de schr. zelfs een
compliment mocht ontvangen van den
'Dir.-Gen. voor den Arbeid.
Bestaat er behoefte aan een
aanvullende gemeentelijke slul-
tlngsregellng?
Nu de Gemeenteraad zich bezig houdt
met de vele adressen van belanghebben
den bij de winkelsluiting, welke bun ont
staan danken aan de actie van de organi
saties van handels- en kantoorbedienden,
die ijveren voor een gemeentelijke win
kelsluitingsregeling, aanpassend aan het
op 1 Januari j.1. ingevoerde Werktijden
besluit voor Winkels, is deze kwestie van
zoodanige actualiteit, dat wij te dezer
plaatse de vraag willen bespreken, of er
aan dit ingrijpen van den localen wetge
ver behoefte bestaat.
De verlangens van de personeelsbonden
komen neer op:
le. een verplichte (middag-) sluiting op
een dag der week en wel na 1 uur 's mid
dags;
2e. vervroeging van het bestaande slui
tingsuur.
De verplichte middagsluiting wordt
verdedigd op grond van de overweging,
dat een vrije middag, waarbij de avond
aansluit in den regel voor de bedienden
meer waarde heeft dan een vrijen morgen
(tot 1 uur 'smiddags);
dat de winkelbedienden dan toch, even
als do arbeiders in fabrieken, werkplaat
sen en vele andere ondernemingen, een
vrijen middag verkrijgen, al is het dan
uiteraard niet den Zaterdagmiddag;
dat de oontrole op de naleving van het
Werktijdenbesluit vergemakkelijkt wordt,
indien de winkels op uniforme tijdstippen
geslopen worden;
dat door zoodanige regeling; ook de
winkeliers eens op een geschikt tijdstip
vrijen tijd voor rust en ontspanning ver
krijgen.
De beide laatstgenoemde argumenten
worden vrijwel onveranderd aangevoerd
ter verdediging van de vervroeging van
het gewone sluitingsuur.
De bevoegdheid der gemeente
besturen.
De vraag, of de gemeenteraad bevoegd
is om een verplichte middagsluiting in
het leven te roepen, is indertijd door de
Alg. Winkeliers-Vereeniging te Amster
dam aan den Minister van Arbeid, Han
del en Nijverheid voorgelegd, die van
meening bleek, dat een dergelijke veror
dening mede gelet op in verschillende
gemeenten reeds bestaande en verbin
dend geachte ZondagssluitingsTegelingen
binnen het kader blijft van art 135 der
Gemeentewet
Dit antwoord van den Minister zal on
getwijfeld velen de gewenschte ophelde
ring nebben gegeven. Daarnevens zouden
wü nog willen wijzen op art. 99 der Ar
beidswet 1919, luidende:
„Gemeentelüke verordeningen op de
sluiting van winkels en koffiehuizen wor
den geaoht te vallen buiten het onder
werp, in deze wet geregeld".
Dit artikel is speciaal in de wet gebracht
om mogelljken twijfel aan de rechtsgeldig
heid der bedoelde plaatselfike regelingen
uit te sluiten. De gemeentelijke wetgever
heeft dus, binnen de grenzen der Gemeen
tewet, ook ingevolgf genoemd artikel der
Arbeidswet recht tot ingrijpen op dit ter
rein.
Dat men nochtans in het ontwerp-Win
kelsluitingswet de bevoegdheid der ge
meentebesturen tia.v. den halver^ vrijen
dag uitdrukkelijk heeft opgenomen, zou
inderdaad kunnen doen twijfelen, doch na
voormelde toelichtingen van den Minister
zelf mag men aannemen, dat de wetgever
eens erg nauwgezet en volledig heeft wil
len zün en daarom deze bevoegdheid nog
eens heeft vastgelegd.
Ook Gombault („Communaal Straf-
reoht") zegt ten aanzien van artikel 99 der
Arbeidswet, „dat de wet zelve aan derge-
lüke plaatselijke verordeningen het leven
en voorbestaan heeft gewaarborgd".
Nochtans zou men kunnen opmerken,
dat deze interpretatie een algemeens is en
in dit geval ook gelet moet worden op het
Arrest van den Hoogen Raad van 25
Maart 1912 (W.B.A. no. 3312), waarin o.m.
wordt overwogen, dat een verordening,
welke de grenzen van het gemeentehjk
belang zou overschrijden, bindende kracht
mist. „Door geen wettelü'k voorschrift is
de rechterlüke macht ontheven van de
verplichting om buiten toepassing te laten
de verordening, die treedt in eene regeling
van de bijzondere belangen der ingezete
nen".
Zooals uit het navolgende zal blü'ken,
vindt het verlangen van de personeels
bonden bü groote groepen tegenkanting
en vloeit uit de argumentatie in de be
wuste adressen zelfs voort, dat persoonlij
ke c.q. groepsbelangen hier primeeren
boven al het andere („meer hebben" aan
een vrijen middag). Uit hetgeen in vele
plaatsen zich te dezer zake heeft afge
speeld blijkt wel, dat een middagsluiting
noch bij het overgroote deel van het pu
bliek noch bü de meerderheid der winke
liers instemming heeft kunnen verwerven,
terwül in verscheidene gemeenten, waar
deze zaak reeds aan de orde was, het Col
lege van B. en W., afwüzend prae-advies
uitbracht, mede op grond van de overwe
ging, dat het algemeen gemeentebelang er
eerder door geschaad dan gediend zou
worden.
Men kan dus vaststellen, dat onder de
tegenwoordige omstandigheden het ver
zoek der personeelsbonden een bijzonder
en niet een algemeen belanlg betreft, zoo
dat het toch op z'n minst twüfelachtig
moet worden genoemd, of een verordening,
welke daarvan uitgaat, op grond van voor
meld arrest van den Hoogen Raad niet
buiten toepassing gelaen moet worden.
Wü willen er nadrukkelijk op wüzen,
dat de Minister van Arbeid indertijd bij
zün uitspraak in deze zich op algemeen
standpunt heeft gesteld, doch zich niet
uitgelaten heeft over de rechtsgeldigheid
onder bijzondere omstandigheden, n.1.
wanneer een groote groep der burgerij
zich door zoo'n verordening in haar be
langen geschaad acht.
Intusschen wordt de kwestie der ver
bindbaarheid, hoewel van beteekenis,
eerst actueel, wanneer de verordening er
eenmaal-is. En wü laten haar nu verder
rusten, ook omdat wü op nader te noemen
gronden niet kunnen aannemen, dat zij
zal tot stand komen. In geen enkele ge
meente des lands is dit voor zoover ons
bekend nog het geval geweest; büna
overal hebben de ooileges van B. en W.
zelfs de aanneming ontraden.
Is deze regeling urgent?
Deze vraag hebben reeds vele gemeen
tebesturen en organisaties zich voorge
legd en over 't algemeen ontkennend be
antwoord. Men komt namelük tot de con
clusie welke ook de onze is dat men
gerust de behandeling van het wetsont
werp op de Winkelsluiting kan afwachten
(waarmede over enkele dagen een aan
vang wordt gemaakt) en waarin de ge-
heele materie geregeld wordt. Het ware
monnikenwerk om overhaast wüzigingen
en aanvullingen in een plaatselüke veror
dening aan te brengen, welke over enkele
maanden toch komt te vervallen, omdat
dan de Rükswet in werking zal zijn. Inge-
wüden meenen, dat de inwerkingtreding
wel op 1 Januari 1931 zal worden gesteld.
Alleen op grond hiervan zouden wü
reeds den gemeenteraad willen aanbeve
len een afwachtende houding aan te
nemen.
Daarvoor pleit echter nog een andere
overweging, n.1. deze, dat het uitermate
gewenscht moet worden geacht eerst eens
af te wachten,, hoe het Werktüdenbesluit
voor Winkels in de praktijk werkt en wel
ke behoeften zich deswege voordoen. Dit
geldt vooral de vervroeging van het slui
tingsuur en volkomen terecht hebben o.a.
de Commissies voor de Strafverordenin
gen te Amsterdam en 's-Gravenhage ge
adviseerd de zaak eerst nog eens aan te
zien, welk standpunt ook is ingenomen
door de Gemeenteraden van Apeldoorn,
Wij geven hierboven een overzicht van het nieuwe pand der firma
H. Spruit tegenover het tegenwoordige gelegen. Ter vergeüjking
nemen wü hieronder een photo op van den toestand zooals die vóór
dien tijd was. Vooral de doodloopende punt, waarin het oude per-
eeel uitliep, is door den heer van der Leek bü dit nieuwe gebouw
bizonder gelukkig opgelost.
