T
ESONA
TWEEDE EN LAATSTE BLAD
STADSNIEUWS
VAN DONDERDAG 6 MAART 1930
de meest regelmatige en vlugste
dienst op ALKMAAR en A'DAM.
Het Zoölogisch station.
De oudjes in liet tetuis voor Ouden
van Dagen in de Jan in 't Veltstraat zijn
verrast geworden door een zending heer
lijke worst.
Den goeden gever onzen harteljjken
dank.
27 Februari slaagde voor het examen
3e stuurman groote vaart onze stadge
noot de heer H. Burger.
Den 3en Maart slaagde te Batavia
voor 2e officier groote stoomvaart, onze
vroegere stadgenoot de heer W. Bakker.
N. V. ZEEBAD HUISDUINEN.
Met ingang van April e.k. is benoemd
tot bedrijfsleider bij de N. V. Zeebad
Huisduinen de heer J. C. Duinker te Den
Haag.
DE INDISCHE MAIL.
Morgen ln ons land.
In aansluiting op het 'heden te Marseille
aankomende mailschip „InsuLmde", ver
trekt de speciale trein met de mail en pas
sagiers om 15.25 uur van Marseille; aan
komst morgen om 14.02 te Den Haag
H.S.M.
INDIENSTSTELLING VLIEGKAMP
„DE MOK".
Gisterenmorgen, bij het mooist denk
bare lenteweer, is het vliegkamp „De
Mok" weder in dienst gesteld, een feit,
dat voor 't publiek ook niet onopgemerkt
is gepasseerd, daar een vijftal W. A.-
vliegtuigpn paradeerden boven de direc
tie en de stad.
Van het vliegkamp „De Kooy" ver
trokken een vijftal verkenners en drie
Z-toestellen voor een wederbegroeting,
zoodat op dezen schoonen morgen de lucht
vol was van motorgedaver.
HR. MS. „WITTE DE WITH" ZAL DE
„HERTOG HENDRIK" AFLOSSEN.
Hr. Ma torpedobootjager „Witte te
With" zal uiterlijk 1 April as. naar
West-Indië vertrekken ter aflossing van
Hr. Ma pantsersohip „Hertog Hendrik".
Na aankomst van den torpedojager in
Curagao zal het pantserschip naar Neder
land torugk-i xen.
VLIEGTUIG GEVALLEN.
Dinsdagmiddag is een Fokker lange
afstandverkenner van „de Kooij"; in
Anna Paulowna gevallen.
Het vliegtuig, dat bemand was met den
reserve le luitenant de Mpl en den ma
rinier le klasse Wouda, werd door de
mist overvallen en bij het zoeken naar
een landingsplaats, gleed het op een
hoogte van 10 meter af.
Het toestel werd vernield, een der in
zittenden sloeg met zijn hoofd tegen den
mitrailleur, waardoor hij Licht gewond
werd.
„BLANK EN BRUIN."
Dinsdagavond voerde de Heldersche
Tooneelvereeniging „Tavenu''het tooneel-
spel «Blank en Bruin* op, van Maresco
Marisini. De aanwezigen hebben weer
eens kunnen genieten van het beschaafde
spel van deze dilettantenvereeniging.
Het stuk behandelt den ouden strijd en
haat tussche» de blanken en de inlanders
en Indo's en het gaf den medespelenden
ruimschoots gelegenheid om zich van
hun beste zijde te laten kennen.
Het stuk bestond uit drie acten en in
elke acte werd een culminaliepunt be
reikt waarop Imt spel op hoog peil stond.
Het is een verhaal van een Indisch amb
tenaar, die onder invloed staat van een
hooger geplaatste en onder dien invloed
zich aan corruptie schuldig maakt, en
tenslotte door een van het ras, dat door
hem geminacht wordt, wordt ontmaskerd.
De heer J. M. Ekkers vervulde de rol
v&n dezen Indischen ambtenaar, Kees
Potters, controleur van het Binnenlandsch
Pestuur. Zijn spel was door het geheele
stuk zeer goed, vooral in de laatste acte,
als zijn handelingen ontdekt zijn en hij
zich tracht te onttrekken aan den slech
ten invloed, was hij op zijn best.
De heer J H. Wijker, een beproefde misverstanden, die
kracht, vervulde op prachtige wijze de rezen; men dacht,
ro'l van den Indo, van den man van het
gesmade ras.
Hij neemt het op voor dat ras, tegen
over de blanken en schaamt zich zijn
afkomst niet.
Mooi en gevoelvol was zijn spel in de
laatste acte.
Door wraakgedachten verblind wil hij
zich wreken op de blanken, die ^ij heeft
.ontmaskerd, de rassenhaat van eeuwen
komt naar boven, doch hij weet dezen
haat te overwinnen.
Sommigen zullen het wel wat zwaar op
de hand hebben gevonden, het kon ons
echter wel voldoen, het was goed drama
tisch spel.
De dames SchellingerPasman en
Dijkshoorn- Thieman hebben ook een
groot aandeel in het succes van den
avond gehad. Zoowel individueel als ln
hun samenspel waren zij goed, mevrouw
Schellinger—Pasman als vrouw van den
Indischen ambtenaar, en mevrouw Dijks
hoornThieman als de nicht,die met een
ander oog, dan haar neef, den Indiër
beziet, ln hem meer een mensch ziet,
soms gelijkwaardig en vaak beter dan
een blanke.
Vooral ln haar samenspel met den heer
v\ ijker was zij ook uitstekend.
De heer Mol, dien wjj voor het eerst
zagen optreden,vervulde de rol van Hamel,
de Assistent-Resident, die zijn onderge
schikte geheel in zijn macht heeft.
Zoo'n rol is eigenlijk nooit erg aange
naam om te spelen. De heer Mol ver
vulde zijn partij echter naar behooren en
„gaf goed sterk spel te zien. Nu rest nog
me j. T. Kreuger als Simon, de Inlandsche
buisjongen (op het tooneel kan dat) die
een beetje zwijgende rol vervulde.
Praatte hij (of is het zij nog, dan was
het een aardig mondje Maleisch, onver
slaanbaar voor de Blanda's in de zaal,
doch niet voor die op het tooneel, hét
werd daar tenminste even rad gesproken
als in Indië zelf.
Het was een stuk met een mooien in
houd, dat vlot werd gespeeld, en het werd
onder volkomen stilte van het publiek
gevolgd. De heer Hoppenbrouwer zorgde
met zijn orkest voor goede muziek.
C. J. M. V. „SPREUKEN 9 10a".
De onderafdeelingen «Obadja», «Jona
than» en «Immanuël» van deze vereeni-
ging hadden Dinsdagavond een familie-
en propaganda-avond belegd in «Musis
S^crum», die goed was bezocht. De oudste
leider, de heer W. Klik, opende na het
zingen van gezang 44 met gebed. In zijn
openingswoord heette hij alle aanwezigen
welkom, in het bijzonder de afgevaar
digden van aanverwante vereenigingen
en enkele genoodigden. De leden, die op
het tooneel opgesteld waren, zongen het
eorste couplet van het N. J. V.-bondslied.
Vervolgens werd het programma op vlotte
wijze afgewerkt.
In de pauze hadden de jongens voor
een aardige verrassing gezorgd. Om het
de aanwezigen niet aan het noodige
nieuws te laten ontbreken, hadden ze
n.1. een imitatie-radiodienst van het
persbureau Vaz Dias in elkaar gezet.
Het weerbericht was er, allerlei binnen-
en baitenlandsche berichten.
Vermelding verdienen nog wel de
tableaux, een serie van 7, voorstellend
het werk dat door den landman moet
geschieden eer het brood op onze tafels
komt. De heer Klik sprak het slotwoord,
waarin hij allen bedankte, die hadden
medegewerkt om dezen avond te doen
slagen. Het doel van dezen avond was
om de ouders van de jongens te laten
zien, waaruit het werk op de knapen-
vereenigingen bestaat.
Dat werk laat zich, zooals de heer Klik
zeide, wel niet zoo gemakkelijk uitbeelden,
maar toch zal door dezen avond de
knapenvereenigingen weer meer populair
zijn geworden.
Op de gebruikelijke wijze werd ge
sloten.
„VEILIGHEID EN PRODUCTIE".
Voor het Instituut voor Arbeiders
ontwikkeling sprak gisterenavond in het
Marine-Bondsgebouw de heer Ir. R. A.
Gorter, Secretaris van het Veiligheids
museum te Amsterdam, met als onder
werp: „Veiligheid en Productie".
De heer Gorter bleek een onderhoudend
spreker te zijn, die «it interessante onder
werp op duidelijke wij re besprak en die
soms ook bewijzen gaf over een goede
dosis humor te bescbikken.
De lezing werd verduidelijkt door een
schitterende serie lichtbeelden, geprojec
teerd door den heer Maas.
De voorzitter van het I. v. A., dr. Ketner,
opende met een kort woord en heette den
spreker en de aanwezigen welkom. De
goede opkomst van de laatsten zal wel
mede eeri gevolg zijn, dat de S. D. A. P.
thans een eigen blad heeft, zegt spreker,
zoodat onze ideeën beter bekend worden.
Het woord is hierna aan Ir. Gorter.
Na een praatje over lezingen in verband
met de radio, begint spr. aan zijn onder
werp. Behalve van zijn eigen museum,
zal hij ook eönige andere veiliglieids-
musea in Europa behandelen; een en
ander zal door plaatjes verduidelijkt
worden.
Het museum te Amsterdam is het
oudste der wereld. Het is opgericht in
1891 en is voortgekomen uit een des
betreffende tentoonstelling in het Paleis
voor Volksvlijt. Die tentoonstelling was
een groot succes en de finantieele baten
daarvan vorden den grondslag van het
Veiligheidsmuseum. Eenlge voorwerpen
van die tentoonstelling werden de kern
van het museum, dat op 2 Januari 1898
geopend werd.
Het is waar, dat Weenen al eerder een
museum had, doch met slechts eenlge
modelletjes; men moet echter machines
hebben, oin te kunnen onderzoeken aan
welke eischen ze moeten voldoen.
De heer Gorter bespreekt nog enkele
in dien tijd zijn ge-
dat, n« het museum
er was, de verbeteringen onmiddellijk
zouden komen. Daar heeft echter nog
wel het sen en ander aan gehaperd, de
goeden niet te na gesproken.
Het museum is ingericht met een
kapitaal van f 110.000, dat door een
Rijkssubsidie van f60.000, gegeven door
minister Talma, en verdere sommen bij
eengebracht is.
De lichtbeelden waren zeer duidelijk
en gaven een goed idee van de inrichting
der verschillende musea.
Interieuren van het oude en nieuwe
(Hollandsche) museum, een voorbeeld
van wat men vroeger een goede werk
plaats noemde, doch die nu onherroepelijk
afgekeurd zou worden, een afdeeling
voor beroepsziekten (loodverglftiging,
kunstzijde), klein gereedschap, enz., enz.
Vooral met het kleine gereedschap
gebeuren veel ongevallen, slechts 20°/o
wordt door machines veroorzaakt.
Bij de afdeeling machinale houtbewer
king zien wij de apparaten voor de vei
ligheid rood gekleurd en die voor de
hygiëne blauw, hetgeen zeer duidelijk is,
tevens valt op, dat elke machine een
aparte aandrijving heeft, men heeft dus
geen last van riemen.
Een groote factor is ook de verlichting,
vooral ook ln de huishouding. Eenlge
plaatjes geven hiervan een goed beeld.
De verdere plaatjes gaven een over
zicht van de goede en minder goede
inrichting van de musea in het buiten
land.
Door verschillende maatregelen kan
men de ongevallen in het bedrijf tegen
gaan.
1. Technische middelen.
2. Opvoedkundige maatregelen.
3. Hygiënische maatregelen.
De eerst e zijn weer onder te verdeelen in
1. Bekende middelen (literatuur en tijd
schriften.
2. Nieuwe maatregelen.
3. Verlichting.
4. Orde en netheid.
5. Brandweer.
6. Statistiek.
Men moet geen moderne middelen
gebruiken ln een fabriek waar de orga
nisatie nog ouderwetsch is.
In een fabriek waar orde en netheid
heerschen gebeuren veel minder onge
lukken dan in een fabriek waar dat niet
het geval is, het geeft bovendien een
belangrijke tijdsbesparing.
De brandweer moet niet alleen een
brand kunnen blusschen, maar ook kun
nen voorkomen, er moet bovendien ge
regeld geoefend worden.
De opvoedkundige maatregelen worden
onderverdeeld in:
1. Goed onderlegde bazen.
2. Aansporingen en belooningen.
3. Organisatie
4. Bijeenkomsten.
5. Veiligheidsplaten.
0. Diversen, als fabriekscourant, loon
zakjes, wedstrijden, prijsvragen, bus
sen voor wenken.
Nieuwe werklieden, die niet durven
vragen hoe het moet, moet men maar
niet laten koekhakken, maar ze helpen.
Het grootste aantal ongelukken ge
beurt bij werklieden die nog geen jaar
in betrekking zijn.
Van straffen is spr. geen voorstander,
tenzij het doorgefourneerde luilakken
betreft.
De hygiënische middelen zijn te ver
deelen in:
1. Onderzoek naar beroepsgeschikt
heid;
2. Medische afdeeling (onderzoek naar
infectie, enz.);
3. Hyg. technische maatregelen (ven
tilatie, enz.).
4. Tijdelijke hulp in het huisgezin en
aan den werkman.
Huiselijke zorg doet de ongelukken
toenemen.
Spr. weidde voorts uit over het psycho
technisch onderzoek.
In het tweede gedeelte van zijn voor
dracht gaf Ir. Gorter eenige statistische
voorbeelden. Deze komen in het kort
hierop neer, dat bij verhoogde effloiente
productie het aantal ongevallen afneemt.
Aan de hand van statistieken, o.a. van
onze mijnen is dit te zien
De zeer intensieve productie van het
moderne bedrijf kan niet door ongevallen
Hjden, zij kan zich a.b.w. de luxe van
ongevallen niet permitteeren.
Op werkspoor Zuilen heeft spr. zijn
ideeën in praktijk kunnen brengen en
met zeer goed resultaat.
Elk ongeval wordt geregistreerd en
door den bedrijfsingenieur en een veilig
heidscommissie samengesteld uit de
arbeiders zelf (deze mogen nog niet
wettelijk worden volgens spr.) wordt dan
nagegaan, hoe dit ongeval in de toekomst
te vermijden.
De lezing vond een aandachtig gehoor.
Dr. Ketner dankte den heer Gorter voor
zijn aangename voordracht en den heer
Maas voor de goede bediening van het
projectietoestel.
I)E FILM VAN „HET NUT".
„Ball".
Het departement Den Helder van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen or
ganiseert de laatste jaren nu en dan film
avonden die een drieledig doel hebben.
Zij brengen den leden een kleine compen
satie voor hun jaarlijksohe contributie,
want zij kunnen voor geringen prijs toe
gang krijgen; zij dienen tevens als recla
me voor het werk der afdeeling, en ten
slotte voldoen zij aan den eisoh waardoor
alles wat van het Nut uitgaat, stichtend,
ontwikkelend en opbouwend werkt. En
als de stichter van de Maatschappij, de
predikant Nieuwenhuizen nog eens terug
kon komen om het werk dat in zijn
naam nog altijd op tal van plaatsen in
ons land wordt voorgezet, te aanschou
wen wat zou hij zich verheugen in dit
nieuwe middel, de film, de levende photo-
graphie!
Meer en meer wordt den laatsten tijd
van de film gebruik gemaakt voor onder
wijs en algemeene ontwikkeling; meer en
meer ziet men goddank de groote waarde
ervan' in. Het is een verblijdend ver
schijnsel, omdat er geen enkel ander mid
del is, dat zoo veelzijdig en schier onbe
perkt kan worden gebruikt als de film.
Nu heeft de techniek ten overvloede nog
de geluidsfilm mogelijk gemaakt, waar
door de mogelijkheden nog onbegrensder
zijn geworden.
Wat Dinsdag-, Woensdag- en heden
avond voor de leden der afdeeling en de
schooljeugd vertoond wordt, betreft het
eiland Bali. Men weet, Bali, het oostelijk
van Java gelegen grootste der Soenda-
eilanden, is bekend om den hoogen trap
van beschaving zijner bevolking. Het
diep-religieuse zijner bewoners heeft een
eigen karakter behouden en zich vrij
weten te houden van andere invloeden.
Bovendien is het eiland rijk aan kunst
schatten.
In Den Helder zijn er velen, die het ge
luk hebben gehad Indië uit eigen aan
schouwing te leeren kennen. Misschien
nu juist niet Bali, maar dan zal toch deze
film van Bali dezulken in t bijzonder in-
tecesseeren. Anderen zijn er en schrij
ver dezes behoort onder hen die dat
voorrecht niet genoten en die slechts door
enkele afbeeldingen iets van Indië ken
nen. Voor hen is er speciaal deze pracht
film. Die film kenmerkt zich niet door
vertoon van landsohapsschoon, dat men
tenslotte ook van photo's kan zien. Maar
hier is het volk in zijn dagelijksch leven
afgebeeld, op de film opgenomen, en dit
is het merkwaardige ervan.
Een Duitsche dame, Lola Kreutzner, is,
heelemaal in haar eentje, Baii ingetrok
ken, en heeft daar opnamen gemaakt, die
ons vooral een blik geven op het gods
dienstig leven en den godsdienstigen
ritus der bevolking. Zij heeft religieuse
plechtigheden bijgewoond en die ver
filmd, extatische dansen, godsdienstige
lijkverbrandingsplechtigheden, tempelop
namen, hanen- en zelfs inlandsche krekel
gevechten op de film vereeuwigd, die geen
andere expeditie ooit heeft kunnen op
nemen. Zij heeft met twee apparaten ge
werkt, zelfregistreerend, waardoor het
haar mogelijk was ons te doen zien hoe
de opnamen tot stand kwamen; nu eens
moest zjj het toestel verbergen tusschen
bamboe, dan weder van uit een boom een
opname doen. Want behalve de mensehen
heeft zij ook de dieren gefilmd in hun
dagelijksch leven. Om op die mensohen
terug te "komen: ontroerend is het te zien
met welken heiligen ernst de inlanders
zich aan hun ritueele dansen overgeven.
Wij zagen twee jonge meisjes, van 6 a
jaar, die zich door middel va» bepaalde
wierook in een trance-toestand brengen,
die hen in staat stelt den ganschen nacht,
onder gamelan-muziek, te dansen, zonder
dat zij overigens in normalen toestand één
enkelen danspas kennen 1 In dien toe
stand worden haar de zieken toegevoerd,
die bij den aanblik dezer kinderen ge>
nezen. Wij zien grotesk-fantastische ge
maskerde dansen, voor den „beschaaf
den" Europeaan lachwekkend komiek,
voor deze onbedorven1 natuurkinderen
heilig van godsdienstig fanatisme, wij
zien zelfs de menschen tot een soort ra
zernij gebracht in zóódanige geestvervoe
ring rakend, dat sommigen hunner zich
vrijwillig de kris in de borst steken, zich
aldus offerend voor de anderen. Want de
kris van hem, die vrijwillig den dood in
gegaan is, ii heilig en heeft genezende
kracht. O, lacht u niet in uw superioriteit
van „beschaafden westerling": waar in
Onze samenleving vindt men uit overtui
ging zoodanige opoffering?
Deze film is, we zeiden het reeds, ver
toond voor de leerlingen der scholen,
Hedenmiddag zullen de leerlingen der
uJ.o.-scholen en die der lagere, voor zoo
ver ze nog niet in de gelegenheid waren,
de film gaan zien. Voor de schoolkinde
ren was er als aanvulling een „verkeers
film", een film, die hen de regels van het
verkeer leert en die, hopen we, goed in
het geheugen zal blijven hangen. Tot slot
van de Bali-film kregen we een zingende
film, die weinig minder dan een pracht
stuk was, n.1. zang van een Florentijnsch
zangkoor, dat terecht de diepe, enthou
siaste bewondering wegdroeg van het
auditorium. Het mooie is er wel, ook
voor de geluidsfilm!
Tot slot kwamen na de pauze „de Ge
heimen van het Oosten". Anders gezegd:
de wonderlijke droom van schoenmaker
Ali uit Smyrna, fantastisch, bombastisch
en komisch. Toen Ali op zijn tooverfluit
blies en daarna alle wonderen een aan
vang namen, werd er spontaan van be
neden geroepen: „penantie", hetgeen in
de voetbaltaal zooveel als penalty1) of
strafschop beteekent. En voorts bracht
het puntje van Ali's neus de zaal al aan
't lachen, 't Was een waardig slot, aange
zien het, evenals de rest, een volkomen
Oostersch karakter droeg, tot de galg,
waaraan Ali en de sterrewichelaar ten
slotteniet komen te hangen (nou ja,
eventjes, voor de grap), toe.
Hedenavond alzoo voor de volwasse
nen, vanmiddag voor de scholen.
Spr. pèn-ltie.
schrijven voor de inderdaad uitstekende ver
tolking van Strauss' meestg eliefde operette.
Waarlijk de bezetting van deze operette is in
handen van een aantal artisten, die, zoowel
individueel als in de ensembles aan zeer hooge
eischen voldoen.
Het was een succesvolle avond en ln het
grootste vertrouwen, dat men echt genieten
zal, kunnen wij dan ook een ieder opwekken
deze uitvoering te gaan bijwonen."
VIERDE
ABONNEMENTSVOORSTELLING.
Ais vierde abonnementsvoorstelling
staat ons weer een mooie avond te wach
ten. Voor deze laatste voorstelling is
het mogen gelukken het Rotterdr.msch
Hofstad-Tooneel, dir. Oor van der Lugt
Melsert van den KoninkL Schouwburg te
's-Gravenhage naar Den Helder te krij
gen. En dit nog wel met persoonlijke
medewerking van Annie van Ees en Oor
van der Lugt Melsert, wat zeer zeker een
groote attractie mag genoeimd worden.
Als stuk is een der grootste schlagers
van hun repertoir gekozen, n.L het prach
tige tooneelspel „Leontientje", dat even
als „Boefje" en Overschotje" één der
■meest succesvolle stukken is van Annie
van Ees. De voorstelling zal plaats heb
ben op Woensdag 19 Maart, te half negen.
Uitbreiding bepleit.
Uitbreiding bepleit Den
WINKELNIEUWS.
Zaterdag heeft de heer Dirk Bethle-
hem, de kruidenierszaak Keizerstraat 26,
waar eenige jaren lang de heer J. W.
London zaken heeft gedreven, heropend.
Een eigenlijke verandering heeft de
winkel niet ondergaan. Een nieuwe aan
kleeding, een andere uitstalling is alles.
Evenwel heeft de heer Bethlehem een
uitgebreidere sorteering kaas en vleesch-
waren in zijn zaak opgenomen en speciali
seert hij zich voornamelijk in koeksoor-
ten.
Waar de nieuwe eigenaar eenige
jaren lang bedrijfschef van een dergelijke
zaak Is geweest, kan de cliëntèle ver
zekerd zijn van een vakkundige bedie
ning.
Bij de heropening waren tal van bloem
stukken gezonden.
OPERETTE „WALSDROOM"
AUG. KIEHL.
„Walsdroom", de beroemde operette,
met de echte, leuke Wiener muziek, blijft
één van de aardigste operette's van Oscar
Strauss. Het welbekende Nieuw Nederl.
Operettegezelschap van het voormalige
Paleis v. Volksvlijt welk ensemble door
den brand van dit theater zoo ernstig ge
troffen werd en nu, noodgedwongen, op
tournée moet gaan geeft er Zondag in
„Casino" een buitengewone opvoering
van met de le rangs artisten: Clairette
Hammé, Truus Impyn, Rose Samethini,
Sophie Heilbron, Aug. Kiehl, Jan Blok,
Pierre Boeyen, Jan Moritz, George Du-
bree e.a.
Van Aug. Kiehl, die met dit gezelschap zijn
55-jarig jubileum vierde, schrijft de pers:
„Aug. Kiehl heeft voor zijn rol als gemoede
lijke, onhandige koning een voortreffelijke
creatie gegeven. Onbedaarlijk is er gelachen
om zijn droge, koddige gezegden. Dezen 77-i, r
jarigen speler onze oprechte hulde!" En ver- ue Dierkundige Vereendging ln Staat ge-
der over de voorstelling: „Wij kunnen niet au-steld met regeeringaflubsidie tijdelijk een
ders doen dan hooggestemde lofuitingen neer-1 bezoldigd directeur te benoemen.
Helder Seml-univergiteltsstad?
Prof. Dr. H. J. Jordan, te Utrecht,
schrijft in een feuilleton in de „N. Rott.
Crt." van Dinsdagavond over de wensche-
lijkheid van die uitbreiding en betere in
richting van het Zoölogisch Station alhier.
Na het noemen van verschillende andere
Instituten in het buitenland, in het bizon
der dat te Napels, met zijn prachtige in
richting, schrijft prof. Jordan:
Ook Nederland bezit een zoölogisch sta
tion en wel te Den Helder. Dit gebouw
werd in het jaar 1888 door dé Nederland-
sche Dierkundige Vereeniging gesticht.
Echter was de beteekenis van dit station
tot nu toe beperkt. De mooie beschikbare
ruimte werd in vroegere jaren hoofdzake
lijk gebruikt als woning van den directeur
en werd later verhuurd aan het Rijksin
stituut voor biologisch visscherijonder-
zoek; sledhts weinige kamers stonden den
laboranten, voornamelijk studenten, die
gedurende de vacantiemaanden in den zo
mer kwamen werken over de fauna en
flora van Noord- en Zuiderzee, ten dienste.
Weliswaar werd ook hier zelfstandig we
tenschappelijk werk verricht, maar niet
op ruime schaal. Zoo lang men zich tot de
studiewan de diersoorten en den bouw der
dieren beperkte, was de werkmogelijkheid
in het Zoölogisch Station te Den Helder
tot op zekere hoogte bevredigend. Maar de
tijden zijn veranderd: men begint hoe lan-
ger hoe meer de verschijnseelen van het
leven zelf te bestudeeren. De physiologi-
sche verschijnselen echter moeten aan het
levende dier nagegaan worden en dit is
slechts mogelijk in een goed ingericht in-
stituut aan de zeekust. Want de dieren
verdragen meestal geen langdurig trans
port en bovendien zijn de in het binnen
land aangelegde zeewater-aquaria nooit
wat een aquarium aan zee is, met zijn
stroomend zeewater, hetwelk direct uit zee
opgepompt kan worden. Een verandering
van het Station op groote schaal is dus
noodig. Wij stellen ons voor, dat de stu-_
denten in de dierkunde van de Neder-'
landsche universiteiten naar Den Helder
zullen komen om hier hunne onderzoekin
gen te verrichten. Maar vooral zal het sta
tion een wetenschappelijk onderzoekings
instituut moeten worden, waar Nederland-
sche en buitenlandsche geleerden, biologen
er medici zullen komen werken, hierbij
materiaal gebruikend, dat elders, in het
binnenland niét verkrijgbaar is. Hoewel
voor bepaalde onderzoekingen met be
paalde planten en diersoorten een opont
houd1 aan het Zoölogisch Station te Napels
steeds noodig zal blijven, zal het station
in Den Helder veel wetenschappelijke
wenschen kunnen bevredigen. Hier toch
zal een nieuw wetenschappelijk centrum
ontstaan, zoodra het mooie gebouw voor
d'e nieuwe onderzoek!ngslnrichting zal zijn
geschikt gemaakt. Uit de huidige woon
kamers zullen laboratoria, uit verschillende
kleine kamers één groote gemaakt moeten
worden, waarin cursussen in' de biologie
van de zee voor de studenten van alle Ne-
derlandsche universiteiten jaarlijks ge
houden zullen worden. De laboratoria zul
len voorzien moeten worden van werkta
fels voor modern biochemisch en biophy-
sisch onderzoek en door het geheele ge
bouw zal een zeewafcerleiding naar de groo-
tere en kleinere aquaria aangelegd moeten
worden. Eindelijk zullen niet alleen het
gewone physiolosrische instrumentarium,
doch ook kostbare wetenschappelijke in
strumenten aangeschaft moeten worden.
Dan zal het station als het ware een filiaal
van de biologische laboratoria der univer
siteiten kunnen worden en 'hiermede zal
de wetenschappelijke standing van de Ne-
deriandsche universiteiten zeer verhoogd
worden.
De Nederlandsdhe Dierkundige Veree
niging is zelf financieel niet bjj maohte
dit alles te deen. Zij heeft stappen bij de
regeering gedaan en haar hulp bil dit
grootsohe werk ingeroepen. Het gaat hier
Immers om een algemeen belang: de vor
ming van mannen van wetenschap en we
tenschappelijke beroepen, het wetenschap
pelijk onderzoek en de naam van Neder
land als beschaafd land. De regeering
heeft reeds een eersten stap gedaan en
