PAASCH
EITJES
KONIJH's GELBERSCHE ROOKWORST
OUDE COURANTEN.
WOENSDAG 19 MAART a.s.
PfiOPAGANDA-FILMAVOND
openbare vergadering
diversen
ALGEMEENE 1EOEHVERGAOERING
5 n, ?5 MaSrt a-»' »a»
5 cent per K.G.
NIET DOOR.
HET FIJNSTE
80 ot. psrpond
SPOORSTRAAT - TELEFOON 339
CHINA.
Nieuwe onrust in China.
OOST-INDIË.
Het A TTierlkuansch-Jspansch
MMjL
BINNENLAND.
R. K. STAATSPARTIJ EN
R. K. VOLKSPARTIJ.
De liquidatie van den
op Willemstad.
De vlootconferentie.
PETROS FRAHCISCUS f. AMSTERDAM
Bij afname van 25 K.G.
Drukkerij HELDERSCHE COURANT.
ALGEMEEN TEHUIS
VOOR MILITAIREN.
ADVERTEERT in de
Heldersche Courant.
EVANGELISCHE MAATSCHAPPIJ
DIE SPAART TE LAAT
VERGEEFS 'T HEM BAAT.
NUTSSPAARBANK
opstand en een bijna eren vermaarde
oom, hadden hem een eind weegs gere
den, en na zijn tamelijk platonisch be
zoek aan de terreinen van den Spaan ach-
Arm erikaanschen oorlog krulde men hem
fluks naar 'den allerhoogsten rang. In
die jaren reeds gaf Primo blfjk van ze
kere realistische pienterheid, die hetm
later goed te stade zou komen. Net als
Edward VII deed hij zijn „savoin-vivre"
goeddeels op in een feestwereldje van
dancings en speelhuizen. Het bewaarde
hem stellig voor dorre boekenkennis,
maar het deed hem aan den anderen kant
de wereld wel zeer eenzijdig zien.
Als goed Spaansch generaal doet hi
aan politiek, voert een dier militaire
.junta's" aan, die altijd de behoefte ge
voelden zich in Is lands zaken te be
moeien, wordt gekozen in den Senaat
1917, bepleit er het opgeven van Marokko,
rokko.
Het jaar 1028 vindt hem ais kapitein-
generaal (militair gouverneur) van Bar-
calona. Als volbloed AndalusiSr ziet hij
er met wrevel de regionalistische (hij
vreest: separatistische) aotie der Catala
nen. Hij had gezien, hoe in Italië een
sterke man de leiding der staatszaken
had aanvaard en tegen dezelfde uitingen
en strevingen woedde, die ook hem mis
haagden. Éi in September 1828 Is hij het,
die (met 's konings fiat) het initiatief
neemt voor een Putsch, die in een mini
mum van tijd zou reaulteeren in een
dictatuur.
De geschiedenis der laatste jaren her
innert men zich nog wel. De wassende
ontevredenheid met het dictatoriaal re
giem, die ln Februari 1923 opnieuw tot
een opstandl-poging leidde; de financleele
moeilijkheden, die zich bij de politieke
voegden het ondermijnde altemaal
Primo's prestige en daarmee zijn dicta
tuur. Het vorige jaar was vol tegen
strijdige geruchten. En men voelde wel:
het liep f3.
Een uitgeput man want zeer zeker
heeft Primo hard gewerkt in die zes
jaren moest op 28 Januari jJ-, na een
onbeheerschte en mislukte enquête ondier
zijn militaire collega's, de wapens neer
leggen.
Primo vertrok naar Frankrijk als een
zeer-imoede, een man met slechts één
direct doel: weer gezond worden. Maar
ook voor hij dat doel ook maar bon
naderen, heeft de dood hem weggerukt ln
een hotelkamer.
Dei generaals Feng en Jen tegen
Tsjang Kai-sjok.
President Tsjang-Kaï-sjek heeft gister
bekend gemaakt, dat ondanks de groote
sommen, die de centrale regeering den
generaals Feng en Jen, den gouverneur
van Sjansl, 'heeft gegeven om in het bui
tenland' herstel van gezondheid te zoeken,
beide generaals klaarblijkelijk den burger
oorlog opnieuw willen doen ontvlammen.
Zij hebben hun troepen langs den spoor
weg PekingHarnkou en dn de richting
van Poekou saamgetrokken en dreigen
met een nieuw offensief tegen de regee
ring te Nanking.
Generaal Tsjiiang heeft de regeerfmga-
troepen bevolen overal een verdédigende
houding aan te nemen en nergens tot den
aanval over te gaan, om aldus in de eerste
plaats aan de geheele buitenwereld' de
vredelievende gezindheid van de centrale
regeering te bewijzen en het odium van
verstoring van den burgervrede op de bei
de generaals te werpen.
DE MOORD OP FINSCHE
ZENDELINGEN.
Enkele weken geleden zijn, zooals ge
meld, 8 Finsche zendelingen door Chinee-
eche roevers ontvoerd. Thans wordt het
bericht bevestigd, dat deze 8 missLonaris-
.sen vermoord zijn. Het verschrikkelijkst
was de dood van mej. Ingman, een familie
lid van den vroeger en Finschen minister
president, die levend verbrand werd.
DE REISKOSTEN VAN HET LAND.
Naar de Java Bode verneemt, zijn de
uitgaven, die het land aan reiskosten van
ambtenaren besteedt, steeds stijgende.
Werd in 1927 het begrootingsbedrag,
dat op 17 millioen geschat werd over
schreden met 1.7 millioen gulden, thans
werd door het Kantoor van Reiswezen
een opgave ingediend over 1928, waaruit
blijkt, dat de begrooting voor dat jaar
met ruim 2 millioen werd overschreden.
Flieronder zijn begrepen de reizen van
en naar Europa. Het uitgegeven bedrag
over 1929 is nog niet bekend, maar dit is
weer hooger.
HET RAPPORT OVER DE
VOEDSELSCHAARSCHTE OP
WEST-FLORES.
Groot sterftecijfer.
Het rapport, door het onderhoofd van
de afd. Bestuurszaken der Buitengewes
ten, den heer van Lith, uitgebracht over
dt voedselschaarschte in de onderafd
Manggarat in West-Flores, schrijft de be
langrijke stijging der sterfte in 't eind
van 1029 toe aan de lichamelijke weer
loosheid der bevolking voor dysenterie,
mtJnwormziekte, Influenza en longont
steking als gevolg van abnormale onder
voeding tengevolge van vernietiging van
het oogstrestant door de muizenplaag,
Ook het eten van vergiftigde boomwor
tels heeft tot de verhoogde sterfte mee
gewerkt Voedselverstrekking en nieuwe
aanplant en inenting tegen dysenterie
hielpen den nood lenigen.
Het bestuur greep niet dadelijk in, om
dat het gewend was aan de jaarlijksohe
voedselschaarschte, welke een gevolg is
van de sinds vele tientallen jaren slechte
oeoonomi&che toestanden, die niet op slag
kunnen worden verbeterd. Wegneming
van de diepere oorzaken, n.L van den al
ouden slechten oeconomisohen toestand,
zal eerst op langen termijn mogelijk zijn
door de openlegging van het land door
den aanleg van verkeerswegen en door
voorlichting op landbouwkundig gebied.
DE GEEST BIJ DE MARINE.
Tegenspraak van beweringen
omtrent socialistische propagan
da onder Iniandsehe schepelin
gen.
Uit een artikel in het Soer. HbL over
den geest bij de marine viel af te leiden
dat Europeesche schepelingen sociaal
democratische leerstellingen zouden ver
kondigen onder de iniandsehe schepelin
gen. De hoogste marine-autoriteit te
Soerabaja, kapt.-t.-zee A. Vos, comman
dant der marinewerf, heeft nu in een
tegenstuk verklaard: „Aan boord of in
kazernes heeft zooiets zeker niet plaats;
de houding van het Europeesche perso
neel is, als geheel genomen, loyaal en
lofwaardig; de nog jonge iniandsehe
Marinebond wordt met welwillendheid
tegemoet getreden; tegen schadelijke in
vloeden wordt vanzelfsprekend gewaakt,
zooals men waken moet tegen alles, wat
schade zou kunnen toebrengen. Wan
neer sociaal-democratische propaganda
wordt gevoerd onder iniandsehe schepe
lingen, dan kan dit niet anders dan ge
schieden ondergronds en in den vrijen
tijd; dat Europeesche schepelingen daar
aan mede zouden doen, is een beschul
diging, die allen grond mist; de auto
riteiten volgen vanzelfsprekend! met aan
dacht, of verkeerds Invloeden werkzaam
zouden zijn".
GEWELDIGE ARAKSTOKEBU IN
EEN BOSCH ONTDEKT.
Twintig Chlneezen op heeter-
doad betrapt.
De Veldpolitie van Tebing Tinggl
Sum. Oostkust ontdekte kort geleden
in het bosoh van de onderneming Goe-
noeng Pameia een geweldige araksrto-
ceriji. Bij- het bedrijf waren niet minder
dan twintig Ohineezen bezige terwijl er
vijf stookketels stonden opgesteld. Een
clandestien arakbedrijf van zoo groeten
omvang wordt maar zelden gevonden. De
Ohineezen. namen op het gezicht van de
politie ijlings de beenen en' vluchtten het
bosch in. De politiemannen slaagden er
evenwel ln er drie te grijpen. Behalve op
de stoomketels en nog een groote hoe
veelheid „bedrij-fsmateriaal'' legide zi| be
slag op 87 blikken sterken drank.
De Landrechter van Tebing Tinggl
veroordeelde elk der aangehouden Ohi
neezen tot drie maanden hechtenis. Een
van hen zeide gratie te wilen vragen.
Het -bleek echter, dat hij nog drie maan
den te goed' had van ongeveer een jaar
geleden, waarvoor meneer eveneens gra
tie had gevraagd. Deze kwam niet, maar
intuaschen was de betrokkene verdwe
nen. Qm deze eerste drie maanden uit te
zitten, heeft men hem nu maar opgebor
gen. Over de gratie over de drie maan
den, die hem thans nog zijn toegewezen,
spreekt men hem nog wel eens, zegt de
„Deli Ort."
Op de onderneming Soengei Boeloe-h
ontdekte de Veldpolitie van Tebing
Tinggi nog twee kleinere cJandestine
arakstokerjjen. Daarbij werd niemand ge
arresteerd. De voorraden werden in be
slag genomen. Jn de maand Januari heeft
de Veldpolitie re Tebing T. in het geheel
negen clandestiene arakstokerHen aan
gehaald.
merkelijk crootere betrekkelijke sterkte
aan torpedobootjagers en duikbooten
krijgen.
Volgens de Times is de overeenkomst,
die bereikt is tusschen Amerikaanscbe en
Japansche gedelegeerden voor heide par
tijen bevredigend en aan Washington en
Tokio medegedeeld. Naar de meening der
Times bestaat er reden te gelooven dut
onder deze overeenkomst de japansche
tonnemaat in schepen met 20.3 O.M. ge
schut tot 108,000 ton beperkt zal worden
tegenover 180,000 ton voor de Vereenigde
Staten. Het cijfer, dat voor de Vereenigde
Staten ook ln de En gelach-Amerikaansche
afspraak Is opgenomen. Daartegenover
zou Japan in torpedoboot jagers en djtik
booten een tonnemaat tusschen de 75 en
80 pet. krijgen van wat de Ver. Staten
noodig achten. Het kan een week duren
véór het antwoord uit Tokio binnenkomt.
Opmerking verdient dat deze cijfers in
geenen deele 70 pet. maar wel 60 pet van
de Arrmi-iVa-flnsr.h a tonnemaat vertegen
woordigen en dat blijkbaar volgens deze
overeenkomst, de Vereenigde Staten alles
bij elkaar een volledige overwinning heb
ben- behaald.
Daar Japan buitengewoon sterk op zijn
stuk zou hebben gestaan, zou nog moeten
blijken of de cijfers van de Times door de
feiten gerechtvaardigd zullen worden.
DE OPBRENGST DER
RIJKSMIDDELEN.
Da opbrengst van de Rijksmiddelen
over de maand Februari j.1. bedroeg
89.861.118.74 tegen 87.403.661,18 in Fe
bruari 1029.
RADIO-DISTRIBU TIE.
De vereenlgingsraad van de V.AJt.A.
heeft, naar Het Volk meldt, als zijn stand
punt ten aanzien van radiodistributie
vastgesteld, dat in het belang van de luis
teraars overheidsexploitatie van distribu
tie-centrales noodzakelijk is. Waar over-
heidsexploitatie niet mogelijk is, verdient
z.i. coöperatieve exploitatie de voorkeur
boven particuliere. Het hoofdbestuur
kreeg opdracht, voor de propaganda van
dit standpunt intensieve actie te voeren.
Besloten werd tot stichting van een naam-
looze vennootschap, die de aanschaffing
van radio-toestellen en -onderdeelen zal
vergemakkelijken.
Samensmelting op handen.
Overeenkomstig het voortdurend ver-
langen van het bestuur der R. K. Staats-
partij naar eenheid op het gebied der
politieke organisatie, heeft dit bestuur de
besprekingen met het bestuur der li. K.
Volksparty hervat. Deze besprekingen
hebben geleid tot formuleering van eelti
ge voorstellen, die ter beslissing aan de
leden van beide organisaties zullen wor
den voorgelegd.
Naar men ons meldt, is de strekking van
deze voorstellen, dat de Volkspartij1 opgaat
in de Staatspartij, met benoeming van
eenige vertegenwoordigers der Volks
partij in het hoofdbestuur der Staatspartij.
(Nw. Rott Ort).
UITKEERING AAN ZGN. OUD-
GEPENSIONNEERDEN.
Ingediend ls een wetsontwerp tot wijzi
ging van de wet van 26 Juni 1926, hou
dende nadere bestemming van de bezit
tingen van het Kon. Nationaal Steun-
oomité.
Bij de behandeling van hoofdstuk VTLB
der Rijksbegrooting voor 1930 in de
Tweede Kamer heeft de minister van Fi
nanciën overweging toegezegd van het
denkbeeld, in genoemde wet de bepaling
op te nemen, dat de toekenning van uit-
keeringen aan de in het eenig artikel
dier wet bedoelde z.g. oud-gepensionneer-
den zal geschieden volgens bij A. M. v. B.
te stellen regelen.
Daartoe strekt het wetsontwerp.
EERSTE DAG VAN »DE STILLE
OMGANG".
Duizenden pelgrims tn
stroomenden regen.
een
Onder stroomenden regen heeft in den
nacht van Zaterdag op Zondag de stille
omgang pdaata gehad. 10.000 h. 12.000
mannen waren per trein of autobus,
sommigen zelfs te voet naar de hoofdstad
getrokken, om daar de nachtelijken om
gang te maken.
Om ca. halftwee begon het te trekken
door de stad. Alles had een vlot verloop.
Te goed halfvijf hadden de laatste bede
vaartgangers hun tocht volbracht.
In verschillende café's van de binnen
stad, die speciale vergunning hadden,
werd het toen druk, daar de vermoeide
pelgrims, -alvorens naar huis terug te
keeren, zich hier nog even kwamen ver
sterken.
De Cura^aoeche officieren aan
een disciplinair onderzoek onder
worpen?
De Nw. Rott, Crt schrijft:
Naar wij vernemen, zijn kapitein Bor-
ren en luitenant Berger, de officieren die
bij, de gebeurtenissen van 8 op 9 Juni te
Willemstad betrokken zjjn geweest, voor
een militaire commissie van onderzoek
gedaagd.
Hoewel de redenen, die daartoe heb
ben geleld, onbekend zjjn, moet hierbij
wel het vermoeden rijzen, dat dit geschied
is wegens het gedrag dier officieren ln
verband met den aanslag van Urbina. Zou
dit juist zijn, dan moet ons een woord van
verontwaardiging van het hart. Het cul
minatiepunt in de ergerlijke partijdige
houding der regeering met betrekking tot
de beschamende handelingen van het Ne-
derlandsche gezag op Ourapao tegenover
de Venezolaansoho bende zou dan met de
besluiten der regeering ten aanzien van
den ex-gouverneur, tegenover welke be
sluiten in de bedde takken der Staten-Ge-
neraal men tot dusver zoo pijnlijk lank
moedig ls opgetreden, nog niet zijn be
reikt
De heer Fruytier, de hoogste gezags
drager, krijgt den 0den November bij, zijn
eervol ontslag op verzoek een dankbetui
ging voor de aan den lande bewezen dien
sten. Twaalf dagen daarna blijkt inmid
dels ontdekt te zijn, dat er een nieuw
hoofdinspecteuisohap bij' de centrale ar
beidsinspectie noodig is voor diensten, die
reeds bij- de indiening van de begrooting
van arbeid! in September bekend konden
zijn geweest, en de ex-gouverneur zal
door middel van een aantal overplaatsin
gen worden benoemd ln de plaats van
den Haagschen hoofdinspecteur, die naar
Maastricht moet verhuizen. In tegenstel
ling tot de uittarting van de publieks
opinie zouden nu twee van zijn CuraQao-
sche subalternen, wat er ook op hun be
leid moge zijn aan te merken geweest
(voor zoover de gebeurtenissen ons be
kend zijn is er ongetwijfeld reden van ern
stige kritiek op de handelingen van den
troepencommandant), als zondebokken
aan een militair onderzoek worden onder
worpen en wellicht terecht staan I
Het lijkt ons hoogst gewenscht, dat om
trent het bericht van dit disciplinair on
derzoek, waarvoor de ex-gouverneur weid
gespaard, zekerheid wordt verschaft.
Of is het de bedoeling, om met dit on
derzoek ook die officieren te rehabilitee-
ren en krijgen zij ook nog een bedankje?
textx xtx -1* xt«. ».tA «1» Alx.xl
Den 20sten Maart a s.
3 hopen mijn geliefde Oudera jj
-jj P. FORRER
1 en
y P. S. FORRER—tJ. MIESSEN
2 hunne 12^-Jarige Echtvsreeni-
ging te herdenken.
"i Hun liefhebbende Zoon
CORNELIS.
(jj Zuidstraat 47.
Algemeene kennisgeving.
GeborenREIJER,
Zoon van
wijlen F. H. B. de Barbahsos
en J. S. ds Barbansos
Haokeniti.
Den Helder, 16 Maart 1930.
St. Lidwinatsichting.
PERSONEELSONTSLAG BIJ DE
BATAAFSCHR
De Dell Ort. verneemt, dat de admini
stratie der Bataafsche Petroleum Mij. te
Pan kalan Brandan opdracht zou hebben
gekregen om ten minste 40 van de 400
Europeesche employó's te ontslaan wegens
bezuiniging, in verband met den prijzen
oorlog met de Standard Oil.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
Op weg naar een accoord tus
schen de Vereenigde Staten en
Japan.
De Japansche bladen bevatten in extra
edities telegrammen uit Londen, volgens
welke een v-oorloopig accoord tusschen
merika en Japan tot stand is gekomen,
w aarbij aan Japan „bijkans 70 pet." wordt
toegestaan „van de Amerikaanscbe zee
macht in lichtere strijdkrachten". Er is
»©g geen officieele bevestiging van deze
berichten gegeven, maar er heerscht nu
een veel meer hoopgevende stemming.
Ook de Times verneemt dat de Ameri-
JaPa?fche delegaties een
o\ ereenkomst hebben bereikt, welke
thans de regeeringen te Washington en
Tokio is voorgelegd.
Zjj staat aan Japan 108,400 ton krui
sers met kanonnen van 20.8 cJd toe
^F^enoyer Amerika over 180,000 ton
al beschikken. Japan zal echter een &an-
Geboren
WILLEM,
Zoon van
P. M. JIMMINK en
T. JIMMINKLanser.
Koegras, 15 Maart 1980.
Doggersvaart 28.
Benige kennisgeving.
Heden overleed, na een
kortstondig lijden, onxe
jongste lieveling
oud 7 maanden.
Namens de diepbedroefde
Ouders, Broertje en
Familie
B. VAN AMSTERDAM.
Den Helder, 15 Maart 1930.
Geboren
BUURTJE,
Dochter van
H. KAAN en
G. KAANde Vriks.
Hippolytushoef Wieringen,
15 Maart 1930.
Eenige en algemeene
kennisgeving.
Heden overleed, na een
langdurig, doch geduldig
lijden, onze Broeder,
CORNELIS VAN BREDERODE,
ln den ouderdom van ruim
44 jaren.
Den Helder, 16 Maart 1930
Namens de Familie:
D. van Brederode.
Verloofd:
ISABELLA LISSAUR
met
DAVID 0UDKERK.
Amsterdam,
Den Helder, j
Eenige en algemeene
kennisgeving.
18 Maart 1930.
H. DINKELMAN, Echtgenoote
en Kinderen,
a.b. s.s. „N. Amsterdam",
t. a.
ANN J. EVERTS,
a.b. s.s. „New-Ainsterdam'
t.a.
op
AGENDA:
Jaarverslag.
Rekening en verantwoording
Secretaris-Penningmeester.
HET BESTUUR.
in de PALMSTRAAT op
DINSDAG 18 MAART gaat
WEGENS ZIEKTE van den
Heer VAN VEEN uit UTRECHT
UnsSERiJ
AFD. DEN HELDER en O.
OP VRUDAO* Ure' in de
SPREKER: Ds. J. F. BEERENS,
Ned. Herv. Predikant te Utrecht.
ONDERWERP: Hoe oordeelt Rome over ons Protestanten?
Opgeluisterd door orgelspel. Toegang vrij.
12346678 en 9.
advertentlën: Regelmaat
-*--»•
van Droste zijn iets
bijzonders. In diverse
exquise smaken, o.a.j
KERSEN-EITJES,
de kersen Betuwsche
Meikersen-op kirsch,
n Droste-specialiteic
Ziet toe, dat ge
Droste's krijgt.
OEN HELDER - OPGERICHT 1843.
qS.di® Woensdags van
wu Uur v,m-een Knipcursus
zichSv*An o-V0l8en> &elieven
te melden bij:
BEUKEMA, Coupeuse,
Weststraat 53.
een zilveren
LUJrP°.TLOOD Tegen be-
J]«g terug te bezorgen bij:
VAN DER PLAAT,
Keizerstraat 67.
„vIïpIST ®lnds Zaterdag-
ond: een blauwgrijs Poesje,
legen beloonina terug te
bxorgea: Langestrast 88.
