s. a. Randwasser zn.
I
SAM EN ZIJN SCHAT
Buiteniandsch overzicht.
BINNENLAND.
Nr. 6802. EERSTE BLAD
DINSDAG 6 MEI 1930
58ste JAARGANG
Hoe gereageerd wordt op het Italiaansche vlootpro-
gramma. - Hen redevoering van den Franschen
president. - De burgeroorlog in China. - Tegen-pro-
paganda in Britsch-lndië noodzakelijk geacht. - Gandhi
in hechtenis genomen.
FE UILLETON
Komt fobralco aan het tuk zien
GLMAKKIELIJK TE WASSCliLN
MOEILIJK IE VEkSLIJTEN 111
Een Europeaan doodgeschoten.
Communistische opstanden in
Zuid-China?
Wi| BREIEN!!!!!!'!!!
De nationalistische beweging in
Britsch-indië.
VOLLHÜIUE GARANTIE!!
Wapening der Europeanen
te Bombay.
wD5 gT0<3te, mond van den heer Todhun-
ei toonde een sarcastischen grijns.
„ais je het leven zoo kent als ik," zeide
thee *'e ^ever een k°P lekkere
FOSTER'S MAAGPILLEN
110.000 dollar van de Rockefeller
Foundaton.
Bureau: Koningstraat 29 Telefoon: 50 en 412
CHE
Uitgave N.V. Drukkerij v/h C. DE BOER JR.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
Het was te voorzien, dat de openbaar
making van het ltaiiaansche vlootpro-
qramma het noodige commentaar zou uit
lokken. Was het ook niet als een soort
uitdaging zoo kort na de vlootconferentie
een minachting voor alle overeenkomsten,
door de groote zeemogendheden gesloten
en van alle waarachtig streven naar ont
wapening?
Neen, we hebben niet te veel gezegd,
toen we Italië in ons laatste overzicht een
gevaar voor den wereldvrede noemden, en
zelfs een Roomsch blad als de „Osservatore
Romano" steekt zijn ongerustheid niet
onder stoelen of banken. In een artikel
merkt zij op, dat blijkens de. berichten uit
twee werelddeelen de openbare meening
over de geheele wereld zeer geschokt is
door de jongste activiteit van Italië op
vlootgebied. Het roomsche blad voegt
hieraan toe, dat allen het recht van de
Italiaansche regeering erkennen om de
veiligheid des lands te verzekeren op de
manier, die haar het beste voorkomt. Het
blad constateert met droefheid, dat de aan
vankelijke middelen voor den vrede schij
nen te loopen op een nieuwe wapening en
besluit met een beroep op het hoofd van
staat om het toekomstige gevaar voor den
vrede te bezweren.
Wat de bezorgdheid betreft in andere
landen, waarvan de Osservatore gewag
maakt, zij opgemerkt, dat de „Daily Tele-
graph" dezer dagen verklaarde, dat de aan
bouw van een groep van 22 duikbooten
tegelijk een ongeëvenaarde gebeurtenis is
in vredestijd. Het blad sprak de vrees uit
voor een reactie van Franschen kant,
welke weer Engeland zou kunnen nopen
gebruik te maken van de vrijheid, die het
op de conferentie te Londen bedongen
heeft, om het percentage van kleine sche
pen, voorzien in het verdrag van Londen
te verhoogen.
De „Morning Post" verwacht ook stel
lig, dat Frankrijks antwoord op dit Ita
liaansche besluit niet zal uitblijven en
wijst er op, dat beide landen zich nu welis
waar tegen elkaar schijnen te wapenen,
maar dat zij zich ook wel eens zouden kun
nen vereenigen en dat Engeland zich in
dat geval zou kunnen geplaatst zien tegen
over een gecombineerde macht van duik
booten in de Engelsche wateren en in de
Middellandsche Zee, waartegen het geen
voldoende bescherming bezit.
Do Italiaansche pers geeft natuurlijk
een faaien draai aan de zaak. Er is bij het
nieuwe Italiaansche vlootprogram geens
zins sprake van een wedstrijd in wapening
met andere volken, maar eenvoudig van de
uitvoering van een zuiver defensief pro
gram strekkende tot bewaring van het
evenwicht tusschen de internationale
strijdkrachten.
„Men kan voorzien" zegt de Nw. Rott.
Crt, „hoe Frankrijk hierop reageeren
zal: Het zal zich niet meer houden aan de
cijfers die het te Londen als minimum
voor zijn behoeften heeft voorgelegd en
de wedstrijd in de Middellandsche Zee zal
beginnen. De Fransche politiek heeft van
het beginsel van veiligheid een hoekpijler
gemaakt en Parijs ziet nog andere veront
rustende teekenen dan het nieuwe Italiaan
sche program in de ontwikkeling van de
hooge politiek.
Voor den Franschen marinestaf is nu
een nieuwe toestand geschapen. Men is
daar reeds bezig met plannen voor linie
schepen, die een tegen- en een overwicht
tegenover de Duitsohe linie-schepen „in
zakformaat" moeten vormen en het is
waarschijnlijk, dat Frankrijk ook binnen
kort Europa met een herzien ambitieus
bouwprogram bekend zal maken (zeker
niet: verrassen).
In verband hiermee zal waarschijnlijk
ook de redevoerinq van den Franschen
president Doumerque moeten worden ge
lezen. Op weg naar Algiers kwam hij Za
terdagmorgen te Toulon aan, waar de ge
meenteraad en de algeineene raad van het
departement hem een noenmaal aanboden.
Doumergue hield een toespraak, waarin
hij het bewonderenswaardige werk, dat in
Algiers gewrocht is, prees en het voor
name aandeel uiteenzette van de Fransche
marine by het werk der kolonisatie en
beschaving in Afrika. Evenals in het ver
leden zal zij ook verder, zei de president,
op alle zeeën, die het groote koloniale rijk
van Frankrijk omspoelen, de Fransche
vlag vertoonen en daarmee alle stammen
van het rijk den vereischten indruk geven,
dat het beschavingsgezinde, menschlie-
vende en broederlijk gezinde Frankrijk
hen vereenigt en steunt. De marine is een
belangrijk element van de bedrijvigheid
des volks en een kostbare waarborg voor
den vrede. Zij levert voor niemand een be
dreiging op.
Men weet, er is waar.... burqeroorloq
in China. Te Sjanghai was Vrijdagavond
bericht ontvangen, dat de lang verwachte
botsing tusschen de troepen van Noord-
West-óhina en het leger van de regeering
te Nanking eindelijk beeft plaats gevon
den. Langs de spoorlijn TientsinPoekou
en den Iceghai-spoorweg zijn gevechten
in grooten omvang begonnen. Twee vlieg
tuigen wierpen in de nabijheid van Toe-
ginsjen ten westen van Sjanntoeng de
Gele rivier wilden oversteken.
Verscheidene pontonbruggen, die waren
geslagen voor het troepentransport en voor
het transport van munitievoorraden, wer
den vernield. De nieuwe luchtvloot, waar
over de regeering van Nanking thans de
beschikking heeft, toont zich ook in an
dere deelen van het rijk, aan de grens van
Honan en Sjensi, actief. De troepen van
Nanking ten westen van Sjantoeng zijn
belangrijk versterkt, aangezien men vooral
op dit front den aanval der tegenstanders
verwacht.
De onrust in Britsch-lndië wordt er niet
minder op. De afdeeling van het Euro-
peesch verbond te Bombay heeft aan den
gouverneur een brief geschreven, waarin
het er bü de regeering op aandringt
krachtiger te werk te gaan bij de hand
having van wet en orde en alle wetsover
treders in hechtenis te nemen. De tegen
woordige politiek wordt als zwakheid van
de regeering uitgelegd en de wet wordt
tot een aanfluiting. Tegen-propaganda
wordt noodzakelijk geacht en aan de re
geering verzocht, van tijd tot tijd een com
muniqué uit te geven, wuaruit de werke
lijke toestand blijkt. De regeering moet
ook de politie de hand flink boven het
hoofd houden.
Een extranummer van de staatsoourant,
Zaterdag te Simla verschenen, kondigt de
toepassing van de wet ter voorkoming van
opruiende vergaderingen af voor het dis
trict Peshawar en de Noord-Westelijke
grensprovincie.
Een telegram van gisterenochtend uit
Bombay meldt dat Gandhi te Jalalpur in
hechtenis genomen is.
Hij zal, „zoolang het de regeering be
haagt" gevangen gehouden worden.
Hij werd uit Jalalpur met den trein naar
Borivli bij Bombay gebracht en van daar
onder geleide naar een onbekende be
stemming gevoerd.
De regeering te Bombay was, in over
leg met de centrale Indische regeering tot
het besluit gekomen dat het niet meer
mogelijk ,was Gandhi in vrijheid te laten
zonder dat dit ernstig gevaar voor 's lands
rust meebracht.
Voor Gandhi's gezondheid en gemak
tijdens zijn opsluiting zijn alle voorzor
gen getroffen.
Gandhi is na zijn inhechtenisneming in
Gujerat met den posttrein naar Poona en
vervolgens met een auto naar de centrale
gevangenis bij de stad overgebracht.
Het departement van Indië te Londen
verklaart dat Gandhi meer geïnterneerd
dan gevangen gehouden zal worden.
Mevrouw Gandhi heeft op een vraag
geantwoord dat zij hoopte, dat Indië een
strijdbaar antwoord zou geven op de on
gerechtvaardigde handeling van de re
geering.
Te Bombay werd met een luid klokgelui
door Congres-vrijwilligers kond gedaan
van Gandhi's inhechtenisneming. Zij wek
ten de bevolking op een dag van diepen
rouw te houden en 's avonds een open
bare bijeenkomst bij te wonen.
In de boodschap, welke Gandhi voor
zijn aanhouding gedicteerd' heeft, beveelt
hij' zijn medewerkers dringend aan den
strijd voort te zetten, want het is onmo
gelijk de onafhankelijkheid zonder offers
te verkrijgen.
De atmotsfeer te Karachi is gespannen.
Belangrijke gebouwen en hoofdverkeers
wegen worden door Europeesohe en Indi
sche soldaten bewaakt en op de strategi
sche punten is politie met machinegewe
ren geposteerd.
Abdas Tyatoji, die door Gandhi aange
wezen is om de leiding over de vrijwilli
gers over te nemen, voor het geval van
zijn arrestatie, heeft zijn functie aanvaard
TOBRALCO
I De Europeesche beambten der banken
en groote firma's hebben wapens oan in
geval van nood te gebruiken.
Van Indische zijde worden pogingen in
het werk gesteld om te Bombay een alge-
meene staking te laten uitbreken en in
andere steden demonstraties te houden.
Een Europeesch ingenieur van den
spoorweg is te Chittagong bij ongeluk
door een schildwacht doodgeschoten.
Volgens berichten in de Chineesche
bladen zou in de havenstad Swatou een
communistische opstand zijn uitgebroken
en zouden de regeeringstroepen tot nog
toe niet in staat zijn geweest, de beweging
te onderdrukken.
In de provincies Kwantoeng en Iloepei
zouden de opstandelingen hebben ge
tracht, de macht aan zich te trekken en
een communistische Raden dictatuur in
te stellen. De Chineesche Kamers van
Koophandel in Zuid-China zouden daar
tegenover besloten hebben, een burger
lijke dictatuur in te stellen teneinde dep
strijd tegen het communisme beter te kun
nen voeren.
Uit hst Engelwh
door
T. G. WODEHOUSE.
WOLLEN BADPAKKEN, TENNISSOKKEN,
SPORT- en WANDELKOUSEN.
Wij BREIEN en REPAREEREN ;«lle soorten wollen
Kleeding, Kousen en ->okken) 'ook de allerfijnste.
JAaP SNOR, Zuidstmat 15
Let op den gelen winkel. - Telefoon 251.
De toestand in de Noordweste
lijke grensprovincie.
Met het oog op den gespannen politie-
ken toestand en de bedreigingen van dé-
genen die burgerongehoorzaamheid predi
ken, heeft de politie allen schietvoorraad
uit de plaatselijke opslagplaatsen naar
het Tuighuis overgebracht.
De politie en soldaten hebben huiszoe-
king gedaan op de kantoren van het
plaatselijk congresbestuur te Peshawar
1 en van andere organisaties. Er werden
vele stukken in beslag en zeventien lie
den in hechtenis genomen.
Uit een briefwisseling van het congres-
bestuur hier met den Hadzji van Tarang-
zai (een Muzelmansch hoofd aan den over
kant van de grens) bleek dat deze aange
nomen had, een leger van 100.000 man te
lichten. In werkelijkheid verscheen de
Hadzji slechts met 400 mannen van zijn
iet alleen voor kleur, maar ook voor kwaliteit
In 50 patronen en 20 effen kleuren
Verkrijgbaar bij
stam aan de grens en gaven de Muzel
mannen aan zijn oproeping geen gevolg.
De strijdkrachten der Afridi's (een
grensstam) werken met de politie samen
voor de handhaving van de orde.
Het verkeer tusschen Kaboel en Pesha
war is afgebroken.
De Kaiberspoorweg is op verschillende
plaatsen beschadigd.
Volgens nog niet bevestigde berichten,
heeft een eensgezind comité van Moha-
medanen, Hindoe's en Sikh's de leiding
der oproerige beweging en hebben de op-
standigen een der sterkste forten van
Peshawar bezet. In de stad zouden hevige
straatgevechten gaande zijn. Agenten van
politie en troepen der Sikhs zouden naar
de opstandelingen overgeloop^n zijn.
De oproerige beweging vindt weer
klank bij de onafhankelijke stammen
langs de grens.
Na de arrestatie van Gandhi zijn te
Bombay sterke afdee,lin,gen Britsche troe
pen en politie geconcentreerd om even-
tueele opstandige bewegingen onmid
dellijk in de kiem te smoren.
4)
waaruiT'rb^i m} ^n' dat opspoor,
E7IS Phot<> is gescheurd en dan
te lezen °P®°ek om hot onderschrift
hif^ï meende Snert. Blijkbaar had
m nu genoeg van dit onderwerp.
J f*a!Fde dr°omerig naar 't portret,
zou lï £f ln de kin, Snert. Wat
ttdnieisje graag zien lachen!"
zuchttp. T< 1$ document weer weg en
Snert"' i8 hee* wonderlijk,
HOOFDSTUK I.
Kay van Valley Fields.
J>e ongenoemde, die de zoo zeer door
'-arn snotter bewonderde photo had ultge-
d d'^' zooal8 we reeds mede-
ueeiden, eenigszins slordig gedaan. In
dien hij een weinig zorgvuldiger te werk
was gegaan zou de door de liefde gekwel
de Samuel als onderschrift hebben kun
nen lezen:
„Isay Derrick, dochter van kolonel
Eustace Derrick, Midways Hall, Wilts".
En als hij toevallig op een middag, een
week of drie na zijn gesprek met Snert
Todhunter, ln Plocadilly Circus had ge
wandeld, zou hij mejuffrouw Derrick in
levenden lijve hebben aanschouwd. Want
zij stond daar op een vluchtheuvel op een
omnibus van lijn drie te wachten.
Al hij haar zoo gezien had, zou zijn
eerste indruk ongetwijfeld zijn geweest,
dat ze veel knapper was dan naar portret.
Er waren sinds die photo genomen was
vier jaren verstreken en tusschen achttien
en twee-en-twintig worden de meeste
meisjes een heeleboel mooier. En dat was
zeker het geval met Kay Derrick. Dan
zou hij ook hebben opgemerst, dat hh een
juist oordeel over haar uiterlijk had ge
had. Haar oogen waren blauw, zooals hij
voorspeld had een warm diep blauw
zooals de hemel ln een zomernacht en
heur haar, voor zoover het onder een
allerliefst klein hoedje uitkwam, was zacht
goudbruin. Maar ten derde zou hij heb
ben gezien, dat ze er moe uitzag. En ze
was doodop. Het behoorde tot haar dage-
lijksche bezigheden om te verschijnen ten
huize van een zekere mevrouw Winning-
ton-Bates, in Thurloe Square, South Ken-
sington, om die dame voor te lezen en
haar uitgebreide correspondentie te be
antwoorden. En niemand, die mevrouw
Winnington-Bates intiem kende, zou een
meisje het recht willen betwisten om er
zoo moe uit te zien als ze maar wou.
De omnibus reed aan en Kay klom naar
boven. De conducteur verscheen om de
kaartjes te knippen.
„Ver?"
„Valley Fields", zelde Kay.
„Blieft", zelde de conducteur.
Hij vertoonde geen spoor van opge
wondenheid, toen hij haar het kaartje
overhandigde, geen zier van die angstige
bezorgdheid van hen, die den jongen man
tegenkwamen met de banier, waarop de
vreemde zinspreuk Excelsior stond; want
de dagen, dat het een gewaagd avontuur
scheen om naar Valley-Fields te reizen,
lagen ver ln het verleden. Twee honderd
jaar geleden, toen struikroovers West
Kensington onveilig maakten en er ln
Regent Street snippen werden geschoten,
was dit vriendelijke voorstadje ln de wijk
S. E. 21 een afgelegen plekje, waar afge
matte jongelieden en ondernemende
vrijers heen reden om uit te rusten aan
den boezem der Natuur. Maar nu heeft
die zee van straatsteenen en asphalt, die
Londen heet, ook dat plekje verzwolgen.
Het hedendaagsohe Valley Fields is een
compacte hulzenmassa, en het ls niet
slechts met een omnibus, maar zelfs per
trein en tram te bereiken.
Het plaatsje was Kay nu zeer ver
trouwd, zoodat ze bij tild en wijle meende,
dat ze er haar heele leven gewoond had;
en toch waren er pas een paar maanden
verloopen sinds ze op dien oever als een
stukje drijfhout was komen aanspoelen;
of om de feiten nuchterder te omschrij
ven, sinds Mr. Wrenn van San Rafael
Burberry Road na den dood van haar
ouders bij haar gekomen was om haar
een tehuis aan te bieden. Die mijnheer
Wrenn was de slechte oom Matthlas, die
in het duister verleden zoo omstreeks
1905 een zwarte vlek op het Derrick-
als gevolg van slechte 8 djs-
verterir.g wijkt onmiddellijk bij
gebruik van Foster's Maag-
pillen, het ideale
laxeermiddel.
f0.65 per
- flacon.
UIT DE R.-K. STAATSPARTIJ.
De zevende partijraadvergadering.
De zevende vergadering van den Partij
raad der R.-K. Staatspartij zal, naar de
katholieke bladen melden, te Utrecht wor
den gehouden op Vrijdag 23 Mei en Za
terdag 24 Mei.
BELANGRIJKE SCHENKING VOOR
DE LEIDSCHE STERREWACHT.
De bekende Rockefeller Foundation in
Amerika heeft aan de Leidsche Universi
teit een schenking gedaan van 110.000
dollar, ten einde de Leidsche Sterrewacht
in staat te stellen een kijker te doen bou
wen, opstellen en gedeeltelijk exploltee-
ren in Johannesburg (Zuld-Afrika).
Van de zijde der Nederlandsche regee
ring en particulieren is een jaarlijksch
bedrag toegezegd, overeenkomende met
de rente van bovengenoemde som voor de
exploitatie en bediening van dit instru
ment.
OVEREENSTEMMING IN ZAKE DEN
STADSSCHOUWBURG.
Evenredige bespeling door belde
sollicitanten.
Amsterdam, 4 Mei. Ten aanzien van de
voorstellen, welke door wethouder Polak
aan de beide groepen die naar den Stads
schouwburg hebben gedongen de Kon.
Ver. Ket Nederlandsch Tooneel en het
Amsterdamsch Tooneel zijn gedaan,
heeft, naar De Telegr. verneemt, het on
derling overleg tusschen de sollicitanten
tot overeenstemming geleid ten opzichte
van een evenredige bespeling van den
Stadsschouwburg, met dien verstande,
dat dus aan alle richtingen der tooneel-
speelkunst welke in de sollicitatiebrieven
der beide gezelschappen werden genoemd,
gelijke rechten zullen wedervaren.
blazoen had geworpen door weg te loopen
met Kay's tante Enid.
Kay was toen een kleuter van twee
jaar en vóór haar achtsten verjaardag
had ze niets van deze geschiedenis ver
nomen, maar toen werd haar dit mede
gedeeld door den jeugdigen Willoughby
Braddock, den dikken jongen, die met
behulp van een voogd het groote huis en
bijbehoorend terrein, grenzend aan Mid
ways, in eigendom had. Het was een
romantische geschiedenis van een jon
gen man, die naar Midways was gekomen
om het huis te teekenen en te beschrijven
voor „Onze Patricische Huizen-serie",
die toen verscheen in een nieuw tijd
schrift „Pyke's Huisvriend"; die ge
durende deze bezigheden had kennis ge
maakt met de zuster van den eigenaar;
en die een paar weken later haar had be
wogen om met hem weg te loopen en hem
te trouwen, op deze manier volgens
haar bloedverwanten althans al haar i
kansen ln dit leven te niet doende.
Twintig jaar lang was Matthlas Wrenn
het zwarte schaap ln de familie geweest,
maar nu was de vergelding gekomen. De
dood van kolonel Derrick, die spoedig
volgde op het overlijden van zijn vrouw,
braoht aan het licht, dat hi1 behalve Nor-
mandisch bloed ook het kinderlijk ver
trouwen bezat, wat de dichter zooveel
hooger aanslaat en dit uitte zich ln het
vertrouwen van prospectussen, die nog
geen kind misleid zouden hebben en het
trachten om door speculaties aan te vul
len, wat hij verloor door de snel ln waarde
verminderde landerijen, speculaties,
waarvan de eene nog gewaagder was dan
de andere. Zijn kapitaal was naar de
vier windstreken verspreid, Midways was
tot den nok verhypothekeerd en Kay, die
door een meevoelenden rechtsgeleerde
omtrent deze feiten was ingelicht, had
zich naar den heer Matthias Wrenn be
geven, die nu al jaren lang hoofdredac
teur was van denzelfden „Huisvriend",
dien hij eertijds alleen maar vertegen
woordigde.
De omnibus stopte op den hoek van
Burberry Road en Kay stapte uit en
wandelde naar San Rafael. Burberry
Road behoort niet tot de aanzienlijkste
en meest luxueuse wijken van Valley
Fields, en de meeste villa's zijn twee on
der één dak. San Rafael behoorde ook tot
die soort en was als een gepleisterde
Siameesche tweeling met onverbrekelij-
ken band verbonden aan zijn buurman
Mon Repos. Er voor lag een scheepje
grint ,twee bloembedden, die zich schenen
te verontschuldigen over hun daar zijn
met klimop er omheen en een heining
en In de heining een hekje, dat vijf
dwarslatten had, net als de hekken in de
weilanden.
Uit dit hek kwam, toen Kay naderde,
een wat oudachtig heer met grijs haar en
een gebogen rug.
„Goeien middag, schat. Waar gaat dat
heen?", zeide Kay. Ze kuste haar oom
hartelijk, want ze was in de maanden, dat
ze bij hem was, heel veel van hem gaan
houden.
„Ik loop even bi) Cornelius aan", zelde
de heer Wrenn. „Ik dacht dat ik mis
schien een spelletje schaak zou kunnen
doen".
{Wwdt TtFMÖfi.l
