de midadguiteendinst hadden geluisterd en
nog geen avondbladen hadden gelezen,
een overzicht van de zendtfldverdeeling.
„Wat onder een algemeen programma
wordt verstaan", zeide spr., „lis niet om
schreven.
„Wij hebben de illusie, dat ieder Neder
lander naar onze uitzending kan luisteren.
Echter de bedoeling is duidelijk men vil
een programma, waarmee iedere groep zich
kan vereenigen.
De teraardebestelling van
Mr. P. J. Troelstra.
Een Indrukwekkende plechtigheid.
De plech tigheid in Den Haag.
In elke huishouding is dit nieuwe snelwerkende
reinigingsmiddel met enthousiasme ontvanger
Onontbeerlijk voor het afwasschen van vaatwerk
lepels, vorken, messen enz. Het is merkwaardig
hoe vet, saus- en etensresten in een ommeziei
verdwijnen. Alles blinkt weer als nieuw
Ook onmisbaar voor alle voorwerpen van glas
kristal, porcelein, metaal, steen, tegel, marmer, hout
enz. Het werkt bovendien desinfecteerend en if
absoluut reukloos, hetgeen een groot voordeel be
teekent boven 't gebruik van zeep, zeeppoeder, enz
Een eetlepel|^|) op 10 liter 1 emme
heet water - een uitgave van nog geer
cent - is voldoende.
Prijs:15 Cent per pakjt
Indrukwekkende rouw plechtig
heid.
TWEEDE KAMER
Vergadering van Donderdag 15 MeL
Marktberichten.
Haven van Nieuwediep.
„Zwaar is de strijd geweest, als die voor
de school, tusschen hen die neutraliteit
voorop willen stellen en hen, die Christus
steeds als Koning erkennen. Naast God is
onze overwinning in de radio aan onze
vaderen in den Schoolstrijd te danken.
„Zes jaar is gestreden tegen de neutrale
groepen, die op omroep-terrein "wilden
herwinnen wat zij op ander gebied hadden
vcrspc ©ld»
„In 1924 is de N.C.R.V. met weinig geld
opgericht om voor haar beginsel te strij
den. De vereeniging is bespot, maar God
heeft haar gezegend zij heeft thans
80.000 leden en thans is de verdeeling
van den zendtijd de kroon op het werk
De N.C.R.V. is nu gelijkgesteld met de
zich neutraal en algemeen noemende
A.V.R.O."
Spr. bracht daarna hulde aan den minis
ter-president en aan- minister Reymer.
Dat „Het Volk", het soc.-dem. hoofd
orgaan, de laatste dagen nog vol heeft
gestaan met artikelen over haar grooten
thans overleden leider, is begrijpelijk.
Evenzeer is het te begrijpen, dat de
Heldersche Courant daarvan niets ver
meld heeft, omdat tal van andere dingen
al weder aandacht en plaatsruimte vroe
gen. Uit binnen- en buitenland zijn be
wijzen van deelneming gekomen, en de
bladen van elke richting eeren den doode,
wiens grootheid en genialiteit zij erken
nen, hoe zij overigens ook tegenover de
idealen en de wereldbeschouwing van
den doode mogen staan.
De regeling der begrafenis berustte
bijde S. D. A. P., aan wie dit wel toe
vertrouwd is. Er was gerekend op een
massale deelname en naar we in de Te
legraaf lezen, bedroeg het aantal, dat
tijdens het défilé voorbij trok, naar schat
ting 80 tot 40000 menschen. Precies
twee uren duurde dit défilé. Extra-treinen
waren door de spoorwegen ingelegd om
de duizenden te vervoeren. Groot was
de drukte aan het Amsterdamsche Cen
traalstation in den vroegen morgen van
Vrijdag; om 10.03 en 10.09 vertrekken
twee geheel volle extra-treinen, waarmede
tegen speciaal tarief ongeveer tweedui
zend menschen vervoerd werden. Ver
scheidene omfloerste banieren en vlaggen
werden medegevoerd; de electrische
treinen zaten stampvol.
Reeds vroeg in den morgen begonnen
uit alle deelen des lands de extra-treinen
de residentie binnen te rollen met de
duizenden deelnemers aan de plechtig
heid. Aan het station Hollandsche Spoor
kwamen tegen tien uur verschillende
extra treinen binnen, die aan het Stations
plein een ongewoon druk aanzien gaven.
De politie had extra maatregelen getrof
fen. Agenten en bereden politie waren
op tal van punten opgesteld en van de
regelingscommissie der S. D. A. P. be
vonden zich orde-commissarissen bij de
uitgangen om de deelnemers voor te
lichten. De H. T. M. had voor extra ver
sterking van het trammaterieel naar
Scheveningen zorg gedragen, zoodat het
vervoer der menschenmassa's een gere
geld verloop had. Druk werd met roode
rozen gevent en de meesten waren met
roode en zwarte emblemen versierd.
Op het Staatsspoorstation kwamen d-e
extra treinen uit de Noordelijke provin
cies binnen, waar vandaan duizenden
Friezen en Groningers kwamen om de
laatste eer aan hun leider te bewijzen.
In de omgeving van het Volksgebouw
aan de Prinsegraeht heerschte eveneens
groote levendigheid.
Tegen twaalf uur werd de Leuvensche-
straat door de politie voor het verkeer
afgesloten en begonnen de duizenden
zich op te stellen.
Voorop posteerde zich het Partijbestuur
der S.D.A.P., de S.D.-Kamerfractie, het
bestuur van het N.V.V. en de hoofdbe
sturen. Dan volgden de deelnemers uit
de provincies en de Sportbond.
Tegen half één werd het verkeer op de
tramlijnen 9 en 11 en van de blauwe tram
geheel stopgezet. In de omgeving van
het Belgisch Park en langs den Badhuis
weg hadden zich duizenden opgesteld.
Om vijf vóór één reed de lijkwagen
voor, terwijl een groote ontroering zich
van de aanwezigen meester maakte.
Allen ontblootten het hoofd, toen de
kist werd uitgedragen en in den lijkwagen
geplaatst en met den vlag van de S.D.A.P.
gedekt werd.
Negen volgrijtuigen reden voor.
Direct achter de volgrijtuigen sloot de
enorme stoet zich aan, die zich in rijen
van 6 personen had geformeerd.
Een groot aantal agenten en recher
cheurs had de straten afgezet.
Dichte menschenhagen stonden overal
langs den weg, die allen het hoofd ont
blootten bij het voorbijtrekken.
Op het kerkhof.
Op het bordes aan den achterkant van
het huis werd de kist opgesteld. De roode
vlag en de kransen werden er op gelegd.
Om twee uur begon het défilé langs
de kist, dat naar sehatting twee uur
duurde.
De belangstelling langs den weg was
overal enorm. In dichte drommen stonden
menschen overal opgesteld, om den
Een product van de Perail-fabrieker
Eenlg Importeur i
E. Ostennann Co'» Handel Mij., N.V. Amsterdam.
stoet te zien passeeren, terwijl velen in
hoornen, op muren en langs het talud
waren geklommen. De politie, die in groot
aantal aanwezig was, had evenwel voor
een zeer goede afzetting gezorgd, zoodat
ook op de smalle Haringkade nergens
eenige stagnatie werd ondervonden.
Even indrukwekkend als het défilé was
de rouwplech.tigh.eid in het gebouw van
K. eni W., dat geheel gevuld was en waar
van het tooneel als chapelle ardemte was
ingericht. Teingevolge van het langdurige
défilé, begon deze plechtigheid aanmerke
lijk later dan oorspronkelijk was aange
kondigd; de enorme menigte verbeidde in
diep stilzwijgen dezen tijd. Nadat de fa
milie Troelstra op de voor hen gereser
veerde zetels had plaats genomen en de
Haagsche „Stem des Volks" het lied „Aan
de Strijders" had doen hooren, betrad de
voorzitter der S.D.A.P., de heer J. Oude
geest, het podium; diie schetste, hoe er door
Troelstra's bezielend woord honderddui
zenden mannen en vrouwen zijn, in wier
leven door het socialisme vreugde is ge
komen. De leider der Kamerfractie, ir. J.
W. Al bar da, zeide, dat Troelstra de groot
ste figuur der soc.-dem. was en eeji der
grootste van Nederland. Hij heeft de S.D.
A.P. gewekt en haar den weg gewezen.
Hij koos den zwaren weg, dien van het
leed. Toen hij de S.D.A.P. oprichtte, had
hij slechts enkele honderden om zich heen;
nu hij grafwaarts is gedragen, bedraagt
dat aantal vele duizenden. Hij heeft voor
ons geschiedenis gemaakt, zijn naam zal
genoemd worden tot in lengte van dagen.
De spr. herinnerde aan zijn laatste levens
jaren, waarin de krachten, die hem waren
gebleven, voor ander werk gebruikt wer
den. Zijn ziekbed werd verlicht door de
trouwste zorgen, die denkbaar z;jn.
Oud-minister Vandervelde uit België
sprak namens de Internationale. De figu
ren daarvan worden zeldzaam, zeide spr.
Wat Jaurès voor Frankrijk, Liebknecht
voor Duitschland, Branting voor Zweden,
Anseele voor België, Adler voor Oosten
rijk was, was Troelstra voor Nederland.
Wat hjj voor de arbeidersbeweging was,
memoreerde spr. in enkele woorden. Van
jaar tot jaar heeft men in ons land terrein
zien winnen en-thans is de S.D.A.P. een
der best georganiseerde en krachtigste
partijen. De vertegenwoordiger van
Duitschland noemde hem een der grootste
partijen uit den nieuwen tjjcL Vooral in
den wereldoorlog liet hij niets na om de
verbroken banden hersteld te krijgen. De
heer F. van de Walle dankte hem namens
de moderne vakbeweging, waarvoor zijn
verdiensten groot waren. Hij was de weg
wijzer voor alle richtingen in de vakbe
weging.
Troelstra's zoon, Jelle, dankte voor ae
grootsche en sobere wijze, wharop men
zijn vader de laatste eer heeft bewezen.
Danlk aan de aanwezigen, maar ook aan
de duizenden in den lande voor de aan
hankelijkheid hen; betoond. Tot slot van
de treffende plechtigheid deed de zang-
vereeniging„Stem des Volks" en „Mor
genrood" zich hooren.
Nadat de onafzienbare stoet van volge
lingen op de begraafplaats was aangeko
men, begon het stille défilé langs de kist:
een schier eindelooze stoet. Velen trokken
naar het gebouw voor Kunsten en Weten
schappen, anderen naar den tuin van het
Volksgebouw. Tegen vijf uren waren ver
schillende extra-treinen gerequireerd. Het
défilé maakte een diepen indruk op allen;
velen werd de aandoening te machtig, toen
met de omfloerste vaandels den laatsten
groet gebracht werd. Onder de aanwezigen
werd ook opgemerkt de heer Van de Bilt,
lid der Tweede Kamer. Uit Amsterdam
waren ver over de vijfduizend deelnemers;
uit Utrecht en- Haarlem was een groot aan
tal deelnemers.
Het voorbijtrekken van den stoet duurde
op de minuut af twee uur. Vooral de
deputaties uit de groote steden Amster
dam, Rotterdam- en Den Haag waren in
drukwekkend van lengte, terwijl veel
stemming uitging van de laatste eer, die
dc A.J.C. den overledene bewees. Tien
tallen bontgekleurde, voor deze gelegen
heid omfloerste vaandels, gedragen door
de frissche jongelingschap der S.D.A.P.,
bogen eerbiedig bij het passeeren van de
kist.
Tot laat op den avond bleef het druk
in de stad.
De begrafenisplechtigheid.
Nadat de afvaardiging van den Neder-
landschen Arbeiderssportbond het défilé
had. besloten, werd het kerkhof door de
politie ontruimd. De hekken- werden ge
sloten, want de eigenlijke begrafenis zou
in den intiemen familiekring plaats heb
ben.
De kist werd op een haar geplaatst en
door een tiental voormannen der S.D.A.P.,
onder wie de heeren Mendels, Hermans,
Kuiper, Moltmaker, De Roode, van wie
enkelen als slippendragers fungeerden,
naar het graf gedragen. Terwijl de duizen
den vereerders zich verwijderden, werd de
kist in een kleinen kring van naatste fa
milie en intiemste medewerkers neerge
laten.
Tn het Amsterdamsche Concertgebouw
had een indrukwekkende plechtigheid
plaats, waar de voorzitter der federatie
Amsterdam, den heer DeMiranda, het
openingswoord voerde, Sternheim ge
dichten voorlas en de heer Vliegen een
herdenkngsrede uitsprak. Troelstra heeft
het proletariaat geïnspireerd, aangevoerd
en aangevuurd. Hii schetste zijn betee-
kenis, en het belangrijkste van zijn optre
den is, dat de beweging, nu zij hem mis
sen -moet, hem ook kan missen. De plech
tigheid werd met orgelspel opgeluisterd.
Na een comité-generaal ter behandeling
van de huishoudelijke begrooting der Ka
mer voor 1931, wordt aan de agenda toe
gevoegd het ontwerp-Ar beidsbemidde-
iingswet.
De beraadslaging over de herziening
van de Gemeentewet wordt voortgezet.
De heer Van den Bergh"(sjd.) sluit
zich aan bij den heer Marchant, die het in
art. 26 geregelde zelfbestuur uitsluitend
wenscht te zien opgedragen aan B. en W.
onder verantwoordelijkheid daarvoor aan
den Raad. Overigens kan spr. niet met
den heer Marchant meegaan.
De heer De Wilde (a.r.) bestrijdt het
amendement-Marchant om burgemeester
en wethouders ook verantwoordelijk te
doen z;jn tegenover den raad als orgaan
van zelfbestuur.
In verschillende wetten is de burge
meester aangewezen als uitvoerend or
gaan. De regeering wil laten vastleggen,
wat in de praktijk gebeurt.
Minister Ruys de Beerenbrouck betoogt,
dat in tal van wetten de taak van den bur
gemeester als zelfbestuurder is vastgelegd,
zoooat het denkbeeld Marchant weinig
verandering zou brengen.
Het amendement-Marchant, dat gericht
is tegen de rechtsonzekerheid ten aanzien
van geldelijke verantwoordelijkheid, heeft
geen zin, aangezien deze onzekerheid niet
bestaat. Aan de amendementen ontbreekt
dan ook voldoende rechtsgrond.
De heer Oud (vxl.), namens Marchant
i ephceerende, neemt het amendement be
treffende uitschakeling van de burge
meesters als orgaan van zelfbestuur terug
en wijzigt het andere amendement, zoodat
ue burgemeester betrokken wordt in de
v erantwoordingsplicht.
Spr dient een nieuw amendement in od
art1 kei 53, dat de financieele 'aansprake
lijkheid legt niet op de gemeenten, maar
op het gezag dat het zelfbestaan aan de
gemeente oplegt. Het overgebleven amen-
deme* op artikel 52 wordt verworpen S
48 tegen 27 stemmen.
De heeren De Wilde ((a.r.), Schok
king (c.'b.) en N o 1 e n s (r.k.) achten de
praktijk, welke door het nieuwe amende-
ment wordt vastgelegd goed, doóh vreezen
de consequentie daarvan.
De Minister ontraadt aanneming
waarna het amendement wordt ingetrok
ken.
Dr Vos (lib.) verdedigt een amende
ment' op art. 65, om een commissie van
ingezetenen inzake de grenswijziging te
-behouden. Het amendement wordt ge-
steund door den heer H e 11 e n b e r g
TT u h a r (r.-k.) en bestreden door de hee
ren V a n d e n B e r g h (s.-d.) en K e t e-
laar (v.-d.), Vliegen (s.-d.) en den
Minister.
Vergadering van Vrfldag IC Mei
De heer Boon (lib.) vraagt een inter
pellatie aan over de verdeeling van den
zendtijd.
Hierover wordt Dinsdag beslist.
De beraadslaging over de wijziging van
de Gemeentewet wordt hervat.
De heer Vos (lib.) verdedigt zijn thans
gewfizigd amendement inzake den dubbe
len raad. De commissie moet op dezelfde
wijze als de raad worden gekozen.
De heer Ketelaar (v.-d.) bestrijdt dit
amendement om het principe en om de
kosten
De heer Van Vuuren (r.-k.) is vóór
handhaving van den dubbelen raad.
De heer Schokking (c.-h.) heeft
thans geen bezwaren meer; de dubbele
raad is in het belang van de kleinere ge
meenten
Minister Ruys de Beerenbrouck
weet niet, of de zaak nu in orde is, als het
gewijzigde amendement wordt aangeno
men. Spr. laat de beslissing aan de Kamer.
Op voorstel van den voorzitter
wordt dit punt tot Dinsdag aangehouden
BH art. 134 verdedigt de heer Vos een
amendement, volgens hetwelk de Kroon
binnen een jaar moet beslissen Inzake- een
annexatie.
De heer Van Vuuren ziet hierin
geen voordeel. De Minister ontraadt
het amendement.
Na repliek van- den heer V o s en du
pliek van den Minister wordt het
amendement verworpen met 687 stem
men.
Bij artikel 136 bestrijdt de heer Rut-
gersvan Rozenburg (c.-h.) de voor
gestelde wijziging, die het toetsingsrecht
van den rechter doet vervallen en het ver
nietigingsrecht der Kroon beperkt.
'De macht van den raad is z. i. te sterk
uitgebreid, waarom hij wijziging onge-
wenscht acht.
De heer Knottenbelt (lib.) is even
eens tegen deze wijziging en vraagt zich
raf wat de regeering ertoe heeft gebracht
haar voor te stellen.
i De heer Kortenhorst (r.-k.) be-
strijdt de wijziging met het oog op de tot
nu toe geldende jurisprudentie. Het toet
singsrecht van den rechter mag niet wor
den uitgebreid.
De heer Sm een k (a.-r.) meent, dat
wijziging der gemeentewet niet urgent is.
De heer Beumer (a.-r.) sluit zich in
hoofdzaak bij het betoog van den heer
Rutgers van Rozenburg aan. Hij is voor
stander van bescherming van den burger
en heeft tegen het regeeringsvoorstel
bezwaar. De heer van Vuuren (r.-k.)
zal tegen de wet stemmen, de heer
Groeling (r.-k.) eveneens;daarentegen
motiveert de heer Aalberse (r.-k.) zijn
stem vóór het artikel.
De Minister drukt zijn verwondering
uit over de ontvangst van de wijzigiqg
in het Verslag, na de »algemeene toe
juiching* daarvan.
Stemming a.s. Dinsdag.
E ierenveiling Den Helder.
15 Mei 1930. Aangevoerd 18,984 kipeieren:
bruin 4.705.50, wit 4.40—5.40, klein wit
3.90; 488 een-deieren 4.004.40 p. 100 stuks.
ALKMAAR, 16 Mei.
Kaasmarkt. (Voorloopig bericht.) Aange
voerd 75 stapels, wegende 165,000 kg.: 49 sta
pels* kleine fabreikskaas 39; 8 stapels
fabriekscommissiekaas 38: 17 stapels boereiï-
commissiekaa» 45. De handel was goed.
ALKMAAR, 16 Mei.
Graanmarkt. Aangevoerd 679 H.L.'s als: 56
H L. tarwe 911.25; 258 H.L. gerst chev.
77-50; 254 H.L. haver 4.50—6.25; 41 H.L.
boonen w.o. bruine boonen 12.5013; witte
boonen 25; 10 H.L. geel mosterdzaad 25;
12 H.L. blauwmaanzaad 40; 48 H.L. erwten
w.o. groene erwten (kleine) 8 (2e s.)
groote groene rwten 20; grauwe erwten 10
—13.50; vale erwten 20; alles per 100 kg.
Handel goed.
BROEK OP LANGENDIJK, 16 Mei.
Peen 1.40; roode kool ie s. 1.703.70;
ge e kool ie s. 5—d.30; Deensche witte kool
0.40—1.30; uien 0.40—0.80; alles per 100 kg.
A?n7oer: kS- Peen, 4000 kg. roode kool,
f' e ko°l, 5ooo kg. Deensche witte
kool, 3600 kg. uien.
NOORDSCHARWOUDE, 16 Mei.
Bravo's 1.10, uien 0.40—1, drielingen
w~?"50,,grove °-8o1, peen 1.70-3,
k ne 0-90, roode kool 16.10, dito
S e 2.10—5.60, Deensche wite 0.60—2.20,
'l, ,55 ,per k®- Aanvoer: 450 kg.aardappelen,
i-1 1 o U!en' 3000 Peen> 40,800 kg. roode
kooi, «400 kg. gele kool en 88,600 kg. Deensche
witte.
16 Mei 1930.
De „Groningen" en „Dorus Rijker»" *'iB
hedenmorgen alhier teruggekeerd.
