HELDERSCHE COURANT Buitenlandsch overzicht. IS ALTIÜD GOEDKOOPER OOK VOOR DAMES-CONFECTIE DE JACHT OP DE VEERTIG SCHEDELS Nederlandsche Middenstandsbank No. 6872 EERSTE BLAD. DONDERDAG 16 OCTOBER 1930 58ste JAARGANG Verschijnt Dinsdag-, Donderdag. en Zaterdagmiddag Uitgave N.V. Drukker» v/h O. DB BOER JR. Bureau: Koningstraat 29 Telefoon: 50 en 413 De toestand in Duitschland. - Italië en Fiume. - Is een Statenbond tusschen Nederland en de Scandina vische rijken mogelijk? Met «enige spanning ie Maandag de opening van den Rijksdag in Duitsclüand tegemoet gezien, en, zooals reeds terloops is meegedeeld, hebben in' Berlijn naar aan leiding daarvan opstootjes plaats gehad, waarbij verscheidene personen gearres teerd zijn. De kwestie van de verkiezing van den rijkspresident, die in normale om standigheden slechts van niet meer dan forineele beteekenis is, is thans tot een groot politiek probleem geworden, waarbij ook de positie van de rijksregeering in het gedrang dreigt te komen. Deze verkiezing heeft Woensdag plaats gehad en men vindt elders in dit blad daarvan den uit slag. Wat nu de relletjes betreft, die heb ben plaats gehad: de in aantal sterk ge groeide nationaal-socialisten en commu nisten zijn niet groot rumoer in deze eerste bijeenkomst van den Rijksdag opgetreden om daar den boel op stelten te zetten. Het ziet er evenwel niet naar uit, dat deze re geering zich laat verdingen en president Hindenburg staat daarbij aan haar zijde. Deze oude, thans 83-jarige president, staat als arbiter boven de partijen, die het rijk dreigen te verscheuren. De rijkskanselier heeft aan een vertegenwoordiger van een Fransch radicaal blad gezegd, dat de Duit- sche regeering aan geen herziening denkt van het plan-Young en ook niet voorne mens is een moratorium (uitstel van beta ling) te verzoeken. Amerikaansche ban kiers hebben zich in hun jaarvergadering gunstig over Duitachland uitgelaten. Een bekend Amerikaansch financier zeide te meenen, dat de leening Young en de ove rige buitenlandsche dollarschulden van Duitschland door den politieken toestand niet in gevaar worden gebracht. Ook de „New York Times" laat zich in een hoofd artikel tamelijk gunstig over den toestand in Duitschland uit. De toestand eischt moed, geduld en een goede leiding, zoo zegt het blad, wanhopig is hij zeker niet» Wat nu de relletjes zelf betreft, de da ders zijn, naar wordt medegedeeld, voor •het grootste deel aanhangers der nationaal- soclalisten ofwel fascisten. Alleen die za ken werden aangevallen, waarvan de be- toogers dachten, dat zij onder Joodsche leiding stonden. Tot plunderingen schijnt het niet te zijn gekomen. 106 personen zün ingerekend, doch hiervan zijn er in den loop van den nacht weer vrij gelaten. De na.-soc. partij zelve ontkent alle ver antwoordelijkheid voor het gebeurde. In- tusschen is in de metaalindustrie de sta king geproclameerd en Woensdag in gegaan. Wij leelden dezer dagen een en ander mede betreffende den toestand die bestaat tusschen Italië en Joego-Slavië, en die min of meer verontrustend is. Het is ook een eigenaardig ge\al; het betreft hier namelijk de havenstad Fiume, vóór den oorlog haven van Hongarije en al tijd met afgunstige oogen door Italië bezien. Maar ondanks het feit, dat Italië bii de overwin-, nende landen behoorde, heeft het Fiume in 1918 niet gekregen, Amerika moest er niets van hebben Italië deze mooie ha ven aan de Adriatische Zee te geven. Toen i9 de harlekijn d'Annunzio gekomen, Ita- lië's dk-liter en politieke paljas. Die heeft de stad bezet met een eigen leger, hield het vast tegenover de Italiaansche troe pen, ondanks het feit, dat generaal Nitti de stad bij verdrag aan Joego-Slavië (het voormalige Servië-Montnegro) afstond. De fascisten nemen haar van d'Amiunrio ovear, erkenden Fiume als Italiaaneoh. Maarhet voorstadje Porto Barros met de kostelijke haven werd Joego-Slavisch, en we hebben nu het allermerkwaardigste geval, dat noch Italië, noch Joego-Slavië iets aan deze haven hebben. Midden op een brug' is nu de grens. Dat een derge lijke toestand wel gevaar oplevert voor vreedzame oplossing, ligt voor de hand. Op de jongste vergadering van den Vol kenbond is een 'zeer belangrijk punt ter sprake gekomen, namelijk de mogelijkheid van een politieke samenwerking tusschen Nederland (en wellicht andere landen) en de Scandinavische rijken. Een volkenbond dus in den geest ais die van de Balkan- landen. Reeds meerdere malen was op de vergaderingen van den Volkenbond ge bleken, dat er tusschen bepaalde volken een zekere saamhoorigheid was ontstaan. Zoo bijvoorbeeld tusschen Spaansch-spre- kende landen. Een dergelijke saamhoorig heid ligt voor de Ijand. Een correspondent van de JS, Rott Crt." doet hierover be langwekkende mededeeliugen. Zoo duidelijk als dit jaar was het gevoel van saamhoorigheid echter nog niet aan den dag getreden. De aanraking was veel levendiger en ook veel opzetteiyker dan ooit te voren. Zwitserland zou zijn sympathie voor onze groep, waartoe liet ook zichzelf re kent, nog veel sterker laten blijken, als niet zijn angstvallige politiek van geneu- traliseerden staat en van land met den zetel van den Volkenbond, het tot de uiterste terughouding noopten. Maar het soliditariteitsgevoel is ea-, en zal telkens weer tot uiting komen. De groep, waarvan Nederland en Scan dinavië de kern vormen, trok menigmaal de bijzondere belangstelling der Belgen. Onder de Belgische politici zijn tal van menschen, die sterk de nadeelen beseffen van de mogenidheden-politiek, waarin Bel gië sedert den oorlog is meegesleept. De groep, waartoe wij behooren, telt vijf of zes landen. Nederland heeft voor die groep een bijzondere beteekenis, niet al leen als grootste lid ervan^naar ook omdat liet, door het te Genève niet meer schuch ter achtergehouden belang van Indië, daar aan zijn specifiek Noord-Europeesch ka rakter ontneemt Een groep van 6 landen is, in een ge meenschap van een goede 50 naties, niet meer zonder beteekenis. Vooral bij stem mingen kan zij van belang zijm Laat ons ten deze het beste hopen van de toekomst HET PRESIDIUM VAN DEN RIJKSDAG. Loebe herkozen. Nadat verschillende sprekers candi- daten hadden voorgesteld, is de Rijks dag Woensdagmiddag tot hoofdelijke stemming overgegaan. Bij de eerste stemming zijn uitgebracht 566 stemmen, 2 zijn van onwaarde. Loebe kreeg 266, Schoiz 179, Pieck (communist) 68, Grilf (D.nat) 41 stemmen. Bij de herstemming zijn op den sociaal democraat Loebe 269 stemmen uitge bracht en op dr. Schoiz (Duitsche volks partij) 209 stemmen. De overige 77 stem men waren ongeldig. De omtrek van den Rijksdag herinner FE JILLETON de sterk aan een stad in staat van beleg. Politie en nog eens politie. Agenten té voet, agenten te paard, agenten in auto mobielen en agenten op vrachtauto's. Qp alle hoeken der straten stonden groepjes agenten. Ze hadden den Rijksdag in een omtrek van een paar honderd meter ge heel omsingeld en het was onmogelijk het gebouw te naderen zonder toegangs kaarten. Br waren heel wat minder nieuwsgierigen dan Maandag. In de zaal en de wandelgangen heersch- te tot kort voor het begin van de zitting rust. Nationaal socialisten en communis ten hadden hun uniformen weder thuis gelaten en waren alleen te herkennen aan het insigne van hun partij. Het resultaat van de stemming over het voorzitterschap verwekte geweldige geestdrift op de sociaal democratische banken. Loebe werd door zijn partüge- nooten een paar minuten lang toege juicht. Dr. Schoiz stapte ook op hem toe en drukte hem de hand. Toen Loebe den zetel van den president innam, kreeg hij een nieuwe ovatie van zijn partijvrienden. De nationaal socialist Strasser riep hem toe: Nu zult ge geen redevoeringen meer in den Lustgarten houden, maar 36.000 mark representatiegeld in uw zak steken. Deze woorden lokten luide protesten uit, niet alleen bij de sociaal democraten, maar ook bij de middenpartijen. HET CONFLICT IN DE DUITSCHE METAAL-INDUSTRIE. 126.000 stakers. Meer dan 126.000 metaalbewerkers zijn Woensdagmorgen te Berlijn in staking gegaan. Met toestemming van de betrok ken vakvereenigingen zijn slechts arbei ders, ouder dan 60 jaar en oorlogsinva liden in de fabrieken gebleven. Om het demonstratieve karakter van de staking te doen uitkomen had de Duit sche metaalarbeidersbond zijn leden op gedragen, 's morgens gewoon aan het werk te gaan en tot aan den eersten schafttijd te werken. Om 9 uur moest overal het werk gestaakt worden. Volgens de tot nu toe ingekomen be richten is dit overal zonder incidenten gegaan. De politie had echter sterke groe pen naar de ingangen van de fabrieksge bouwen der groote firma's gezonden, die de communisten verhinderden hun plan nen uit te voeren. Zij trachtten n.1. op sommige plaatsen op de staking vooruit te loopen. Bij Siemens, het grootste metaalbedrijf van Berlijn, is de toestand nog niet ge heel te overzien. Ook hier heeft een deel van de arbeiders de fabriek verlaten, de aftocht duurt echter nog steeds voort. De bond van Berlijnsche metaalln-1 dustrieelen heeft de arbitrale uitspraak, waarbij een loonsverlaging van 6 en 8 wordt vastgesteld, naar het W. B. meldt, aangenomen. De bond zal voorstellen dè uitspraak bindend te verklaren. De oommissie van vertrouwenslieden van den bond van Berlijnsche metaal- industrieelen geeft den leden van den bond in overweging de daling van prijzen en onkosten te bevorderen door de trao tementen der directeuren, procuratiehou ders e.a. leidende geëmployeerden te ver lagen. De afdeeling Groot-Berlijn van de nat sec. partij publiceert een manifest, waar in volgens den „Lokal-Anzeiger" de me taalbewerkersstaking gerechtvaardigd en wettig wordt genoemd, zoo meldt het W. B. (THE LURE OF THUNDER ISLAND). Uit het Engelsoh door 10) LEO WALMSLEY. Salon Manshanden, Coiffeur de Dames. Ondulatlon Indéfrisable Ondulation Marcel Stakman Bossestraat 50. Telefoon 614 DE TOESTAND IN SPANJE. De aanhouding van majoor Franco. De directeur-generaal van den veilig heidsdienst te Madrid heeft bekend ge maakt, dat de inhechtenisneming van den vlieger Franco uitsluitend aan een ver keerd militair bervel was te wijten. De directeur heeft tegengesproken, dat de politici, die op de republikeinsohe bij eenkomst van 18 September het woord hebben gevoerd, gevangen genomen zou den zqjn. Ongeregeldheden te Murcia. Te Murcia is het Maandag herhaaldelijk tot botsingen gekomen tusschen stakers en politie, die van de vuurwapenen ge bruik moest maken. Een student en twee arbeiders zijn gedood. In de kazernes lig gen de troepen gereed om eventueel on middellijk op te kunnen treden. Te Malaga ia een bataljon spoorweg troepen aangekomen ocm ingeval van nood direct te kunnen ingrijpen. Te Barcelona hébben de arbeiders in de metaalbedrijven de algemeen© staking af gekondigd. Te Sevilla hadden republikeinen een betooging te Palma del Rio georganiseerd. De overheid kwam echter tusechenbeide en vier sprekers werden in hechtnis ge nomen. Portret van den koning ver brand. Te Barcelona hebben studenten en ar beiders gedemonstreerd voor de vrij lating van hen, die bij de jongste onlus ten gearresteerd werden. De betoogers drukten de deur der universiteit, die men voor alle zekerheid gesloten had, met geweld open, drongen de aula binnen en rukten de beeltenis van den koning van den wand. Het portret werd op de bin nenplaats onder groot tumult verbrand. De rector trachtte de gemoederen te kal- mcerer:, doch werd uitgefloten. Toen de politie arriveerde werd zij door de stu denten op een hagelbui van steenen ont haald. Bü het salvo, dat de politie loste, werd een aantal betoogers gewond. Ten slotte verlieten de studenten het univer siteitsgebouw onder het zingen van de ..Marseillaise". De rector van de Univer siteit heeft de sluiting van het gebouw gelast en de herfst-examens, welke op het oogenblik afgenomen worden, geschorst. HET HUWELIJK VAN KONING BORIS VAN BULGARIJE. Dispensatie van den Paus. De Paus heeft koning Boris en prinses Giovanna dispensatie verleend, nt-odig voor het sluiten van hun huwelijk in ver band met hun verschillenden godsd:enst De toekomstige echtgenooten hebben zich verbonden om al hun kinderen, zon der uitzondering, in het Roomsch-R itho- lieke geloof te doen dopen en opvo eden. Koning Boris is naar Sofia terugge keerd. Medegedeeld wordt, dat het huwelijk van koning Boris van Bulgarije en prinses Johanna van Italië op 25 October te Assisi zal worden gesloten. DE ONRUST IN BRITSCH-INDIR. De Nationalistische leider Pandit Jawaharlal Nehrou, die na het uitzitten van een straftijd van zes maanden, on langs weer op vrije voeten is gesteld, heeft zich voor de voortzetting van den strijd tegen Engeland verklaard. Deze strijd, zoo verklaarde hij treedt thans in een tweede phase, die ten doel heeft den grondslag te leggen, waarop in de toekomst het nieuwe en onafhan kelijke Indië zal worden opgebouwd. De bevolking moet niet alleen weigeren, elke belasting te betalen, doch eveneens lederen dienst dien Engeland aan Indift zon kunnen bewijzen, van de hand wijzen. De boycott van Engelsche waren moet met vernieuwde kracht ter hand worden genomen. Te Bombay heeft Woensdag een sterke politie-macht onder aanvoering van een dozijn officieren het bureau van het Con gres omsingeld. Er werden tal van lieden in hechtenis genomen. In- de kantoren Tan andere verwante organisaties zijn ook invallen gedaan. De meeste der in hechtenis genomen lieden zijn dadelijk daarna tot drie of vier maanden strenge opsluiting veroor deeld. Nariman, een Swarajistisch voorman en voorzitter van de Jeugdliga, is te Bom bay aangehouden. De regeering heeft te Bombay 38 orga nisaties van het Congres en verwante vereenigingen onwettig verklaard. DE TOESTAND IN BRAZILIË. Omtrent den toestand in Brazilië wordt van regeeringskant nJ. in een commu niqué van den minister van binnenland- sche zaken nog het volgende geconsta teerd. In den staat Para is het volkomen rustig. In den staat Bahia zijn strijdkrach ten georganiseerd onder beproefde leiders om de opstandelingen te bestrijden. De Braziliaansche regeering, die zich weinig aantrekt van successen van de op standelingen, verklaarde dat er in de laatstverloopen twee dagen niete belang rijke was voorgevallen. Naar uit Buenos Aires gemeld wordt, hebben de Braziliaanfiche opstandelingen, blijkens een van hun zijde ontvangen me- dedeeling, een hoofdstad van den staat Santa Catharlna, Florianopolis, veroverd. Het eerste treffen op groote schaaL Tegenstrijdige berichten. Volgens een N.TA.-bericht uit Brazilië, weid het eerste treffen van beteekenis tus schen de opstandelingen en de federale troepen gemeld. Over verloop en uitslag van den strijd, die aan de Zuidgrens van den staat Sao Paulo met groot© heftigheid heeft gewoed, komen tegenstrijdige berichten binnen. Dat verlangen was begrijpelijk. Den volgenden morgen om zeven uur zouden we vertrekken, uiterlijk om zes moesten we dus zorgen, op het strand aanwezig te zijn. Allee was voor de reis gereed: voor raden en diverse andere benoodigdheden waren aan boord en kapitein Tim ma was, overeenkomstig onze afspraak, practisch genomen nuchter. Alles marcheerde uit stekend!" zooals de dokter me gedurendïe de laatste dagen ettelijke keeren verze kerd had. Het Sultani Hotel is, evenals de Arabi sche huizen, om een binnen/plaats ge bouwd. De eerste en tweede verdieping bestaan uitsluitend uit slaapkamers, die elk met een deur op twee vierkante hou ten veranda's uitkomen, die op hun beurt met het geJijkvloersche gedeelte en onderling door trappen vertinden zijn. Die trappen vervangen trap of lift bin nenshuis, een andere manier om op de kamera te komen is er niet. In dit geval bevatte de eerste verdieping zes slaap kamers; de dokter had no. 2, ik had' na 4. Kapitein Timms was in een soort van dependance ondergebracht. De tafel in no. 4 was groot en had een spiegelglad gewreven blad, een teekenplank, zooals ik geen betore kon wenoshen. Daarom be sloot ik de kaart imede te nemen en op mijn kamer te gaan werken. De dokter keurde mijn plan goed, op voorwaarde, dati k na afloop de kaart terugbracht en weer In z'n koffer wegsloot. Een paar minuten daarna ging ik mijn eigen ka mer binnen, deed de deur op slot, rolde de kaart uit en stak haar met punaises op bet tafelblad vast. 't Was al bij tienen, voordat ik met den omtrek en de lijnen, waarbinnen peilin gen gedaan waren, klaar was. Drie kwar tier voor zuik eenvoudig werk was lang, vooral als je er als schooljongen een ze kere renommée als kaartenteekenaar ge noten hebt. Maar langzamerhand begon ik er moer ln te komen. AI de oude truc jes kwamen één voor één terug. En met die trucjes de herinneringen. Ik zag me zelf weer op de schoolbanken ritten, doorleefde brokstukken van 'het een en ander gebeuren, dat diepen indiruk ge>- niaakt had, zag de leeraren van toen bin nenkomen, gebaren, hoorde ze spreken. Alles wat me toenmaals had doen genie ten of lijden -passeerde, opgeroepen door het calqueeren van een kaart, vaag als tafreelen uit dien droom, de revue. 't Zal ongeveer elf uur geweest zijn, toen ik met een zucht van verlichting mijn pen neerlegde en de punaises een voor een begon los te draaien. Daarna schoof- ik mijn stool achteruit, nam hot dunne pepier op en legde het, bij gebrek aan een betere plaats, voorloopig op mijn bed.Nu moest do kaart zelf nog los gemaakt, opgerold en teruggebracht wor den. Maar eerst ging ik een pijp opste ken, dat had ik wel verdiend. Ik haalde mijn pijp uit mijn zak en begon haar werktuigelijk te stoppen mijn aandacht was bij mijn werk, diat voor me uitge spreid lag. Ik mocht tevreden zijn 't was eern uitstekende kopie, volmaakt tot in alle détails. Maar neen, daar zag ik toch nog iets, dat me niet in orde leek. Met mijn pijp in mijn mond keerde ik mij om, teneinde de plek met die op het ori gineel te vergelijken.Op hetzelfde oogenblik kwam er van ergens boven mijn hoofd een metalige tik, gevolgd door een felle ontploffing, die de gehoede ka- raer gedurende één ondeelbaar kort oogenblik in een oogverblindend, schel schijnsel zette. En terwijl ik, door dit plotselinge gebeuren overbluft, nog om me heen stond te kijken, boorde Ik lichte, vlugge voetstappen boven mijn hoofd. Met een sprong stond ik voor die deur... Be draaide den sleutel om, duwde tever geefs. Waarschijnlijk wiggen in de reet bij de scharnieren. Ik gooide me mejt mijn volle kracht er tegenop.één, twee maal mijn schouder voelde of hij ver brijzeld was. Ten einde raad greep ik een' massieve bouten kruk. Onder mijn beuken bezweek een van de paneelen. Ik kroop door de opening, zonder aan mijn schouder, zonder aan extra schrammen door de venijnige houtspllnters te dén ken. Maar lic was te laat» Nog net zag ik een man over de lage borstwering van het platte dak klimmen, een touwladder achter zich optrekken en verdwijnen. Ik mag dan dikwijl dom en onnaden kend rijn, maar nu wrong ik me weer doo® het versplinterde paneel, gooide kaart en kopie ln mijn kast, draaide den sleutel om en stak hem in imjjn zak, vóór ik den vluchteling achterna' ging. In min der dan vijf minuten, nadat ik den man over het dak had zien verdwijnen, rende ik de veranda over en de trap af, een gang door en zoo de straat op. Maar eenmaai daar kreeg ik ln zekere mate mijn gezond verstand terug. Nu jacht gaan maken zou gelijk staan met het doel van onze expe ditie van de daken af schreeuwen. Dus ging ik met hangende pootjes terug en begon bij wijze van schadeloosstelling den zeer opgewonden gérant uit te vra gen. Maar eerst stelde ik hem voor om de paar dorijn menschen ln nachtgewaad, die de binnenplaats en de gang bevolkten met de geruststellende tijding, dat 't niets dan een inboorling geweest was, die ge- por,beerd had wat kleedingstukken te ste len, naar bed te sturen. Hetgeen hij deed. Do gasten trokken af en toen de laatste verdwenen was, nam de gérant me mee naar de tweede verdieping. Boven no. 4 mijn slaapkamer bevond zich no. 18, een klein, onvoldoend geventileerd ver trek, dat, naar de gérant me vertelde voor de heeren kleurlingen gereserveerd werd. En nu bleek het, dat een van genoemde categorie er dien zelfden avond tegen zes sen rijn Intrek had genomen. „Een dikke zwarte vent?" informeer de ik. „Maar neen," verklaarde de gérant, „hjj was groot en slank en hij droeg een blauwen bril. Bagage had hij zeer wei nig, een hantasch. De deur van no. 18 stond wijd open. De gérant ging naar binnen en knipte het KANTOOR DEN HELDER KONINGSTRAAT 108a Handelscredleten Rekening-Courant licht aan. De mat, die in gewone omstan- digheden den planken-vloer bedekt©, stond opgerold in een hoek. Een van de planken was bij de balken losgewerkt en met de spijkerpunten naar boven gelegd. Door haar even te versohuiven ontstond er een breede spleet Ik ging op mijn knieën liggen en keek er door. Vlak on der me zag ik de tafel, waaraan ik had zitten calcquleieren. En toen ik, nog steeds op mijn knieën den vloer naast de plank afzocht vond ik, wat ik gedacht had te zullen vinden: een hoopje grijs-wit poeder. ,3ent u er zeker van, dat de man geen bagage bij zich had?" voreg ik den gérant nogmaals. „Oui, oui.neen niets." „Ook niets aan den riem over zijn schouder.een zwart leeren doos of zoo iets dergelijks?" De klein© parmante Fransobman dacht met gefronsde wenkbrauwen na. ,Ah.misschien toch, m'sieu.Oui, nu herinner ik mij een klein zwart kistje t leek een camera maar, het was klein, heel klein ik kan het geen ba gage noemen." Neen, dat kon ik me begrijpen. Een cair era met een tele-objectlef en een handtasch voor rijn werktuigen en mag nesium-revolver, dat was alles, wat de man noodig gehad had. En terwfcl ik de houten trap naar de eerste verdieping op liep, overdacht ik, dat ik er graag tien pond voor over gehad zou hebben om te weten, waar in de vreedzaam-slapende stad, mijn vriend Dus! Khen de plaat van de knart van Thunder Island zat te ont wikkelen. (Wordt vervolgd)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1930 | | pagina 1