POPULAIRE RUBRIEK
POPULAIR B>^O^Q^^L,v^D^HElJjERÖCIi]ri COURAKT
De ongekroonde Koning van Indië
Een politicus met dramatisch talent.
Ghandi's woord is wet.
Een verwaarloosde Prinses.
Gandhi, de bekende Voor-Indi
sche leider, welke lanqen tijd in
de gevangenis doorbracht en kort
geleden werd vrij gelaten, staat
thans weer in het brandpunt van
de Oostersche kwesties. Hoe deze
profeet zijn acties gewoonlijk leidt,
vertelt u het volgende artikel.
De afgevaardigden, die aan de Lon-
densche conferentie hebben deelgeno
men, zijn weer in hun land terugge
keerd. De vorsten en de vertegenwoor
digers der verschillende kasten, gods
diensten en beroepen hebben de En-
gelsche mist en regen, achter zich ge
laten en zijn teruggekeerd naar de
droge vlakten van het Noorden, naar
het tropische, in regen gedrenkte Zui
den, naar de blikkerend witte steden
en naar de bergstreken in de onmid
dellijke nabijheid van de eeuwige
sneeuw der Himalaya. Zij hebben met
vurige welsprekendheid voor hun be
langen gepleit en de mannen der Wes-
tersche democratie hebben gezocht naar
de beste oplossing voor de bevolking,
die zoozeer verdeeld was. En toen de
afgevaardigden op de terugreis waren,
twijfelen zij niet aan wat hen te doen
stond: zij zonden een dringend tele
gram naar een man, die in Britsch-
Indië in de gevangenis zat. Daarin ver
zochten zij hem, zijn ooi-deel op te
schorten, totdat zij terug zouden zijn.
Zii hadden hun redenen voor het af
zenden van het telegram. Het was ge
richt aan den man, die meer dan iemand
anders den vrede in Britsch-Indië kan
bevorderen of verstoren, die de pu
blieke opinie vormt, met wien de ge
dachten van het geheele volk zich
bezighouden. Het duurde trouwens niet
lang of men hergaf hem zijn vrijheid,
in de hoop dat hij zou medewerken tot
het herstellen van de rust, waarvoor
ook de Londensohe conferentie zich
zooveel moeite had gegeven. Men stelde
hem met eenige gevangenen 's nachts
in vrijheid en bracht Gandhi zelf langs
een geheimen weg naar het station,
waar hij op den trein naar Bombay ge
zet werd. Zoo werd hij niet gezien door
de groote menigte, die op zijn vrijla
ting wachtte.
In Bombay verzamelde zich eveneens
een opgezweepte menigte voor zijn.
huis om hem te zien. Wat ziet deze toch
in dien tongeren man, uitgemergeld
door het veie vasten, met zijn kaal ge
Er zijn menschen die hun leven lang
wanboffen. Zij zijn waarschijnlijk onder
een ongelukkig gesternte geboren; ze
hebben zich vergist in de keuze van hun
ouders, veelal hun uiterlijk, hun toe
komstige echtgenoote, of echtgenoot, ja
hun tijd. Dit noodlot treft niet alleen
gewone stervelingen; ook vorstenkinde
ren hebben er soms onder te lijden. Tot
die categorie van onfortuinlijken heeft
ongetwijfeld behoord de latere vorstin
Marie Louise, van Etrurië.
Zij werd geboren als dochter van de
prinses van Asturië, toekomstige ko
ningin van Spanje, in den tijd dat Na-
poleon's ster aan het rijzen was. Mama
keek niet veel naar haar dochtertje om,
daar ze haar kostbaren tijd geheel en al
noodig had voor haar minnaar, Manuel
Godoy, die zoo voortreffelijk de guitaar
bespeelde. In latere jaren ondervond
de jonge Marie Louise al niet meer be
welfd hoofd, zijn glinsterende oogen
onder horstelige wenkbrauwen, zijn
breeden glimlach, waarbij zijn tande-
looze mond opvalt? Hoe komt het, dat
zij hem als een profeet beschouwen,
dezen Mahatma Mohandas Karachand
Gandhi? Wat is het geheim van zijn
macht?
Voor den Britsch-Indiër en vooral
den Hindoe is de geest van veel groo-
tere waarde dan de stof. Vandaar hun
eerbied voor de priesters, asceten en
fakirs. Vandaar dat zij zich voor de
komst der Engelschen onder den Jug-
gernaut de Wagen, waarop de afgods
beeldenvervoerd worden, wierpen, om
dat zij de eeuwige rust meenden te
verwerven, wanneer zij gedood werden
door dit heilige symbool der goden. De
weduwen lieten zich gelaten verbran
den met de lijken hunner echtgenoo-
ten om dezelfde rust deelachtig te wor
den. Om dezelfde reden strekken hun
heilige mannen zich uit op een bord
met spijkers of hielden zij hun handen
zoolang in dezelfde houding, totdat zij
verschrompelden. De armste Hindoes,
ook de paria's, stellen den geest boven
de stof en dragen zelf het zwaarste lot
in de hoop dat eèn streng volgen van
de Hindoesche leefregels hen in een
volgende incarnatie een gelukkiger
leven ten deel zal doen vallen.
Hun meening is ook de persoonlijke
meening van Gandhi, die zegt: „Mijn
dienen van het vaderland is een onder
deel van de oefeningen, die ik moet
ondergaan om mijn ziel te bevrijden
van de gebondenheid aan het vleesch.
Ik streef naar den hemel!" Daarom
verwaarloost hij nooit zijn godsdien
stige plichten, hoezeer zijn politieke
werk hem ook in beslag moge nemen.
Wanneer hij voor zijn huis zit onder
een afdak van bladeren en de menigte
opwekt tot lijdelijk verzet of de vragen
van zijn volgelingen beantwoordt, ter
wijl de menigte opstuwt om zijn bloote
knie te kunnen aanraken, is hij ten
allen tijde in staat, zich te concentree-
rx en zonder iets te zien of te hooren,
zich over te geven aan gebed en medi
tatie. Soms spreekt hij dagenlang geen
woord. Hij is een asceet en gebruikt
hoofdzakelijk geitenmelk; bovendien
vast hij veel. Wanneer de oudere leider
van 'het congres (de volksvertegenwoor
diging) het meer Westersch trachten
te maken, komt Gandhi daar tegen op;
het volk is arm en zijn regeerders moe
ten dat ook zijn. Hij verwacht van zijn
langstelling van den man, aan wien zij
was uitgehuwelijkt: Louis van Bour
bon, erfprins van Parma. Louis was
zelf ook door zijn mama verwaarloosd,
omderwille van de muziek en de liefde;
Louis verwaarloosde bijgevolg ook zijn
jonge vrouw, omderwille van de bota
nie, die hij met waren hartstocht en
ook groote kennis beoefende. Voor het
overige was hij een onbeteekenend
mensch en een epilepticus.
Het jonge paar dat tot dusver altijd
in Spanje gewoond had, moest zich nu
naar Italië begeven om bezit te nemen
van zijn nieuw gebied. Maar Napoleon
j liet hen zoo niet vertrekken. Eerst
moest het nieuwbakken koningspaar op
bezoek in Parijs komen. Daar had hij
een bedoeling mee: hij wilde eens zien
i hoe de aanwezigheid van een lid der
j Bourbon-familie op het Parijsehe pu
bliek zou werken. Marie Louise en
haar man, hadden niet veel lust; ze her
innerden zich nog goed, hoe nog nau
welijks tien jaar geleden, de hoofden
van hun familieleden Louis en Marie
Antoinette onder de guillotine gevallen
waren. Maar natuurlijk moest aan het
bevel van Napoleon gehoorzaamd wor
den. En gelukkig bleek ook thans weer
hoe weinig geheugen de bevolking der
groote steden eigenlijk heeft. Dit Bour-
bowsche paar word door de Parijzenaars
volgelingen, dat zij afstand zullen doen
van alle weelde, dat zfj eenvoudig en
ascetisch zullen leven. Voor de groote
massa beschaamt Gandhi, wat zij van
geslacht op geslacht vereerd hebben:
de verheffing van den geest ten koste
van het lichaam.
In zijn jeugd moet hij een geheel
andere persoonlijkheid geweest zijn:
hij was een gewoi. Indiër als zoovele
anderen i onderscheidde zich van de
meerderheid alleen doordat hij te Lon
den gestudeerd had. Hij was buitenge
woon jaloersch op zijn vrouw en zeer
gehecht aan zijn talrijke kinderen.
Doch ook toen al toonde hij voor zijn
overtuiging uit te durven komen. Als
lid van de derde kaste, die der Vaisya's,
pleitte hij voor een betere behandeling
d paria's en nam één ervan zelfs als
dochter aan, waardoor hii zich vierkant
tegen de hoogste kaste, de Brahmanen,
verzette.
Hfj wijkt geen duimbreed van een
eenmaal ingenomen standpunt af. Zoo
had hfj bij zijn propaganda voor zelf
gesponnen en geweven stoffen natuur
lijk niet anders op het oog dan het be-
nadeelen der Engelsche textielindus
trie. Toen echter een aantal rijke In
dische katoenfabrikanten hem een
groote gift zond voor zijn werk en te
vens een verzoek om de boycot alleen
uit te strekken tot machinaal vervaar
digde goederen uit het buitenland, nam
Gandhi wel glimlachend het geld in
ontvangst, doch op het verzoek gaf hij
een weigerend antwoord. Toch is hij
niet bitter en haatdragend; hfj verspilt
geen tijd aan persoonlijke veeten. Toen
zijn eigen kaste hem uitbande na zijn
langdurig verblijf in het buitenland,
ageerde hfj niet om weer opgenomen
te worden, doch wachtte hij rustig af
tot hun oordeel zich zou wijzigen. Om
zijn physieken en moreelen moed
wordt hij als een held beschouwd door
een volk, dat eeuwen lang onderdrukt
is geweest door vreemde veroveraars en
door zijn eigen vorsten en grootgrond
bezitters, zoodat het wel geleerd heeft,
rustig te sterven, doch in het dage-
lijksch leven alle ellende lijdelijk ver
draagt en te vreesachtig is om zich te
verzetten.
Gandhi voelt ook veel voor dramati
sche effecten en kent met zekerheid de
gevoelens van zijn eigen volk. Hij weet
hun emoties te drijven in de door hem
gewenschte richting. Het is geen zeld
zaamheid, dat hij rustig blijft door-
spinnen, terwijl een menigte van
millioen menschen urenlang wacht op
een antwoord, zich verdringt om hem
te kunnen zien en zoo mogelijk aan te
raken. Op een geschikt moment, wan
neer er weinig rumoer opklinkt uit de
menigte, begint hij met zijn lage, doch
duidelijke stem te spreken. Hij houdt
een toespraak, die wij als volgt zouden
i kunnen samenvatten„Zult gij tevreden
zijn, wanneer gij mij hebt hooren spre-
i ken? Zult gij dan naar huis terugkee-
i ren zonder verder iets te doen? Wilt
gij niet de droefheid van mijn hart ver-
j zachten door mij te helpen, liet onrecht
te herstellen? Zult gij uw gezindheid
niet toonen door daden? En terugkee-
ren naar de oude gewoonte om zelf te
spinnen? En uw buitenlandsche klee
ding afwerpen?"
Zijn smeekende, hypnotiseerende
stem wint de licht ontvlambare gemoe
deren op. Het volk trekt zich de dhoti's
van buitenlandsche stoffen van het
lichaam, slaat doeken om zich heen en
kijkt dan toe hoe Gandhi den hoop
kleeren in brand steekt met een begees
terden glimlach op het gelaat als een
hoogepriester, die een offerande in
brand steekt.
Een ander dramatisch effect, dat tot
zijn Oostersche volk spreekt, is b.v. dat
hij van zijn woonplaats Ashram naar de
zee trekt en zout maakt om de zoutbe-
lasting te ontduiken. Het is voor hem
geen bezwaar, dat de menschen daar
een geheelen dag werken in de bran
dende zon om een beetje minderwaardig
zout te maken, Voor ons Schijnt zoo
iets onbeeekenend. Wij vinden ook de
poging om het zelf gesponnen en ge
weven goed weer in te voeren even nut
teloos als een poging om het voort
snellen van den tijd te verhinderen. Dat
alles geldt echter niet in Voor-Indië,
waar noch do massa van het volk, noch
de meeste ontwikkelden het leven be
schouwen met den harden werke-
heidszin van den Westerling. Het is een
volk, dat bij uitstek geneigd is tot hel-
denvereering en op het oogenblik is
Gandhi bij hen de meest geziene figuur.
Zfj wachten slechts op zijn woorden en
zij zullen hem gehoorzamen.
Dat beteekent heel wat, want Gandhi
is niet alleen een asceet, maar ook een
handig politicus. Toen hij het lijdelijk
verzet predikte, maakte hij op de eenige
mogelijke manier gebruik van de zwak
heid en willooze berusting van zijn
volk. Alleen zóó kon hij van dit nadeel
een voordeel maken in zijn actie tegen
de regeerir,g. En de weigering om be
lasting te betalen, het uitbannen van
buitenlandsche stoffen en het maken
van onbelast zout maken hem populair
bij een volk, dat dikwijls in de bitterste
armoede verkeert, Hij zag onfeilbaar
zeker, waardoor de eenheid van het
land onmogelijk werd gemaakt, name
lijk in het Zuiden door de overdreven
strengheid der Brahmanen, die de pa-
ria's zoo vreeselijk onderdrukten, dat
zij geneigd waren, zelf te gaan vechten
voor een betere behandeling en in het
Noorden door de haat tusschen Hindoes
en Mohammedanen. Gandhi voorkwam
zonder de minste animositeit en met
groote nieuwsgierigheid ontvangen en
zelfs gefêteerd. Napoleon vertoonde het
echtpaar overal en toen heel Parijs het
goed gezien had, zond hij hen door
naar Toscane. Hun regeering zette al
lesbehalve schitterend in. Het palazzo
Pitti, dat het koninklijk echtpaar als
woonstede was aangewezen, was nau
welijks gemeubeld. De aanvallen van
'skonings ziekte namen steeds toe;
met zijn gezondheid ging zijn karakter
ten gronde en na een koningschap van
twee jaar stierf hij.
Marie Louise was nauwelijks zes
maanden weduwe geweest, toen Napo
leon haar aanbood om zijn broeder Lu-
cien te huwen. Doch daar Lucien niet
wilde, stelde hy haar, als remplacant
zijn stiefzoon Eugène de Beauharnais
voor. Ook Eugène bedankte voorde eer.
Nu zag ze zich voorloopig gedoemd om
weduwe te blijven.
Ze besloot alleen over Toscane te re-
geeren, een zware taak voor een vrouw
in die dagen. Napoleon was er ook niets
over gesticht en zeide tot de Toscaan-
sche gezanten te Parijs: „Uw koningin
is te jong en haar ministers zijn te
oud". Hetgeen inhield dat hij voor
nemens was om zich met de zaken van
het koninkrijk Etrusië te gaan be
moeien. Hjj stuurde Marie Louise een
zijner gunstelingen, Hector d'Aubus-
son, die haar onmiddellijk onder zijn
voogdij stelde en een jaar later nam
Napoleon haar koninkrijk af. De arme
vrouw kon niet besluiten om haar voor
malig rijk maar zoo spoedig te verlaten
en daarop schreef Napoleon haar kort
en krachtig, dat hij het niet betamelijk
vond wanneer zij haar verblijf rekte, in
een land, dat haar niet meer toebe
hoorde.
In ruil voor het afgenomen deel bood
hij haar echter een stuk van Portugal
aan. Ten slotte beloofde Bonaparte haar
een rijke toelage, maar op het laatste
oogenblik vond hij het toch maar het
veiligst om haar in verzekerde bewa
ring te stellen. Het klooster van den
Heiligen Sixtus te Rome werd haar ge
vangenis. Eerst toen Murat in 1814 de
stad binnendrong, werd Marie Louise
bevrijd. De lust tot regeeren was haar
nog niet vergaan. Met veel moeite wist
zij het prinsdom Lucca te verwerven,
maar ze heeft er zich nooit bemind kun
nen maken. Haar vele tegenspoeden
hadden haar karakter geheel verzuurd.
Zfj stier midden in het carnaval. Om de
feestvreugde niet te verstoren, begroef
men haar ijlings;.
R