De beteekenis der beurzen
voor het economisch leven.
eenig gewetensbezwaar, ook al voelt
gii zelf ook zoo voor vrijheid en gunt
gij uw vrienden, de dieren, nog zooveel
goeds, doen!
Internationale Sulkcr-ten-
toonstelling.
Nog net voordat het seizoen zoover
gevorderd is, dat men het vertoeven in
zalen, hoe groot en vol licht ook, moei
lijk meer tot de attracties rekenen kan,
heeft het R.A.l.-gebouw haar deu
ren geopend, op Vrijdag j.1. in het
bijzijn van den Minister van Arbeid,
voor de groote Internationale Tentoon
stelling „De Suiker" die tot den 28sten
geopend blijft. Doel is, naar het offi
cieel heet, „voornamelijk te doen uit
komen van welk een omvang het ver
bruik nog bevorderd kan worden". Er
zijn bij deze gelegenheid natuurlijk,
zooals hu eenmaal bij alle gelegen
heden, onaangename menschen die al
tijd pogen, met een of andere sarcasti
sche of ironische opmerking, roet in
het eten te gooien. En zoo zijn er hier
ook weer lieden diewat zuurs door
de suiker trachten heen te mengen en
zij zeggen: ja, nu het eenigen tijd
geleden met die Suikerconferentie in
het gebouw van de Handelsmaatschap
pij aan het begin van de Vijzelstraat is
misgeloopen, u weet wel, die confe
rentie waar de diverse suiker-groot-
mogenden tevergeefs geprobeerd heb
ben tot een beperking van de produc
tie te komen teneinde de prijzen op peil
te houden, gaat men het thans, aan
het einde van diezelfde straat, in het
R.A.l.-gebouw op omgekeerde wijze
probeeren door het verbruik te propa-
geeren met een.... soort koekebak-
kers-tentoonstelling. Onvriendelijk ge
dacht en gezegd, inderdaad! Laat ons
zuiver objectief vaststellen dat we hter
te doen hebben met een expositie die
zeker interessant genoeg is en waar
voor een „leek in de suiker" veel aar
digs te zien en veel nuttigs te leeren
valt. Men kan er o.m. een vrijwel vol
ledig beeld krijgen van onze binnen-
landsche suikerindustrie en alles wat
daarmede in verband staat: zoo dan
o.a. ziet men er een volledige chocola-
de-fabriek in werking, krijgt men er
een kijk in het suikerwerk- en limona-
debedrijf, kan men er tal van machi
nerieën uit binnen- en buitenland voor
de suikernijverheid bewonderen,
vindt men er gegevens statistieken,
mondelinge voorlichting, enz. over sui
kerplantages in onze Oost en elders.
Er wordt, om kort te gaan, een beeld
gegeven van de geheele suikerwereld
in haar vollen omvang. Niet alleen uit
de stad en het binnenland rekent men
op druk bezoek; ook vanuit het buiten
land verwacht men veel belangstelling,
die men bovendien nog heeft trach
ten te prikkelen door via de reie-
bureaux in den vreemde, speciale,
goedkoope reisprogramma's te ver-
Spreiden, die gelden voor een drie-
daagsch verblijf van vreemdelingen in
Amsterdam met als voornaamste punt
het bezichtigen van de tentoonstelling
en verder o.m. tochten naar de bloem-
Êollenvelden, naar Volendam en Mar
ken ,enz.
Ri si gelrupsen en grammo
foon muziek op ScMphoL
Tot besluit dan nog twee zekere tee
kenen van den naderenden zomer
ï*en eerste het offensief, dat directeur
j&onig van onze stadstuinen en plant
soenen, dezer dagen met zijn manne
tjes tegen de ringelrupsen die de
laatste jaren zoo energiek moeite doen
ons van ons zomersch groen, waar we
toch al zuinig op moeten zijn, te ont
doenMen zal nu korte wetten
maken en met man en macht de boo-
men gaan beklimmen teneinde onver
laten in hun hooge vestingen te lijf te
gaan. En waar het beklimmen yan die
rupsen-forten al te bezwaarlijk gaat,
zooals dan bij veel van onze graohtboo-
men, daar zal men er krachtig de spuit
opzetten. Moge dit algemeene offen
sief, waar de Raad dit keer enkele
duizenden extra voor voteerde, hel
pen! Het werd tijd, dat er eindelijk eens
zonder pardon en tot het bittere eind
en., de overwinning toe wordt opge
treden!
Ook een extra sommetje legde men
op het Prinsenhof uit de Gemeentekas
gereed voor een grammofoon-instal
latie met luidsprekers op onze vli eg-
haven Schiphol. Het moge daar, aan
den Ringvaart op zomersohe middagen
en -avonden voor den dagjnsmensch
pl ei sant toeven zijn, het moderne
publiek, dat graag veel zien en hooren
■wil, vooral als het naar een modern iets
sis een vlieghaven gaat, wordt toch
wel wet ongeduldig els er eenR een half
uur of driekwartier geen vh-gtnig
of de teejjt rc«&8t lte roo
(te gewente, als exploitant van
dit, moderne iets, met haar tijd moe en
geeft wat hier nog ontbrak, en wat
dezen tijd nu eenmaal, naar het schijnt,
schier even noodig heeft als brood,
grammofoonmuziek uit een luidspre
ker
door
DRS. J. A. OOLTOF.
XII.
(Slot).
Karakteristiek van de beurs
In het economisch organisme.
Na uitgewijd te hebben over een
aantal der diverse zijden van welke
men het uiterlijk der beurs kan waar
nemen, blijft ons tenslotte om in ge
dachte alle onderdeelen samen te vat
ten en haar plaats in het ingewikkelde
economische organisme van deze maat
schappij vast te stellen. Heeft zij een
zelfstandigen, alleen van haarzelf uit-
gaanden invloed op het commercieele
leven, of ondergaat zij er misschien
juist de inwerking van? En tenslotte,
is het niet mogelijk dat beurs en eco
nomisch leven daarbuiten ieder hun
eigen kraclf en uitstralende, nochtans
van elkaar de hun eigen werking er
varen zoo/lat een steeds voortgaande
reeks van oorzakelijke wisselwerkingen
ontstaat?
Sinds den oorlog is bijna overal
waarneembaar een enorme toename
van het aantal lieden, dat zijn midde
len in effecten wenscht te beleggen.
Dit heeft verschillende oorzaken. In de
eerste plaats wel dat bij vele oorlog
voerende en mobiliseerende staten
men onder beroep op de vaderlands
liefde, leeningen heeft uitgegeven on
der allerlei mooi klinkende namen, die
ten doel hadden de golden, die voor
het krijgsbedrijf noodzakelijk waren,
zoo veel mogelijk uit eigen beurzen te
verkrijgen. Hierdoor gingen velen
over tot belegging in effecten, die te
voren aan gewone besparing den voor
keur hadden gegeven. En eenmaal aan
deze vorm gewend, is hjj door de
meesten hunner niet meer opgegeven.
De tweede omstandigheid, die in deze
richting werkte was, dat onmiddellijk
na den wapenstilstand bij vele plaatse
lijke bedrijven de drang ontstaat tot
een economische samenvoeging van
een aantal ondernemingen en overna
me door grootere ondernemingen. Dit
proces ging dan dusdanig in zijn werk,
dat in het meerendeel dezer gevallen
de eigenaars der overgenomen maat
schappijen als koopsom een bedrag aan
aandeelen in de nieuw opgerichte
maatschappijen ontvingen, terwijl zij
toch op de leiding dezer nieuwe onder
nemingen geen of bijna geen zeggen
schap meer konden uitoefenen. En zoo
werd deze groep dus van fabrikanten-
eigenaars tot een van beleggers, die
een positie kregen als die van den ge
wonen aandeelhouder. Een derde oor
zaak van de toename van het aantal
effectenbeleggers ligt in het feit, dat
in de periode van snel opgaande koer
sen en winsten geruchten en verhalen
de ronde begonnen te doem omtrent
ongeloofelijke fortuinen, die allen het
gevolg van deze koersstijging zouden
zijn. Ook hierdoor ontstond het gevolg,
dat steeds meer menschen tot den aan
koop van effecten overgingen. Daar is
dan voorts nog de sterke opbloei van
de Holding Company, die door over
name van een leening en daartegen
over de uitgifte van certificaten op
naam en in kleinere coupures, de be
legging minder omslachtig en voor de
kleinere luiden ook meer bereikbaar
heeft gemaakt. En wanneer men hier
bij dan nog voegt het feit, dat een toe
name der beleggers weer een publieke
opinie in het leven roept, die zich in al
haar uitingen ook steeds meer naar dit
speciale deel van het economisch leven,
keert en dat het bestaan dezer opinie
zelve een geweldige prikkel voor de
toename der beleggingen in zich bergt
dan wordt ook de na-oorlogsChe
gang van zaken op dit gebied gemak
kelijk te verklaren. En daarmee is dan
ook tevens de tijd verdwenen, dat hij,
die stukken van bepaalde bedrijven tot
zijn bezit kon rekenen, deze enkel had
.van locale maatschappijen, van welke
hjj het verloop dagelijks kon waar
nemen en overzien. Dit had ongetwij
feld zijn gunstige zijde, want het werd
zoodoende onmogelijk om in tijden van
opgaande conjunctuur den deelhebber
door misleidende voorstelling van za-
op een, dwaalspoor te brengen, ter-
omgekeerd aofc in perioden vem
baisse niet onmkhteTltffc een perrmk-
fèenamng behoefde te ontstaan, door
dat men de nadeelige verandering
langzaam kon zien naderen. Dit alles
ligt intusschen goeddeels in het ver
leden, terwijl het nu meer normaal is
dat de gemiddelde belegger nooit de
werken en andere eigendommen heeft
gezien van de onderneming, waarin hij
door aankoop van effecten zijn midde
len heeft belegd. En zoo zijn dus met
de toename van het aantal fondsenbe-
zitters tevens de betrekkingen die be
staan tusschen het beleggend publiek
in het algemeen en de kleine groep van
lieden, die tezamen actief in het beurs-
verkeer optreden, tot zeer belangrijke
geworden, waardoor de beurs een nog
grootere beteekenis heeft gekregen.
Ook de functies die zij in het econo
misch leven verricht, komen daardoor
te meer op den voorgrond, en in dit
verband dienen ze dus even te worden
beschouwd. De beurs is het uitgespro
ken type van een markt, waar vrije
concurrentie heerscht in dier voege,
dat de ruil tusschen enkele partijen,
zonder invloed van alle andere daar
niet mogelijk is. Hierdoor ontstaat op
zich zelf het voordeel, dat het ge-
wenschte ook in handen komt van hen,
voor wie het in geld uitgedrukt het
meeste belang vertegenwoordigt. Te
vens wordt vergelijking van prijzen
op dit punt, langs de geheele linie op
één enkel oogenblik mogelijk, doordat
een ruimer contact van koopers en ver-
koopers hier in de hand wordt ge
werkt. En niet alleen dat de beurs dit
contract mogelijk maakt, maar zij zoekt
het ook te vergemakkelijken en te ra-
tionaliseeren. Dit geschiedt door de
concentratie van den handel op een
bepaalde plaats, door de reglementee
ring der aldaar voorkomende markt
verhoudingen, door de afzondering van
zekere handelstypen tot zelfstandige
beursgroepen en door het scheppen
van de mogelijkheid tot de snelle be-
sleohting van geschillen. Het aldus
verkregen contact wordt hierdoor meer
intensief en het wordt mogelijk meer
dere tegenpartijen bij het beursver-
keer te ontmoeten, men kan en moet
rekening houden met meer biedings-
en vraagcijfers, en zoo dringt zich dus
van alle zijden de noodzakelijkheid op
om zijn calculaties zoo correct moge
lijk uit te voeren. Hierin ligt ook op
gesloten, dat de kosten van het markt
verkeer zelve kleiner zijn geworden.
Uit deze drang tot preciese en plan
matige uitcijfering van mogelijke kos
ten en opbrengst, die ook een van de
kenmerken is van de kapitalistische
geestesgesteldheid in het algemeen, is
mede ontstaan de speculatie, die ook
op het beursverloop zelf zijn uitwer
king weer doet gevoelen. Zij veroor
zaakt een kleinere (bij termijnaffaires)
of een grootere credietvraag (hij kas-
affaires in den vorm van prolongatie),
die voor de banken weer een gereede
aanleiding vormt om het haar op lan-
geren termijn toevertrouwde kapitaal
te beleggen en rendabel te maken, zoo
dat tevens de mogelijkheid blijft be
staan, deze gelden op korten termijn
weer op te vragen en zoodoende ze in
tijden van grootere geldbehoeften aan
hun cliënten tijdelijk weer over te dra
gen. Een periodiek optredend voor
beeld hiervan vormen de betalingen,
die aan het einde van eiken maand
alom worden verricht en die in meer
dere of mindere mate op den geldmarkt
eenige spanning veroorzaken. De on
oordeelkundige speculatie leidt tot
groote kapitaalsverMezen, die men ook
onver hiddellijk moet ondergaan, wan
neer men bij dalende koersen zijn ver
mogen dusdanig heeft beheerd, en In
die mate zijn transacties met behulp
van crediet heeft verricht, dat men om
zijn effectensehuldeischers te voldoen,
gedwongen wordt tot verkoop bij deze
lage koersen over te gaan. Dit is niet
het geval bij hen, die effecten alleen
aanschaffen om er hun middelen in te
beleggen en die bij stijgende koersen
deze van de hand doen wijl het voor
deel deze te houden hen kleiner voor
komt dan dat, wat ze bij verkoop ver-
krjpen.
Het is de baars zéèwe, die door zijn
wezen en organisatie tót ai deze han
delingen een aanzienlijke stimulans
vormt en bier ligt dan ook do zelf
standige invloed die dit instituut op
het economisch leven uitoefent, en
met de toename van het aantal beleg
gers in grootere mate ook heeft. Maar
bovendien vormt de beurs, het reser
voir voor de kapitaalverschaffing der
naamlooze vennootschappen, zoodat
beurs en N.V. hierdoor onafscheidelijk
aan elkaar zijn verbonden. Het typi
sche dat in dit opzicht de beurs weer
presteert, is dot zij, daarbij geholpen
door de speculatie, de daar verhan
delde fondsen steeds meer tot couran
te papieren heeft ontwikkeld, m.n.w.
dat voor het grottwte deal der omge
zette papieren ten aften t$de een bc-
paakie vraag en ook een zeker aan
bod wel is te vinden, met het gevolg,
dat overdracht der stukken gemakke
lijk te verrichten valt en dit alles bui
ten medewerking van de onderne
ming, die zelf stukken emitteerde valt
te geschieden. Hierdoor kan het on
persoonlijk karakter van de N.V. be
houden blijven, maar hierin ligt een
belangrijke reden tevens, waarom de
gemiddelde belegger zonder bezwaren
zijn aandeeltje koopt, hij weet immers,
dat hij in geval van nood of plotseling
opkomende behoefte aan contant geld
zijn stukje ook direct kan realiseeren.
De genoemde courantheid beteekont,
dat naar de ervaring leert, op het
oogenblik van verkoop er ook tevens
een kooper zal zijn die hem als deel
hebber van de betreffende N.V. ver
vangt, door hem de waarde van het
stuk te betalen. Uit dit blijkt dus, dat
de invloed, die dè beurs op het econo
misch leven oefent zeker niet gering
is te noemen. Maar aan de andere zijde
geschiedt de noteering slechts op
grond van gegevens en omstandighe
den, die op zich zelf met het wezen
van de beurs geenerlei verband hou
den. Het zjjn gegevens omtrent de bij
de industrie geplaatste orders, het
aantal werkeloozen, de bedrijvigheid
in de bouwnijverheid, de graanoogsten
en de oogsten der diverse cultures, het
percentage van de bezette productie
capaciteit, de met name genoemde en
stille reserves in de balansen en jaar
verslagen van een veelheid van on
dernemingen en de "mate waarin hun
beteekenis door dubieuse qualiteiten
van andere balansposten wordt be-
invloed, het personen- en goederen
vervoer, het aantal op stapel liggende
schepen voor de toekomst der vrach-
tenmarkt, de hoeveelheid grondstof
fen, die uit Amerika worden ingevoerd1
ten behoeve van de textielindustrie en
nog een veelheid van andere overwe
gingen, waarbij vooral ook de econo
mische verwachtingen, die men op
grond van politieke gebeurtenissen
verwacht een hoogst belangrijke rol
spelen. Zoo vormt zich een beurs-
opinie en met het groeien van het aan
tal beleggers ook een publieke opinie
ten aanzien van de waarde van elk be
paald fonds en het feit dat bepaalde
geruchten zoo snel de ronde kunnen
doen, zooals dit b.v. bij het heerschen-
de optimisme in de eerste helft van
1929 van het pessimisme op het einde
van dat en het begin van het volgende
jaar, is gebleken. En zoo kunnen mede
als gevolg hiervan scherpere schom
melingen ontstaan, b.v. in de richting
van de opgang, die men in 1924 en '29
kon waarnemen. Het groote publiek
schept niet zelf deze tendenzen, zjj
worden onder hen onbewust en mede
door hun groot aantal teweeggebracht.
Wat de gemiddelde belegger doet is
slechts het volgen van een reeds be
staande tendenz. Zooals Mr. Withney,
de president der New Yorksche effeo-
tenbeurs in begin Februari in een rede
uiteenzette, vinden tal van geruchten
hun oorsprong in een eenvoudig ver
zoek om inlichtingen naar een bepaald
handelshuis. Het verzoek wordt ter
verkrijging van groote zekerheid, door
dengene, die het ontving in verschil
lende richtingen herhaald, en voordat
de dag goed en wel om is loopt het ge
rucht reeds, dat de firma X. in frnan-
cieele moeilijkheden is geraakt.
Maar daarnaast komt de koers eter
effecten uitsluitend tot stand door de
aan- en verkooporders, die van atfe
kanten en tegen bepaalde noteerkigen
dagelijks in een machtige stroom de
beurs toevloeien. Orders immers, (Me
worden gegeven op grond van inrich
ten in de algemeene economische
situatie en de bijzondere verhoudin
gen, die voor een bepaald fonds gel
den. De beursmakelaars voeren slechts
deze orders hunner cliënten uit, en
van dat standpunt gezien is het de
maatschappij, die op de gebeurlijk
heden ter beurze haar stempel drukt.
Van beide zijden ontstaat een wer
king naar buiten en uit de kruising
dezer krachten ontstaat een elkaar be-
invloeden van beide zijden, waardoor
de beurs als phenomeen moeilijker
begrijpelijk is geworden en waardoor
de ingewikkeldheid van bet econo
misch organisme wel zeer juist wordt
belicht. Het zijn hier vooral de psy
chologische inwerkingen, die de wfi-
zer van het economisch uurwerk vaak
naar een niet verwachte zijde doen af
wijken, waaruit voor den beursbezoe
ker de moeilijke kunst ontstaat, dia
haar resultaat bereikt in het vinden
van den jukten middenweg, die door
Joost van den Vondel aktes werd ge
karakteriseerd:
„De winst verandert met der wint,
D'oen mist hetgeen een ander viat.
't Bs kunst te winnen en bewaren."
-o—.