De beteekenis der beurzen voor het economisch leven. eenig gewetensbezwaar, ook al voelt gii zelf ook zoo voor vrijheid en gunt gij uw vrienden, de dieren, nog zooveel goeds, doen! Internationale Sulkcr-ten- toonstelling. Nog net voordat het seizoen zoover gevorderd is, dat men het vertoeven in zalen, hoe groot en vol licht ook, moei lijk meer tot de attracties rekenen kan, heeft het R.A.l.-gebouw haar deu ren geopend, op Vrijdag j.1. in het bijzijn van den Minister van Arbeid, voor de groote Internationale Tentoon stelling „De Suiker" die tot den 28sten geopend blijft. Doel is, naar het offi cieel heet, „voornamelijk te doen uit komen van welk een omvang het ver bruik nog bevorderd kan worden". Er zijn bij deze gelegenheid natuurlijk, zooals hu eenmaal bij alle gelegen heden, onaangename menschen die al tijd pogen, met een of andere sarcasti sche of ironische opmerking, roet in het eten te gooien. En zoo zijn er hier ook weer lieden diewat zuurs door de suiker trachten heen te mengen en zij zeggen: ja, nu het eenigen tijd geleden met die Suikerconferentie in het gebouw van de Handelsmaatschap pij aan het begin van de Vijzelstraat is misgeloopen, u weet wel, die confe rentie waar de diverse suiker-groot- mogenden tevergeefs geprobeerd heb ben tot een beperking van de produc tie te komen teneinde de prijzen op peil te houden, gaat men het thans, aan het einde van diezelfde straat, in het R.A.l.-gebouw op omgekeerde wijze probeeren door het verbruik te propa- geeren met een.... soort koekebak- kers-tentoonstelling. Onvriendelijk ge dacht en gezegd, inderdaad! Laat ons zuiver objectief vaststellen dat we hter te doen hebben met een expositie die zeker interessant genoeg is en waar voor een „leek in de suiker" veel aar digs te zien en veel nuttigs te leeren valt. Men kan er o.m. een vrijwel vol ledig beeld krijgen van onze binnen- landsche suikerindustrie en alles wat daarmede in verband staat: zoo dan o.a. ziet men er een volledige chocola- de-fabriek in werking, krijgt men er een kijk in het suikerwerk- en limona- debedrijf, kan men er tal van machi nerieën uit binnen- en buitenland voor de suikernijverheid bewonderen, vindt men er gegevens statistieken, mondelinge voorlichting, enz. over sui kerplantages in onze Oost en elders. Er wordt, om kort te gaan, een beeld gegeven van de geheele suikerwereld in haar vollen omvang. Niet alleen uit de stad en het binnenland rekent men op druk bezoek; ook vanuit het buiten land verwacht men veel belangstelling, die men bovendien nog heeft trach ten te prikkelen door via de reie- bureaux in den vreemde, speciale, goedkoope reisprogramma's te ver- Spreiden, die gelden voor een drie- daagsch verblijf van vreemdelingen in Amsterdam met als voornaamste punt het bezichtigen van de tentoonstelling en verder o.m. tochten naar de bloem- Êollenvelden, naar Volendam en Mar ken ,enz. Ri si gelrupsen en grammo foon muziek op ScMphoL Tot besluit dan nog twee zekere tee kenen van den naderenden zomer ï*en eerste het offensief, dat directeur j&onig van onze stadstuinen en plant soenen, dezer dagen met zijn manne tjes tegen de ringelrupsen die de laatste jaren zoo energiek moeite doen ons van ons zomersch groen, waar we toch al zuinig op moeten zijn, te ont doenMen zal nu korte wetten maken en met man en macht de boo- men gaan beklimmen teneinde onver laten in hun hooge vestingen te lijf te gaan. En waar het beklimmen yan die rupsen-forten al te bezwaarlijk gaat, zooals dan bij veel van onze graohtboo- men, daar zal men er krachtig de spuit opzetten. Moge dit algemeene offen sief, waar de Raad dit keer enkele duizenden extra voor voteerde, hel pen! Het werd tijd, dat er eindelijk eens zonder pardon en tot het bittere eind en., de overwinning toe wordt opge treden! Ook een extra sommetje legde men op het Prinsenhof uit de Gemeentekas gereed voor een grammofoon-instal latie met luidsprekers op onze vli eg- haven Schiphol. Het moge daar, aan den Ringvaart op zomersohe middagen en -avonden voor den dagjnsmensch pl ei sant toeven zijn, het moderne publiek, dat graag veel zien en hooren ■wil, vooral als het naar een modern iets sis een vlieghaven gaat, wordt toch wel wet ongeduldig els er eenR een half uur of driekwartier geen vh-gtnig of de teejjt rc«&8t lte roo (te gewente, als exploitant van dit, moderne iets, met haar tijd moe en geeft wat hier nog ontbrak, en wat dezen tijd nu eenmaal, naar het schijnt, schier even noodig heeft als brood, grammofoonmuziek uit een luidspre ker door DRS. J. A. OOLTOF. XII. (Slot). Karakteristiek van de beurs In het economisch organisme. Na uitgewijd te hebben over een aantal der diverse zijden van welke men het uiterlijk der beurs kan waar nemen, blijft ons tenslotte om in ge dachte alle onderdeelen samen te vat ten en haar plaats in het ingewikkelde economische organisme van deze maat schappij vast te stellen. Heeft zij een zelfstandigen, alleen van haarzelf uit- gaanden invloed op het commercieele leven, of ondergaat zij er misschien juist de inwerking van? En tenslotte, is het niet mogelijk dat beurs en eco nomisch leven daarbuiten ieder hun eigen kraclf en uitstralende, nochtans van elkaar de hun eigen werking er varen zoo/lat een steeds voortgaande reeks van oorzakelijke wisselwerkingen ontstaat? Sinds den oorlog is bijna overal waarneembaar een enorme toename van het aantal lieden, dat zijn midde len in effecten wenscht te beleggen. Dit heeft verschillende oorzaken. In de eerste plaats wel dat bij vele oorlog voerende en mobiliseerende staten men onder beroep op de vaderlands liefde, leeningen heeft uitgegeven on der allerlei mooi klinkende namen, die ten doel hadden de golden, die voor het krijgsbedrijf noodzakelijk waren, zoo veel mogelijk uit eigen beurzen te verkrijgen. Hierdoor gingen velen over tot belegging in effecten, die te voren aan gewone besparing den voor keur hadden gegeven. En eenmaal aan deze vorm gewend, is hjj door de meesten hunner niet meer opgegeven. De tweede omstandigheid, die in deze richting werkte was, dat onmiddellijk na den wapenstilstand bij vele plaatse lijke bedrijven de drang ontstaat tot een economische samenvoeging van een aantal ondernemingen en overna me door grootere ondernemingen. Dit proces ging dan dusdanig in zijn werk, dat in het meerendeel dezer gevallen de eigenaars der overgenomen maat schappijen als koopsom een bedrag aan aandeelen in de nieuw opgerichte maatschappijen ontvingen, terwijl zij toch op de leiding dezer nieuwe onder nemingen geen of bijna geen zeggen schap meer konden uitoefenen. En zoo werd deze groep dus van fabrikanten- eigenaars tot een van beleggers, die een positie kregen als die van den ge wonen aandeelhouder. Een derde oor zaak van de toename van het aantal effectenbeleggers ligt in het feit, dat in de periode van snel opgaande koer sen en winsten geruchten en verhalen de ronde begonnen te doem omtrent ongeloofelijke fortuinen, die allen het gevolg van deze koersstijging zouden zijn. Ook hierdoor ontstond het gevolg, dat steeds meer menschen tot den aan koop van effecten overgingen. Daar is dan voorts nog de sterke opbloei van de Holding Company, die door over name van een leening en daartegen over de uitgifte van certificaten op naam en in kleinere coupures, de be legging minder omslachtig en voor de kleinere luiden ook meer bereikbaar heeft gemaakt. En wanneer men hier bij dan nog voegt het feit, dat een toe name der beleggers weer een publieke opinie in het leven roept, die zich in al haar uitingen ook steeds meer naar dit speciale deel van het economisch leven, keert en dat het bestaan dezer opinie zelve een geweldige prikkel voor de toename der beleggingen in zich bergt dan wordt ook de na-oorlogsChe gang van zaken op dit gebied gemak kelijk te verklaren. En daarmee is dan ook tevens de tijd verdwenen, dat hij, die stukken van bepaalde bedrijven tot zijn bezit kon rekenen, deze enkel had .van locale maatschappijen, van welke hjj het verloop dagelijks kon waar nemen en overzien. Dit had ongetwij feld zijn gunstige zijde, want het werd zoodoende onmogelijk om in tijden van opgaande conjunctuur den deelhebber door misleidende voorstelling van za- op een, dwaalspoor te brengen, ter- omgekeerd aofc in perioden vem baisse niet onmkhteTltffc een perrmk- fèenamng behoefde te ontstaan, door dat men de nadeelige verandering langzaam kon zien naderen. Dit alles ligt intusschen goeddeels in het ver leden, terwijl het nu meer normaal is dat de gemiddelde belegger nooit de werken en andere eigendommen heeft gezien van de onderneming, waarin hij door aankoop van effecten zijn midde len heeft belegd. En zoo zijn dus met de toename van het aantal fondsenbe- zitters tevens de betrekkingen die be staan tusschen het beleggend publiek in het algemeen en de kleine groep van lieden, die tezamen actief in het beurs- verkeer optreden, tot zeer belangrijke geworden, waardoor de beurs een nog grootere beteekenis heeft gekregen. Ook de functies die zij in het econo misch leven verricht, komen daardoor te meer op den voorgrond, en in dit verband dienen ze dus even te worden beschouwd. De beurs is het uitgespro ken type van een markt, waar vrije concurrentie heerscht in dier voege, dat de ruil tusschen enkele partijen, zonder invloed van alle andere daar niet mogelijk is. Hierdoor ontstaat op zich zelf het voordeel, dat het ge- wenschte ook in handen komt van hen, voor wie het in geld uitgedrukt het meeste belang vertegenwoordigt. Te vens wordt vergelijking van prijzen op dit punt, langs de geheele linie op één enkel oogenblik mogelijk, doordat een ruimer contact van koopers en ver- koopers hier in de hand wordt ge werkt. En niet alleen dat de beurs dit contract mogelijk maakt, maar zij zoekt het ook te vergemakkelijken en te ra- tionaliseeren. Dit geschiedt door de concentratie van den handel op een bepaalde plaats, door de reglementee ring der aldaar voorkomende markt verhoudingen, door de afzondering van zekere handelstypen tot zelfstandige beursgroepen en door het scheppen van de mogelijkheid tot de snelle be- sleohting van geschillen. Het aldus verkregen contact wordt hierdoor meer intensief en het wordt mogelijk meer dere tegenpartijen bij het beursver- keer te ontmoeten, men kan en moet rekening houden met meer biedings- en vraagcijfers, en zoo dringt zich dus van alle zijden de noodzakelijkheid op om zijn calculaties zoo correct moge lijk uit te voeren. Hierin ligt ook op gesloten, dat de kosten van het markt verkeer zelve kleiner zijn geworden. Uit deze drang tot preciese en plan matige uitcijfering van mogelijke kos ten en opbrengst, die ook een van de kenmerken is van de kapitalistische geestesgesteldheid in het algemeen, is mede ontstaan de speculatie, die ook op het beursverloop zelf zijn uitwer king weer doet gevoelen. Zij veroor zaakt een kleinere (bij termijnaffaires) of een grootere credietvraag (hij kas- affaires in den vorm van prolongatie), die voor de banken weer een gereede aanleiding vormt om het haar op lan- geren termijn toevertrouwde kapitaal te beleggen en rendabel te maken, zoo dat tevens de mogelijkheid blijft be staan, deze gelden op korten termijn weer op te vragen en zoodoende ze in tijden van grootere geldbehoeften aan hun cliënten tijdelijk weer over te dra gen. Een periodiek optredend voor beeld hiervan vormen de betalingen, die aan het einde van eiken maand alom worden verricht en die in meer dere of mindere mate op den geldmarkt eenige spanning veroorzaken. De on oordeelkundige speculatie leidt tot groote kapitaalsverMezen, die men ook onver hiddellijk moet ondergaan, wan neer men bij dalende koersen zijn ver mogen dusdanig heeft beheerd, en In die mate zijn transacties met behulp van crediet heeft verricht, dat men om zijn effectensehuldeischers te voldoen, gedwongen wordt tot verkoop bij deze lage koersen over te gaan. Dit is niet het geval bij hen, die effecten alleen aanschaffen om er hun middelen in te beleggen en die bij stijgende koersen deze van de hand doen wijl het voor deel deze te houden hen kleiner voor komt dan dat, wat ze bij verkoop ver- krjpen. Het is de baars zéèwe, die door zijn wezen en organisatie tót ai deze han delingen een aanzienlijke stimulans vormt en bier ligt dan ook do zelf standige invloed die dit instituut op het economisch leven uitoefent, en met de toename van het aantal beleg gers in grootere mate ook heeft. Maar bovendien vormt de beurs, het reser voir voor de kapitaalverschaffing der naamlooze vennootschappen, zoodat beurs en N.V. hierdoor onafscheidelijk aan elkaar zijn verbonden. Het typi sche dat in dit opzicht de beurs weer presteert, is dot zij, daarbij geholpen door de speculatie, de daar verhan delde fondsen steeds meer tot couran te papieren heeft ontwikkeld, m.n.w. dat voor het grottwte deal der omge zette papieren ten aften t$de een bc- paakie vraag en ook een zeker aan bod wel is te vinden, met het gevolg, dat overdracht der stukken gemakke lijk te verrichten valt en dit alles bui ten medewerking van de onderne ming, die zelf stukken emitteerde valt te geschieden. Hierdoor kan het on persoonlijk karakter van de N.V. be houden blijven, maar hierin ligt een belangrijke reden tevens, waarom de gemiddelde belegger zonder bezwaren zijn aandeeltje koopt, hij weet immers, dat hij in geval van nood of plotseling opkomende behoefte aan contant geld zijn stukje ook direct kan realiseeren. De genoemde courantheid beteekont, dat naar de ervaring leert, op het oogenblik van verkoop er ook tevens een kooper zal zijn die hem als deel hebber van de betreffende N.V. ver vangt, door hem de waarde van het stuk te betalen. Uit dit blijkt dus, dat de invloed, die dè beurs op het econo misch leven oefent zeker niet gering is te noemen. Maar aan de andere zijde geschiedt de noteering slechts op grond van gegevens en omstandighe den, die op zich zelf met het wezen van de beurs geenerlei verband hou den. Het zjjn gegevens omtrent de bij de industrie geplaatste orders, het aantal werkeloozen, de bedrijvigheid in de bouwnijverheid, de graanoogsten en de oogsten der diverse cultures, het percentage van de bezette productie capaciteit, de met name genoemde en stille reserves in de balansen en jaar verslagen van een veelheid van on dernemingen en de "mate waarin hun beteekenis door dubieuse qualiteiten van andere balansposten wordt be- invloed, het personen- en goederen vervoer, het aantal op stapel liggende schepen voor de toekomst der vrach- tenmarkt, de hoeveelheid grondstof fen, die uit Amerika worden ingevoerd1 ten behoeve van de textielindustrie en nog een veelheid van andere overwe gingen, waarbij vooral ook de econo mische verwachtingen, die men op grond van politieke gebeurtenissen verwacht een hoogst belangrijke rol spelen. Zoo vormt zich een beurs- opinie en met het groeien van het aan tal beleggers ook een publieke opinie ten aanzien van de waarde van elk be paald fonds en het feit dat bepaalde geruchten zoo snel de ronde kunnen doen, zooals dit b.v. bij het heerschen- de optimisme in de eerste helft van 1929 van het pessimisme op het einde van dat en het begin van het volgende jaar, is gebleken. En zoo kunnen mede als gevolg hiervan scherpere schom melingen ontstaan, b.v. in de richting van de opgang, die men in 1924 en '29 kon waarnemen. Het groote publiek schept niet zelf deze tendenzen, zjj worden onder hen onbewust en mede door hun groot aantal teweeggebracht. Wat de gemiddelde belegger doet is slechts het volgen van een reeds be staande tendenz. Zooals Mr. Withney, de president der New Yorksche effeo- tenbeurs in begin Februari in een rede uiteenzette, vinden tal van geruchten hun oorsprong in een eenvoudig ver zoek om inlichtingen naar een bepaald handelshuis. Het verzoek wordt ter verkrijging van groote zekerheid, door dengene, die het ontving in verschil lende richtingen herhaald, en voordat de dag goed en wel om is loopt het ge rucht reeds, dat de firma X. in frnan- cieele moeilijkheden is geraakt. Maar daarnaast komt de koers eter effecten uitsluitend tot stand door de aan- en verkooporders, die van atfe kanten en tegen bepaalde noteerkigen dagelijks in een machtige stroom de beurs toevloeien. Orders immers, (Me worden gegeven op grond van inrich ten in de algemeene economische situatie en de bijzondere verhoudin gen, die voor een bepaald fonds gel den. De beursmakelaars voeren slechts deze orders hunner cliënten uit, en van dat standpunt gezien is het de maatschappij, die op de gebeurlijk heden ter beurze haar stempel drukt. Van beide zijden ontstaat een wer king naar buiten en uit de kruising dezer krachten ontstaat een elkaar be- invloeden van beide zijden, waardoor de beurs als phenomeen moeilijker begrijpelijk is geworden en waardoor de ingewikkeldheid van bet econo misch organisme wel zeer juist wordt belicht. Het zijn hier vooral de psy chologische inwerkingen, die de wfi- zer van het economisch uurwerk vaak naar een niet verwachte zijde doen af wijken, waaruit voor den beursbezoe ker de moeilijke kunst ontstaat, dia haar resultaat bereikt in het vinden van den jukten middenweg, die door Joost van den Vondel aktes werd ge karakteriseerd: „De winst verandert met der wint, D'oen mist hetgeen een ander viat. 't Bs kunst te winnen en bewaren." -o—.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1931 | | pagina 17