Kiezers van Texei!
uitsluitend op lijst 14.
ANNA PAULOWNA.
een en Ln J elnZnfl Uch^n T overnemen van de macht. Het zou echter
een van den adneren kant komenden auto
JULIANADORP.
CALLANTSOOG.
TEXEL.
aan het hoofd van de provincies in ons
land.
Dat hetwater duur is, erkent spr., naar
aanleiding van een interruptie en gaat
daarop nader in. Dit is overigens een
aangelegenheid die bij de gemeenteraads
verkiezingen thuis hoort.
Spr. wijst verder op het electrisch be
drijf van de provincie. Betreffende onze
eigen stad is hier veel te doen ten op
zichte van onze haven, onze wegen enz.
Tenslotte wijst spr. er op, dat de
stemmen voor de candidaten van den
Plattelandersbond vrijwel nutteloos zijn
en verloren, en waarschuwt daartegen.
noodeloos worden verhoogd, zooals spr.
nader uiteenzet. Een ander middel werd
aan de hand gedann (amendementen Boon
en Oud), waardoor de mengplicht uit de
wet verdween. Hierdoor bleef de buiten-
landsche handel vrij en de bakker bleef
vrij het meel al of niet te mengen.
Het stelsel vond algemeene instemming
in de Kamer, het was veel heter dan dat
van de regeering: En als ieder lid vrij
ware geweest zou het amendement zijn
aangenomen. Maar alweer: doordat de
heer Ruys de Beerenbrouck dreigde het
g^ieele wetsontwerp te zullen terugnemen,
werd het regeeringsvoorstel aangenomen.
De Kamermeerderheid toonde weinig rug-
Rode van den heer Oud. gegraat: de partijen van de rechterzijde,
m op een enkele na, onderwierpen zich.
tweede spreker was de heer Oud, ^en dert3e voorbeeld is eenige weken
die geen speciale vragen zal behandelen. geleden afgespeeld (de cigarettenaccijns)
doch meer in 't bijzonder bet belang van v»f miiiinpn 7iin er noodi? om crisis-
Vijf millioen zijn er noodig om crisis
de .Staten voor de algemeene landspoli- ujt<,aven te noteeren. De overheerschende
iflt fin, «Hor „n Hnt Ha ^triiH me|ning in je Kamer is, dat de regeering
er wel wat erg gauw bij is: er zijn thans
groote overschotten, die men daarvoor
tiek. Spr. wijst er op, dat de strijd voor
het staatspensioen al vele jaren gevoerd
wordt. De huidige regeling voldoet in
geenen deele, er zijn zeker nog een
60.000 ouden van dagen, die niet in aan
merking komen. Het eenige middel is
de invoering van het Staatspensioen,
zooals wij dat hebben voorgesteld. Wij
zouden dat reeds 12 a 13 jaar gehad
hebben, als er geen Eerste Kamer ware
geweest, want tot tweemaal toe is de
invoering door de Eerste Kamer tegen
gehouden.
Weg met de Eerste Kamer.
gebruiken kan. Nochtans zeide de Kamer
meerderheid dat zij met den Minister
wilde meegaan als tijdeltjken maatregel
en over tal van bezwaren heenstappen,
maar wij wilden daarbij de crisisopcenten
op de grondbelasting afschaffen. Wij
dienden een amendement in; er was circa
1 mill. mee gemoeid, zoodat de Minister
4 mill. overhield. Niet één lid was er
tegen, nochtans wordt het amendement
na dreigement van den Minister ver
worpen. Wederom viel de rechterzijde om.
Het referendum.
Zijn er middelen om dergelijke dingen
te voorkomen? Een enkel maal kan het
eens voorkomen dat de Eerste Kamer
juist stemt, zooals bij het Belgisch ver
drag van eenige jaren terug, maar dat
Het programma van de V.-D. vermeldt
o. a. afschaffing van de Eerste Kamer.
Dit is in overeenstemming met de demo
cratie, waarbij het volk zelf bepaalt welke
wetten worden gemaakt. De Tweede
Kamer dient er alleen voor tot uiting te
brengen welke wenschen het volk heeft.
Het is volkomen onlogisch als de was toeval. Er is één middel en het is
Tweede Kamer een besluit genomen doodeenvoudig; n.1. het referendum. Spr.
heeft, namens het Nederlandsche volk, |zet daarvan de werking uiteen,
dat dan de Eerste Kamer dat weer on- Men denke aan het vlootplan: Hierbij
gedaan zou maken. rijst zeer ernstige twijfel of de meerder-
Nu kan men zeggen: zijt gij er zeker j heid van ons volk het wilde. Dit was een
van dat alles wat de Tweede Kamer I geval voor zoo'n volksstemming,
besluit den wensch weergeeft van de' In plaats van de Eerste Kamer moet
meerderheid van het volk. Zeker, zegi er een volksstemming komen. Bij de
spr., zijn er verschillende beslissingen laatste Grondwetswijziging hebben wij
door de Tweede Kamer genomen, diegepoogd deze ingevoerd te krijgen,
niet den wensch van het volk weergeven T.
en wij moeten naar middelen zoeken ommobilisatievraagstuk.
dat te voorkomen.
De politiek en de Kamer.
Er zijn velen onder de leden, die om
politieke redenen dikwijls hun stem au-
Spr. behandelt nu de mobilisatie van
leger en vloot. Thans is de toestand aldus,
dat hieromtrent door de regeering wordt
beslist. Eerst daarna moeten de Kamers
de mobilisatie goedkeuren. Maar als die
mobilisatie geschied is, is het te laat,
ders uitbrengen dan zij zouden willen, dan kunnen buitenlandsche mogendheden
ook al om de regeering niet in moeilijk- reeds hun maatregelen genomen hebben
heden te brengen
Een parlementaire regeering kan alleen
worden genoemd als verschillende poli
tieke partijen samenwerken. En het is
noodig dat iedere partij aangeeft langs
welken weg zij die samenwerking wil
bereiken. De vrjjz.-dem. hebben in dit
opzicht altijd klaren wijn geschonken.
Deden alle partijen dat, de politieke
hemel was veel lichter. Maar tal van
groepen (de rechterzijd.1, de vrijheids
bond) blijven in gebreken. De invloed
van den Vrijheidsbond is niet groot, wel
die van de drie partijen der rechterzijde.
De rechtsche coalitie heeft menig jaar
een regeering aan ons land geleverd.
Vóór de verkiezingen van 1929 werd
niet openlijk gezegd, dat men wederom
tot een coalitie wilde komen. De r.-k.
waren zeer bevreesd voor de democrati
sche elementen en de r.k. partij kondigde
zich dus als democratisch aan, de taktiek
had succes; de r.-k. Staatspartij kreeg
meer dan een millioen stemmen en be
hield haar 30 zetels.
Na de verkiezing was er het groote
verlangen bij de R.K. om de coalitie te
herstellen'.
Een coalitie-ministerie.
Thans niet meer het recht neu
traal te blijven.
In 1914 was de toestand anders, toen
bestond voor Nederland het recht op zijn
neutraliteit. Dat is thans anders gewor
den door de aansluiting bij den Volken
bond. Daaruit spruiten verplichtingen
voort voor Nederland o.a. betreffende het
doorlaten van troepen Niét de deelname
aan den oorlog evenwel en daarom is
nationale ontwapening absoluut noodza
kelijk geworden.
In 1914 twijfelde niemand aan onzen
wil om neutraal te blijven, maar als we
nu bij een aanval van bijv. Duitschland
op Frankrijk mobiliseeren ziet men dat
voor een vijandelijken aanval aan en
oogenblikkelijk zullen er maatregelen
worden genomen tegen ons. Wanneer
onder deze omstandigheden gemobiliseerd
wordt, is dat een groote verantwoordelijk
heid die men heeft.
Dat gewichtige besluit kan enkel en
alleen door de regeering worden genomen.
Wij willen dat hierin het volk mee
spreekt. Het is een wonderlijke toestand
dat wij het allerbelangrijkste waar het
geheele bestaan van het land mee ge
moeid is aan Je regeering ter beslissing
laten.
Dit, ons standpunt, is overigens niet
te vormen, welke opdracht mis- van heden, reedsTn 1921 hebben de vrijz
doordat de Chr.-Hist. weigerden
En de heer Ruys de Beerenbrouck
kreeg de opdracht een dergelijk mini
sterie
lukte,
zich van te voren aan een regeerings-
program te binden.
i)e oorzaak zit evenwel dieper naar
spr.'s overtuiging. Men schaamde er
zich voor, voor zijn kiezers te moeten
erkennen, dat de coalitie hersteld werd.
De tweede poging.
De tweede opdracht, dm de heer Ruys
de Beerenbrouck kreeg, was om dan
maar een extra-parlementair kabinet
samen te stellen, waarin hij slaagde.
een amendement-Marchant ingediend, dat
evenwel met groote meerderheid (voor
de soc.-dem.) verworpen werd. Gelukkig
zijn de soc.-dem. van het verkeerde
standpunt teruggekomen en zij willen nu
zelf óók met dit voorstel komen. Ik
verheug mij daarover, zegt spr., dat zij
thans naast ons staan. „Er is meer
vreugde in den hemel over één zondaar
die zich bekeert", enz.
Het is noodig dit nog eens te zeggen,
omdat men altijd zegt, dat wij vrijzinnig-
dem. op dit terrein achter de soc.-dem.
Maar in wezen was dit niet anders dan aanloopen. Men meent ons nu ook te
een coalitie-kabinet. Hij heeft de gevoe
ligheden ten opzichte van Protestanten
en Katholieken prachtig weten te ont
zeilen, hetgeen de samenstelling ervan
bewijst.
Met dat kabinet ging de heei R. de B.
in zee, en men had mogen verwachten,
dat men, nu met dit kabinet te voorschijn
was gekomen, maar de partijen van
rechts wilden er niet mee te maken heb
ben, men was zeer bevreesd, dat de bui
tenwereld er een coalitie-kabinet in zou
zien.
De/ verantwoordelijkheid voor het
mogen brandmerken als een revolutio
naire partij. Terwijl wij juist alles doen
om een uitspraak van het volk te krijgen.
Wel heeft de heer Marchant er op ge
wezen hoe gevaarlijk het is als men het
volk niet recht laat wedervaren. Dan kon
het zichzelf wel eens recht verschaffen.
De heer Fock van den Vrijheidsbond
heeft er een prachtig reclamemiddel voor
zijn partij in gevonden.
Spr. gaat nog nader op deze zaak in.
Men wake ervoor, dat de wetgeving niet
in strijd kome met het volksgeweten. En
de ontwapening is voor tal van Neder-
kabinet is daarmede niet van de rechtschelanders een gewetensvraag. Als de heer
partijen af de houding die zij jegens
de regeering aannemen, bewijst dit.
Geen ruggegraat jegens de re
geering.
Spr. toont met eenige voorbeelden aanj
hvaak de Kamer een wetsontwerp
a neemt tegen haar zin.
riet voorstel tot verhooging van den
drankaccijns van Min. de Geer. Dit was
oorspronkelijk afkomstig van Min. de
Vries, die kwam met een verdubbelden
accijns, welk voorstel werd aangenomen,
liet smokkelen werd hierdoor een zeer
winstgevend bedrijf, geheime branderijen
kwamen er bij menigten. Men zag maar
één afdoenden maatregel: verlaging van
den accijns,
in 1928 mee
Nu komt plotseling de Minister weer met
een verhooging, nl. van 180 tot 200. De
Commissie van voorbereiding wijst het
unaniem af, maar de heer deGfterhand
Fock onze partij indeelt bij de revolu
tionaire, zal hij daarmee alleen bereiken,
dat men den vrijheidsbond meer en meer
indeelt bij de conservatieve rechterzijde.
Met eer opwekking om Woensdag den
candidaat der vrijz.-dem. te steunen, ein
digt spr. Het is een eisch van recht en
billijkheid, dat Den Helder een eigen
vertegenwoordiger krijgt en in 'tbij
zonder verheugt het spr. dat dit den heer
de Boer is, een principieel vrijz.-dem.,
die der gemeente Den Helder een warm
hart toedraagt.
Debat
o___ Van de gelegenheid voor debat werd
Minister de Geer kwam er gebruik gemaakt door den heer Wiist,1
en het werd aangenomen, die eenige opmerkingen maakt.
Het accijnsvraagstuk dat werd aange
voerd heeft met deze verkiezingen weinig J
te maken. Spr. had wel verwacht iets te I
hooren over het werkeloozenvraagstuk
haaft bet. Nagenoeg alle sprekers waren en de oplossing, die men daarvoor denkt
1 te vinden. Mr. Oud heeft m veel woorden
er tegen en als er een stemming was
geweest waarbij ieder naar zijn eigen
wil zou hebben gestemd, ware het zonder
twijfel verworpen. Maar het werd aan
genomen nadat de Min. de portefeuille
kwestie had gesteld. En de rechterzijde,
op een enkele na, gaat om, ook de Vrij
heidsbond
let tweede voorbeeld betreft hetTarwe-
weinig gezegd.
Spr. wijst er op dat de heer Oud niet
altp hetzelfde standpunt heeft inge
nomen en protesteert er tegen dat de
voorstelling wordt gewekt als of de viijz -
dem. meer voor de ontwapening voelen
dan de soc.-dem-
De bedoeling van zoo'n tarwewetje is
je. De Minister wilde een menggebod i alleen maar om verschillenden aan een
niet inlandsche tarwe. Dit zou het ty;-1 baantje te helpen. Spr. weidt daarover
drjjfsleven aan groote beperkingen onder- uit, die tarwe verbouwen zijn meestal
werpen. De prijs van het brood zou millionairs. Het menggebod is in het
leven geroepen om zwendel te bevorderen.
Men kan eenvoudig den verbouwers een
toeslag geven en was dan van allerlei
rompslomp af.
De heer Groenendijk heen met
genoegen naar den heer Oud geluisterd.
Vóór alles is onderlinge waardeering
noodig en spr. als democratisch man van
rechts heeft, den heer Oud zeer goed
begrepen, behalve in het laatste deel van
zijn rede.
Spr. gaat op de rede van den heer de
Boer in en maakt daarover opmer
kingen.
Dan komt spr. op de uitlating van den I
heer Oud omtrent de mobilisatie en
debater weet niet of zoo'n volksoordeel
wel in het belang van het land zou zijn.
Het betreft hier een stelling nemen tegen
het dreigende revolutie-gevaar.
Ontwapenen zou een ramp zijn.
Spr. vraagt den heer Oud of deVrijz.-
Dem. wel goed doet op de paden van de
S.D.A.P. te gaan.
In Noordbrabant heeft zij een zetel
verloren en spr. acht het beter, dat zij
zelfstandige politiek voert, anders zullen
verschillende V.-D. anders stemmen.
Spr. begeeft zich in een uitwijding,
betreffende nationale ontwapening, die hij
op schrift heeft gesteld.
Er wordt in de zaal geprotesteerd, dat
dit alles niets met de rede heeft te maken,
en daarover'ontstaat discussie tusschen
den Voorzitter en den interrumpeerder
(Wüst).
De heer De Boer beantwoordt de
opmerking van den heer Wüst. De vrijz.-
dem. zijn juist erg tegen ambtenarij.
Inzake de opmerking betreffende werke
loosheid merkt spr. op, dat dit verschijnsel
niet van vandaag is, maar ook reeds in
de 17e eeuw bekend was. Maar in vroeger
tijd dacht men er niet aan het in den
wortel aan te tasten: men schoof het van
zich af.
Alleen aan armenzorg wordt jaarlijks
90 millioen uitgegeven waarvan 74.7 °/o
uit de openbare kassen komt. Dat wil
zeggen, dat ieder daaraan bijdraagt. In
vroeger eeuwen trad nooit de overheid
helpend en steunend op, en wij v.-d.
zeggen volstrekt niet, dat die hulp van
thans voldoende is.
De oorzaken der werkeloosheid liggen
elders. Ged. Staten hebben thans een
N.V. gesticht, waarin iedereen aandeelen
kan nemen. En dit is goeddeels het werk
van den Gedeputeerde Kooiman; men
tracht er zoo goed mogelijk het kwaad
mee te ondervangen. Als er ooit een materie
is waarbij de regeering tekort schiet, is
het wel hier. Het is hier gebeurd, dat
arbeiders met f 10.naar huis gingen,
maar dat was niet de schuld van de
gemeente Den Helder, maar van de rijks-
regeering. In Alkmaar heeft men er zich
niet aan gestoord en Ged. Staten gaven
evengoed hun provinciaal subsidie. Dat
is ruggegraatl Het doet spr. genoegen
dit nog even te hebben belicht.
Spr. heeft zich van politiek onthouden,1
maar het is toch wel goed er eens over
te praten. Straks komt de Vrijheidsbond
weer onder het jasje van Gemeentebelang
met den kreet om „éénheid".
Spr. wijst op de prachtige krankzinnigen
verpleging, die in de provincie bestaat,
waardoor het bedrag per hoofd vermin-
derde en ook de bijdrage per gemeente.
Maar de menschen van den Vrijheidsbond
wilden van geen verlaging weten.
Spr. zet nog uiteen de wijze van can- -
didaatstelling bij de vrijz. dem. in ant
woord op de opmerking die gemaakt is. j
De heer Oud beantwoordt nog in het
kort de beide debaters. Ie over het niet
aan politiek doen.
Het aantal V.D. is nooit zoo heel erg
groot geweest. De tarwebouwers zijn
allemaal millionair. Dit is onjuist, maar
bovendien gaat het daarom niet bij dit
wetsontwerp, niet alleen door de boeren
is aangedrongen op beschermende maat
regelen, integendeel, ook van de zijde der j
landarbeiders zelve. (Hiemstra).
De mobilisatie en de verdediging der
koloniën. Heeft de heer Groenendijk zicli i
wel eens afgevraagd wat er van de ver
dediging van dat groote rijk terecht zou
komen met onze marine
Nog op andere punten antwoordt Spr.
en te middernacht wordt tenslotte de
vergadering gesloten.
OESTERZ AAIIN G.
Het uitzaaien van oesters op de daar
voor geschikte gronden aan den oostwal
van Texel heeft zulke gunstige resultaten
van groei en hoedanigheid opgeleverd,
dat de Zeeuwsche kweekers besloten op
veel grooter schaal met die uitzaaiing ter
plaatse voort te gaan.
Naar verluidt ligt het in het voornemen
der Zeeuwsche kweekers een 4 millioen- i
tal zaaioesters op de Texelsche gronden
uit te planten.
Zooals we reeds eerder schreven is dat
niet slechts het belang van genoemde
kweekers alleen, doch kan ook weer de
grondslag worden van een oplevend oes-
terbedrijf in de geheele Waddenzee.
Wanneer toch de geslachtsrijpe oesters
gaan „melken", d.i. het zaad loslaten,
wordt het prijsgegeven aan stroom en
wind in de Waddenzee en een gedeelte
van dat broed zal natuurlijk, als het uit
het stadium van plankton is geklommen
tot het eerste stadium van schelpdier,
hier of daar op den zeebodem vallen en
wanneer daar ter plaatse de levensom
standigheden gunstig zijn, zal daar het
begin van een oesterhank zijn geformeerd.
Deze oesterzaaiïng kan dus voor onze
omgeving langs de Waddenzee nog van
vérstrekkende beteekenis worden.
DE ROEPSTEM DER NATUUR OF DE
DRANG NAAR VRIJHEID.
Een ieder voelt wel eens aanvechting
uit het dagelijksch gareel te breken, om
alle conventie van zich af te schudden,
om te breken met den dagelijkschen sleur.
Dat gevoel naar vrijheid ongebondenheid,
ons medegegeven door onze oer-voor-
ouders, die in de vrije natuur leefden en
zich alleen maar om den dag van van
daag bekommerden.
Wij, moderne, geciviliseerde menschen,
wjj kennen dat gevoel en soms komt het
een enkele keer tot uitbarsting. Ook de
dieren kennen dat verlangen, een verlan
gen dat niet door rede wordt beheerscht,
maar onderworpen is aan de instincten.
Een paard, dat in een weide bij de dui
nen graasde heeft aan dezen roepstem
gehoor gegeven. Wij stellen ons zoo voor,
dat het dier verlangend over het hek
naar de duinen stond te kijken, toen plot
seling dat verlangen werd omgezet in een
daad en het dier de weide uitliep en de
duinen inging.
Daar draafde het nu rond als de wilde
mustangs over de golvende prairiën. De
oer-instincten, welke ook in dit paard
huisden, waren wakker geworden en het
paard, het was weer het primitieve dier,
dat naar zijn soortgenooten verlangde.
Echter bij al deze poëzie ontbrak he
laas ook de proza weer niet. De haas van
het paard zat er ondertusschen mee en
stelde ijverige pogingen in het werk het
dier te vinden. Hoe deze afgeloopen zijn
weten wij nog niet.
Voor den baas is het te hopen dat de
vluchteling weer spoedig wordt opgevan
gen. En voor den viervoeter
AUTO IN EEN SLOOT.
Door tegenkomenden auto verblind.
lezers een zeer kleine bijdrage willen ver-
leenen in de kosten, hetgeen echter, ge
zien het succes van het afgeloopen jaar,
wel geen bezwaar zal zijn.
DE SOCALE TAAK DER PROVINCIE.
Met bovenstaand onderwerp vervulde
de beer A. W. Michels, lid van de Ged.
Staten van Noord-Holland, Zaterdag
avond een spreekbeurt voor de plaatse
lijke afdeeling der S.D.A.P.
De strijd der S.D.A.P., aldus spr., heeft
een verder einddoel dan het veroveren
van één of een paar zetels. Hij is gericht
op de stichting van een nieuwe maat-
j schappij en men heeft daarbij niet alleen
Zaterdagnacht is een marine-dokter ei m®n neen aaaroq mei aneen
met zijn auto in een sloot op den Ruygh-'V3n hfeersche"de klasse
wacr torechttroimmon T,a K te overwinnen, maar tevens te zorgen
met hL li t e7am voor een goede scholing van de arbeiders-
dükstviet eï? w L r"™ 8 klasse> haar geschikt te maken tot het
verblind. De verbreeding van den weg
heeft den bestuurder daarbij parten ge
speeld. Zooals men weet is het eerste ge
deelte van den weg verbreed en is ter
hoogte van de Fabrieksgracht de weg
eenige meters smaller, waar zich ook de
sloot bevindt. De dokter reed dus heel
netjes met zijn wagen de sloot in. Hij
kwam er gelukkig met een paar natte
voeten af.
Zondagmorgen is de auto door den
heer Schulmayer op het droge gebracht.
Op pag. 1 vindt men een plaatje van
den verongelukten auto.
OPENBARE VERGADERING S.D.A.P.
Afdeeling Julianadorp.
Zaterdagavond had bovengenoemde af
deeling een open-bare vergadering belegd
in het café „De Blauwe Keet" van den
heer P. Kossen. Door het zeer slechte weer heid van de
waren velen, die anders wellicht ter ver
gadering zouden zijn getrokken, wegge
bleven, zoodat de opkomst nu juist niet
zoo groot was te noemen. Een dertigtal
personen, o. w. 3 dames waren aanwezig.
De voorzitter van de afdeeling Juliana
dorp, de heer C. R. de Groot, zette in het
een groote fout zijn als alleen de strijd
van de vakvereenigingen om lotsverbete
ring op economisch terrein gevoerd werd
en de strijd op politiek terrein door de ar
beiderspartij verwaarloosd werd. Tenslot
te zijn de regeeringslichamen toch de bol
werken van den Staat, waarin het socia
lisme moet doordringen om ze-te kunnen
veroveren en tevens is in die lichamen
voornaam werk te doen, tot direct heil
van de arbeidersklasse.
In dat licht beschouwd, is het dan ook,
hoewel dus het einddoel verder reikt, van
belang zijn aandacht te schenken aan de
a.s. Statenverkiezingen. Bij velen heerscht
nog het verkeerde denkbeeld, dat het geen
zin heeft zich daarvoor zoo druk te maken.
De Prov. Staten immers, zoo redeneert
men, hebben weinig of geen wettelijke
bevoegdheid. Maar, zei spr., als we eens
vergelijken, waarmede de Staten van
Noord-Holland zich een twintig jaar ge
leden bezig hielden en op welk terrein ze
zich thans bewegen, dan blijkt daaruit,
dat door dit lichaam veel ten goede ge
daan kan worden. Het staat echter vol
gens spr. vast, dat men door de aanwezig-
sterke S.D.A.P.-fractie (24
van de 77 zetels) tot het betreden van bree-
der terrein gekomen is en de andere par
tijen daarin slechts meegaan. In andere
provincies, waarin minder democratische
staten zijn, gebeurt veel minder.
Spr. zette daarop uiteen, hoe de staten
toch belangrijk werk kunnen doen, al heb-
kort uiteen waarom deze vergadering nog ben zij geen wettelijke bevoegdheid,
was belegd en gaf vervolgens het woord Vooral door het verleenen van subsidie's
aan den heer J. van Dok van Enkhuizen,
oud-lid van de Provinciale Staten van
Drente, oud-wethouder en raadslid van de
gemeente Schoonoord, die als onderwerp
had gekozen: „Het belang van het platte
land bij deze Statenverkiezing".
Spreker ving aan met er op te wijzen
kunnen zij de gemeentebesturen aan
sporen tot het nemen van alle sociale
maatregelen.
Zoo is de 'begrooting voor het hoofd
stuk Volksgezondheid 465.000. De ge
neeskundige diensten in verschillende ge
meenten, die van zoo groot belang zijn
hoe moeilijk het is de arbeiders op het niet alleen voor het genezen, maar vooral
platteland te organiseeren, daar waar zij ook voor het voorkomen van ziekten,_wor-
voor het belang van zichzelf en hunne den gesteund. Aan tuberculosebestrijding
gezinnen werkelijk op de voor hunne wordt 200.000 besteed. Sinds zes jahr
klasse juiste plaats zijn. In de industrie- betaalt de provincie ongeveer de helft van
centra en de steden gaat het veel ge- de uitzendingskosten naar sanatoria, zoo-
makkelijker, omdat de arbeiders daar da* ook de arbeiders daarvan thans kun
nen profiteeren. De provincie bemoeit
zich met zuigelingenzorg, malaria-be-
strijding en geneeskundig schooltoezicht.
N.-Holland is de eenige provincie die
meer contact met elkander hebben en
daardoor ook meer samenhoorigheidsge-
voel bevatten dan hunne kameraden op
het platteland, die doorgaans niet veel
1 I v U Ui Clu UUlCllJ vA j Uiv vl U vi w UUllw UlvU Tl/Cl o -T 0-
van elkander af weten en meestal ook ei8en gestichten heeft voor krankzinni-
nog door allerlei kleinigheden bij elkan
der vandaan blijven.
In het verdere van zijn betoog hing de
spr. een somber beeld op van het arbei
dersleven in de provincie Drente, waar
hij een 15-tal jaren vertoefd heeft. Er is
veel ten goede veranderd zegt spr., veel
meer dan hier in Noordholland, maar er
was ook veel meer dan hier te veran
deren.
Tenslotte geeft spr. een uiteenzetting
genverpleging, waarvan het voordeel is,
dat de nieuwste ontdekkingen op het ge
bied van behandeling toegepast worden.
Ook onderwijs en volkshuisvesting,
waarvoor 500.000 besteed wordt ging
spr. na. Vakonderwijs, openbare leesza
len, volksuniversiteiten, drankbestrijding
en het buitengewoon onderwijs ontvangen
steun.
De wegenverbetering, het P.E.N. en
waterleidingbedrijf werden eveneens be
over de Provinciale Staten, wat dat eigen- schouwd. Particuliere bedrijven hadden
lijk wel zijn, wat die doen, en of de zeker met hun netten zoo uitgebreid aan-
arbeiders er belang bij hebben daar ver- gelef?d al8 de provincie dat heeft gedaan,
tegenwoordigd te zijn enz. Spr. gaf in fn van hoe groot belang is de waterlei-
het kort weer de notulen van een Staten- d]nS met? Niet alleen voor de_ gewone
vergadering uit den jare 1848, waar toen burgers maar ook voor het zuivel- en
zoo goed als niets aan de orde gesteld tumdersbedrijf en N.-Holdat vroeger
werdfen voor de arbeWers in het geheel een typhushaard was, heeft thans minder
niets Dat bleef zoo, tot de arbeiders zich gevallen dan welke andere provincie. En
bewust werden, dat ook zij in die Col- de bedrijven bedruipen zich zelf
leges zitting moesten hebben, maar dat De steun a,an ^f18 en ^kerbou-
heeft moeite en strijd en veelal verach- ^r8> ee" laP™ddel volgens den heer
tincr tancravnlcre irpbaH Maar ypet sur Michels, deed hem opmerken, dat Ged.
het sociafi^e heeR gezegderd, ^sn zal' SÏÏ'SS
halen 'daar in alle 'h oeke 11°lanhet"land dat de a'~r' Part« er °P stoft dat die steun
propaganda voor die begiinseelen m en Tnde'mTeSe
wordt gemaakt. De Provinciale Sta e gevauen geen steun noodig is. Niettegen-
zegt spr. verder, en vooral die van Noord- «aande af dH steunen> sta*n de finan*i8n
doen. thans, dank zij onze er g0ed voor ze^ Spr< en jg de jjeiasting
Holland,
tegenwoordiging
daarin, veel en goed
niet hooger dan in andere provincie's,
werk voor de arbeidende klasse, en spr. zejjg iagel-; uitgezonderd dan in Z.-Hol-
dnngt er dan ook met den meeslen nadruk jand maar daar doet men ook veel min-
n W, n ri H AAiififlor» TA ctomTVIon 1
op aan, om a.s. Woensdag te stemmen
op de lijst van de S.D.A.P.
Daar verder niemand iets te vragen
had, deelde de voorzitter mede, dat er
Woensdag a.s. wellicht een autobus zou
rijden om de verste kiezers naar het
stemlokaal te brengen, doch het stond
nog niet definitief vast.
Daarna weM de vergadering met dank
der. Door het gemaakte reservefonds zal
men zelfs op denzelfden voet door kun
nen gaan, ook al dalen door de malaise de
inkomsten.
Spr. wekte aan het slot van zijn rede
op, er voor te zorgen, dat de fractie in
versterkte mate in de nieuwe staten terug
keert.
Debat werd niet gevoerd. Wel steldde
aan den spreker en de aanwezigen, dooi de jjeer r. Keuris een vraag. Spr. had in
den voorzitter gesloten.
FLORALIA-TENTOONSTELLING.
Vrijdagavond j.L vond in het lokaal van
den heer P. Luikes Butter alhier een ver
gadering plaats van de Floralia-commis-
sie, in verband met de te houden tentoon
stelling, uitgaande van de V.V.V. Beslo
ten werd de tentoonstelling te houden op
26 en 27 September a.s. in hotel „Duin
zicht". Voor do/ schooljeugd worden
weder plantjes gratis beschikbaar ge
steld.
VERLOTING V.V.V.
De V.V.V. organiseert ook dit jaar weel
een verloting. Besloten werd een verlo
ting te houden van 2000 loten a 0.25.
Als hoofdprijs zal worden aangeschaft een
volledig eet- en ontbijtservies. De trek
king vindt plaats tijdens de Floralia-ten-
toonstelling.
REIZENDE BIBLIOTHEKEN.
Het bibliotheekje, ons gratis gezon
den door de Vereeniging voor Reizende
Bibliotheken, heeft uitstekend voldaan.
In het geheel werden 65 lezers ingeschre
ven. In 20 leesweken werden 654 boeken
uitgereikt, romans, jeugdlectuur en weten
schappelijke werken.
De vereeniging wil ook voor het vol
gend jaar weer een kist sturen, mits de
z'n betoog gezegd, dat de provincie het
buitengewoon onderwijs steunt, o.a. door
een deel van de vervoerkosten van de
kinderen, die in een andere gemeente
wonen, dan die waarin de school staat, te
betalen. De heer K. vroeg welk deel ver
goed wordt? onze gemeente betaalt de
kosten van vervoer der kinderen naar
Den Helder alleen. Spr. wist het percen
tage niet uit z'n hoofd en raadde aan even
bij de daarvoor bestaande speciale com
missie te informeeren.
De heer Raven sloot de vergadering, na
eenige meededeelingen en na enkele
woorden gewijd te hebben aan enkele
candidaten, die de nieuwe vereeniging
„Plaatselijk belang" voor den gemeente
raad gesteld heeft.
TOONEELVEREEN. „EXCELSIOR".
Het buitengewoon ongunstige weer en
het vertoonen van de film „lm Westen
nichts Neues" te Schagen, waren zeker
wel oorzaak van de geringe belangstel
ling, die „Excelsior" bij haar tweede uit
voering in dit seizoen van de zijde van het
publiek mocht ondervinden. Gelukkig, dat
er een autobus vol leden van een zuster
vereniging uit den omtrek was gekomen,
anders hadden de bezoekers niet meer
dan een paar rijen in de zaal van de
„Vlas- en Korenbeurs" gevuld.
Opgevoerd werd „Hun kind" van Joh.
van Eekelen, bewerkt door Jan Grosveld,
dat waarschijnlijk een tooneelspel ge
noemd wordt, omdat aan het eind alles op
z'n pootjes terecht komt, maar waarvan
het eerste en tweede bedrijf nogal drama
tisch zijn en het geheel erg sentimen-
tetiSmeeste spelers ngjjnjr van, wat
er van te maken was. oomsg s en
matische scène wat boven d t)oe_
men had zich wel wat meei ]ireven)
kentaal, waarin dit stuk is g -
mogen onttrekken. Daarmee^ had het nog
wat aan natuurlijkheid kunne
In het eerste bedrijf viel ons op, dat
een paar heeren nog te veel d_
pakken hadden van het mihta ie
spel, dat de vereeniging den voiig
keer opvoerde. Toen kon er nog
op los gebulderd worden. Maar
gewone gesprekken, die nu g
moesten worden, was* het gehnd i
al te forsch. A
De aankleeding van het tooneel
goed verzorgd, en over het geheel
„Excelsior" de bezoekers wel te weien-
Zeker was het voor haar erg spijtig
alle moeite en kosten voor zoo weinige
haar werk voor het voetlicht te mogen
brengen.
VERGADERING KIESVEREENIGING
„MIDDENSTAND".
De in Veerburg gehouden vergadering
van de Middenstands-Kiesvereen., -werd
geleid door den heer H. Jonker, die in
z'n openingswoord zeide, dat het hem ge
noegen deed zoovelen welkom te kunnen
heeten, al had hij graag de opkomst nog
wat grooter gezien.
De notulen, door den secretaris, den
heer Jb. Stins, gelezen, werden zonder op-
of aanmerkingen onder dankzegging
goedgekeurd.
Daar de penningmeester, de heer li.
Stellingwerf, verhinderd was, kon geen
rekening en verantwoording gedaan wor
den over de beheerde gelden.
Ingekomen was een schrijven van den
heer G. Visser, die als lid bedankte.
Punt 3 van de agenda: bespreking ver
kiezing gemeenteraad, gaf aanleiding tot
heel wat discussie. Tenslotte besloot men
vier candidaten te stellen.
Na gehouden stemming werd de lijst
als volgt samengesteld: 1. H. Jonker, 2. D.
de Graaf, Breezand, 3. A. J. Keppel,_ 4. Jb.
Stins. Ook werd nog een commissie van
4 personen benoemd, die opdracht kreeg
de verdere zaken uit te werken.
De vergadering bleek niet genegen de
lijst van „Plaatselijk Belang" te steunen,
daar men de samenstelling daarvan niet
goed begrijpen kan.
De rondvraag leverde niets op, zoodat
de voorzitter, dankend voor de prettige
samenwerking, tot sluiting overging.
PREDIKBEURTEN.
Ger. Gem. Donderdag 37* uur, huwe
lijksinzegening door Ds. Tollenaar van
Den Helder.
DIJKVERZWARING.
De zandtrein, die 't zand voor de ver
zwaring van den dijk uit de Laagte moet
aanvoeren is gereed en rijdt vanaf Zater
dag heen en weer. Daar 't een locomotief
met verscheidene wagons is, heeft men
onder de rails ter versterking eerst grond
moeten aanvoeren.
MARKTOVERZICHT.
De grootste drukte in het wolveebedrijf
veroorzaakt door den wacht bij de lam-
schapen is al weder achter den rug.
Het martkbezoek was dan ook Maandag,
mede tengevolge van het fraaie voorjaars
weder, zeer groot. De vee-aanvoer ging bij
vorige week slechts weinig vooruit; ook
de prijzen leverden zoo goed als geen ver
schil op. Voor een nuchter kalf werd on
geveer 13 gld. betaald; de biggen waren
iets goedkooper pl.m.*12 gld. per stuk.
Wolvee kwam deze week niet aan de
markt, wel een drietal koeien, die vrij
duur werden verhandeld. De aanvoer van
pluimvee was zeer gering, waardoor de
aangevoerde dieren een goeden prijs
deden pl.m. 1.10 per stuk.
De markt had een vlot verloop.
Aan de eierenveiling kwamen bijna
evenveel eieren binnen als vorige week;
de prijs daalde nog even, doch was in ver
gelijking met die aan de veilingen elders,
vrij bevredigend te noemen. De midden-
prijs (eieren van ongeveer 60 K.G. per
100), bedroeg ongev. 3.80 per 100 stuks.
De handel was niet vlug, zelfs aan den
stuggen kant.
BLOEMENTENTOONSTELLING.
Te Den Burg zal op 25, 26 en 27 April
a.s. in de Lagere Landbouwschool in de
Nieuwstraat een tentoonstelling worden
gehouden van afgesneden bloemen, die op
Texel gekweekt zijn. Daar de narcis hiel
de bol is, die in hoofdzaak geteeld wordt,
is het te begrijpen dat van dit bollensoort
hier weer een uitgezochte collectie voor
handen zal zijn, doch ook andere bloemen
zullen in groote verscheidenheid tentoon
gesteld worden.
We twijfelen er niet aan, of evenals bij
de vorige tentoonstelling zal het bezoek
weer buitengewoon groot zijn, temeer
daar door de beide Bloembollenvereeni-
gingen hier op Texel weer alle pogingen
in het werk worden gesteld om het beste
van het beste naar voren te brengen.
In de Texelsche Courant van Zaterdag
j.l. komen twee advertenties voor, die
als aanbeveling moeten dienen voor de
candidatuur van den Heer M. D. DIJT,
voor de a s. Provinciale Statenverkiezing,
en onderteekend zijn: „De Vrijz.
Democraten".
Het behoeft wel geen betoog, dat dit
de grootste onzin is van de wereld,
want welk rechtgeaard en overtuigd
Vrijzinnig Democraat zal het in zijn
hoofd halen om een candidaat van de
meest conservatieve partij „De Vrij
heidsbond" te stemmen? Neen, de Vrij
zinnig Democraten stemmen
[Voor Tex I s eciaal den Heer R. P.
KEIJSER Czn.
i
I Namens de Vrijz. Dem.,
A. EPE.
