Koopt bij
p
HET IWNTEL80S OFFER
NIEUWSBLAD VOOR DEN HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERINGEN EN ANNA PAULOWNA
Buiten&andsch overzicht
KONIJN's KAAS
BINNENLAND.
ÏEi
FOSIER's MfMGPHLENi
EERSTE BLAD
DiNSDAG 22 SEPTEMBER 1931.
59ste JAARGANG
Te Genéve komt er wat leven, „in de discussies althans.
De motie inzake bewapeningsvacantie. - Japan en
China aan het bakkeleien in afwachting van de ont-
- De a.s. Engelsche verkiezingen.
wapening.
steeds vol vet,
SPOORSTRAAT 98
breit alles best.
Het interview van Mgr. Nolens.
FEUILLETO N
16)
COURANT
Abonnement per 3 maanden bjj vooruitbet.Heldersche Courant f 1.50voor
Koegras, Anna Paulovvna, Breezand, Wieringen en Texel f 1.65; binnen
land f 2.—, Nederl. Oost- en West-Indië per zeepost f 2.10, idem per
mail en overige landen f 3.20. Zondagsblad resp. f 0.50 f 0.70, f 0.70,
11.—. Modeblad resp. f 0.95, f 1.25, f 1.25, f 1.35. Lossenos. 4ct.; fr.p.p.6ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag.
Redacteur: P. C. DE BOER.
Uitgave N.V. Drukkerij v/h C. DE BOER Jr.
Bureau: Koningstraat 78 Telefoon: 50 en 412
Post-Girorekening No. 16066.
AD VERTENTIÊN
20 ct. per regel (galjard). Ingez. meded. (kolombreedte als redaction
tekst) dubbele prijs. Kleine advertentiën (gevraagd, te koop, te huur)
van 1 t/m. 3 regels 40 ct., elke regel meer 10 ct. bij vooruitbetaling (adres
Bureau v. d. blad en met br. onder no. 10 ct. p. adv. extra). Bewijsno. 4 ct.
Hoe vrijwel hopeloos het met de be
sprekingen te Genève gesteld is, en hoe
zeer men daar tot machteloosheid ge
doemd is, blijkt misschien het beste uit
een overzicht in de Nw. Rott. Crt., waarin
de schr. op zacht-ironischen toon, van de
gebeurtenissen aldaar zijnen lezers kond
doet. Hij zegt daarin het volgende:
De besprekingen in de commissies te
Genève worden levendiger. Als men er
practisch niets tot stand kan brengen, is
verder nog het ergste wat men doen kan,
slapjes om de dingen heen praten, voor
stellen te doen, waarvan ieder begrijpen
moet dat zij onaannemelijk of onuitvoer
baar'zullen zijn, alsof men tot taak had
het oordeel hierover inwinnen van den
Volkenbondsraad.
Over dit laatste voorstel laat „Het Volk"
zich aldus uit:
De hoofdzaak is, dat de niet-Volken-
bondsstaten zijn uitgenoodigd naar Ge
nève te komen en dat dus de kring der
voorstanders van bewapeningsvacantie
belangrijk wordt vergroot. Het zal boven
dien heel moeilijk zijn Amerika en de
andere niet-Volken bondsstaten met drin
genden spoed naar Genève te roepen en
dan hun raad, die ongetwijfeld ten gunste
van bewapeningsvacantie zal zijn, geheel
in den wind te slaan en toch niets te doen.
Met groote spanning ziet men de ko-
TELEFOON 339
NA DEN MISLUKTEN STAATSGREEP
VAN DE OOSTENRIJKSCHE
BURGERWACHTEN.
Generaal Hülgerth wordt op
perbevelhebber.
richten legio. Van het aantal van 80 doo- Naar de Weensche correspondent van
den moet, volgens de Japansche lezing, de ^w- Rott. Crt. meldt, is de aanklacht
nul worden verwijderd, zoodat er 8 over- n a"e Opper-Oostenrjjksche
blijven. Een ander bericht schat het aan
tal dooden op 120. De lezer heeft dus de
keus welk cijfer hij voor zichzelf wil aan
houden.
De Engelsche pers spreekt over de mo
gelijkheid, dat de nieuwe verkiezingen op
28 October a.s. zullen worden gehouden.
De „Morning Post" meldt, dat het kabinet
reeds overeenstemming zou hebben be
reikt over de heffing van een douanetarief
van niet minder dan 20 procent.
De „Daily Herald" kondigt min of meer
officieel aan, dat de arbeiderspartij den
verkiezingsstrijd zal voeren onder de
leuze „Nationale controle op nationale
hiaten van tijd en handeling met een mende da'gen tegemoet. Een besluit om
zekere hoeveelheid woorden te vullen. alle verdere bewapeningsmaatregelen balansen
Laat men dan ten minste het negatieve stop te zetten, zou zonder twijfel een groo- ™en eerwacht dat MacDonald spoeö
duidelijk in het licht stellen en niet den j ten psychologischen indruk op de volke- een verklaring zal afleggen inzake
schijn wekken alsof er iets was, waar fei-|ren en waarschijnlijk ook op de bankiers kwestie der verkiezingen, en men is v
telijk niets is. Als men op het machtelooze maken. Niets zou er meer toe bijdragen meening dat hij zich momenteel met
van al die schijnmiddelen wijst, als men om het vertrouwen weer te herstellen, voorbereiding van deze verklaring i -g
aanvoer
ders van de burgerwacht in verband met
den staatsgreep ingetrokken, dus ook die
tegen Starhemberg, die thans reeds in
plaats van als beklaagde als getuige is ge
hoord.
De burgerwachten hebben in plaats van
Pfriemer den oud-generaal Hülgerth tot
bondsbevelhebber benoemd. Hülgerth is,
naar men weet, ook hun candidaat voor
het bondspresidentschap.
De nationaal-socialisten hebben meege
deeld, dat zij geen eigen candidaat voor
het presidentschap stellen zullen.
mooi om het werkelijk te gelooven.
alle illusie wegvaagt, vestigt men de aan
dacht der wereld met de noodzakelijk mee-
doogenlooze duidelijkheid op de leege
plekken, die er niet mochten zijn.
Nietwaar, troosteloozer kan het haast
niet.... En, aldus zegt dezelfde schrijver
aan het slot van zijn beschouwingen: „Ter- j oneenigheden tusschen Japan en China.
Helaas schijnt dit alles eigenlijk nog te houdt,
j Een der conservatieve bladen van de
'hoofdstad deelt reeds mede, dat de ver
kiezingen zoo goed als zeker binnenkort
j zullen worden gehouden, en dat slechts de
T oppositie der liberalen het officieel vast-
Intusschen komen weer berichten van ste]ien van <jen datum vertraagt.
wiil men te Genève aldus zonder nositieve tuswfren Japan en China.) Volgens hetzelfde blad zou de liberale
wijl men re ueneve amus zonaer positieve y0igens een bericht van Japansche zijde m;,nvtpr van binnenlandsche zaken Sir
resultaten oeconomisch theoretiseerde, zouden Vrijdagavond om half elf te Pei-S5 L»! de re-
zijn de dingen m de weield hun kwadentaiineG een voorstad van Moekden, 200
tram? gegaan De niinende oeeonomische1 Av.^ vooistaa van ivioeKaen, geering tot het iouden van nieuwe ver-
gang gegaan. De nijpende oeconomiscüe man Chineesche troepen plotseling een tip^^pn pn het uitvaardigen van het be-
crisis gaat nu gepaard met een veel on- aanval hebben geüleegd od JaDansche i Klazinf\en en net uitvaardigen van net ue
mi'dflelinlrer trevaarlvike finantieele eri«iH neDuen gepieegu op aapansciie gchermingsparool mocht besluiten.
miaaemjKer gevaarlijke imantieele crisis.soidaten. Deze Chineesche troepen zou- np li heralen hebben onder voorzitter-
Daarom is er een groeiende stemming om (iP„ t„Vpn. hehhen genoogd een brug van iiDeraien neopen onaer voor
te nrobeeren althans In die richting iets J j gepoogd, een nrug vanschap van Samuel gisteren een zitting ge-
te probeeren althans In die richting iets den Zuid-Mantsjoertschen spoorweg te houden, waarin zij zich nadrukkelijk tegen
Het Volk" is minder Dessimistisch hier 1 vefnielen' De ?pap?®rS sloegen d®n aan" de nieuwe verkiezingen kantten, daar zij
V01K 1S i x, P6™'*™™ ival af, waarop de Chineezen versterking verschemim? van de huidige finan-
oxutmit aan de Nw. Rott. Crt.", het ontvingen. Een ernstig gevecht ontsponer een verscüerpmg van de nuiaige nnan
schrijft in zijn nummer van Maandag: zich. De Japanners vielen nu aan op het
ïsteren (dat was Zaterdag) is het welgarnizoen van Peitajing, veroverden het
de interessantste dag van de olken- district van dien naam en verdreven de
bondsvergadering van dit jaar geweest, Chineezen in noordelijke richting. Een
die bovendien de hoop heeft gewekt, dat tweede bericht geeft uitsluitsel over de
CENTRALE VAN NEDERLANDSCH
OVERHEIDSPERSONEEL (C. N. O. P.).
Amsterdam, 17 Sept. Het Bestuur
der Centrale van Nederlandsch Over
heidspersoneel (C.N.O.P.) kwam heden
bijeen ter bespreking van de in de mil-
lioenennota aangekondigde salariskorting
der Rijksambtenaren.
Ernstige ontstemming werd uitgespro
ken over dit Regeeringsvoornemen, te
meer, waar het personeel nog gebukt gaat
onder de invoering der pensioenkorting
en de salarisverlaging van 1924.
Besloten werd tegen deze maatregelen
actie te voeren en de overige centrales
van Overheidspersoneel tot een bespre
king uit te noodigen om tot een gezamen-
gelegd, welke inderdaad verscheidene
voor den naam van ons land zeer pijnlijke
bijzonderheden bevatten;
dat genoemde Minister op grond dier
rapporten dan ook heeft verklaard, dat
zij tot zijn leedwezen een aantal der ge
geven uitspraken in grooten omvang be
vestigen;
dat dezelfde bewindsman ten slotte heeft
medegedeeld, dat de Australische autori
teiten zich thans voorgenomen hebben,
bij volgende vlootbezoeken alles te zullen
beproeven om dergelijke onverkwikkelij-
ke ervaringen te voorkomen?
Is de Minister niet van oordeel, dat de j
Ned. Regeering, zoolang zij met het op
bezoek zenden van oorlogsschepen voort-j
de nieuwe verkiezingen kantten, daar zij 'tik optreden te geraken.
er een verscherping van
ontvingen. Een ernstig gevecht ontspon cieele crisis van vreezen
in de meestal onbelangrijke derde week
juist in dit jaar de belangrijkste gebeur
tenissen zullen plaats vinden. En ondanks
alle teleurstelling, die de eerste drie we
ken te Genève hebben gewekt, begint bij
velen van ons weer heel eventjes het op
timisme te herleven.
De derde commissie van de Volken
bondsvergadering die zich met het ont-
wapeningsvraagstuk bezig houdt, heeft
Zaterdagmiddag de Nederlandsch-Scandi-
navische-Zwitsersche resolutie behandeld
die ten doel heeft alle Volkenbondsstaten
gebeurtenissen te Moekden zelf. Ook dit
DE ONRUST OP DE VLOOT.
PIJNLIJKE VOORVALLEN OP
NEDERL. OORLOGSSCHEPEN.
De te Portsmouth en Devonport thuis-
bericht komt uit Japansche bron, wordt behoorende schepen van de Atlantische
althans via Tokio wereldkundig gemaakt, vloot zijn uit Invergordon aangekomen
Japansche troepen hebben de wallen van en ook zijn reeds verscheidene schepen
Moekden bezet en den aanval geopend op te Sheerness aangekomen. Er was niet de
het tuighuis. minste afwijking merkbaar van den ge-
Dè Japanners verzekeren, dat er nabij wonen gang van zaken.
Moekden 14.000 man Chineesche troepen f Te Sheerness zijn de gewone walper-
staan. Aan Japansche zijde zouden tijdensmissies en weekeind-verloven toegestaan.
deze gevechten 19 soldaten gedood en 22 De bemanningen maken den indruk van
zijn gewond aan Chineesche zijde resp. tevredenheid en de berichten van de kran- boord niet nader te beschrijven tooneelen
14 en 13. Maar een telegram uit Peking ten melden, dat uit gesprekken bleek, dat hebben afgespeeld", „dronken vrouwen
spreekt van 70 a 80 Chineesche dooden.zij voldaan waren over de toezegging van J door de Australische politie van een Ned.
-. rl n A rlof 7n non nnrlnr7ADlr 7nn ftOrlOPSSfiniT) TTinfifil.PTl WATVl AD V PTW11G PVfl
Vragen van prof. van Embden.
Het Eerste Kamerlid, prof. dr. D. van
Embden, heeft de volgende vragen ge
richt aan den Minister van Defensie:
Heeft de Minister van Defensie inder
tijd kennis genomen van het artikel in
„De Telegraaf" van 30 Januari j.1., waarin
weid medegedeeld, dat ter gelegenheid
van het vlagvertoon van den kruiser
„Java" en een of meer andere Ned. oor
logsschepen in Australische havens in
September en October 1930 „zich aan
uit te noodigen om in afwachting van de japansche troepen moeten onverhoeds de Admiraliteit dat zij een onderzoek zou
resultaten der ontwapeningsconferentie1
alles te vermijden wat zou kunnen leiden
tot een nieuwe verhooging van het peil
van wapening. Deze motie zal worden
toegelicht door den Noorschen gedele
geerde Colban. De Italiaansche delegatie
zou, volgens de „N. Rott. Crt.", bij monde
van generaal de Marinis een eigen motie
naast de Nederlandsche en Scandinavi
sche indienen die in verschillende opzich
ten nog verder zal gaan en onder andere
ten doel heeft den wensch in meer stellige
verplichting tot wapeningsvacantie om te
zetten.
Toen deze kwestie in de volkenbonds
vergadering aan de orde kwam, deed, tot
verrassing van de aanwezigen, de voorzit
ter, de Deensche minister van buitenland-
sche zaken, Munch, plotseling het voor
stel, dat de commissie een uitnoodiging
zou zenden naar de regeeringen van de
Ver. Staten, Sowjet-Rusland en Turkije
om zich bij de besprekingen te doen ver- j
tegenwoordigen. Een voorstel voor nog JA/1 P
meerdere uitnoodigi-ngen, werd gevolgd
de
den aanval zijn begonnen; toen maar-1 instellen naar alle gevallen, waarin
schalk Tsjang Soe-liang, de gouverneurverlaging van de gages onevenredig hard
van Mandsjoerije, bericht hiervan kreeg,treft.
gaf hij den Chineeschen troepen bevel de De noodige maatregelen zijn genomen
wapens in de tuighuizen te bergen en om te hereiken dat al dergelijke gevallen
geen weerstand te bieden(!) De Japansche
lezing is evenwel weer iet wat anders. De
troepen zouden namelijk Chineezen heb
ben betrapt, welke bezig waren een spoor
weg in de lucht te laten vliegen. Het is dus
alweer precies zooals in onze jongens
jaren: „Meester, hij sloeg mij het eerst!"
„Nietes, jij bent begonnen, gemeenerd!"
Het Japansche hoofdkwartier is te
Moekden gevestigd; een verklaring is af
gelegd, dat de Japansche troepen zich
verantwoordelijk stellen voor de veilig
heid in de stad en de orde. De schermut
selingen duren intusschen nog voort en
als alt;jd is het aantal tegenstrijdige be-
SNOR
door een voorstel om ook de niet bij den Vraagt onze Schoolkouscn mei dubbel gebreide knieën
Volkenbond aangesloten staten uit te noo- ZUIDSTRAAT 19.
digen, over welk laa.tste voorstel vervol- Let op den gelen winkel,
gens apart vergaderd werd. Men zal nu Voor Texel: Wed. SCHUMAKER.
ter kennis van de bevelvoering komen en
dat zoo noodig de betrokken manschappen
zelf daaromtrent gehoord worden.
UITGESTELDE HUWELIJKEN IN
VERBAND MET DE
BELASTING VERHOOGING IN
ENGELAND.
De nieuwe belastingmaatregelen en de
daarmee gepaarde belastingverhooging
zijn aanleiding geweest, dat verscheidene
personen, die reeds waren ondertrouwd
of aangifte van hun voorgenomen huwe
lijk hadden gedaan, tengevolge van de fi-
nancieele positie, waarin zij door deze
maatregelen geraakt zijn, van hun huwe
lijk voorloopig moeten afzien. In de afge-
loopen week zijn te Londen en in de pro
vincie ruim 100 huwelijken, waarvan reeds
aangifte was gedaan, uitgesteld. Verschil
lende candidaat-echtgenooten hebben de
bij het doen der aangifte gestorte gelden
weer opgevraagd.
oorlogsschip moesten worden verwijderd'
en dat een en ander in pers en parlement
aldaar tot voor ons land beschamende be
sprekingen geleid zou hebben?
Is het den Minister bekend, dat deze
voorvallen, in de Australische pers en in
openbare vergaderingen inderdaad be
sproken zijn met uitdrukkingen als
„Warship liquor", „girls disgustingly
drunk on the Dutch warships", „utterly
disgraceful", „young women of Adelaïde
in a hopelessly intoxicated state", „the
tragedy of the Dutch warboats", „scan-
dals", e.d.m.? Alsmede dat, eveneens blij
kens mededeelingen in de pers, een ge
nootschap voor drankbestrijding na het
gebeurde te Port Adelaïde het zijn plicht
heeft geacht, waarschuwende telegram
men te zenden aan de vrouwelijke politie
in havens, waar het Ned. eskader nog ver
wacht werd?
Is het den Minister eveneens bekend:
dat deze gebeurtenissen ter sprake zijn
gebracht in ten minste drie vergaderingen
van het Huis van Afgevaardigden van
Zuid-Australië. te weten die van 30 Sept.,
7.en 14 Oct. 1930;
dat de Eerste Minister de beschuldigin-1
gen heeft doen onderzoeken en uitvoerige
politierapporten aan het Huis heeft over-1
gaat, veeleer harerzijds de maatregelen
behoort te nemen, welke bijzondere voor
zorgen der bezochte Regeeringen over
bodig maken, en zoo ja, welke maatrege
len dit zullen zijn?
Heeft de Minister na het verschijnen
der bovenbedoelde mededeelingen een on
derzoek doen instellen en, zoo ja, op welke
wijze en met welke uitkomsten?
Indien deze uitkomsten voor ons land
aanmerkelijk minder ongunstig zouden
zijn dan de bevindingen der Australische
politieambtenaren, is de Minister dan be
reid, enkele exemplaren van laatstbe
doelde rapporten bij de Regeering van
Zuid-Australië aan te vragen ter overleg
ging aan de Staten-Generaal?
De heer Hans vertelt in De Vrijheid:
Tweemaal heb ik geprobeerd Nolens te
interviewen. Tweemaal vruchteloos. Don
eersten keer ontving ik wekenlang geen
antwoord. Doch eindelijk wenkte hij mij
in de Kamer om even „naar beneden" te
komen: „U zult wel denken, het was on
beleefd om u niet te antwoorden, maar ik
kon niet antwoorden. Een interview kon
ik u niet toestaan, maar als ik u dat direct
gezegd had, zouden daar ook al weer ge
volgtrekkingen uit gemaakt zijn en dat
wilde ik niet. Nu is de crisis voorbij en
nu kan ik het u wel zeggen." Dit was de
hyper-voorzichtige Nolens, de diplomaat
Den tweeden keer ontving ik een briefje,
waarin hij mij zeide onmogelijk een inter
view te kunnen toestaan „en vooral niet
onder deze omstandigheden". Juist als
het aardig zou zijn, moest Nolens van iets
dergelijks niets hebben en wees hij ieder
onverbiddelijk af. Ja aan interviewen
had hij een heele collectie broertjes dood.
Drie jaar geleden, in December 1928,
ontving ik een uitnoodiging van Nolens
om bii hem te komen eten. Dankbaar nam
ik het aan. Hü riep mij toen nog even, in
de Kamer: „Denk u er aan, niet te offi
cieel hoor, gewoon in colbertje, dat is
voldoende". We waren aan dien maaltijd
met z'n vieren: Monseigneur, oud-minis
ter Aalberse, de heer Roodhuyzen en ik.
De drie gasten hadden elk een jubileum
herdacht; mr. Aalberse was, meen ik, een
kwart-eeuw Kamerlid geweest; de heer
Roodhuyzen was 70 jaar geweest, of zou
het spoedig worden en ik had juist mijn
zilveren feest als journalist achter den
rug. En: vandaar de uitnoodiging. Want
tijdens den maaltijd zei Monseigneur: „Ik
houd er heelemaal niet van om in feest
commissies te zitten, maar ik heb den
heeren op deze manier een bewijs van
mijn vriendschap willen geven." Het trof
mij diep.
Toen echter heb ik Nolens wel in een
zeer eigenaardige gedaante gezien. De
staatsman, de priester, als ja, met per
missie als huisvader. Want gedurende
den ganschen maaltijd bediende hij zelf.
De nonnetjes kwamen als hij gebeld had,
geruischloos binnen, haalden het ge
bruikte servies weg; zetten het schoone
neer; droegen de schotels met spijzen aan;
maar Nolens zelf bediende. Monseigneur
schepte soep; Monseigneur sneed den
haas (op dien haas was hij, ik herinner
mij het nog levendig, trotsch; een haas
uit z ij n provincie, „vanmorgen uit Lim
burg ontvangen", zei hij); Monseigneur
gaf de appelmoes; Monseigneur schonk
den wijn. Geboeid heb ik zitten kijken.
En nog zie ik hem, na afloop, toen wa
naar zijn werkkamer waren gegaan, lig
gen in zijn stoel, met een echt-vergenoegd
gezicht, de fijne sigaar rookend; in zijn
werkkamer, waar ook een groot portret
hing van Talma, den anti-revolutionair,
over wien hij met zoo warme waardeering
spreken kon.
Kort na dezen maaltijd heb ik werkelijk
een stout journalistiek stukje uitgehaald.
Men hoore.
De figuur van den soep-opscheppenden,
haas-snijdenden, blommige-aardappels-
uitdeelenden priester-staatsman had mij
zóó geboeid, dat ik in „Het Vaderland"
een uitvoerig gefantaseerd Interview
schreef over dien maaltijd. D.w.z. ik
schetste Monseigneur, zooals ik hem aan
den disch in werkelijkheid had gezien en
ik zette een vragen- en antwoordenspel
op, dat verband hield met bepaalde ge
rechten, die ik in betrekking bracht tot
de politiek. Ik liet b.v. kreeft serveeren,
van dien fijnen rood-gekookten kreeft en
ik vroeg Monseigneur of hij van kreeft
hield, van dien rooien kreeft. „Nee", zei
Monseigneur, „alleen bij uiterste nood
zaak!"
,Ik moet, achteraf, eerlijk bekennen,
dat ik een beetje in den knoei heb ge
zeten over dat interview, waaruit de fan
tasie natuurlijk overigens wel duidelijk
bleek. Maar ik hoopte. Nolens was breed'
genoeg en kon iets dergelijks velen. Met
een schuinen blik keek ik in de Kamer<
vergadering die er op volgde, naar hei
verre bankje. Hij had mij ook ontdekt.
Daar kwam hij. Langzaam kuierde hij tot
dicht bij de pers-tribune, hief vermanend
z'n vinger tegen mij op en fronste het
voorhoofd. „Wat heb jij nou uitgehaald?'
scheen hij te zeggen en wandelde terug
Ik was gerustgesteld. Ik had aan zijn ge
zicht genoeg gezien.
Maar dit is dan ook het eenige inter
view met Nolens, dat ik ooit gehad heb"...,
.„De eenzaamheid heeft hij gezocht
en gewild, in het groote, stille huis op de
Prinsegracht, waar hij priester was der
hem devoot-toegewijde nonnetjes, die hem
verzorgden. Hier heeft hij, wars van alle
uiterlijkheid en van alle hulde, in stage
plichtsbetrachting, welke hem, den ern-
stig-zieke, nog naar zijn taak in Zwitser
land voerde, voornamen, hoogen stijl zijn
leven geleefd. De Nederlandsche Journa
listen-Kring ik mag dit nu wei ver
klappen had gepoogd hem dezen zo
mer aan een noenmaal als gast te mogen
begroeten en hem daarmede een bewijs
van eerbiedige hoogachting te geven, doch
het heeft zoo niet mogen zijn. Hij werd
ziek."
Indien gij voortdurend last hebt van
schele hoofdpijn als gevolg van een
slechte spijsvertering, gebruik dan
eens een poosje Foster's Maagpillen,
het betrouwbare, zacht werkende
laxeermiddel.
Alom oerk'ijgbaar f 0.65 pa flacon.
Een verhaal uit een Nabil Verleden.
Naar het Deensch van
CARL MUUSMANN.
(Nadruk verboden).
„Wat voor woorden waren het, die tel
kens terugkwamen?"
„Hü had het dikwijls over een borg
tocht."
De rechter keek de dame scherp aan,
maar ze sloeg de oogen niet neer.
„Hebt u er idee van, voor wien hij
zich borg had gesteld."
„Bij stukjes en beetjes en door voor
zichtig mijn licht op te steken, kwam ik
er achter, dat hij borg was gebleven voor
een zekeren Overste Grove, een ouden
vriend van hem. Als ik goed ben inge
licht, moet de overste in dien tijd er heel
slecht hebben voorgestaan."
„Weet u ook van andere moeilijkheden,
die uw man kort voor den brand had?"
„Hü steunde zijn zusters."
„Heeft hij u dat wel verteld?"
„Neen."
„Hoe weet u het dan?"
„Ik had in den loop der jaren dikwijls
gemerkt, dat hü zijn zusters geld stuurde.
Ais men zoo afgelegen woont als wjj, ziet
men alle brieven, die binnenkomen en
verzonden worden. Het was mij opgeval
len, dat hij in de maanden vóór den brand
geen geJd meer aan zijn zusters over
maakte, maar dat van dezen vaker brie
ven kwamen dan vroeger. Ik concludeerde
daaruit, dat ze hem over het uitblijven
van het geld verwaten deden; telkens als
mijn man weer een brief van een van zqn
zusters had ontvangen, was hij een paar
dagen buitengewoon uit zijn humeur.'
,,En die moeilijkheden brachten u op de
gedachte den boel in brand te steken?"
„Ja."
as dat besluit snel gerijpt?"
„Neen ik vocht er een heele poos tegen.
Maar eindelijk had het denkbeeld mij zoo
m zpn macht, dat ik geen andere uitweg
zag, ik suste mijn geweten in slaap met
de overweging, dat voor een groote naam-
™*L-h?r0tSCJlap als de assurantie-
de verzekeringssom toch
eigenlijk geen rol speelde."
T_ 'S,HU dat uw man geassureerd was?"
móoüp ui hern vaak de grootste
liii het ^6Iïle op tdd 16 vold°en en als
hem *-ai afgestuurd, hoorde ik
hem wel eens in zichzelf zeggen: dat is
alweer een zorg minder!"
brak?" man WaS UU h>en de brand llit"
„Ja."
„Had u hem weggestuurd?"
„Dat niet bepaald. Maar ik ried hem wel
uit te gaan. Mijn plan om brand te stich
ten, stond vast, maar ik wachtte nog op
een geschikte gelegenheid. Mijn man
kwam de huiskamer binnen met een brief
de hand en zei, dat die nog met den
ochtendtrein mee moest. De stalknecht
zou hem naar de stad brengen. En tegelyk
klaagde hij, dat hij zich zoo loom voelde,
hü was heelemaal niet in orde, zei hij. Dat
leek me een prachtige kans. Ik gaf hem
in overweging zelf den brief naar de stad
te brengen en dan een flink eind om te
rijden, de frissche lucht en de lichaams
beweging zouden hem ongetwijfeld goed
doen. Ik stelde mü voor tijdens zyn afwe
zigheid mijn plan uit te voeren."
„Had u reeds voorbereidingen ge
troffen?"
„Ja. Dienselfden middag."
„Waarin hestonden die?"
„Zooals u waarschijnlijk uit het verhoor
van den officier van justitie hier, weet,
edelachtbare, is de brand uitgebroken aan
de Noord-Westzijde van het gebouw, waar
in zich de mangelkamer en de bergplaat
sen voor turf en hout bevonden."
„Een oogentolik alstublieft!"
De rechter gaf mevrouw Bruhn een tee-
ken om even op te houden om de stukken
te raadplegen.
„Ja, zoo is het", zed hü toen hü dat ge
daan had. „Gaat u maar verder."
„Nu, die mangelkamer leek mü bijzon
der geschikt voor mü'n doel. Het was er
erg donker; het vertrek had maar één
venster, dat op een kleine gang uitzag en
voor dat venster zat een luik. Als we man
gelden, lieten wre gewoonlijk de deur half
openstaan, om licht te hebben.
„Ik had den sleutel van de mangelka
mer, die oorspronkelijk als waschplaats
had dienst gedaan. Er stond een ouder-
wetsche, reusachtige houten mangel, die
met groote, zware steenen opgevuld was.
In den hoek van de kamer was een oude
vuurplaats, die nooit meer gebruikt werd.
Tusschen de benedenverdieping en het
dak bevond zich een vliering met een lat-
tenvloer, die hem binnendoor langs een
trapleer kon bereiken. Op die vliering lag
een verzameling van allerlei ouden rom
mel. In de ongebruikte stookplaats van
vuurvaste steenen, bewaarden w;j petro
leum. Nadat ik mü overtuigd had, dat nie
mand mü bespiedde, stopte ik vlas, hen
nep, oude bedveeren en ander brandbaar
goedje, dat ik van de vliering had ge
haald, tusschen de steenen van de mangel
en goot er petroleum over tot alles zoo
goed doordrenkt was, dat het een Hjdlang
vochtig genoeg zou blijven om snel te ont
branden. Daarop sloot ik de mangelka
mer af.
Ik was het nog niet met mezelf eens,
wanneer ik mijn voornemen zou uitvoeren.
Het is heelemaal niet uitgesloten, dat ik
mün plan tenslotte nog zou laten varen,
als de afwezigheid van mijn man gedu
rende een groet deel van den avond, m;j
niet zoo'n verleidelijke kans had gegeven,
want het spreekt vanzelf, dat het hij avond
moest gebeuren. Een poosje nadat hü weg
gereden was, ging ik naar het bijgebouw;
niemand zag mij, de binnenplaats lag hee
lemaal verlaten. Ik stak een paar bundels
vlas aan, die als lampepitten tusschen de
steenen uitstaken en maakte dat ik weg
kwam.
Ik was heel zeker, dat van den brand-
gioed van buitenaf niéts gezien zou kun
nen worden, eer het vuur reeds tamelijk
ver om zich heen had gegrepen. Mijn
eenige vrees was, dat de vlammen wellicht
niet voldoende voedsel zouden vinden en
de petroleum te veel ingedroogd zou zijn.
Toen ik in de huiskamer terugkwam,
zei ik tegen mijn dochter, dat ze naar bed
moest gaan, het was al vrij laat, dus dat
wekte geen argwaan en zelf ging ik ook
naar de slaapkamer. Ik kleedde mü uit
om, als straks het brandalarm zou klinken
den indruk te kunnen wekken, dat ik al
naar bed was geweest. Een heelen tijd lag
ik in angstige spanning af te wachten,
wat er verder zou gebeuren.
Bii de eerste teekenen van onrust en
beweging op de binnenplaats, hield ik nuj
doodstil. Pas toen het brandgeroep luid
van alle kanten klonk en de roode gloed
door de reten van mijn gesloten gordqnen
drong, wekte ik mijn dochter, die een ver
dieping hooger sliep, en haalde haar uit
haar bed. Ons vluchtig toilet moest den
indruk maken, dat wij door den brand wa
ren verrast.
Ik slaagde er dan ook volkomen in hui
ten iedere verdenking te blijven en met
een gemengd gevoel van ontzetting en
opluchting zag ik, dat de vlammen zich
zóó snel hadden uitgebreid, dat ieder spoor
van den vuurhaard was vernietigd."
„Dacht u heelemaal niet aan de dieren?"
vroeg de rechter.
„De mangelkamer lag zoover van de
stallen, dat er niet het minste gevaar voor
de dieren bestond. Die zouden in elk geval
tijdig gered worden."
„Hebt u verder nog mededeelingen te
doen?"
N een,"
„Dan 'deel ik u mede, dat u zich als ge
arresteerd moet beschouwen. Ik^ zal uw
verklaringen nader onderzoeken.
Daarop belde hü-
Mevrouw Bruhn keek naar den recht< i
met een uitdrukking op het gezicht of de
heele zaak haar niet aanging. De beken
tenis had een rust over haar doen komen,
die haar iets van de steenen onbewogen
heid van een marmeren beeld gaf.
„Hebt u nog een of ander verlangen?"
vroeg de rechter, die n-iet kon nalaten deze
eigenaardige vrouw met een zekere onder
scheiding te behandelen.
„U zoudt mij zeer verplichten als u
kolonel Thai berg op de hoogte wilde bren
gen van wat hier is voorgevallen en hem
verzoeken of hü het mijn dochter zoc
voorzichtig mogelyk wil meedeelen. D«
kolonel is onze oudste en beste vriend".
„Het zal gebeuren", beloofde de rechter,
Dien avond reed Christian Thalberg in
een nog vertwijfelder stemming dan gis
teren naar „Seehof". Zijn vriendschap
werd wel op een zware proef gesteld! Hij
wilde Astrid mee naar huis nemen, maai
de energie van het jonge meisje, dat bij
de nieuwe onheilstijding als verdoofd was,
scheen onder de overmaat van rampspoed
weer op te leven. Ze dacht er niet aan
„Seehof" te verlaten, verklaarde ze en be
drukt en terneergeslagen reed de kolonel
door den vochtigen, weemoedigen Septem-
beravond naar de stad terug.
(Wordt vervolgd.)
