Het drama in den Majellatoren te Amsterdam.
KONIJN
SL STïSS'dan iciönbazutoteiamo.
Algemeene beschouwingen over
de Rijksbegrooting.
ssrssi w -
GEMENGD NIEUWS
Onbewaakte overwegen.
Buiteniandsche zaken.
r rvSeTrr ',rer a°
Matuska's bekentenis.
Dood door vergiftige wijngass^n.
SPOORSTRAAT 98
BEGROOTTNG HOOGHEEMRAAD-
De begrooting 1982 van het Hoogheem
raadschap Noordboltands Noorderkwartier
duit m ontvangst en uitgaaf voor den ge
wonen dienst met f IJ92.250 en voor den
buitentrowonen dienst met f 54.750. Het
heffhwsnereentage van de omslagen, dat
in de laatMe paar jaren telkens met 0—
TtiMSttnderd<\ kon voor 1932 met 0.5 ver
laagd worden en is nu vastgesteld: voor
dekking tmi de watersnoodkosten 191" °P
1.70 en roor de andere uitgaven op 4. oor
onderhoud van de wegen is uitgetrok eu
waarvoor als bijdrage van del
's Lands financiën.
Met de Regeering
den bedenkel^toe^^erwulde^voor
r'^' Algen^n "verklaarde
men zich dan <K*i^fraiuit«id°te maken,
werken de begrooting kten op> dat de
V erscheidenejcd bezuinigin-
in de begroottogaafl*™™ca700r deel
Salarktortlng.
Vrij algemeen werd bezwaar geopperd
J nrwï"n"e taak van hoewel van uiteenloopenden aard
provincie is gwwmd f 18.000. Deta V00rgenomen salariskorting.
Vooral de motiveering, welke de minis
ter van Financiën voor de salarisverlaging
aanvoert, werd ondeugdelijk geacht.
Onderwijs.
Met verwondering hadden verscheidene
leden gezien, dat de Regeering bij het op
maken van de begrooting reeds rekening
heeft gehouden met de financieele gevol
gen van de wijziging van de Lager-onder-
wijswet, waartoe het ontwerp nog slechts
bij de Kamer is ingekomen. Zij keurden
het af, dat de Regeering wederom, even
als in de vorige financieele crisis, op het
onderwijs zoodanig bezuinigen wil, dat de
belangen van het volksonderwijs daardoor
ernstig zullen worden geschaad.
De Zuiderzeewerken.
financiën in
ziening noodig is.
280.750,
provincie
het hoogheemraadschap zal worden ,U1 ge
breid door een maatregel der provtocie, die
wijst op concentratie van het
Zn art namelijk in de toekomst voor we
gen, voorkomend op het aanvullend we-
genptan, slechts dan een wtkeering
leen en als de beheerders ervan
dienst voor wegenonderhoud zoodanig
hebben ingericht, dat een goed onderhwd
op de meest economische wqze gewaa
borgd is. Voor onderhoud en ïnstandhou
ding van de zeeweringen uitgetrokken
196 640 waarvan voor de Hondsbossehe
zeewering f 168.390, vore het district Wie-
rhagerwaard 1620. district Enkhuizen
4100 district Hoorn f 8050, district Mon
nikendam 163.300. Voor den Zuiderzee-
dijk kan met het dagelijks onderhoud wor
den volstaan.
Aan belastingen wordt een ontvangst
van f 1.088.640 geraamd. Het batig slot
van 1930 was 50.590.
DE CRISIS IN DEN TUINBOUW.
Inlichtingen wei-den gevraagd over de
bedoelingen van de Regeering ten aanzien
van de Zuiderzeewerken. Een duidelijke
uiteenzetting werd gemist. In dezen crisis-
De Nederlandsche Vakcentrale moet het pr0(jUctieve werk niet ver
dringt bij de Regeering aan op
steun aan den tuinbouw.
Men verzoekt ons opname van het vol
gende persbericht:
Het Bestuur van de Nederlandsche Vak
centrale vestigde dezer dagen de aan
dacht van de Regeering op den nood in
het West-Friesohe tuinbouwbedrijf. Na
de mislukking van de aardappeloogst
wordt het bedrijf opnieuw zwaar getrof
fen, doordat de oogst van bloemkool en
andere stapelgroenten ten deele onver
koopbaar blijkt, ten deele zoo lage prijzen
opbrengt, dat de kosten niet meer behoor
lijk worden gedekt.
Desondanks blijven de prijzen in den
kleinhandel op een te hoog peil.
Het Bestuur van de Ned. Vakcentrale is
van oordeel dat een regeling tot stand
moet komen, waarbij de aangevoerde
groenten ter veiling in opdracht van de
Regeering tegen een redelijken prijs wor
den aangekocht.
Wanneer de Regeering met de Directie
der Ned. Spoorwegen overeenkomt dat
het vervoer naar de groote gemeenten ge
schiedt tegen zeer sterk verlaagde ver
voerkosten, kunnen de gemeentebesturen
maatregelen nemen om een goedkoope
distributie ter plaatse te bevorderen.
Hoewel de voorgestelde regeling herin
nert aan het distributiesysteem uit de
oorlogsjaren, meent het bestuur dat de
bijzondere tijdsomstandigheden deze
maatregelen wettigen, waarbij zoowel pro
ducent als consument worden gebaat en
een belangrijke tak van landbouw voor
ondergang wordt behoed.
Aan liet Voorl. Verslag over hoofdstuk
I der Rijksbegrooting voor 1932 (alge-
flaeene beschouwingen over de Rijksbe
grooting) is het volgende ontleend:
De economische crisis.
De geweldige economische crisis, welke
ook haar stempel drukt op de begrooting,
werd door verscheidene leden de hevigste
genoemd, welke de wereld onderging.
Het bestaan van de crisis gaf verschei
den en leden aanleiding om ook beschou
wingen te wijden aan het tegenwoordige
productiestelsel. De hier aan het woord
zijnde leden schreven dezen toestand voor
namelijk toe aan het kapitalistische stelsel.
De overtuiging wint veld, dat het econo
misch leven zoodanig moet worden ge
organiseerd', dat de machtige hulpmiddelen
pn de overvloedige arbeidskrachten ge
bruikt worden voor het verzekeren van al-
gemeene welvaart.
Aan de Regeering, zoo merkten de hier
aan het woord zijnde leden op, mag de
eisch worden gesteld, dat zij zich van deze
verschijnselen rekenschap geeft en dat zij
bereid is nieuwe wegen in te slaaa, waarbij
de medewerking van de arbeidende klasse
niet kan worden gemist.
Verschillende leden merkten op, dat zij
niet konden instemmen met de opvatting,
dat de huidige crisis gezien meet worden
als een der periodieke conjunctuurinzin
kingen, zooals die, met meer of minder
regelmaat, onder het geldende productie
systeem plegen voor te komen, en waren
van oordeel, dat de verwijten aan de hui
dige productiewijze op zichzelf te ©enen
male ongerechtvaardigd zijn.
Verschillende leden gaven evenwel toe,
dat indien niet spoedig de hinderpalen
voor de vrije werking van de huidige pro
ductiewijze worden opgeruimd, men in
toenemende mate het verschijnsel zou
waarnemen van staatsbemoeienis met de
productie, gelijk trouwens hier te lande
ook reeds is voorgekomen bü den aan den
landbouw verleenden steun.
Verscheidene leden vestigden er de aan
dacht op, dat hetgeen genoemd wordt het
„kapitalistische stelsel", een historisch ge
groeid maatschappelijk organisme is.
Het beleid van het Kabinet
Het beleid van het kabinet had over het
algemeen weinig bevrediging gewekt.
Men erkende, dat het regeeren onder
de huidige omstandigheden uiterst moei
lijk is. Doch het had teleurstelling gewekt,
dat van Regeeringswege onder de huidige
omstandigheden weinig of geen leiding
uitgaat.
De vrees werd uitgesproken, dat het
Kabinet in zijn huidige samenstelling niet
voldoende voor zijn taak berekend is, zeker
niet in dezen moeilijken crisistijd.
Verscheidene leden waren ontstemd, dat
de minister de korting van de salarissen
van het Rijkspersoneel als een besliste
zaak voorstelt
Sommige leden waren van oordeel, dat
het beter ware, indien ministers zich in
bet algemeen onthielden van niededeelin-
gen aan de pers in zake het beleid der Re
geering.
minderd maar vermeerderd worden. Zij
rekenden de droogmaking van de Zuider
zee tot de productieve werken.
Rijksmiddelen.
Vrij algemeen kon men zich vereenigen
met de bestemming, welke de Regeering
wenscht te geven aan het overschot van
het dienstjaar 1929 en met de wijze, waar
op zij de saldi der jaren 1929, 1930 en
1931, in totaal vermoedelijk 54 millioen,
over de jaren 1932, 1933 en 1934 wenscht
te verdeelen.
Nagenoeg algemeen kon men zich ver
eenigen met de voorgestelde benzinebelas
ting.
De voorgestelde verhooging van het ta
rief van invoerrechten werd door ver
scheidene leden afgekeurd. De tariefsver-
hooging is voor onze exportnijverheid en
voor land- en tuinbouw nadeelig.
De aandacht werd voorts gevestigd op
een radiobelasting, een verhoogde belas
ting op alcoholische dranken, een verhoo
ging van de tabaksbelasting en een zegel-
belasting op affiches.
Defensie.
Sommige leden hadden bezwaar tegen
de voorgestelde verlaging van de defensie-
begrooting, waardoor hun inziens vitale
volksbelangen benadeeld zullen worden.
Evenmin konden zij zich vereenigen met
de vertraging van den vlootbouw.
Verhouding tot België.
In aansluiting aan hetgeen te dezer zake
werd opgemerkt bij de al gemeen e beschou
wden over de Rijksbegrooting had een
gedachten wisseling plaats over de ver
houding tusschen Nederland en Belgie.
Algemeen was men van meening. dat,
indien met België overeenstemming in
zake de scheepvaartverbinding wordt b*-
reikt, tegenover de door Nederland te
doene concessie een tegen-prestatie van
Belgische zijde behoort te worden gesteld.
Van vele zijden werd met ernst er tegen
gewaarschuwd, dat de Regeering zich met
wederom binde aan een verdrag, dat ern
stig gevaar loopt door de Volksvertegen
woordiging te worden afgewezen.
Verhouding tot Rusland.
Gevraagd werd, welk standpunt de Re
geering thans inneemt met betrekking tot
de verhouding tusschen Nederland en
Rusland.
Eenige leden stelden de vraag, of de
Regeering niet bereid is, het Duitsche
voorbeeld te volgen en bij herstel van de
handelsbetrekkingen met Rusland aan be
langhebbenden een garantie te verstrek
ken voor een deel van het crediet van 65
pCt., dat Rusland eischt.
In Mei 1928 kwam tenslotte de bekende
hij zeide, in eiken Europeeschen staat
een soortgelijke catastropho verwekken
Geheel Europa zou van mijn daden ge*
wagen. ,Ik kan stamelde hij j1(,r
ïnn" zelf niet vorklaren, maar door het
plan om rijdende spoortreinen in do lUch|.
te doen vliegen wordt ik reeds langen
tijd bezeton."
Op een nadere vraag gaf hy toe, dat
hij reeds in 1927 met deeo gedachte rond'
g6Er> wordwf"onitrent do bekentenis vatl
Mntu.ska nog merkwaardige bijzonder
zaak tegen oen "h'dood- de wenteltrap in den toren opgegaan, om- betreffende denantwikk»
patroon, verdacht van m^jb^dood ]wl>t>en verd. peünent herkend Matuska als plegj™*
slag. meer snbs. zware boven bij het huk van den koepel. Verd. ''"S£fwauruit blijkt, hoe zijn woedeml
Na een requisitoir, dat rmm zeven kwar t j t llllk binnengegaan, daarna t YCCWekken van st 0
lartimude. eischtede officier van justitie,ia eerst Mk yo, drang tothei t jsteeds
Levenslange gevangenisstraf
tegen den leldekkerspatroon
geëlsckt.
stedeluke de behande-
stelüng geruchtmakende straf-
mw Vü°rt den leidekkers-
verzekering tot stand.
Het belang, dat verd. bij de verzeku r,
had, was de spoedige dood van Arkenbout,
want het premiebetalen viel verd. ook zéér
zwaar.
Hierop besprak de officier uitvoerig het
gebeurde op den dag van het misdrijf. Op
29 Maart .1929 is verdachte met Arkenbout
de wenteltrap in don toren opgegaan. Om
wonenden hebben verd. petinent herkend
tiar duurde, eischte de onicier van j»-» Arkenbout yiak bü het huk is volgens "^fer~-ra~ pentech.
luik weer uitgekomen.
technisch werd
Ver-
Op 29 tviaari zot*
toren van do R.-K. Gerardus-Majellakerk
w>iCI 4^ Amoiarrlnm AP.n
Binnenland.
Auto door trein gegrepen. De
bestuurder ernstig gewond.
Vrijdagmiddag is op een onbewaakten
overweg onder Belvelt de auto van den
koopman L., uit Roermond, gegrepen door
trein nr. 1730, die om 12 u. 28 van Venlo
naar Roermond vertrekt. De auto, waarin
le heer L. achter het stuur zat, werd onge
veer 150 meter meegesleurd. Met zeer ern
stige wonden werd de heer L., nadat de
trein gestopt was, uit den totaal in elkaar
gedeukten auto gehaald en naar het r.-k.
ziekenhuis te Tegelen overgebracht. Hij
heeft inwendige kneuzingen opgeloopen.
DAK INGESTORT.
Vermoedelijk door het schudden van de
tram, is Zaterdagmorgen het dak van het
café op den hoek van de Korevaarstraat
en hét Levendaal te Leiden, bewoond
door den heer F. H. Friezema, ingestort
en gedeeltelijk op straat neergekomen. De
66-jarige heer v. R. geraakte onder het
Èuin en is ernstig aan het hoofd gewond,
[ij is naar het academisch ziekenhuis
overgebracht.
DE NACHTELIJKE INBREKER AAN
DE ZAAN.
Voor tien gulden aan kerkcen
ten geroofd.
Na zijn vergeefsche bezoek aan de kerk
te Zaandam, heeft een nachtelijke inbre-
Soclale wetgeving, ker Zaterdagnacht voor een tientje kerk-
I centen geroofd uit de consistorie van de
Sommige leden waren zeer teleurgesteld zustergemeente Koog aan de Zaan.
hot Ambonplein te Amsterdam een
drama af. De leidekker Leendert Arken
bout werd in stervenden toestand aange
troffen, zulks, naar men meende, ten ge
volge van een val van groote hoogte. De
brandweer moest te hulp komen en door
middel van radlijnen werd de stervende op
een brancard in het ruim van de kerk af
gelaten. Dienzolfden dag nog stierf de
man in het O. L. Vrouwegasthuis.
Anderhalf jaar later begon men te twij
felen of Arkenbout inderdaad het slacht
offer van een ongeluk- was en er waren
Tegenstrijdige verklaringen.
Toen Wessendorp later tegen verd. zei,
dat A. doodgevallen was, antwoordde de
eerste: „Als je zegt, dat ik op den toren
geweest ben, ga ie er aan, als je zwyffl
krijg je het beter dan ooit te voren Ver
is daarna naar de pastorie gegaan,
het is onjuist, dat hij daar langen tyd
was toen Wessendorp kwam zeggen, dat
er een ongeluk was gebeurd.
redenen om den compagnon van den lei- ,1|®rjia®an^Driefies°'met mooie°beloften,
dekker te verdenken van het feit, dat hij middel van^briefjes zouden
door het ontbreken in de Troonrede van
elke aankondiging van beteekenis omtrent
de voornemens der Regeering op het ter
rein der sociale wetgeving.
N eder landBelgië.
Met genoegen had men vernomen, dat
de Regeering hoop schijnt te hebben, dat
ae vraagstukken, die tusschen Nederland
en België hangende zijn, eerlang op be
vredigende wijze zullen kunnen worden
geregeld.
Men achtte het, hoewel formeel natuur
lijk mogelijk, toch staatsrechtelijk onjuist,
dat op dit oogenblik de Eerste Kamer de
regeering over dit onderwerp interpelleert,
terwijl het overleg ten deze tusschen de
Tweede Kamer en de Regeering bij de be
handeling van de Rijksbegrooting nog niet
is geëindigd.
Nederland—Frankrijk.
Sommige leden brachten onder de aan
dacht, dat zekere ongerustheid in het land
is gewekt door de tallooze bewijzen van
buitengewone vriendelijkheid, welke Ne
derland en Nederlanders ten deel vallen
van Fransche zijde. Zij vertrouwden, dat
daarvan niet een verzwakking van onze
zei fstandigheidspolitiek het gevolg zal
Land- en tuinbouw.
Eenige leden waren van oordeel, dat de
Tarwewet goed heeft gewerkt, maar uit-
braiding behoeft.
Opmerkingen van verschillen
den aard.
Hechtingen werden gevraagd over de
positie van de Nederlandsche Bank. De
coromunlqué's, door het bankbestuur in
de pers gegeven, muntten niet door duide
lijkheid uit.
Verscheidene leden drongen op staats
controle over de banken aan.
Verscheidene leden wilden zoodanige
herziening van art. 187 der Grondwet, dat
mobilisatie van de weermacht alleen met
voorafgaande goedkeuring van de Staten-
Generaal kan geschieden.
inXuiJT1,- Versla» over hoofdstuk
oor®S d' ff611? <krt Küksbegrootibg
OOI i9o- *8 het volgende ontleend
Volkenbond.
Vrij algemeen gaf men uiting aan ziin
Zij vreesden, dat een échec van de ont
wapeningsconferentie zeer ver strekkende
gevolgen zou hebben. Het bestaan van <Dn
Volkenbond zelf zou er door in gevaar
komen. Sterke druk van de publieke
opinie in verschillende landen zal noodig
zijn om dit te voorkomen.
In dit verhand werd met groote waar
deering gesproken over het initiatief van
de Nederlandsche dagbladpers niet betrek
king tot het bekende petitionnement.
Met klem drongen de liierbedoelde leden
er op aan, dat de Regeering alles zal doen
De politie vindt die inbraken avond aan
avond niet zoo interessant als het publiek,
dat zich eiken morgen afvraagt: „wach
ter, wat is er van den nacht". Gelukkig
went men aan alles. Zaandam is afge
stroopt. Koog is minder uitgebreid en dus
zal dit terrein ook spoedig bestreken zijn;
volgen derhalve Zaandijk en Wormer-
veer.
(„De Courant").
SMOKKELEN AAN DE GRENS.
Een bende gearresteerd.
Men meldde Vrijdag uit Leen:
Het was reeds lang geen geheim meer,
dat groote partijen sigaretten, tabak en
koffie uit Nederland naar de Duitsche
grensplaatsen werden gebracht, doch de j
bedrijvers ervan, tientallen personen
sterk, waren maar niet te vatten.
Wel vielen gesmokkelde sigaretten
verpakt in een ijswagon, tabak in geplom-1
beerde zakken aardappelen en koffie
verstopt in allerlei groenten, die in trei-1
nen de grens overkwamen, in handen
van de Duitsche kommiezen, doch de be
drijvers bleven steeds buiten schot.
Terwijl bekend was, dat een heele
troep smokkelaars tot deze bende behoor
de, die aan de grens een 30 rijwielen,
motorwagens enz. ter beschikking had
van het bedrijf, was het nog niet gelukt
de personen aan te houden, die het smok
kelbedrijf beoefenden.
Dooh Donderdag is het blaadje ge
keerd. Negentien personen zijn aange
houden, de hoofdleider werd bij Goch ge
arresteerd en 20 zentner tabak (2000
pond!) werden buit van de kommiezen.
HUMOR VAN HET ACHTERHOEK-
SCHE PLATTELAND.
„Jan, bun le daor? jao!"
De eenige nog ongehuwde zoon van den
landbouwer ten E. te Noordijk bij Eede
aldus de „Loobemsche Crt." was dezer
dagen 's avonds nog niet thuis toen de
ouders zioh ter ruste begaven, wat, als men
op zekeren leeftijd is gekomen, wel eens
meer voorkomt. De ouders zetten daarop
het avondeten voor den jongeling op tafel
«Jaar, waarbij ook eenige eitjes behoorden,
die kracht zouden geven om 's anderdaags
met energie weer aan het werk te gaan.
Toen dan ook na eenigen tijd gestommel
aankondigde, dat er leven in de keuken
was, klonk vanuit het bed de belangstel
lende vraag: „Jan. bun ie daor wier?",
waarop „Jan" kortweg antwoordde met
„Jao". Dat sloot den weg maar verdere in
formaties af, zelfs de gewone vraag hoe
laat het toch al wel was, enz. bleef achter
wege.
Hoe groot was echter de ontsteltenis
toen weer wat later „de echte Jan" thuis
kwam en z'n boterhammen en eitjes reeds
opgepeuzeld vond. Hii informeerde eens
kwmtt? ,6r toe kwam hem lee*e doppen
lotr<?en, waarop uitkwam, dat er
den knecht had doen vallen of op een
andere wijze zwaar lichamelijk letsel had
toegebracht. Het bleek, dat hii bü de Na
tionale een verzekering had afgesloten van
50.000. Dit was een jgn. compagnons
verzekering, die wederkeerig is. Voor een
anderen knecht trachtte verd., na het
„ongeluk" met Arkenbout een verzekering
te sluiten aanvankelijk van f 20.000, later
van 50.000 en de derde maal van 80.000.
Alle drie keer mislukte dit, want de maat
schappij wilde er niet van weten. De lel
dekkerspatroon werd gearresteerd, even
als de knecht, die mede op den toren was
geweest. Laatstgenoemde werd echter
spoedig op vrije voeten gesteld.
Verd. bleef ontkennen; op 20 Mei stond
hii terecht voor de rechtbank, verdedigd
door mr. F. A. Kokosky.
Verdachte ontkende.
Verdachte bleef tijdens de behandeling
op 20, 22 en 25 Mei ontkennen en trachtte
de schuld op ziin knecht te werpen, die
zich ook korten tü'd in arrest heeft be
vonden-
Voorts had verd. vóór de Mei-behande
ling oen briefje geschreven aan een ge
detineerde in het Huis van Bewaring,
waar hij toen zelf vertoefde, wien hij daar
in een goede toekomst voorspiegelde, wan
neer deze gedetineerde voor de rechtbank
zou willen verklaren, dat hii met hem op
den dag van het gebeurde van 11 uur to,t
half 12 in de omgeving van de Majellakerk meVmoord,
had staan praten. Dit briefje, verstopt Spr. meende daarom levenslange gevan-
tussehen twee boterhammen, werd in be- Senisstraf te moeten" eischen.
slag genomen, evenals een tweede briefje,
dat hij nu onlangs, dus nè de geschorstePleidooi,
zitting, tot zijn zoon zou gericht hebben, XT x
waarin een tot in de finesses uitgewerkt pauze, te omstreeks half drie, ving
plan om de kroongetuige Wessendorp om ('6 verdediger, mr. Kokosky, oneer dood-
het leven te brengen, stond omschreven. S( 'le stilte zijn moeilyke taak aan. In deze
Zooals gezegd werd ook dit briefje in be- Këheele zaak bestaat twijfel. PI. wilde de
slag genomen. Op Zaterdag 25 Mei schor- rechtbank afvragen of het voor haar een
ste de rechtbank de verdere behandeling volkomen vaststaand feit is, dat verd. de
om een onderzoek te doen instellen naar (laad heeft begaan. Naar de meening van
de geestvermogens van verd. waartoe, ge-1 mr- Kokosky mag men niet het requisitoir
getuigen h décharge te maken, die zouden
verklaren, dat zij mei. hem vóór de kei
hadden staan praten. Verdachte kwam
steeds met nieuwe verklaringen, zoo be
schuldigde hij Wessendorp, dat deze Ar
kenbout had neergeslagen. Hii had dit
echter beweerde hii niet eerder dur
ven zeggen, omdat hii bang was voor Wes
sendorp. Later schreef verdachte zelfs, dat
Wessendorp hem in dronkenschap den
moord had bekend.
Merkwaardig zijn ook de notities over
de uitkeering, waaruit blijkt, dat Wessen
dorp 1000 heeft gekregen op denzelfden
dag, dat verd. het geld van de verzekering
ontving. Er was voor hem echter aller
minst reden om „den moordenaar van zyn
vriend" 1000 te geven en zijn loon te
verhoogen. W. vroeg steeds <*eld aan ver
dachte, was brutaal tegen hem, en werkte
weinig of niet.
De geheele houding van verd., aldus de
officier, is de houding van een in het nauw
gedreven moordenaar.
Na het gebeurde met Arkenbout poogde
verdachte weer een verzekering te sluiten
op zijn knecht Hampe, voor een bedrag
van 800.000, zegge acht ton! Deze verze
kering mislukte echter gelukkigerwijze,
de politie werd in de zaak gemengd.
Toen hij de eerste maal 50.000 kreeg,
maakte hij plannen om 8 ton machtig te
worden, wéér verkeerde een menschen-
leven in gevaar. Verdachte is een gevaar
voor de samenleving; van het huis van be
waring uit bedreigde hii Wessendorp nog
Matuska verklaard zUn aanslagen ni
te hebben gepleegd om schade aan in
richten, maar alleen Europa te 0
billen doen sidderen. Hu beschoUwt
hij zegt, zijn daden niet.als misdaad
heeft ook geen materieele voordeelenl!
het oog gehad. Integendeel, iedere a«nP
slag heeft hem geld gekost en met si
Zljn heele
zien zijn houding, alle reden bestond.
Dit rapport is intusschen ingediend en
verdachte is toerekeningsvatbaar gesteld.
Zaterdag zette de rechtbank de behande
ling der zaak voort.
Mr. Kokosky deelde mede, dat hii van
verd. een briefje had gekregen uit het
Huis van Bewaring, waarin hij schreef,
dat hij onder zijn mede-gedetineerden den
man had ontdekt, die op 29 Maart '29 bü
hem stond te praten in de nabijheid van
den toren, op het oogenblik, dat Arken
bout den dood vond. Pleiter wilde het ver
zoek van verd. slechts overbrengen om
dezen gedetineerde, waarvan het nummer
hekend is, alsnog te hooren.
Hierop werd dr. Bakker gehoord, deze
had een rapport uitgebracht over verd.
Deskundige was tot de conclusie gekomen,
dat ver. toerekeningsvatbaar is.
Na het hooren van dr. Bakker bracht de
Officier het briefje van 12 Juni in het
geding (de brief aan Herman). In dit epis-
volgen. Verd. is misschien onschuldig en
daarom mag hy niet veroordeeld worden.
Spr. hoopt, dat er ook bij de rechtbank
twyfel is gewekt en dat vrijspraak zal
volgen.
Verd. zegt nog, snikkend, „ik ben on
schuldig".
Vrijdag 30 October te 10 uur zal de
rechtbank uitspraak doen.
Buitenland.
voorbereiding daarvan is
vermogen verloren gegaan.
De gedetailleerde bekentenissen Van
Matuska, waaromtrent thans bijZon(]e n
heden bekend zyn, vormen samen
bijna ongeloofeljjke levensgeschiedenis
van een man, die uit tot dusvei onbekende
beweeggronden, tientallen menschen
levens heeft vernietigd.
Nog meer aanslagen
Bij zyn bekentenis heeft MatuschU
verklaard, dat hii o.a. nog aanslagen had
beraamd op de spoorlijnen Amsterdam—
Parus, Parijs—Marseille en Marseille—
Ventimiglia.
Volgens de Weensche politie behoeft
er aan de oprechtheid van Matuschka's
bekentenis niet getwijfeld te worden.
Over het motief van zijn Mndelingen
goeft hü onbegrijpelüke verklaringen.
DE VERBANNING DER JEZUÏETEN
UIT SPANJE.
Na de aanneming van de grondwetsar
tikelen die de verhouding van den Staat
tot de geestelijke vereenigingen regelt,
hebben talrijke leden van religieuze or
den maatregelen genomen om het land te
verlaten. De regeering heeft echter be
paald, dat het onderwüs, dat de geestelij
ken gaven, tot de in werking treding der
nieuwe wetgeving moet worden voortge
zet of dat anders de eigendommen der
orden gekonfiskeerd zullen worden.
Niettemin trachtte een aantal geestelij
ken uit Burgos met eenige autobussen,
nabü Hendaye over de Fransche grens te
vluchten. Zij zijn echter door de Spaan-
sche grenswacht bü Irun aangehouden
en teruggezonden.
Uit Boekarest wordt aan de Neue Freie
Presse geseind:
ln een buitenwük van Kisjenef zona
de winkelier Avram Buga zijn 12-jarig
dochtertje den kelder in om wyn te halen.
Aangezien het meisje na geruimen tijd
niet terugkwam, ging de moeder den
kelder in om eens te kyken, doch ook
zij keerde niet terug, evenmin de 18-jarige
zoon van Buga. Tenslotte ging Buga zelf
met zyn tweeden zoon den kelder in om
te zien wat er gebeurd was, doch hij
waarschuwde eerst de buren. Toen deza
den kelder binnenkwamen, vonden -zij
alle vyf menschen met ernstige vergif-
tigingsverscbü'nselen op den bodem Jiggen.
Buga en zün jongste zoon kondeu nog
gered worden, doch de drie andere familie
leden waren reeds dood. In den kelder
stonden open wijnvaten in gisting en
en vervulden de lucht met giftige gassen.
Een gelüksoortig geval deed zich den
zelfden dag voor in het dorp Grozeschti,
in de buurt van Kisjenef, waar een hoer
zyn beide zoons om wyn den kelder in
had gezonden. Verontrust door het lange
Zoowel de spoorwegaanslagen wegblijven der kinderen ging hij
by Anzbach en Blatobagy als in den kelder, waar hy beide jongens
die bü Jüterborg zijn zijn 'werk; dood vond- ZiJ waren door de M
nieuwe plannen; bezeten door gisting van den wyn ontstane giw
het Idee van treinen op te bla- gassen gedood.
zen; de technische ontwikkeling
van zijn methode.
Zeer laat in den nacht, aldus een be
tel trachtte hij wederom een medever- richt van Zaterdagavond uit Weenen,
is Matuska opnieuw verhoord en wel
door Polizeirat dr. Böhm. Aanvankelyk
loogende bij nog steeds, doch zyn zenuw
krachten schenen hem in den steek te
laten. Tenslotte begon hy midden in het
verhoor te weenen en te bidden. Toen de
politieman bemerkte, dat een bekentenis
dachte Herman over te halen om te
verklaren, dat hij op 29 Maart '29 vóór de
kerk stond te praten met verdachte, en
hü, de gedetineerde, twee mannen op den
toren had gezien. Verdachte spiegelde den
gedetineerde veel geld voor, om deze
„noodleugen", zooals hy het noemde, af te
Zwitserland"
Dan ontspint zioh een heftig debat over
de verschillende briefjes.
Requisitoir.
leggen, zelfs een „vacantiereisje naare'k oogenblikkon komen, wees hij Matuska
nog eens op de onwaarschijnlykheid van
zijn beweringen, dat hy slechts mede
plichtige zou zyn. Een laatste bewys-
middel brak tenslotte de laatste weer
standskracht. Men trok hem de donker-
grijze jas, die men in Matuska's kamer
wat mogelijk is om elk uitstel van de ont-toch in elk geval een vrii't>rnt'u'
wapeningsconferentie tegen te gaan, Imakerjja u 11 vr« brutale grappen-
De Officier van Justitie, mr. Versteeg, Boedapest had gevonden, en waarop
verschillende getuigen herhaaldelyk had
den gewezen, aan. Toen deze jas hem
volkomen paste, was ook de laaste weer
standskracht van Matuska gebroken. Hy
wierp zich op zyn knieën, jammerde over
het lot van zyn kind en van zyn vrouw
en smeekte om genade.
Dr. Böhm drong er toen op aan, dat
hy toch eindelijk zyn geweten zou ont
lasten en onder schokkende tooneelen
bekende Matuska daarop, dat hy en hy
alleen de aanslagen van Neulengbach en
Anzbach had gepleegd.
Toen het zoo ver gekomen was, werden
ook de Berlynsche politieman dr. Gennat
en de Hongaarsche commissaris van
politie, dr. Schweintzer, in het vertrek
geroepen. Deze onderwierpen hem aan
een nieuw verhoor. Hij was geheel ge
broken. Hü herriep uitdrukkelyk alle
bijzonderheden, die hy vroeger had aan
gegeven over den aanslag van Jiiterbog
en bekende, dat by alleen in de Friedrich-
strasse te Berlijn de leidingsdraden had
gekocht. Hy had te Berlijn ook de lange
gasbuizen met ecrasiet gevuld en de
plaats waar de aanslag geschiedde, bü
Juterbog uitgezocht.
Ten slotte bekende liy, dat hij voor
nemens was geweest in de naaste toe
komst nieuwe aanslagen te plegen en wel
in (le eerste plaats op de lijn Amsterdam-
1 arys-Marseille en aan de Italiaansch-
rransche grens by Ventimiglia. Reeds
April was hy voornemens geweest een
aansiag bij Jüterborg te pleger:, voor
welk doel hy zich in het bezit had gesteld
van een laschapparaat.
Ea de afwerking van Duitschlnnrt
Oostenrijk eu Hnncmi-vla
daarna onder voelbare spanning het woord
verkrijgend, wees er op, dat het hier een
zeer belangrijke zaak geldt, gezien ook de
belangstelling van pers en publiek.
Spr. verdeelde het drama in drie ge
deelten, het voorspel, de daad zelve en het
naspel.
Uitvoerig ging spr. de voorgeschiedenis
na, die zich afspeelde tusschen den leidek
kerspatroon en de vrouw van Arkenbout.
Verd. heeft tijden lang geleefd op kosten
van Arkenbout.
Arkenbout was bijna de slaaf van verd.
Verdachte liet zich wel eens ongeduldig
uit: „ik kom tooh wel eens aan het geld
van Leendert (Arkenbout), en als het me
te lang duurt gooi ik hem van den toren."
Als men hem op deze uiting opmerk
zaam maakte, zeide hij: „och, dat is maar
een grapje". Dergelijke uitdrukkingen ge
bruikte verdachte dikwijls, zoo zeide hü
eens: „als ik dien luien lummel moe ben,
gaat hü er aan!"
In die jaren van weinig vriendelijkheid
tegenover A. poogde de patroon verzeke
ringen af te sluiten op het leven van zijn
knecht. De Officier gaf voorts een over
zicht van de verschillende pogingen om
verzekeringen te sluiten op het leven van
zijn oompagnon.
altijd je adres voor de boterhar
TELEFOON 339
HET PROCES SKLAREK.
Donderdagmorgen is het verhoor <'°r
beklaagden voortgezet. De publieke tri
bune is weer tot de laatste plaats bezet.
Beklaagden Schneider en Ludin zyn niet
verschenen. Beklaagde Schmidt heeft in
tusschen aan de rechtbank verklaard, dat
hy niet in staat is zijn advocaat te betalen,
Niettegenstaande het protest van het O. M.
wordt hem op zijn verzoek advocaat dr.
Glogauer als raadsman toegewezen.
MILLIOENENDIEF
AANGEHOUDEN.
Naar gemeld wordt, is de Spanjaard,
die indertyd de Fa. Geens Berluson Mir-
rer te Antwerpen voor 5 milioen francs
heeft opgelicht, te Barcelona aangehou
den. De gestolen goederen waren nog in
zyn bezit.
STORM BOVEN I)E ADRIATISCHE
ZEE.
23 personen omgekomen.
Sedert verscheidene dagen woedt inrdt?
Adriatische Zee een hevige storm. Tot
dusverre zijn 7 vissehersschepen gezon
ken en 23 personen omgekomen. De to
hulp uitgezonden schepen mochten er nie»
in slagen schipbreukelingen te redden.
DE MEXICAANSCHE BANDIETEN.
Vijf-en-twintig federale soldaten, die OP
verzoek van den burgemeester van
hualtlau in Veracruz te hulp waren VP*
zonden, zyn in een hinderlaag gevalled
die bandieten daar in de buurt hadden 8e'
legd. Allen zyn gedood of gewond.
DE CHOLERA IN IRAK.
1200 menschen gestorven-
Naar Reuter uit Basra meldt, bogi"t dd
cholera-epidemie in die streek, dank
de mindere warmte, op zijn eind te l°°Pa
In totaal zyn 1960 menschen aanget
van wie er 1200 zijn gestorven, van
ongeveer de helft te Basra zelf. ')e
zische regeering neemt bijzondere v
zorgsmaatregelen om besmetting n fl
streek van den Sjat-el-Arab te voork
en heeft bevolen, dat alle bewoner
steden en dorpen in het grensgebie
