T E.S.O.N.A. E.S.ON.A. Geschiedenis der opera. TWEEDE EK LAATSTE BLAD. STADSNIEUWS VAN OINSDAG 9 FEBRUARI 1932 haalt UW goed af Vervoert vlug en goedkoop r zorgt voor iedere expeditie Langs de Straat. JULIANADORP. 't ZAMD. Van links en rechts Licht op voor alie voertuigen: Wintertijd. &»8dag 9 Feb17.29 uur. oensdag 10 Den 6en Februari slaagde voor coupeuse mej. G. v. d. Klaauw, leerling van mevr. L. Beukema, Weststraat. Onze vroegere stadgenoot, de heer j. B. Zits, slaagde te Den Haag voor het ï&achinisten-diploma C. Onze stadgenoot, de heer F. L. Zwaan, litt. drs., zal door het gouvernement wor den uitgezonden naar Ned.-Indië, als 'rfeeraar bij het middelbaar onderwijs. TAPTOE. Hedenavond bij gunstig weer taptoe. MUZIEKSCHOOL „DEN HELDER". De leerlingen van den heer Leewens, den bekenden plaatselijken muziekmees ter, hadden gisterenavond in „Casino" de 33ste voordrachtsoefening. Dat wil niet zeggen, dat het voor de leerlingen den 33sten keer was dat zij optraden, verre van dat, want sommigen van hen hebben nauwelijks het derde gedeelte van dien leeftijd bereikt, maar het is de 33ste keer dat de heer Leewens met zijn leerlingen in het openbaar optreedt. Welk een groot aantal kinderen zal de heer Leewens in dien tijd voor het voet licht hebben gebracht! Wat een verschil lende talenten zal hij in dien tijd onder zijn leiding hebben gehad en met hoeveel geduld zal hij de muzikale talenten hebben moeten opkweeken! Wij kunnen ons voorstellen, hoe de heer Leewens vaak in gedachten zal teruggaan en de leerlingen de revue laat passeeren. Deze had talent en is misschien verder dan het gemiddelde gekomen, die had absoluut geen muzikaal gevoel en is er gauw mee opgehouden. Wij hopen evenwel voor den heer Leewens, dat hij er velen met trots zal kunnen aanwijzen en zeggen, „dat zijn leerlingen van mij geweest". U kunt begrijpen, dat het voor de kinderen een heel groot ding is, 0111 op een heusch tooneel te mogen spelen en wij stéllen ons voor, dat zij er dagen lang, ."maar toch ook wel met een tikje zenuwachtigheid, naar uitzien. Al dadelijk kon men het aan hun bin nenkomen in den zaal zien. Een airtje van zelfverzekerheid hebbeh zij over zich, zooals zij daar naast hun ouders voort stappen, op wier gelaat ook wel een beetje ouderlijk trots staat te lezen. En wat zal het jammer voor hen zijn als zij juist op dien dag ziek worden zooals het thans met een het geval was. Dan zullen de gedachten onophoudelijk wel dwalen naar het gebouw, waar de medeleerlingen hun best doen en waar ze 0 zoo graag bij had willen zijn. Maar dat zijn kleine ver drietelijkheden, die in een kinderleven zoo vaak plegen voor te komen. Voor de verschillende onderdeelen van het programma moesten de leerlingen die daaraan meededen tegelijk op het tooneel komen en moesten dan op stoelen plaats nemen. Daar zaten ze dan, ten aanschouwe van de geheele zaal en zenuwachtig; nou, misschien wel een klein beetje, het valt dan ook niet mee zoo maar voor zooveel mensclien te spelen. Maar er was ook een klein meisje, met lange vlechten, en die trok er zich niets van aan, hoewel zij het langste van allen moest blijven zitten en of zij zenuwachtig was, heelemaal niet J hoor, zij speelde haar pianostukje uit stekend, maar het was ook niet voor de eerste keer dat zij dit deed. Verleden jaar hebben wij haar ook al gehoord. En dan waren er nog veel meer exe- cutantjes, te veel om op te noemen. Na de pauze kwamen de oudere leerlingen en volleerden aan de beurt. oor de ouders en voor hun kinderen was het een aangename avond en wij hopen dat de heer Leewens nog heel veel leerlingen den muzikalen ladder zal hel pen beklimmen. „MARANATHA'-CONFERENTIE. Hedenavond 8 uur zal de eerste open bare samenkomst, van de Maranatha- opwekkingsconferentie, in het evangelisa tiegebouw, Palmstraat, worden gehouden. Verschillende sprekers zullen het woord voeren, onder wie de Poolsche predikant, ds. Götze, die jarenlang in Russische grensgemeenten arbeidde. Ds. Götze is een bezielend spr., die van zijn talrijke ervaringen onder de Russen zal verhalen. Zooals men weet staat de conferentie onder leiding van den bekenden predi kant Ds. C. J. Hoekendijk, die ook heden avond het woord zal voeren. De belang stelling, die reeds van zoovele kanten betoond is, zal zeker ook dezen avond groot zijn. Hedenmiddag kwart voor drie wordt een samenkomst gehouden in den boven zaal van het gebouw van de Jonge- mannenvereeniging, Spoorstraat 7. Men zie verder de advertentie in dit nummer. GYMNASTIEK- EN EXCERCITIE- VEREENIGING „PRO PATRIA". Men schrijft ons: Zaterdag j.1. gaf P.P. haar tweede uit voering van dit seizoen in Casino voor een volle zaal. Nadat de voorzitter de aanwezigen had verwelkomd, herinnerde hij de ouders aan de jaarlijks terugkeerende aspiranten, waarbij zij van harte welkom zijn. Na de introducé's opgewekt te hebben zich op te geven als werkend of ondersteunend lid, gaf hij de afwerking van het gym nastisch gedeelte over aan den directeur, den heer M. P. van Hooydonk. Het eerste nummer bracht de jongste meisjes voor het voetlicht met stok- oefeningen; wat deden ze hun best, het applaus was dan ook wel verdiend. De kleinste jongens beklommen het paard en deden voor de ruitervereeniging niet onder, zoo waren zij met het instru ment vertrouwd. Ook hun stokoefeningen zaten er goed in. De kleine meisjes lieten hun zelfver trouwen zien op de evenwichtslatten, jammer dat „Pop" er afstapte. En ze kende het in het oefenlokaal zoo goed hé De oudste meisjesklasse gaf keurige staafoefeningen te zien die, evenals hun barrenwerk, zeer in den smaak vielen. De oudste jongens deden hun best op het paard en met stokoefeningen. De heerenafdeeling had- aan den rek met veel pech te kampen, maar vergoedde veel met een stel pittige staafoefeningen. De uitmuntende damesafdeeling werkte daarna gelijktijdig aan vier barren en oogstte veel succes. Ook hun staafoefe ningen hadden veel bijval en waren keu rig van samenstelling. Alle hulde dan ook voor den kranigen directeur, die ondanks zijn vijf-en-zeventig jaren nog voor allen een voorbeeld is. Na de pauze hield een blijspel de aan wezigen nog aangenaam bezig. Daarna was de beurt aan de danslus- tigen. Vissohenf. Er komt teekening in de haringvisscherij. Wel zijner nognietdegroote hoeveelheden maar in de kom en in den zegen, zoowel bij Texel, Onrust en Huisduinen zijn ze reeds aangebracht en talsgewijs afge slagen, een bewijs, dat de invasie een aanvang heeft genomen. Alles staat in het teeken van de afwachting, ten 1ste, omdat men niet weet, dat de groote aan voeren zullen komen en ten 2de of de prijzen wel erg stabiel zullen blijven in verband met de tegenwoordige geringe afzetmogelijkheden van visch. Maar voorloopig is hoofdzaak, dat de haring haar „inkomsten" heeft gemaakt. De vraag is of, door de nauwe Vlieter- opening, toch de haring zich naar de Zuiderzee zal stuwen en zoo ja of dat zal zijn in groote hoeveelheid. Mocht spora disch de haring de Zuiderzee binnenvallen, dan is er een kans meer, dat er hier wat stabielere prijzen zullen blijven, omdat toch de rookerijen langs het Zui derzeegebied een zeker kwantum voor hun afnemers zullen behoeven. Daarom vooral is er bijzondere spanning ten opzichte van de dit jaarsche haring intocht. In verband mei de geringe aanvoer zijn de besteede prijzen flink, maar dit j zegt niets voor een toekomstprijs. Laten zelf genoeg van dien aard Maar omdat lwen?ahftet b,este hopen i wij fnderdlad nieuwsgierig^warennaai De garnalenpnjzen zijn bijzonder laag. dit nieuwe werk, daar het hierbovenbe- Vangst is er ruim voldoende. Ook bot doelde „Hans Drift" naar ®nze meening wordt nog rykelyk gevangen, boven de een belofte inhield voor de toekomst en verwachting, maar ook in dit artikel is ons de overtuiging gaf, dat deze twe? een lagere prijsstelling ingetreden. jongelui inderdaad iets kunnen. Een flinke vloot uit Stellendam is nu de eigen vloot komen aanvullen, zoodat het beeld van de haven weer wat begint g» _,o> n g* te gelijken op dat van verleden jaar, toen E. J hier een nog grootere vloot aanwezig was. Toen toch vertoefden hierook de vloten uit Arnemuiden en Breskens, die dit jaar vermoedelijk niet hierheen zullen komen, omdat er, naar beweerd wordt, daar vol doende garnalenvangst is. Alikruiken worden ook nog voldoende; aangevoerd. De prijzen zijn lang niet die van verleden jaar en zouden nog lager sche en Oostersche element zoo goed uitkomt. Wjj zullen het hierbij laten, wie er zich voor interesseert, stelle zich in ver binding met den heer E. Prins, Bierkade 11, Alkmaar. E11 wij zijn ten opzichte van dit nieuwe werk niet beschaamd geworden. Deze tweede operette, uit te voeren door en voor kinderen, is van hetzelfde hooge BEGIN VAN BRAND. Zaterdagmiddag is bij den heer O., in zijn, indien de visschers onderling niet zehalte als dn eerste beschaafd onhmi- zorgden voor een niet overvoerde markt, J™,1te a',s beSchadM' opbou door hun vangsten te beperken. He{ eerste bedrijf gpeelt aan boQrd yfln een Nederlandsch schip in Japansche wateren; de matroosjes zijn druk aan het werk; sommigen poetsen, anderen - zitten in 't want de touwen te repareeren, Me Krugerstr., hoogstwaarschijnlijk door weer anderen zjjn aan 't zwabberen. Het het verkeerd aansluiten van de pijp van eene levendige tooneeltje volgt op het den haard aan den schoorsteen, waardoor andere, tot plotseling een harde bons eenige gloeiende stukken op het vloer-, wordt gehoord, die den kapitein aanlei- kleed vielen en dit vlam vatte. Juist op ding geeft de reddingbooten uit te zetten, tijd werd het brandje ontdekt en de poli- Het blijkt evenwel niet noodig die te tie gewaarschuwd, wier hulp echter niet strijken, omdat de bons veroorzaakt is meer noodig bleek, daar ondertusschen door een jeugdig verstekeling, die zich met een paar emmers water het vuur werd al drie weken lang verborgen had ge- gebluscht. De schade bleef alzoo tot een houden en al dien tijd van Verkade's biscuits had geleefd. Doordat hij een blik had laten vallen, was het lawaai minimum beperkt. AMMONIAKBOOT GEZONKEN. ontstaan en hij ontdekt geworden. Zaterdaemorgen is in het Heldersche Het lweede bedrijf brengt ons in Japan, ateiaagmoigen is in net Helaerscüewaar we meiSjes en jongens aantreffen kanaal een ammoniakboot gezonken toe- bij een bloemenfeest in een tempel. De hphnnronHfi ocir» Herom fracTunviob- nnnv 1 L komst van eenige matrozen met een door den dokter naar den wal gezonden „patiënt" verwekt consternatie; de in dringers worden niet vriendschappelijk behandeld. Het derde bedrijf dat wij niet meer gezien hebben evenwelbrengt de oplossing, namelijk de verbroedering tusschen Oost en West, tusschen de Hol- landsche matrozen en de Japansche mannen en vrouwen. behoorende aan de gem. gasfabriek. Door het spuien is de boot, welke nog een tamelijke diepgang heeft, naar het mid den van het kanaal afgezakt en door dé onmogelijke positie voor drie kwart onder water verdwenen. Direct werd een begin gemaakt om de ammoniak uit de boot te pompen, en toen dit eenmaal was ge beurd werd, met de modernste hulp middelen, met de lichting begonnen. On der deze »modernste hulpmiddelen* ge lieve de lezer te verstaan, een vletje en een stalen draad, alleen door het gewicht van de twee personen, die in dit vletje hadden plaats genomen, volgde dit bijna' de richting van de tankboot, met het! resultaat, dat deze Maandagmorgen nog onder water lag, en een indirect -gevaar voor de scheepvaart opleverde. Want Maandagmorgen was het een aardig' kunstje voor de Alkmaarder vrachtboot,! Wat vooral deze operette boven andere dit obstakel te omzeilen dóet uitsteken, is, dat hier muziek en zang één geheel vormen. De jeugdige BOTSING. componist heeft voor elke situatie, voor elke gebeurtenis een pakkende illustratie Gisterenavond botste in de Trompstraat Sevonden; dialoog is geheel berijmd een auto tegen een groentenwagen. De'f1? dikwijls zeer geestig. De gezongen voerman van den groentenwagen werd teksten zijn vloeiend en zeer muzikaal daardoor van den bok afgeslingerd en geschreven en de muziek past zich daarbij kwam kwam tegen de woning terecht van geheel aan. In Alkmaar en Schagen had den heer Vos, wagenmaker. Hierbij werd een ruit verbrijzeld. De voerman bekwam geen letsel. Een groote hoeveelheid spruit jes en andere groenten werden over dl straat verspreid. f Behalve de auto, die een ingedeukten voorbumper bekwam, werden geen ver dere onheilen aangericht. deze operette veel succes Nu zal de Heldersche lezer zeggen wat hebben wij met dit alles te maken Het is uitgesloten, dat dit groote gezel schap de. reis naar Den Helder zal kunnen maken om de operette hier te vertoonen, ïffnzij men er de vrij groote onkosten EEN AARDIGE KINDER-OPERETTE. Mogelijk herinnert zich de lezer, dat wij voor ongeveer (jen jaar iet*.hebben medegedeeld omtrent een troepje Schager jongens en meisjes, die hier een kinder operette kwamen uitvoeren. De belang stelling van de zijde der Helderschen was uiterst gering, hetgeen jammer was, omdat het hier gebodene werkelijk van een beter gehalte was dan men gemeen lijk te zien en te hooren krijgt. De tekst voor deze operette was van de hand van den heer E. Prins, denzelfden, die hier, eveneens slechts voor een uiterst klein clubje, een serie lezingen gaf over Ne- derlandsche dichters, die toen bij de deelnemers zeer in den smaak vielen. Terwijl de muziek, die uitmuntte door frischheid en originaliteit, geschreven was door een jong musicus, neef van den auteur, en muziekdirecteur te Söhagen. Toen nu dezer dagen de heer Prins ons vroeg eens naar Schagen te willen komen om daar kennis te maken met hun nieuwste werk, meenden wij van die uitnoodiging gebruik te moeten maken. Niet om over de uitvoering zelve verslag uit te brengen uit den aard der zaak gaat het Heldersche publiek niet naar uitvoeringen te Schagen; wij hebben hier voor over heeft. Maar toch hadden wij een bedoeling toen wij dit terneerschreven. Immers: werkelijk goede kinderoperettes hebben wij zoo goed als nieteenige jaren terug heeft dr. Redeke met de Heldersche padvindsters en padvinders een paar maal eens iets aardigs gegeven, maar sedert is ook hier malaise inge treden. l^Iaar men kan zich toch misschien hieromtrent verstaan met de beide samen stellers; trouwens, de eerste operette „Hans Drift" is reeds in den handel en wordt in verschillende plaatsen opgevoerd. Deze tweede is vooral niet minder. Behalve declamatie, solo- en koorzang, komen er mooie dansen in voor, en een spreekkoor is evenmin vergeten. Ter kenschetsing van den tekst geven wij hier het vrijheidslied, dat aan het einde van het derde bedrijf Dik, de versteke ling, zingt: O vrijheid, ge zijt als de luchten, Stralend en blauw over zee 1 Tot u mag ik plotseling vluchten, O vrijheid, ik ga met u mee Het aardige is ook, dat in de muziek het verschillend karakter van het Wester- EEN MOOI HORLOSIE Met een verlicht gemoed liep ik Zater dagmiddag, het zal eventjes over twaalf geweest zijn, in de Spoorstraat. Met een verlicht gemoed, ja, want welk gemoed is niet verlicht, wanneer men na een week van arbeid naar huis tijgt om van den Zaterdagmiddag en den Zondag te gaan genieten. Plotseling wordt mijn aandacht getrok ken door een eigenaardige type, dat mij op een paar meter afstand is genaderd. Een paar binocles hangen om z'n hals te bengelen en zijn armen zijn beladen met tooneelkijkers en een stuk of wat horloges hangen aan z'n arm, kortom een wande lende bazar. Niet zoodra heeft het heer schap in de gaten dat ik hem een beetje geïnteresseerd opneem, of het manneke komt op mij toe. Maar aangezien ik hem eens uit zijn tent wil lokken, negeer ik hem volkomen, doch even later hoor ik een lijzige smeekstem: „Och meheer, toe meheertje, moet uwes niet een mooi hor- losie van den koopman koopen? Toe blijft uwes nou eens effen staan dan kan ik u eens laten kijken". „Maar ik kan toch onmogelijk op straat een horloge gaan koopen, trouwens ik heb er ook geen noodig". „Komt uwes dan effentjes in die café?" ,,'k Dank je feestelijk; trouwens wie garandeert me dat ik wat goeds krijg?" „Ik meheer, de koopman meheer, voor 3.50 hebt u d'r een, en omdat 't de laatste is, voor 3 gulden, 'k Verdien d'r niks an meheer; in die café daar heb ik net de drie laatste verkocht; 'k heb d'r nu nog één, toe meheertje koopt u nou eens een mooi horlosie van me, vooruit, omdat u het bent, krijgt u 'm voor twee gulden vijftig, dan verdien ik d'r niks an „Nee hoor ik denk er niet aan", en meteen maak ik aanstalten door te loo- pen. Maar nog ben ik geen twee meter verder of de koopmansstem klinkt me ach terna: „St... kale jakhals, nog geen hor losie voor twee gulden en vijftig centen..." En wanneer ik me nog eens omdraai, zie ik hem weer iemand aanklampen: „Och meheer, toe meheertje Puck. EEN CRISISVERG ADERING VAN DE S. D. A. P. Geen belangstelling. De Afdeeling Julianadorp van de S.D. A.P. had op Zaterdagavond j-1. een open bare crisisvergadering uitgeschreven in het café „Prins Hendrik" van den heer A. Kossen. Als spreker voor dezen avond was uitgenoodigd de heer Swierstra te Enkhuizen. Precies op tijd waren wij aan wezig, om iets van het gesprokene te noteeren, maar dal was dezen keer mis. Want na een uur lang tevergeefs op be langstellend publiek te hebben gewacht, zag de Voorzitter, de heer F. C. Dirks, zich genoodzaakt om mede te deelen, dat de openbare vergadering wegens gebrek aan belangstelling, niet doorging, en dat men in plaats daarvan eenige huishoude lijke besprekingen zou houden en waar tevens aan werd toegevoegd, dat deze niet voor de pers bestemd waren. Ons werk was daar dus spoedig afgeloopen, en behoeven we daar ook niet veel over te potlooden. 9 februari. Ieder, die zich in teresseert voor buitenlandsche politiek zal met belangstelling op de advertentie pagina's heben gelezen, dat de grootste vraag in Britsch-Indië is: „Zal Gandhi de Engelsche eischen inwilligen?" en de tweede: „Zal hij zich dan ook moderni- seeren en Hoepla-rooker worden?" Het eerste feit was algemeen bekend, het tweede minder en ik weiger aan te nemen dat de gevierde vrijheidsheld er met de haren is bijgesleept, alleen al om dat mij dit technisch onmogelijk lijkt. Ieder land is trouwens op het oogen- blik geplaatst voor vraagstukken, waar buitenstaanders niet direct erg in heb ben. Hoevelen zijn er van op de hoogte, dat in Engeland de vragen van den dag zijn. Ie. Zal de actie van Japan, John Buil noodzaken hardhandig op te treden en 2e. zal Baldwin zijn pijp opofferen aan een dagelijksche dosis William's kauw- gummi, dat bii alle goede kruideniers in proefpakjes verkrijgbaar is Amerika wordt in spanning gehouden door de vraag of Europa dat werelddeel voor het voldongen feit zal stellen, dat het Ame rika geen cent meer betaalt en de tweede vraag is. Zal President Hoover overgaan tot de beroemde overvette en overdadig schuimende Russische-Viool- tjes Scheerzeep? In Duitschland vraagt men zich weer af, of Hitier, eventueel candidaat gesteld voor het president schap, ook zal worden gekozen, en zoo ja, of hij zich dan de onovertroffen high class Hercules-sokophouders zal aan schaffen. Wat Parijs betreft, dit kent op het oogenblik maar twee kwesties: zal Frankrijk op de ontwapeningsconferentie ganschelijk geïsoleerd komen te staan? en zoo ja, zal Tardieu zich dan troos ten met de wereldberoemde Marrons Glacés van de chocoladefabrikanten Charlatan Cie., Boulevard Clichy 11— 13, Parijs? Het onderlinge verband der dingen zal iemand, die niet een zéér grondige studie maakt van de internationale politiek, veelal ontgaan. Zoo zal het niet elkeen onmiddellijk duidelijk zijn, dat men zich in Roemenië het hoofd er over breekt of koning Carol (die veel van zijn popu lariteit bij den boerenstand heeft inge boet) zich op den troon zal kunnen hand haven, en zoo ja, of hij zich aan de weelde van een dozijn Black Croswell- dassen in de pas uitgekomen voorjaars dessins zal veroorloven, (Agentschap voor Nederland N.V. Strop, Zwaanshals Rot- terdam; monsters gaarne ter inzage).- Joegoslavië ziet zich voor een soortgelijk probleem geplaatst. De grootste vraag is, zal de monarchie het hoofd kunnen bie den aan den groeienden haat der Kroaten en de toenemende activiteit der revolu- tionnairen? En de tweede: zal de vorst dan ook met zijn tijd meegaan en zijn jonge vrouw een 6 cylinder Buickmobile Freewheeling System met Synchro-Shift- Saferty Versnellingsbak en geruischlooze tweede versnelling offreeren? Maar laat ik stoppen, wan ik heb zoo'n idee. dat u ontstellend weinig kijk hebt op politiek. Niet zooals abusievelijk vermeld is 7, maar 14 Febr. a.s. komt de Noord-Hol- landsche Cinema in de tooneelzaal van den heer Séhrieken en wel met de groot ste, zingende en musiceerende film van dit seizoen: „De Privé-Secretaresse". De Noord-Hollandsche Cinema had met voor noemde film aan den Langendijk een enorm succes, en waar deze film thans voor de elfde week te Amsterdam draait, zal de zaal van den heer Schrieken zooals gewoonlijk wel te klein blijken, een drin gende reden om uw plaatsen vooruit aan de zaal te bespreken. UITSLAG VERKOOPING. Bij onderhandschen verkoop is het woonhuis aan de z.g. Kikkersteeg alhier, eigendom van den heer J. Brak, overge gaan aan den heer H. v. Woesink, metse laar, alhier. Door den heer J. Koopman, alhier, is in het café van den heer O. H. Switser aan de Houttil 24 (kaas- en varkensmarkt) te Alkmaar gekocht en gaat Koopman zich metterwoon aldaar vestigen. De uitslag der verkooping van de per- ceelen der familie Deutekom, alhier, vori ge week Vrijdag ten overstaan van notaris Van Veen in het café van den heer C. A. de Wit, alhier, luidt als volgt: 1. De bakkerij met inventaris enz., ge- I mijnd door den heer A. F. Meijer, make laar. alhier, op 2 maal 2500.(totaal- op1 :gst dus 7525.—). De bakkerij is I ad voor den heer K. de Vries, te 't :nd. 2. Het renteniershuis, gemijnd door voornoemden heer Meijer op 150. (totaal dus 2150.ten behoeve van de rven Dignum te 't Zand. door TOON DE HOOGH. I. Om in een klein bestek een overzicht te geven van de opera, n.1. de ontwikke ling van de opera door de eeuwen heen, een ontwikkeling waaraan alle volkeren, die in muzikaal verband genoemd1 kunnen worden, hebben deelgenomen, behoort tot de onmogelijkheden. In de toegemeten ruimte voor dit onderwerp zal dan ook in extenso niet op de muzikale diepten, welke aan de opeiu ten grondslag liggen, kunnen worden ingegaan. De naam opera is van Italiaanschen oorsprong. In het algemeen beteekent het Muziekwerk, compositie: opus. Ieder werk van den een of anderen componist draagt een opus-nummer, het duidt slechts aan het nummer der volgorde van de werken van den componist. Carl Czerny, leerling van Ludwig van Beethoven, schreef onge veer duizend werken, voornamelijk voor piano, missen, orkest-composities en ka mermuziek, zoodat wij op zijn composities, «elke nu nog in gebruik zijn, opus 740 en opus 821 vermeld vinden. Eerst in Iateren tijd, omstreeks 1650, werd de naam opera uitsluitend verbon den aan „Tooneel met Muziek", zoodat, in dezen tijd het woord opera niet uitslui tend het een of andere werk, van welken wmponist dan ook, aangeeft, maar bij het hooren van den naam opera wordt uit sluitend verbonden muziek en tooneel. Tot groote hoogte is de kunstvorm der opera opgevoerd, we denken hierbij aan het werk van den Russischen componist Modeste Moessorgski, „Boris Godoenof", hetwelk de vorige maand in Amsterdam werd opgevoerd door de Wagner-Vereeni- ging. Echter zij gezegd, dat reeds bij de oude Grieken het drama met muziek in hoogen bloei stond. De tragedieën van Sophokles en Euripides waren reeds be werkt met gezongen koren, waarnaast voor solozang en duetten een belangrijke plaats werd ingeruimd. In den tijd der renaissance heeft men die oud-Grieksche wijze, van het samenvoegen van tooneel en zang, willen vernieuwen en doen op voeren tot liooger niveau, hieruit kwam voort het „Muziekdrama". In de salons der edellieden stond de wieg van de opera zooals wij haar nu kennen. Graaf Bardi en Corsi in Florence hebben hiertoe het hunne bijgedragen. Mensclien van hooge begaafdheid en ge leerdheid, mannen met gevoel voor de aesthetiek hebben in die dagen hunne krachten gewijd aan de opera. Bij velen lieerscht de gedachte, dat de opera van wereldsch gehalte of van we- reldschen oorsprong is. In Frankrijk werd in de 5e eeuw bij de dramatisch kerkelijke vertooningen, die bij het volk zeer geliefd waren, muziek gemaakt. Voor dien tijd vermeldt de geschiedenis niets van dien aard. Hiernaast merken we op, dat de Egyp- tenann reeds de mysteries kenden met muziek; de gewijde dansen van de Israë lieten bij de Ark des Verbonds houden ook verband met dit onderwerp. In de kerken in Frankrijk werden des Zondags vertooningen gegeven van on derwerpen uit de Bijbelsche geschiedenis, de priesters hadden de rollen daarvan in handen. Een tooneel was in de kerk, in die dagen, opgeslagen, in de Latijnsche en Romaansche taal werd daar gedeclameerd, dit geschiedde afwisselend met kerkelijke zangen, behoorende tot den vasten ritus. De koren werden uitsluitend door geeste lijken gezongen. Natuurlijk hadden de di verse zangen in die drama's een ernstig, plechtig karakter, alles vond plaats in een gedragen tempo. De parodie, welke in de geschiedenis zoo'n belangrijke rol heeft gespeeld, kon ook in die dagen niet achterwege blijven en het volk werd hierdoor van het goede spoor afgeleid. In de 11e eeuw nam de parodie zoo'n ernstigen vorm aan, dat de geestelijkheid letterlijk met de handen in het haar zaf. In Beauvais kreeg men bij de processies de „Ezelsfeesten", welke herinneren móés ten aan den intocht in Jeruzalem. Op een ezel werd het schoonste meisje, sierlijk uitgedoscht, door de stad gereden, en zoo ging het naar de kerk toe. Gezeten op een ezel werd zij bij het altaar geplaatst. In- plaats van het „Amen" klonk dan door de kerk „Ia", door de geheele gemeente ge zongen. Voorstellingen van Adam en Eva. van Kaïn en Abel waren eveneens het gevolg van den zin voor parodie van het volk. Meer in geestelijke lijn werden kort daai- op op het voorplein van de Nótre Dame te Parijs vertooningen gegeven, welke ge heele dagen duurden en soms op de vol gende Zondagen werden voortgezet. Na dien tijd gingen deze voorstellingen ge heel van de kerk naar de pleinen der ste den en verdween het kerkelijk karakter geheel en al. Uit deze greep der geschiedenis moge blijken, dat het „volk" behoefte heeft aan vertooning en aan muziek. We denken hierbij aan de Trouvères in Noord-Frank rijk. de Spaansche Trobadores, die aan de hoVen verbonden waren. In Engeland waren in die dagen de dichters, die hun eigen werken met begeleidende instru menten op deze wijze aan het volk voor droegen, het waren de „minstreels". In Italië waren het weer de Aravatori, die door de steden trokken en waarvoor het volk een ongekende belangstelling toonde. In Duitschland had men de „Min nezangers", die in den tijd van de kruis tochten opgang maakten. Vele melodieën en vele gedichten van deze straatzangers zijn blijven hangen en hebben later goe..e diensten bewezen bij de strekking van opera's. TI Zeer bekend was in de 16e eeuw Hans Sachs, welke leefde in Neurenberg (1494 tot 1576). Hii was de hoofdpersoon der Meesterzangers in die dagen, zijn vak was echter schoenmaker. Hü schreef vele ge dichten. verhalen en drama s. De opera componist Richard YVagner heeft deze persoon vastgelegd in zijn opera „Die Meistersinger von Nürnberg' Door de eeuwen heen heeft de muziek het volk bezig gehouden en beziel;!, de opera in den vorm zooals zij nu tot ont wikkeling is gekomen, heeft beantwoord aan de behoefte van het volk. Hoewel we de tooneelkunst. noch de k' nst der tonen op den achtergrond willen dringen, is het samengaan van woord en toon en spel eene volmaking in de kunst zonder weerga. Naast het hooren heeft men het zien, naast het passieve element heeft men de actie. Orkest-, solo-stemmen en koor naast het tooneelspel is een uiting van kunst, .die vrijwel tot een ieder spreekt. In plaatsen als Den Helder is het een uitzondering dat een opera wordt opge voerd, zoowel door beroepsmusici als door dilettanten. Een operette zal zoo nu en dan mogelijk blijken, maar een opera stelt te hooge eischen in velerlei richting om er zelfs maar aan te denken met zoo iets voor den dag te komen. In groote steden is dit geheel anders. Voor den oorlog 1914 had men in Den Haag de Fransche Opera,iedere voorstel ling was in die dagen uitverkocht. De ver koop van kaarten begon 's morgens om 10 uur, maar in de meests gevallen ston den de menschen en queu reeds des mor gens voor zessen! Dit was geen uitzonde ring, neen regel! De zoogenaamde „enge lenbak", do staanplaatsen a 30 cent, was altijd het eerst uitverkocht en 's avonds kon men dan tegen verdubbelde prijzen deze kaarten bekomen van opkoopers, ook dit laatste was regel. Maar nog is dit niet het belangrijkste, een feit is dit, dat de meeste menschen uit het volk. de opera van a tot z kenden, de bekende aria's kon men heel vaak in volksbuurten op niet onverdienstelijke wijze hooren zingen door menschen van allerlei slag! Een genot was het eenerzijds niet een voorstelling in de regionen van het gewone publiek mee te maken, want in den regel hoorde men vooruit wat er komen zou; maar anderzijds was het een genot om dit objectief te ondergaan. Volkshumor en volksgeweten deden zich in zulke gevallen geducht gelden, maar bovenal „volksmuzikaliteit" kwam dan op ongekunstelde wijze naar voren, zooals men niet mocht vermoeden, dat de muzi kaliteit zoo vertegenwoordigd was. Voor muziekliefhebbers is de opera uitvoering een onmisbare gebeurtenis, zij kunnen hun muzikaal hart ophalen, in alle richtingen. De Nederlandsche Opera heeft ondanks al een moeilijk bestaan gekend, de his torie van dit stuk muziekcultuur zullen we maar buiten bespreking houden, want dan kwamen we voorloopig niet klaar. Vrijwel de meeste componisten h9bben zich aan de opera gewijd. Van de klassie ken noemen we Haydn, Mozart, Van Beet hoven. Mozart schreef reeds op zijn 10e jaar een opero „La finta simplice", in op dracht van Keizer Jozef II. Beethoven schreef er slechts één: „Fidelio" genaamd. In een tweede artikel zullen we meer de details der opera bespreken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1932 | | pagina 5