HET BINNENHOF!
j
OP EN OM I
Regeerings-beleid. - Het loonpeil. -
Ambtenaren-salarissen. - Werkloosheids
moties. - Nieuwe heffingen. - De be
grootingen in de Eerste Kamer.
Hoe die samenhang is, wat oorzaak ?o
wat gevolg, valt moeilijk na te gaan. Het
is een kwestie van „de kip of het ei eerst?",
zeggen de statistische heeren. Het kat
zijn, dat het losslaan van de boei van het
huwelijk een afdrijven naar de woelige
wateren van het misdadig avontuur groo-
telijks bevordert, maar het kan óok zijn.
dat „de reden tot echtscheiding reeds ver
band gehouden heeft tot de misdadige
natuur". Overigens doen de mannen het
ten deze in het groot en de vrouwen in het
klein: tegen 7000 mannen die het met den
Heiligen Hermandad aan den stok kregen,
staan slechts 900 vrouwen, die daarenboven
nog grootendeels behooren tot de „klei
nere" winkeldieveggen. We hadden 't trou
wens niet noodig deze toeneming van cri
minaliteit uit de cijfers te leeren. Het da
gelijks stadsnieuws brengt ons daarvoor
den laatsten tijd te geregeld op de hoogte
van wéér een of andere groote zaak.
zooals dezer dagen juist weer de moord in
de Westerstraat, en van talloos „klein
grut", waaronder dan voortdurend nieu
we vóndsten op het gebied der oplichterij
vallen te constateeren. De nieuwste vondst
was: het, in verschillende buurten tegen
contante betaling aan het meisje afgeven
van het roggebroodje-dat-door-mevrouw-
besteld-was.
Wat men tenslotte in een crisis-jaar zeker
niet verwacht had is: de steeds dalende
clandisie van Oome Jan, die blijkbaar uit
den tijd raakt en, gelukkig, slécht meer mee
kan.
Coöperatief begraven. Aan
sprekers oproer.
Slecht meer meer, dat kan, volgens ve
len, ook de wijze waarop nog steeds onze
begrafenissen door particuliere onderne
mers verzorgd worden. Eenigen tijd geleden
kwam al eens, door middel van een
artikel in De Groene, de oppositie van
het publiek tot uiting tegen de leelijke en
veelszins volkomen verouderde décorum
dat dergelijke ondernemers nog maar altijd
aan zulk een droeve plechtigheid geven.
Thans is er, door middel van de Cböpera
tieve Vereeniging voor Lijkbezorging, een
energieke actie gaande tegen de, door die
ondernemers veelal berekende hooge kos
ten en het ergelijk gegoochel, dat er mees
tentijds met de verschillende (niet minder
dan vijf, gewoonlijk!) klassen bedreven
wordt. De Vereeniging bovengenoemd, die
in het vorig jaar op initiatief van eenige
gemeente-ambtenaren gesticht werd, „be
oogt" zegt zij in een circulaire, die zij dezer
dagen in grooten getale verspreidde, „eer;
ethisch-ideëel doel, doch verbindt daaraan
tevens een belangrijk materieel belang,
doordat zij mede stelling neemt tegen de
ongemotiveerd hooge tarieven, welke thans
in den regel gelden." Zij keert zich tegen
de „koude, cynische zakelijkheid", die het
begrafenisbedrijf nogal eens pleegt te ken
merken. De begrafenis-stoet behoort,
betoogt zij verder, eenvoudig, waardig
en oprecht te zijn en niet een met veel geld
betaald opgesmukt spectakel, verzorgd door
een „bedrijf van piëteit", zooals de begra
fenisondernemer zijn onderneming gelieft
te noemen. De Vereeniging wil daar
mede voorgoed afrekenen, begraafd haar
leden (men kan voor 50 ets. per gezin lid
worden) in een eenvoudige lijk-auto met
volg-auto's en kent slechts één, de
eerste!, klasse. Kosten: 120.waar
tegen dan wel schril afsteekt het bedrag
van pl.m. 525,(voor Amsterdam Noord
nog met een 12 a 15 verhoogd) die de
particuliere ondernemers berekenen.
Zoo er ooit een langevoelde behoefte aan
een Coöperatie bestond, dan wel hiér.
Geen wonder dan ook, dat deze Coöpera
tie (die inderdaad een zuiivere Coöperatie
is en geen verkapt „zaakje") onder alle
lagen der hoofdstedelijke bevolking snel
aan het groeien is. Maar evenmin wonder,
dat men in dezen, van de zijde van het
particulier bedrijf, dat zich een monopolie
ziet ontglippen, felle tegen-acties ge
voerd worden. We beleven ook, naar aan
leiding van een en ander, weer zooiets als
een.... aansprekers-oproer! Het vertoont
zich echter dezen keer niet op straat, zoo
als bij een vroegere, historische gelegen
heid, ma.r komt uitsluitend in het ge
schreven woord, in vergaderingen, enz. tot
uiting.
Vredestentoonstelling.
Coöperatie, samenwerking, ten be
hoeve van afgestorvenen is een goed ding.
Coöperatie ten behoeve van de levenden een
nog béter. Jammer dat het laatste tenslotte
nóg moeilijker blijkt dan het eerste! Daar
hebt u b.v. de Vredes-beweging. Zelfs daar
is de samenwerking lang niet altijd zooals
zij behoorde te zijn. Het aantal Vredes-
vereenigingen, dat elkaar onderling min of
meer bedektelijk.bestrijdt en concur
rentie aandoet is, vooral in ons land, legio
(Pogingen tot een samenkomen in een ver
band, zooals b.v. het Vredes-parlement,
leveren helaas meestal niet bijster veel op!)
Des te verheugender is het als men eens
kan wijzen op een geslaagde en oprechte
samenwerking tusschen twee van derge
lijke vereenigingen, zooals dan gedaan kan
worden naar aanleiding van de dezer dagen
in het A.M.J.V.-gebouw geopende tentoon
stelling van anti-oorlogsschilderijen, die
georganiseerd werd door de Ned. Afd. van
den Intern. Vrouwenbond voor Vrede en
Vrijheia en den Algem. Ned. Vrouwen
Vredebond. Op deze expositie, die met een
passend woord door wethouder Polak ge
opend werd, treft men een aantal schilde
ringen aan van den Blaricumschen schil
der Willem van Schaik, die op zijn doeken
de oorlogsverminkten, de vergasten, de
verlorenen in het prikkeldraad, enz., voor
de oogen van het publiek dérmate sugges
tief doet oprijzen, als afgrijselijke spook
gestalten uit de onderwereld, dat „dit
nooit meer!" als vanzelf aan de toeschou
wers ontsnapt. Naast deze negatieve wijze
van vredespropaganda, zorgde de in-
richtster ook voor een meer positieve pro
paganda, in den vorm van voordrachten,
die door enkele internationaal bekende
figuren gehouden werden. Vooral de voor
dracht van Andreas Latzko, die als
schrijver van het oorlogsboek „De mensch
is goed!!" destijds naam maakte, mocht
belangrijk heeten.
Vrede in eigen huis.
Latzko zeide o.m. dat hij niét veel durfde
te verwachten van vereenigingen en bon
den tegen den oorlog; de vrede moet
van onderop komen, vanuit het eigen
individu, vanuit het eigen huis!
Wat die vrede in het eigen huis betreft:
al hebben wij, zien wij in het buitenland om
ons heen, niet zoo héél veel te klagen in
ons gezamenlijk tehuis Amsterdam, toch
kon het ook daar met die vrede nog een
stuk beter.
Een van de laatste strubbelingen, die den
vrede verstoort is thans weer de beroe
ring die dr. Lulofs, onze electriciteits-
directeur.die tijdelijk tevens met het tram-
beheer belast werd, onder het personeel
verwekt heeft met zijn eerste maatregelen.
Dr. Lulofs werd algemeen beschouwd als
de „sterke man", die nu óok de tram wel
eens stevig zou aanpakken. Zijn eerste aan
pak is dan ook inderdaad stévig, waar
mede ik niet zeg dat zij verkeerd of ten
eenenmale ongerechtvaardigd zou zijn. Een
deel van het technisch personeel wil hij
naar de Gem. Arbeidsreserve doen ver
huizen en een groot aantal aanstellingen
als conducteur en bestuurder doen veran- j
deren in die voor uitsluitend conducteur,
waardoor de betrokkenen enkele guldens
in loon zullen achteruitgaan. De personeel-
bonden hebben nu alarm geblazen en we
zullen dan ook binnenkort wel weer enkele
gewapende exercities te zien krijgen,
waarover dan verslag zal zijn uit te bren
gen. In alle geval verwijderen we ons voor-
loopig weer een stapje van den huiselijken
vrede.
Het Middendam-terrein op de markt!
Tenslotte, om onzen rondrit dit keer op
den Dam te eindigen, wijs ik u op hetgeen
ik kort geleden opmerkte over het geld dat
op de strata ligt. Voor de gemeente valt
er gaat zij haar pleinen en open stuk
ken straat energiek exploiteeren, nog, hier
en daar een aardige duit op den grond,
schreef ik toen. Het ligt er maar aan of zij
haar aanbiedingen wat aantrekkelijk kan
maken. Wel, dat probeert zij thans met
haar Middendamterrein, dat lang al reeds
verkrijgbaar was, maar dat zij alléén tegen
een vast, door haar te stellen prijs en op
allerlei, vooruit door haar vastgestelde
bouwvoorwaarden wenschte kwijt te zijn.
Thans gooit zij het over een meer cou
lante, meer gemoedelijke boeg. Doet u* eens
een bod,!, zegt zij aan gegadigden en laat
ons eens, in teekening zien, wat gij van
plan zijt daar op het Dam-plantsoentje te
gaan bouwen.... Misschien komen we dan
wel tot zakenZij is dus met haar Mid
dendamterrein vanuit den winkel-met-veste
prijzen naarde markt verhuisdOf
het helpen zal? Nóg.is het geen dringen
voor haar stalletje, maar, men kan nooit
weten, en de manier is misschien niet
slecht.
ia WEEK-
ia
KRONIEK
Op Vrijdag 4 dezer vond de premier, minis
ter Ruys de Beerenbrouck, weer eens gelegen
heid, het land te doen vernemen, wat het in
deze angstige, onzekere tijden van zijn Regee
ring te verwachten heeft.
Belangrijke groepen weet men zouden
de huidige regeerders liever vandaag dan mor
gen zien vertrekken. Matelooze critiek wordt
gevoerd. Smaad en verdachtmaking doen op
geld.
Het antwoord, dat minister Ruys in den Se
naat in weerslag op de algemeene beschouwin
gen over de Rijksbegrooting voor 1932 liet
klinken, onderstreepte hier en daar wat reeds
eerder in het Parlement was betoogd, doch
hield in hoofdzaak een krachtige verdediging
in van het Regeeringsbeleid. Nu en dan kon
men in den toon van den premier een zekere
bitterheid niet miskennen, vooral ook toen hij
betoogde, dat de Regeering te waken heeft te
gen de foutieve meening van belanghebbende
en gedupeerde groepen, die van oordeel zijn,
dat de Regeering tenslotte alles kan, doch
in goeden wil tekort schiet
Het Kabinet wordt geleid door de beginselen,
voorgestaan door de partijen der Rechterzijde,
aldus leidde mr. Ruys zijn rede in. Natuur
lijk vervolgde hij heeft de crisis haar
stempel gedrukt op het program van het Ka
binet. Daardoor geraken de groote, principieele
vraagstukken op den achtergrond.
Dat de minister verklaarde op diep-ingrij-
pende bezuinigingen beducht te zijn, baarde
geen verrassing. Ook niet de mededeeling, dat
de Rijksfinanciën verre van onuitputtelijk zijn.
In verband hiermee wees de minister op het
steeds meer aandringen op den steun van de
zijde der arbeiders, die maar steeds schijnen te
vergeten, hoe benard de toestanden in den
landbouw zijn, veel en veel slechter dan de
situatie, de industrie beheerschend.
Dat het middel der contingenteering haar
groote schaduw-zijden heeft, minister Ruys
wilde dat geenszins tegenspreken, 't Is en het
blijft steeds een min of meer gevaarlijk spel
letje, want iedere actie vindt haar weerslag in
het buitenland tot schade van onzen export.
Ook de voorzichtigheid, welke de Regeering
ten deze betracht, wordt uitgebuit om haar ge
brek aan moed te verwijten. Mr. Ruys ver
klaarde met alle stelligheid, dat de Regeering
zich „tegen deze demagogie" zal blijven ver
zetten.
Verhooging van de uitgaven voor de sociale
zorg, - de werkloosheids-voorziening, enzoo-
voorts, die nu reeds 300 millioen per jaar be
loopt, zou het kelderen van den gulden na zich
kunnen sleepen, een depreciatie *ot misschien
wel vijftig cent.... Welk gevaar dan onmid
dellijk dreigende zou zijn.
Het loonpeil!
Moet omlaagis de meening van de Re
geering. Het groote belang van onze industrie
is immer: afzetgebied in het buitenland. Om
deze redenen zal onze economische toestand
worden beheerscht door het aanpassings-ver-
mogen, door onze industrieën aan den dag ge
legd met betrekking tot de overige Westersche
landen.
De vakorganisaties zijn te sterk op het eigen
belang georiënteerd, meende de minister. Zij
verliezen te veel het algemeen belang uit het
oogEn de Regeering kan niet afdoende in
grijpen.
Het slotwoord van den premier deed begrij
pen. dat de Regeering den huidigen toestand
identiek acht aan dien, geschapen tijdens den
grooten oorlog.
Doordrongen van haar tekortkomingen zal
de Regeering niet weifelen bij haar pogingen,
het Schip van Staat veilig door de branding
heen naar rustiger wateren te voeren. Haar
devies zal zijn het oud-Hollandsche: „Doe wel
en zie niet om". Dit laatste was gericht aan
het adres der vele critici
Ook de bewaker der schatkist, mr. De Geer,
heeft een duit in 't zakje gedaan. Zijn rede was
in hoofdzaak gericht tegen prof. Van Embden
(v.-d.), die elke salaris-korting der ambtenaren
had afgewezen.
Minister De Geer was wat korter van stof
dan zijn ambtgenoot van Binnenl. Zaken. Hij
veegde den v.-d. hoogleeraar den mantel uit.
Het pleit voor de geestesgesteldheid van som
mige ambtenaren riep Z. Exc. op strengen
toon uit dat zij beseffen, dat ook de Staat
als werkgever dezelfde maatregelen moet ne
men, welke particulieren onder gelijke omstan
digheden wel nuttig en onvermijdelijk achten.
En mr. De Geer knoopte hieraan de mededee
ling vast, dat vele Eerste Kamer-leden verzocht
hadden, ook op hun tegemoetkoming de korting
toe te passen. Zelfs noemde bij de weduwe van
een oud-lid, die gemeend had ten aanzien van
haar pensioen dezelfde houding te moeten aan
nemen.
Voor 't parlement is het toch eigenlijk wel
wat beschamend, voegde mr. De Geer er
zeer on-malsch aan toe dat het zoo lang
praat over deze dingen. De minister wil geen
heilige huisjes. De verwijten, den minister naar
het hoofd gegooid over niet-voldoende bezui
niging op de Dcfensie-begrooting, wees hij met
kracht af. Eveneens het denkbeeld-De Bruijn
(i.-k.) om de groote leening met 50 millioen
te verhoogen.
In de Tweede Kamer is op Vrijdag 5 dezer
een aanvang gemaakt met de deliberatiën over
het Indisch budget. Voordat men daartoe over
ging had eerst de stemming plaats over de
moties-Hiemstra (s.d.a.p.) en Joekes (v.-d.),
die waren blijven „hangen" van de werkloos-
heidsinterpellatie-Hiemstra van Donderdag. De
eerste motie-Hiemstra vroeg oorspronkelijk: een
redelijk bestaan opleverend loon in de werk
verschaffingen, en de tweede: het waarborgen
van behoorlijke reserves voor werkloozen-
kassen.
De heer Hiemstra had zich intusschen be
dacht. Wijzigde zijn eerste motie in dien zin,
dat de bedoeling werd: verhooging van loon
te vragen. In de oorspronkelijke redactie der
motie kwam dat niet uit.
Nu kwam minister Verschuur in verzet. En
de Kamer volgde den heer Hiemstra in deze
niet. De eerste motie werd afgewezen met 53
22. Slechts de communisten steunden de S.D.
A.P. De tweede motie feitelijk overbodig,
want de minister had reeds de toezegging ge
daan! kwam er zonder stemming.
Ook de motie-Joekes, vragend een Regee-
rir.gs-onderzoek naar de noodzakelijkheid, het
bouwbedrijf als een crisis-bedrijf te beschou
wen, werd aanvaard met 5123 stemmen.
(Tegen: V.B., S.G., G-H. behalve de heer
Bakker en de A.R. uitgezonderd de heer
Amelink).
De bespiegelingen over de Indische Begroo
ting zijn nog in vollen gang. Er werd een
motie-Cramer (s.d.a.p.) geboren, vragend 25
pet. bezuiniging op de Defensie-uitgaven voor
Irdië.
Tusschen de dropjes door werden j.1. Dins
dag in de Tweede Kamer een aantal wetjes
tot invoering van nieuwe heffingen behandeld.
Voorgesteld werd namelijk tot 1 Januari
1934 de volgende heffingen in te voeren: 10
opcenten op de suikeraccijns, verhooging van
de accijns op wijn van 20 op 80, verhooging
van de opcenten op het zegelrecht van buiten-
landsche effecten van 1 op 1.6 voor obligaties
en van 1.2 op 1.8 pet. voor aandeelen; ver
hooging van de opcenten op de tabaksaccijns
voor sigaretten van 30 op 50 pet. en tenslotte
10 pet invoerrecht op zuidvruchten.
Daartegenover staat een maatregel, die alom
goedkeuring zal wekken en wel de afschaffing
der opcenten op de grondbelasting voor het
ongebouwde, waardoor de schatkist 1.2 mil
lioen zal derven. De opbrengst der nieuwe
heffingen wordt geschat op 13.2 millioen per
jaar, zoodat de Rijkskas dus een „extratje" te
incasseeren zou krijgen van rond 12 millioen.
De Regeering moet noodlijdende bedrijven
helpen. Het geld daarvoor tracht zij dan o.a.
te vinden door een tijdelijke! heffing op
die artikelen, welke buitensporig goedkoop
zijn geworden, of die zij meer beschouwt als
luxe. Men denke aan de benzine-belasting, de
sigaretten-accijns.
Verschillende afgevaardigden opperden be
zwaren. De heer J. ter Laan (s.d.a.p.) diende
twee amendementen in tot schrapping van de
heffingen op de zuidvruchten en op de suiker.
De heer Bierema vreesde van den wijn-accijns
represailles van het buitenland, inzonderheid
van Frankrijk, waar volgens de liberale af
gevaardigde de wijnverbouwers grooten in
vloed hebben op de Regeering aldaar en zoo
doende in staat zijn, onzen export van zuivel
producten te benadeelen.
Minister De Geer had 't niet moeilijk bij de
verdediging van zijn ontwerpen.
Op het betoog van den heer Oud (v.-d.),
die had gepleit voor verhooging der directe be
lastingen door middel van opcenten, omdat de
verhouding tusschen directe- en indirecte be
lastingen al-meer teloor gaat, antwoordde de
bewindsman, dat we ons thans nog bevinden
in periode van teruggang. Dat blijkt uit de
dividend-belasting, die nog geen groote daling
vertoont (in 1931 18.7 millioen), doch die in
'32 zeer beduidend terug zal loopen (vermoe
delijk tot 15 millioen). Daarom moet de ver
hooging der directe heffingen nog „in petto
worden gehouden, voor straks.
Wat de angst voor represailles door den
verhoogden wijn-accijns aangaat, verbaasde de
minister zich met de heeren De Wilde en
Kortenhorst er over, dat men van meening kon
zijn onze belasting-politiek afhankelijk te stel
len van de vraag, wat 't buitenland er van zegt.
't Betreft een zuiver fiscalen maatregel.
De amendementen-Ter Laan bleven gehand
haafd, alsook een amendement van den heef
Bierema, die den verhoogden wijnaccijns niet
wil. uit vrees voor Frankrijk.
Ten slotte heeft minister de Geer zijn ont
werpen er met groote meerderheid ongeamea»
dcerd doorgekregen. Tegen waren de s.d.a.p.,
de comm., de heeren Floris Vos en Braat
(plattel.).
Mede werd beslist over een interpellatie-
aanvrage van den heer Wijnkoop, die op nader
te bepalen dag spreken zal over de houding
van de Regeering t. o. v. het gebeurde te
Sjanghai.
In de Eerste Kamer zijn deze week een aantal
Begrootingen goedgekeurd: Binnenl. Zaken ea
Landbouw: Financiën: Arbeid, Handel en Nij
verheid en Justitie.
Veel nieuws is daarbij niet meer naar voren
gekomen. Ik kan wel volstaan met het ver
melden der aanneming.
Parlemen lariër.
