HELDERSCHE COURANT
Derde Blad.
VAN ZATERDAG 19 MAART 1932
China en Japan.
KRIGEE's GEMBERBR00D
De opstanden in Mantsjoerije.
Uitlatingen van Briand.
Verkeerslassen van de A.N.W.B.
In
HOLLANDSCHE HUIZEN
stookt men
HOLLANDSCHE KOLEN
Fa. H. BOOIJ ZOON
Tel. 235 en 479
Kijkjes uit mijn venster.
HET ENGELSCHE DISCONTO.
Venier verlaagd tot O1/, pet.
Reuter seint uit Londen:
De Bank van Engeland heeft Donder
dag wederom haar disconto verlaagd van
4 pot. tot 31/, pet.
Wij brengen in herinnering, dat de
Bank van Engeland verleden jaar op 21
September haar disconto van 4tot 6 pet,
verhoogde. Op 18 Februari werd het 1 pet.
verlaagd tot 5 pet., een week geleden
volgde opnieuw een verlaging met een
vol percent, waardoor het disconto 4 pet,
werd, van welk tarief thans nog een half
percent is afgegaan.
(„Nw. Rott. Crt.").
DE BEGROOTING VOOR LUCHT
VAART IN ENGELAND.
Beperking?
Bii de indiening Dinsdagavond van de
begrooting van luchtvaart heeft Morgan
Jon es namens de opopsitie gevraagd of de
regeering geen verdere voorstellen wilde
doen te Genève om tot een drastische be
perking van de militaire luchtvloot te
geraken. Sir Philip Sassoon antwoordde,
dat de regeering gaarne practische voor
stellen zou overbrengen, waarbij men
evenwel twee dingen in het oog moet
houden. In de eerste plaats zou, ook bij
volkomen afschaffing van de militaire
luchtmacht, dan opnieuw gevaar dreigen
van de natie, die over de grootste burger
lijke luchtvloot zou beschikken, omdat
vliegtuigen zeer gemakkelijk voor aan
val konden ingericht worden, en voorts
had Engeland op het gebied van beper
king reeds een dergelijk voorbeeld ge
geven, dat het van de eerste plaats in
1920 thans tot de vijfde in rangorde der
militaire luchtvloten was gedaald. Bijna
7/8 deelen van de vloot van 1919 waren
successievelijk geschrapt of opgeruimd.
De luchtvloot was nu kleiner dan het in
1923 als minimum vastgesteld aantal
vliegtuigen en Engeland kon, zonder hei
rootste gevaar tedloopen, niet alleen op
ien weg verder gaan.
HET DEENSCHE ONTWAPENINGS
VOORSTEL DOOR DE EERSTE
KAMER VERWORPEN.
In het Landsting, de Eerste Kamer van
het Deensche parlement, is het ontwape
ningsvoorstel van de regeering, dat de
afschaffing van leger en vloot en de in
voering van een „bewakingscorps" te
land en ter zee inhoudt, in tweede lezing
met 38 tegen 3 stemmen verworpen.
De boerenpartij heeft een voorstel in
gediend, het staande leger met 2000 man,
tot 3000, te verminderen, hetgeen een
jaarlijksche besparing van zes millioen
kronen zou beteekenen. Volgens de bla
den zou tusschen de boerenpartij en de
regeering over het voorstel reeds over
eenstemming zijn bereikt.
De gevechten bij Sjanghai.
Volgens de door de plaatselijke autori
teiten medegedeelde cijfers zijn tijdens de
gevechten van de afgeloopen weken te
Sjanghai naar schatting 6000 personen
gedood en 2000 gewond, terwijl 4000 per
sonen vermist worden.
De aan eigendommen en gebouwen
toegebrachte schade wordt geschat op
850 millioen dollar.
Vijandelijkheden tusschen re
geringstroepen en rebellen in
Mantsjcerije.
Gisteren vonden gevechten plaats in de
nabijheid van Kirin tusschen Chineesche
troepen, die zich blijven verzetten tegen
de vorming van een z.g. onafhankelijke
regeering in Mantsjoerije en de pro-
Japansche troepen van de nieuwe repu
bliek. De laatste werden ondersteund door
een Japansche brigade, die er ten slotte
In slaagde de Chineesche troepen met
rware verliezen uiteen te drijven.
De toestand in Mantsjoerije.
Uit Montsjoerije wordt gemeld, dat een
sterke troep oproerlingen, die zich ge
keerd heeft tegen het nieuwe bewind,
zich heeft meester gemaakt van Petoena.
Deze groep beschikt over geschut en
brengt haar stellingen in de veroverde
stad in staat van tegenweer.
Ernstige oneenigheid.
Volgens de bladen bestaat er tusschen
de leiders van de nieuwe regeering van
Mantsjoerije oneenigheid die al reeds een
ernstige crisis dreigt te ontketenen. De
troepen hebben zich ontevreden betoond
ten opzichte van generaal Ma, die enkel
op eigen persoonlijk voordeel uit schijnt
te zijn geweest, toen hij het ambt van
minister van oorlog aanvaardde. Het
schijnt dat het ongenoegen zal toenemen,
tenzij generaal Ma aftreedt. De Japan
sche opperbevelhebber in Mantsjoerije,
generaal Honjo, die een inspectiereis
maakt in de noordelijke districten, heeft
gisteren een onderhoud gehad met gene
raal Ma aan welk feit men wel eenie ge
wicht toekent.
Prijs 0.25.
De staat van beleg te Moek-
den afgekondigd.
Reuter meldt uit Sjanghai, dat volgens
Chineesche berichten vrijwilligers voor
bereidingen zouden treffen om Moekden
op de Japanners te heroveren. Er zouden
belangrijke strijdkrachten voor de stad
samengetrokken worden en deze troe
pen zouden in 3 colonnes naar Moekden
opmarcheeren, daarbij alle emblemen
van den nieuwen staat Mantsjoerije ver
nielend. De Japanners zouden te Moek
den den staat van beleg hebben afgekon
digd en bij de poorten en op andere stra
tegische punten artillerie in stelling ge
bracht hebben.
Een Reuterbericht uit Harbin meldt,
dat 200 soldaten die in opstand waren ge
komen tegen de nieuwe Mantsjoerysebe
regeering en die het Japansche garni
zoen te Ningoeta hadden aangevallen,
volgens Japansche berichten geheel ver
nietigd zyn.
Verscheidene overheidspersonen heb
ben ontslag genomen, daar zij niet onder
de nieuwe regeering wenschen te dienen.
De regeering van Mantsjoerije heeft
den uitvoer van meel en haver verboden.
Vietor Margueritte, de bekende Fran-
sche romanschrijver, heeft een biografie
van Briand geschreven, waarin hij heel
wat uitlatingen van Briand heeft opgetee-
kend. Hij heeft ze gehoord in particuliere
gesprekken of samengelezen uit redevoe
ringen door den overleden staatsman in
het parlement, te Genève of op inter
nationale conferenties uitgesproken. Hier
volgen er eenige:
Op zwerftochten leert men meer dan
in vier jaar parlement of tien jaar doku-
menten-studie.
Ik heb het leven en de menschen van
de hoogste tot de laagste sport van de
maatschappelijke ladder van zoo nabij lee-
ren kennen, dat ik meen er geen vooroor-
deelen meer op na te houden. Ik sla de
gebeurtenissen gade, ik probeer die, wan
neer het mogelijk is, aan mij aan te pas
sen; is dat echter niet mogelijk, dan pas
ik mij aan de gebeurtenissen aan.
Een politicus, die van plan zou zijn zich
op zijn tegenstanders te wreken en een
register van zijn wrok aanlegt, legt zich
een verschrikkelijken last op, een leege,
waardelooze boekhouderij.
Eenzaamheid is het geheim van mijn
filosofie.
Of wij interessante uren beleven? Weet
u hoeveel tonnen erts wij moeten doorwer
ken om een gram radium te vinden? Dit
is zoo ongeveer de verhouding.
Het is moeilijk de volken er toe te be
wegen zooveel van hun nationale sou-
vereiniteit op te geven, dat zij iets als een
superieure natie met alle geestelijke en
materieele voordeelen van den vrede zou
den kunnen vormen. Maar iedereen
wenscht, dat het oogenblik eenmaal moge
aanbreken.
Beroepsmatige laster: het schuim van
de golven, dat ik reeds als kind de punt
van mijn laars zag lekken.
Ei- is niets ergers dan dat de twijfel tot
stelsel wordt. Dit beteekent verlamming
van alle energie. Daar echter het voor-
waartsgaan van anderen, die hun kriti-
schen geest met daden weten te verbin
den, niet halt houdt, zoo vraag ik op welk
punt van den weg Frankrijk alleen wil
achterblijven.
Zich aan kritiek blootstellen en tegen
over die kritiek standhouden is de ware
rol van den statsman.
WJj hebben den oorlog in den ban ge
daan en weldra zal hij als misdaad worden
beschouwd, maar wie durft zeggen, dat
dit voldoende is?
Men verzamelt niet vergeefs de ver
tegenwoordigers van zestig naties om een
onderwerp als de algemeene ontwapening
te behandelen. Deze conferentie wekt ver
wachtingen, die niet beschaamd mogen
worden.
Moet men dan sterven óm voor oprecht
te worden gehouden?
Bekende filmartisten.
Buster Keaton.
Adolphe Men jou.
GROOTE BRAND IN EEN
OLIEOPSLAGPLAATS TE
STETTIN.
Donderdagmiddag is op het terrein van
de Duitscli-Amerikaansche Petroleum-
maatschappij te Stettin een groote brand
uitgebroken, ter bestrijding waarvan de
heele Stettiner brandweer gealarmeerd is.
Een gedeelte van de groote tankinstalla
tie, waaruit Berlijn voortdurend van pe
troleum, smeer- en stookolie wordt voor
zien, staat in lichte-laaie. Het gevaar
voor de eigenlijke petroleumtanks was
echter in den loop van den middag reeds
geweken. Tengevolge van de hevige rook
ontwikkeling kon het verkeer slechts door
het omleiden van trams en auto's voort
gang vinden. Een aantal kleine ontplof
fingen richtten geen belangrijke schade
aan. De brand is vermoedelijk ontstaan
bij het uitvoeren van lasch-arbeid.
TRAGISCHE DOOD VAN VADER EN
ZOON.
Woensdagavond heeft zich te Weissen-
burg-Altwasser een tragisch familiedra
ma afgespeeld. De ruim 10-jarige zoon
van den drogist Gross, die vreesde dat
hij met Paschen op school niet zou ovex--
gaan, nam een geladen revolver uit de
lade van de schrijftafel van zijn vader en
schoot zich door het hart, zoodat hij ter
stond dood was. Het dienstmeisje, dat den
jongen vond, waarschuwde de ouders.
Terwijl de vader zijn vrouw uitzond om
een dokter te halen, schoot hij zichzelf
met de revolver door den slaap.
HET ONTVOERDE KIND VAN
LINDBERGH.
Een bekentenis van de politie.
Vandaag, achttien dagen na de ontvoe
ring van het kind van Lindbergh erkent
de politie, dat zij bij haar onderzoek nog
niets verder is gekomen dan in den nacht
van de ontvoering.
EEN SCHEEPSRAMP.
Naar Reuter uit New-York meldt staat
een onbekend stoomschip op 50 mijl van
Kaap Delawara in bi-and. De kustwacht
heeft scherp uitgekeken, maar tevergeefs.
Het brandende schip is gezien door de
tankboot „Sunoil".
DE MIJNRAMP IN
TSJECHOSLOWAKIJE.
De redding der ingesloten mijn
werkers onwaarschijnlijk.
Naar de directie van de kolenmijn
„Kohinor" mededeelt, bestaat geen hoop
meer de in de mijn ingesloten acht arbei
ders te redden. Men dacht hun lijken
heden te kunnen bergen. Niettemin wor
den de werkzaamheden met alle kracht
voortgezet.
Bi.j de reddingswerkzaamheden werden
heldendaden volbracht. Een machinist die
de grondwaterpompleiding moest bedie
nen, bleef op zijn post in de overtuiging
dat indien hü zou wijken de mijn zou on-
derloopen. Donderdagmiddag deelde hij
telefonisch mede, dat rookwolken nader
den, waarop hij vroeg zijn post te mogen
verlaten. Hem werd geantwoord tot het
laatst te willen volhouden. Na eenige
uren deelde hij mede dat rook en gas
hem reeds den weg naar de schacht had
den afgesneden en dat hü zich naar de
luchtschacht begeven had. Sindsdien ont
breekt van hem ieder spoor.
De oorzaak van het ongeluk is toe te
schry'ven aan zelfontbranding der kolen
stof. 400 man zijn bezig het vuur te dem
pen. Indien zulks niet gelukt dan zullen
1500 arbeiders broodeloos worden.
DRIE KINDEREN VERBRAND.
Woensdag zyn lhj Montargis drie kin
deren in een kermiswagen, die tijdens de
afwezigheid van de moeder met lucifers
hadden gespeeld, verbrand.
DAMESPIJPEN.
Bekende dames;?) die een pijp
rooken.
In Engeland schrijnt het rooken van
pijpen door dames mode te gaan woi'den.
Zondag heeft men te Brighton op de bou
levard een dame gezien, die een pyp
i'ookte. Dit was misschien de eerste ver
schoning van de damespyp in het publiek.
Binnenskamers zyn er al meer vrouwen,
die pijpen rooken. Een bekend winkelier!
te Londen heeft den laatsten tijd heel wat
pypen aan dames verkocht. Daar zyn heel!
mooie onder, sommige zelfs bezet met bril
janten, die wel 3 pond per stuk kosten. De
meeste dames geven de voorkeur aan'
korte houten pypen, sommigen rooken
ook lange of korte steenen pijpen. Er zyn
dames, die heel zware shag i-ooken. Vele
dames zyn een pyp gaan rooken om van
het vele cigarettenrooken af te komen.
Volgens den pypenkoopman zyn er onder
zyn klanten tal van welbekende dames.
HÉT GESTOLEN KIND.
De politie volgt twee nieuwe sporen.
De politie te Hopewell, in den staat New-
Jersey, volgt, naar eerst thans bekend
wordt, twee nieuwe sporen by het onder
zoek naar de verdwenen baby van Lind
bergh. Ten eerste wordt gezocht naar een
zekere, voorheen te Union City woonach
tige Anette Copin, die kort na de ge
boorte van den knaap kindermeisje by de
Lindbergh's was. Ten tweede heeft een
voormalige steno-typiste Teresa Derci me-
dedeeling by de politie gedaan van door
haar ontdekte plannen, die drie mannen
zouden hebben gehad om op 22 Februari
reeds het kind te ontvoeren, welk plan
echter, hoewel er een poging werd onder
nomen, mislukt is.
DE UITGAVEN VAN DEN
BURGEMEESTER VAN NEW-YORK.
De commissie van enquete, ingesteld
om een onderzoek in te stellen naar de
financieele positie van autoriteiten en
ambtenaren in den staat houdt zich ook
bezig met het onderzoek naar de inkom
sten en uitgaven van den burgemeester
Walker. Thans heeft de leider van het on
derzoek rechter Samuel Seabury gelast,
dat nu ook de financieele boekhouding -
van mevrouw Walker zorgvuldig zal wor
den nagegaan. Zy moet al haar boeken,
ook huishoudboekje e.d. aan de commissie
overleggen. Bovendien moet de burge
meester zelf aan de commissie eens pre
cies uitleggen, hoe en waarvan de reisjes
zyn betaald, die Walker verleden jaar
naar Londen en de Riviera heeft ge
maakt. De leden van de commissie willen
er tot eiken prijs achter komen of de uit-;
gaven die Walker en zyn gezin zich ver
oorloofden op redelijke wyze konden wor-1
den bestreden uit zyn inkomen van 25.000
dollar 's jaars. Mochten zy tot de over
tuiging komen dat dat niet het geval is,
dan zal Walker tekst en uitleg moeten
geven.
MOET ALLES DUURDER WORDEN
Sir Woodman Burbidge, de directeur
van Harrods Ltd., heeft op een vergade
ring van commissarissen van dit waren
huis als zyn meening te kennen gegeven
dat de huidige lage pryzen niet lang meer j
zullen duren.
Hy achtte een prysstyging wenschelyk.
Vrijwel alle producten leveren op het
oogenblik den producent verlies op en een
verhooging van de pryzen is noodzakelykj
wil er werkelyk verbetering komen in den
slechten toestand, die er thans op dej
wereld heerscht. Daarby komt, dat de
nieuwe tarieven ook mee zullen werken
om de pryzen omhoog te jagen, zoodat wy
vermoedelijk, althans in Engeland, een
geleidelijke verhooging der pryzen zul
len waarnemen.
Sir Woodman merkte ook nog op, dat
de Engelsche dominions en koloniën het
vorige jaar voor meer dan 300 millioen
pond fabrieksgoederen hebben gekocht
buiten Engeland. Met de helft hiervan
zou het moederland in staat zyn geweest
wex-k te verschaffen aan meer dan een
half millioen man van het groote leger
werkloozen en zou de handelsbalans er
heel wat beter hebben voorgestaan.
EEN MOOIE COLLECTIE
VOOR ENGELAND VERLOREN.
Naar de „Evening Standard" meldt,
heeft Lord Rothschild zyn collectie op
gezette vogels verkocht aan het Ameri-
kaansche museum van natuurlyke historie
tt New-York. De collectie moet de groot-j
ste particuliere verzameling zijn, die ei
van dien aard bestond. Zy telt meer dan
300.000 exemplaren, waaronder talrijke,
vogels van vreemde pluimage, die reeds!
uitgestorven zyn. Ornithologen uit alle!
ooi-den van de wereld zyn by Lord Roth
schild op bezoek geweest om zyn verza-|
meling te bestudeeren. Naar dr. Jordan,
de beheerder van Rothschilds museum te
Tring in Helfordshire aan den correspon
dent van de „Evening Standard" meedeel
de, gaat het Lord Rothschild zeer aan het j
hart, dat hy deze collectie, aan welker ver-,
zameling hy veei-tig jaren gewerkt heeft,
heeft moeten verkoopen. Zyn financieele j
positie was echter niet van dien aard, dat
hü de collectie aan het Britsche Museum
bad kunnen schenken en dat kon <3e col
lectie ook niet aankoopen. De prüs, die
het Amerikaansche museum betaalt, is
zeer hoog, doch zal pas onthuld worden
op de vergadering van curatoren van het
museum in Mei. Intusschen fluistert men
te Londen, dat de prüs de 100.000 pond ver
te boven gaat.
Een deel van de vogels uit de collectie
heeft Lord Rothschild zelf geschoten in
de Alpen, in Algiers en elders.
BEDREIGING MET ONTVOERING
DER KINDEREN.
De bekende Amerikaansche bridge-
speler Ely Culbertson en zün vrouw heb
ben brieven ontvangen, waarin zü be
dreigd worden met ontvoering van hun
beide kleine kinderen.
ALS OP EEN FILM.
ervolging van een jong paartje
per vliegtuig en auto.
De Engelsche krantenlezers hebben
kunnen smullen aan een romantisch voor
val van het afgeloopen week-end. De
held is de 17-jarige zoon van een Lager
huis-lid, de heldin 16 lentes! de
kleindochter van een bekend rechter; het
stuk speelt, althans ten deele, in de sme
derij van Gretna Green, waar huwelijken
bij het aambeeld gesloten worden, en het
slot was een blij einde! Zaterdag dan von
den zün ouders een briefje van hun
zoon, dat hij er van door was en er stond
blijkbaar ook in wat hij ging doen, want
vader en moeder huurden een snel vlieg
tuig om er mee naar Gretna te ülen, doch
de invallende duisternis noopte hen bü
Blackpol te landen en de vervolging per
auto voort te zetten.
De jongelui wax-en inmiddels per trein
naar Gretna gegaan, doch hadden daar
van den smid vex-nomen dat zü dx-ie we
ken in Schotland gewoond moesten heb
ben alvorens zij in den echt konden wor
den verbonden. Ze zeiden dat ze vast
besloten waren om te trouwen, maar niet
in Gretna konden blijven, daar zij ver
volgd werden. Ze zouden naar Glasgow
gaan en over drie weken tenigkomen.
Zijn ouders hadden inmiddels onder
weg de politie gewaarschuwd en kwamen
via Gretna eveneens naar Glasgow,
waar zij de jonge gelieven in een hotel
aantroffen. Het schünt nogal goed te
zijn afgeloopen met het weerzien, want
we vonden alleen vermeld dat het viertal
ging tafelen en dat de jongelui er nog
heel gelukkig uitzagen toen ze met de
ouders naar Londen terugkeerden. En
geen wonder, want althans zy'n ouders
hebben heel geen bezwaar tegen de ver
bintenis. Ze vinden het alleen een
jeugdige dwaasheid wat ze uitgehaald
hebben en als de storm over het gebeur
de wat is gaan liggen wordt het engage
ment publiek. We vergaten nog te ver-
melden, dat de jongelui elkaar al heel
lang kenden.
RIJKDOM.
Het is een slechte tüd voor de bezitters
van groote fortuinen, want hun bezit
voor zoover het in aandeelen is belegd
gaat den weg op van de bekende sneeuw
in de zon. Zeer vele rijkaards vooral in
de Ver. Staten zullen binnenkort in hun
beste Fransch kunnen klagen »Ou sont
les neiges d'antan«? En de belasting
autoriteiten zullen die verzuchting in koor
aanheffen. Hoe geweldig de daling van
de koersen van effecten in de Ver. Staten
geweest is bleek op typische wüze toen
de nalatenschap werd geregistx-eerd van
de weduwe Cortland Penfield. Zü had
vier jaar geleden van haar vader den
pillenfabrikant Weightman 65.000.000
geërfd. By haar dood was er nog
20000.000. De niet meer aanwezige
8 45.000.000 zün natuurlijk niet uitgegeven
of verkwist, doch door de beurs-zon weg-
gestraald. Dit zal een bittere pil zün ge
weest voor de erfgenamen van mevr.
Cortland Penfield.
Maar er was toch nog heel wat over,
al krijgt natuurlük de fiscus een groot
deel ervan.
Wie ook zwaar zün getroffen zün de
leden der familie Vanderbilt.
Volgens een bericht, in de Sunday Ex
press zouden drie leden van die familie,
William, Harold en Fredex-ick, tezamen
alleen op hun spoorwegbezit in twee jaar
rijds 40 millioen dollar hebben zien ver
dwijnen.
»e les.
Loop of speel niet op het rijwielpad!
ANWB TOERISTENBOND VOOR NEDERLAND
C&r. t-'i .'r;.* I -■
Spelen op den rijweg is gevaarlijk. Dat
heeft de vorige les geleerd. Maar ook op
een rüwielpad behoor je niet te loopen of
te spelen.
Verscheidene wegen hebben naast den
rüweg een afzonderlük fietspad, dat
uitsluitend voor de fietsers bestemd is
Auto's, motorrüwielen, wagens en karren
hooren op den rüweg thuis en de wande*
laars op het trottoir of voetpad.
Op het rechter plaatje spelen twee kin
deren met hun autoped zooals het niet
mag en dat zün natuurlijk Piet en Anne-
mie weer! Zij hebben zich gewaagd op het
fietspad en dat is verkeerd, want nu kun
nen de fietsers daar niet rüden. Zie maar
hoe de voorste fietser wijst, dat ze naar
rechts op het voetpad moeten gaan, waar
de jongen met zyn hoepel al is. Piet en
zijn zusje veroorzaken dus gevaar, ten
eerste voor zich zelf, want ze geraken
onder de fiets, als die moet uitwy'ken
voor een auto op den weg en ten tweede
zijn ze een gevaar voor de fietsers, ettj
kans loopen op den rüweg door een auto
te worden aangereden.
Speel met je autoped, of met je hoepel
niet op den rüweg en niet op het fietspad;
kies bü voorkeur voor deze en and" "6
spelen een speelterrein, of een gedeelte
waar geen verkeer is en kom met de
autoped nooit in het drukke verkeer, ook
niet op de trottoirs, want dan hebben de
voetgangers er last van en dan kon de
politie de autopeds wel eens heelemaal
verbieden.
Als er langs een weg wel een fietspad
maar geen voetpad is, dan loopt de wan
delaar het veiligst op den rijweg, of op
het fietspad, maar dan moet hij de noodige
i-uimte laten aan het rijverkeer en moet
hü van het fietspad afgaan op de tydige
waarschuwing van een wielrijder.
Een van het lantaarn-aanstekers-
gllde. Beeld van onze stad bij
avond.
De lantaarnopsteker een rad klein
mannetje. Zooals hy dat zelf uitdriikte:
heel vroeger tusschen de sjouwerlui op
de Marinewerf geboren. Toen was het
lantaarnopstekers-baantje nog in de mode,
wat een kleine büverdienste opleverde en
hü voelde zich aangetrokken om iederen
avond weer een aantal van die dingen aan
te steken, om ze 's morgens vroeg weer
uit te draaien.
Dat is al heel lang geleden en nu klop
ten we bü hem aan om wat historie uit
die goede, gemoedelijke dagen.
„Kom maar boven", riep een stem.
E11 we stegen. Langs een smal trapje.
Met een touwverbinding naar boven.
Daar zat een nog volkomen bij de hande
oude lantaarnopsteker. Hij was een echte
Nieuwedieper. Hii had de gasfabriek ge
kend, zooals wy' die nu niet meer kennen,
wat trouwens geen nadeel voor ons is. Hij
heeft geslachten Helderschen zien op
groeien en hij voegde er telkens bij: die
is ook al lang dood en die die heeft
Zwaan er al lang onder gestopt met
een geheim pleizier. dat hij diep in de
tachtig is en nog zoo recht als een kaars,
zooals hy eens liep met zijn haakstok op
den schouder, en met slimme, levendige
cogen vertelde hij:
„Maar ik ben ook zoo wat aan mijn
laatste hoofdstuk vandaag of morgen
komt mijn tijd en die vraagt maar: waar
is mijn man?"
„Zeker een menigte lantaarns in den
brand gestoken?"
„Duizenden tienduizenden. Ja, het
waren 111e vroeger ce tijden nogal. Je
nvoest er wat bijverdienen. Het baantje
gaf niet veel, maar het was mijn lust en
leven, 't Was zoo'n aardige sport, dat licht
overal opsteken en ik kan nog wel eens
vastkleven aan het oude, dat een eenvou
dig eerlijk vak was. Ik ben een burgerman
en zag destijds met een heimelüken traan,
dat die nieuwigheid van automatisch aan
steken een schaduw wierp op het karak
teristieke oude Nieuwediep. Maar geen
sterveling van de tegenwoordige wereld
denkt nog aan die achtenswaardige ge
schiedenis, toen de slagen van het noodlot
den laatsten vertegenwoordiger van het
lantaarnopstekersras troffen. Eertijds,
toen we afgeschaft werden, was ik er
kapot van e-n durfde de straat niet op.
't Was net of iedere lantaarpaal me in
't ootje nam en zei: „Hoe is 't nou, baas,
loop je me voorby. kan je dat nou over je
hart verkrijgen of weet je niet meer met
hoeveel kennis van zaken je me altijd aan
het branden bracht?...." Ja, ik had er
zelfs wel eens de nachtmerrie van en dan
was het of ik in de achterbuurten met wis
kundige zekei'heid de lantaarns bediende.
Maar dat is gelukkig over. En de boozs
wereld zegt wel eens, dat alle veranderin
gen geen verbeteringen zün, maar tegen
woordig is het een lust om te zien hoe
het 's avonds met de verlichting gesteld
is. Het hart klopt mii van vreugde als ik
door de Prins Hendriklaan over 't Ko
ningsplein wandel. Dat is een prachtig
systeem en ik zeg ronduit: het moest zóó
in meer deelen van de stad doordringen,
De lantaarnpalen moesten ze nu maar ge
heel laten uitsterven, precies als de broe
ders van het lantaarnopstekers-gilde.
Wanneer ik de nieuwerwetsche straatver
lichting zie, in toepasselijke overeenstem
ming met den ty'd, dan moet ik toch eerlijk
verklaren, dat het er in den vroegeren
toestand miserabel uitzag, toen we gingen
buurten met de lange stok in de hand."
Zoo is het. By" avond verschilt het beeld
van Den Helder wel veel met dat in vroe
ger tijden. Toen was met het vallen van
de duisternis het straatleven ten einde. De
lantaarnopstekers liepen vlug rond en
overal peuterden zij met hun stok omhoog
om wat licht te maken. Het ging er primi
tief toe en het was een heel werk. Maar
toen liepen er ook niet zooveel menschen
bü den weg. Het was geen gewoonte.
Kom nu eens. Tegenwoordig is juist bü
avond veel publiek op de been en de elec-
trische verlichting brengt overal gezellig
heid. Als het donker wordt, staat ook de
reclame niet stil en wanneer de licht-
advertenties beginnen te gloeien, maakt
het een en ander "een schitterend
effect. Welke winkelier of zakenman of
lesta u ra n tbezi tt er zou in den ouden tijd'
zóó de aandacht op zijn zaak of producten
gevestigd hebben? Hier en ginds zijn de
lichtbakken van zeer verschillende grootte
en vorm. doch alle met hetzelfde doel:
reclame en mededeelingen doen over hoe
danigheden en bijzonderheden.
De lichtbakken komen hier ter stede de
laatste jaren zeer naar voren. Ze hebben
ongetwijfeld als lichtreclame een groote
toekomst en hun bijzondere eigenschappen
stempelen haar tot een middel van den
eersten rang. Zij springen in 't oog en
dwingen den wandelaar er zijn aandacht
op te vestigen. In onze helder verlichte
winkelstraten geeft het dikwiils opvallende
fraai kleurige schijnsel een prettig gezicht
en gezien de Wjzondere reclame eigenschap
I pen, zal dit in ruimeren kring voor de toe-
1 komst r.og wel een groot-ere vlucht nemen,
j Let maar eens op de talrijke lichtende fl~
guren en teksten tegen den gevel of op
het dak.
Ook voor de straatverlichting in het
algemeen zal nog wel verdere wenschelüke
verbetering komen. Op verschillende pun
ten kan men de lantaarnpaaltjes gerust
laten vervallen. De lantaarnpalen zijn
oonservatieve dingen. Doch het is nogal
een geruststellend teeken. dat we ons in
deze aangelegenheid in opgaande iün be
wegen. Er is buiten kijf een drang, dien
niemand kan ontgaan, naar het nieuwe,
moderne.
