POPULMR Byvo E< QS -s^tiDÊH nÊUDÊRd CHE ÖOURAtiT
Arme jongens, die minister-president werden.
535 TWEEDE BLAD. VAN ZATERDAG 16 APRIL 1932. (AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN)
David Lloyd George, de redenaar.
Een uur vol gevaar.
Pacifist in hart en nieren.
IX.
Het negende en laatste ar
tikel van onze serie „arme
jongens, die het ver brach
ten".
David Lloyd George, de man met den
glimlach, de man met de golvende leeu
wenmanen! Weliswaar is hij thans geen
minister meer, maar leider der Britsche
Liberale Partij is hij nog steeds en als
zoodanig is hij nog een machtig man
en wat de meesten niet schijnen te
weten de eigenlijke overwinnaar van
Duitschland'! Hij was de sterkste tegen
stander van Duitschland. En het nood
lot wilde, dat deze man, die uit principe
tegen iederen oorlog gekeerd was en
gedurende den boerenoorlog door zijn
Iandgenooten bijna gesteenigd werd,
omdat hij de „vijanden van het vader
land'^!) in bescherming nam door de
omstandigheden gedwongen werd de rol
van oorlogsminister op zich te nemen,
dat hij Lloyd George, de pacifist
er oorzaak van was, dat de oorlog zoo
lang duurde. Dat is bijna een groteske.
Hij wérd in 1863 in Manchester geboren
ais zoon van een armen u.l.o.-school-
on der wijzer, die zelfs zoo arm was, dat
hij zijn kinderen niet kon onderhouden
jjn 'e kléine David Lloyd aan vreemde
menschen wilde w egschenken. Maar hij
stierf al vroeg en daarom weid de
kleine ondergebracht bij een armen
schoenmaker in Lianyshymdny in
Koord-Wales, waar hü bij zijn fanatieke
stiefouders, die tot een strenge secte
behoorden, voorspoedig opgroeiend® tot
een flinken jongeman, met breede
schouders en een dik, vierkant hoofd.
De stiefvader, vaar hij steeds zooveel
bij te eten kreeg, dat hij regelmatig
honger had, meende op aarde een zen
ding te moeten vervullen. Hij wierp
zich op tot apostel der armen (en Wales
is zeer arm) en de inwoners luisterden
met open mond naar hem, als hij ver
klaarde, dat men geloof eraan moest
hechten, dat eens de dag zou komen,
waarop de armen en onderdrukten vele
heerlijke rechten zouden herkrijgen.
Zijn flinke kop, de vlijt en ijver,
waarmede hij steeds zijn werk verricht
te, brachten hem spoedig als klerk in
het bureau van een bekenten advocaat;
binnen enkele jaren slaagde hij er in
alle examens af te leggen' en zelf advo
caat te worden. In Noord-Wales viel ei-
door
E. VERDEN.
John Warner zat voor zijn telegraaf
toestel. Hü zag een beetje bleek mis
schien'; maar toch in geen enkel opzicht
geagiteerd dow het feit, dat er een
zware zes-loops revolver op hem ge
richt werd. Br stond namelijk een
vreemdeling vtxor hem. met een breed-
ge rond en hoed op en een eenigszins on
gunstig uiterlijk, die met zijn rechter
elleboog op de tafel rustte en met zijn
linkerhand een revolver op John War
ner gericht hield. En onderwijl werd
het volgende gesprek gevoerd:
„Hoe laat passeert hier 's nachts de
express-trein?"
„Hij moet over een half uur hier zijn,
maar vannacht is hii een uur te laat.
En bovendien stopt hü pas in Bloom
ville".
voor een advocaat zonder praktijk niets
meer te verdienen en Lloyd George was
nog steeds zoo arm, dat hij wanneer
hij voor het gerechtshof moest spreken,
of wanneer hij in een vergadering
daar hij geen gekleed costuum bezat,
sprak, dikwijls een pak moest leenen,
In deze jaren deed hii de eerste schre
den op zijn later zoo glansrijken weg
als redenaar. Op zijn 21ste jaar vocht
hij zijn eerste groote proces uit: De boe
ren en pachters in Wales hadden in
dien tiid veel onaangenaamheden met
de grondbezitters en lords, maar in Da
vid Lloyd George vonden zii een onver
moeid voorvechter van hun belangen.
In 1888 schreef hii een boek „Betere
tijden", waarvan de inhoud nog naai
de ideeën van zijn stiefvader zweemde.
Maar reecis twee jaar later behaalde hij
bü de verkiezingen een overwinning en
werd door de boeren afgevaardigd naar
het Lagerhuis, the House of Commons.
Daar kwam hij in een totaal ge
scheurd colbertcostuum en Slechts daar
om viel hu weinig op, omdat op dien
dag de minister van financiën, Goschen,
minister doormaakte. Nauwelijks 27
een zijner moeilijkste oogenblikken als
jaar oud, maar toch reeds lid van het
parlement, greep David Lloyd George
niet vaste hand in en zette de geschie
denis naar zijn meening en inzichten
om. In den beginne no/ aarzelend, maar
al spoedig was hii geheel ingewerkt.
Hii moest echter behalve dat nog veel
'trachten te verdienen als advocaat, daar
hij zijn geheele garderobe moest aan
vullen. In het Lagerhuis moest men
met hoogèn hoed of blootshoofds bin-
nenkoiiien en daar hii zich geen lioogen
hoed kon permitteeren. ging hii steeds
blootshoofds. Al heel spoedig zou men
roerige geest en dat is hij tot op lieden
den bleeken jongen man leeren ken
nen, want van nature was hii een op
roerige geest en dat is hij tot op heden
gebleven. Opgewekt, eerzuchtig en
slagvaardig, werd hii een der beste re
denaars, die Engeland ooit gekend
heeft. De moed en het doorzettingsver
mogen, waarmede hii voor het gerecht
en voor het Lagerhuis zijn woord, deed,
maakten hem bekend door het geheele
land. En als het in Londen stil was, als
er daar niets was, wat hem bezighield,
trok hij door het land, sprak overal over
verschillende actueel® onderwerpen,
riohtte vereenigingen op, (veel ge-
heel onthouders ve reenigingen zijn zijn
werk), schreef hij en becritiseerde hij in
„Dan moet u telegrafeeren, dat hij
hier moet stoppen".
„Dat doet hü niet".
„Toch is het al een of twee keer ge
beurd".
„Ja, maar dat was op order van den
afzender".
„Waar woont die man?"
„In Fenter City".
„Nu, dan is het heel eenvoudig. Die
telegrammen moeten eerst dit station
passeeren, dus u telegrafeert naar
Bloomville en niémand kan dan ont
dekken of het telegram eerst uit Fenter
City is gekomen."
„Ja, zoo zou het kunnen, maar daar
heb ik toch géén zin in."
„Aha, zóó jongmensch, hebt u daar
geen zin in? Ook niet, als ik dat uit
drukkelijk verlang? Als je niet afzendt,
wat ik verlang, zal ik je een paar ko
gels in je maag stoppen. Wij hebben de
rails een eindje, voorbij de bocht hier
opgebroken, zoodat de trein dus wel
hier stoppen moet, want anders gebeurt
er hier een spoorweg-ongeluk. Nu wen-
schen wij echter niemands ongeluk.
Wat wij wenschen is een bepaald pak,
wat zich in den express-trein bevindt.
Wij weten waar het is. Misschien zijn
wij genoodzaakt een paar treinbeamb-
ten te dooden. Maar als gij er niet voor
die geschriften de grooten des lands.
En later stond hii oog in oog tegenover
hen in het Lagerhuis en zweepte hen
zijn critiek toe, ongeacht persoon of
positie.
Reeds in zijn eerste rede deed' hij een
scherpen aanval op den almaehtigen
minister Ohamberlain, op Lord Ran-
dolph en zelfs op den eerwaaraigen mi
nister-president Gladstone. Zij verweer
den zich natuurlijk, doch ontmoetten
zulk een harden tegenstand, dat zii in
derdaad eenige veeren lieten. Waar het
betrof de arme boeren te helpen en de
Lords en grondbezitters te dwingen tot
allerlei concessie, ging hij recht op zijn
I doel af. Van hem is afkomstig het tij
dens dien suffragettes-strijd beroemd
geworden woord, toen de beruchte miss
Pankhurst riep: „Als ik uw vrouw was,
zou ik u vergif toedienen", waarop hü
antwoordde: „Als ik uw man was, zou
ik het gaarne acoepteerenDe kamer
dreunde van liet gelach der afgevaar
digden. Lloyd George, de suggestieve
spreker, behoort tot de enkele rede
naars, politieke redenaars, die iemand
het geloof aan wat zij zeggen, zoo weet
te suugereeren, dat men zich daaraan
onmogelijk kan onttrekken: als hij
spreekt, zou men zweren, dat hü zelf
alles geloofde wat hü zei. Hij is een ge-
horen acteur en als het noodig is
zou hii zelfs tranen kunnen vergieten.
De regeering begon hem al spoedig
als een lastig mannetje te beschouwen
en bood hemeen ministersporte-
feulle aan! Op deze wijze meende men
hem op d® regeeringszijde te kunnen
krijgen. Out waren er velen, die in
stilte noopten, dat hii zien als minister
wel spoedig onmogelijk zou maken en
dan voor goed van het politieke tooneel
zou verdwijnen. Maar Lloyd George, die
tot nu toe met grooten ijver voor het
home-riile van Wales had gestreden, en
een geheele sociale reform had uitge
werkt, welke o. a. de scheiding van kerk
en staat bevatte, bleek in 1905 als mi
nister van handel zeer goed te voldoen,
want hij is een man, die als het er op
aan komt alles kan! Binnen enkele
weken had hii een spoorwegcrisis we
ten op te lossen, een nieuwe patentw et-
geving ingevoerd, enzoovoorts. Spoedig
daarop werd hij vanwege zijn verdien
sten tot schatkanselier benoemd. In te
genstelling tot zijn voorgangers ging
hij onmiddellijk op reis om zich in de
verschillende landen, waaronder ook
Duitschland, persoonlijk ter plaatse van
den toestand te overtuigen. Toen brak
in 1899 de boerenoorlog uit en Lloyd
George, als pacifist en verklaard tegen
stander van oorlogvoeren, bereisde het
geheele land en ondernam een reusach-
tigen veldtocht tegen den oorlog, waar
bij hij zijn leven meerdere malen in de
zorgt, dat de trein hier stopt, kost het
misschien 50 menschen het leven. Stopt
de trein hier wèl, dan bemerkt geen van
de passagiers er iets van en w ij bezor
gen niemand overlast. Bovendien zou
jij er aan moeten gelooven. Begrepen?"
„Ik begrijp liet. Laat me een moment
om na te denken. Zijn die rails op het
oogenblik ai opgebroken?"
„Ja".
„Goed, dan zal ik dien express-trein
aanhouden".
„Kijk eens hier, jongmensch. Begrijp
me goed. Als je me op de een of andere
wordt je gewoonweg doodgeschoten,
want ik laat me niet. voor den gek hou
den. Niemand is toch in staat om hier
manier iets op den mouw spelt, dan
te komen, want mijn vrienden liggen
overal om het station op den loer, zoo
dat er geen mensch voorbij kan. Be
grijp me dus goed, want je zou tien
kogels in je maag hebben, vóór je het
wist".
„Ja, ik begijn het". De telegrafist
legde zijn hand op liet toestel en zat in
gedachten verzonken.
„Nu, hoe zit het nu? Telegrafeer je
haast?"
„Wil je je vervelende mond wel eens
houden!" riep de telegrafist plotseling
uit, „ik zal telegrafeeren. zocdra ik ge
reed ben. Ik ken mijn toestel, vergeet
waagschaal stelde. In de meeste steden
liet men hem niet vrijuit spreken; ver
schillende malen moest hii overhaast
vluchten en in één stad werd hij zoo
danig met steenen bekogeld, dat zijn
leven aan een zijden draad hing.
Ook nadien voerde hij steeds en
steeds propaganda voor een eeuwigen
vrede en becritiseerde hii sterk hen, die
op organisatie van leger en vloot aan
drongen, al hadden deze personen dik
wijls de meest vaderlandslievende en
goede bedoelingen. Want al is men een
tegenstander van eenzijdige ontwape
ning, daarom is men nog geen oorlogs
vriend! Hij hield redevoeringen tegen
de dreadnoughts, bevrüdde de Britten
van d® hen zoo drukkend© gedachte aan
een invasie, zocht vrede met alle landen,
ook met Duitschland, reorganiseerde,
waar hii dit noodig achtte, steeds werk
zaam, steeds opgewekt en steeds vol
komen bereid aan iets nieuws mede te
helpen, nooit rustig, steeds opgejaagd,
maar steeds paraat! In 1911 bracht hij
in het Lagerhuis d© ziekte- en de w'er-
keloozenverzekering, wrist deze door te
drijven en stond op het hoogtepunt van
zy'n roem, toen hij de onvoorzichtigheid
beging in Marconi-aandeelen te gaan
speculeeren en te trachten het stijgen
en dalen der aandeelen politiek te be-
invloeden. Engelands meest populairs
vooroorl'ogsche minister kwam op de
beklaagdenbank te zitten en moest zich
verantwoorden wegens corruptie met
aandeelen, maar hij kwam met een en
kele schram er van af.
Zijn gootste macht bereikte hij gedu
rende den oorlog, nadat hij een geheel
„Hans, race toch niet zoo verschrik-
keRjk. Je doet alsof de duivel je ach
terna zit!"
dat niet. En ais je daar geen genoegen
mee neemt, schiet dan maar op. Tele
grafeer anders maar zelf".
„Aha, dat is mannentaal en dat met
een pistool voor de borst. Als je je taak
naar wensch verricht, krijg je óók je
deel van den buit. Ik zal er maar een
stoel bü nemen, want liet wordt me wat
vermoeiend.'
„Doe alsof je thuis bent", zei de tele
grafist en begon. Klik-a-klik, ging het
in het seintoestel. Klik-a-klik.
„Wat beteek ent dat?" vroeg de ban
diet. „ik hoor aldoor hetzelfde".
„Ik roep het kantoor op in Bloom
ville". Klik-a-klik, klik-a-klik-tschuk.
„Ze hebben ine gehoord".
De roover keek aandachtig toe en
wenschte op dat oogenblik, dat hü even
goed telegrafeeren kon als schieten.
„Is Stevens daar?" vroeg de telegra
fist in Bloomville. Warner haastte zich,
liet volgende telegram af t? zenden:
„Het station is in de macht van een
bandiet, die me een revolver voor houdt,
terwijl ik sein. Ik denk,-c;at het de ben
de van Zama is. Ze hebben het station
omsingeld. Ze willen den express-trein
berooven en denken nu dat ik telegra
feer om den trein te laten stoppen. Kan
er niet een speciale trein komen met
den sheriff en een flink aantal man
schappen?" Het antwoord luidde: „Zal
