POPUX4MR. B>^OSC^^L,vwtiDÊ,HËLPÉRiSCHÈ| COURAtff
EEN BLOEDIGE INDUSTRIE!
VAN ZATERDAG 23 APRIL 1932. (AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN)
536
TWEEDE BLAD.
De opbloei van de bewapenings-industrie, een
typisch teeken des tijds.
Zwart op wit.
door Kolonel b. d. Benares.
De beurswereld begroet de gebeur
tenissen van den laatsten tijd niet al
leen met een verwonderlijke kalmte,
die verdacht aandoet, maar in enkele
gevallen zelfs met een soort hoop
volle vreugde, die gelijken tred houdt
met de toename van de moeilijkheden
ora Sjanghai. Natuurlijk profiteert van
zulke gelegenheden in de allereerste
plaats de wapen-industrie Hausse
der Hotchkiss-aandeelen van on
geveer 1100 op 1268... Gnome
Rhone van 300 op 360Lorraine-
Werken van 90 op 118... Schneider-
Creuzot van 1300 op 1350Er
wordt dus grof verdiend aan dergelijke
gewapende conflicten. En geen van
de leidende figuren van de bewape
nings-industrie heeft belang bij de
spoedige oplossing daarvan. Integen
deel!
O.W.'ers! Dat woord heeft een lee-
1 ij ken klank. De eigen geldzak te vullen
op kosten van het om zijn bestaan en
zijn gebied strijdende volk heeft nooit,
en nergens, als eervol gegolden. Oor
logswinsten, gemakkelijk behaald, snel
bijeengegaard, zijn verleidelijk. Echte
O.W.'ers jagen niet alleen hun voordeel
na, wanneer hun pleegvader, de oorlog,
alle poorten geopend heeft, doch zii zor
gen eveneens in de tijden van een zoo-
genaamden wrede er voor, dat hun
graan bloeit, dat ooi-log en oorlogsver
langen niet uitsterven, dat de wereld
wapenen en oorlogswerktuigen noodig
heeft, even hard noodig heeft, als het
lieve brood.De ware o.tv.'ers van den we
reldoorlog, namelijk de bewapenings
industrie overal ter wereld, zijn tegen
woordig nog steeds Meester in die
Kunst. Zii doen het natuurlijk niet
zichtbaar, zij spreken voor het publiek
van volkerenverzoening en eeuwigen
vrede! Zij hebben hun belangen met een
manteltje verborgen; dat manteltje heet
veiligheid! „Veiligheid der volkeren
tegen de machtswellust van hun buren,
die zoo snood zijn aan de door de vre
desverdragen geschapen wereldorde te
tornen". En ter wille van de veiligheid
van deze wereldorde, bewapenen de vol
ken als razenden, ondanks ontwape
ningsbeloften, ondanks ontwapenings
conferenties, groeien de legers, groeien
de voorraden wapens en oorlogswerk
tuigen van alle soorten met angstwek
kende snelheid! En degenen, die de
touwtjes in handen houden, de Gewel
digen der bewapenings-industrie, rei
ken elkaar de hand: hun schoorsteenen
rooken, hun hoogovens gloeien, hun
banksaldi worden geweldige kapitalen.
.Voor hen geen crisis, geen geldnood..
De leiders van dezen oorlog in vre
destijd zetelen in de directiegebouwen
van de groote internationale bewape-
ningsfabrieken als Schneider-Creuzot,
de Compagnie des forges et acieries, het
Kuhlinan-Konzern en hoe zij nog meer
mogen heeten. Zij bezitten invloed op
de reeds bestaande wapenfabrieken als
b.v. Skoda in Pilsen, waar zij geweldige
fabrieken uit den grond sampen. En de
Fransche regeering werkt hand in liand
met hun Duitsche collega's, banen den
weg voor hen, zoover het hun mogelijk
is. De Fransche afgevaardigde Paul
Faure heeft enkele weken geleden in
de Kamers de draden van het net weer
eens onbarmhartig in het daglicht ge
steld. Hij heeft bewezen, dat Schneider-
Creuzot en de door hem gesteunde ban
ken, Union Parisienne en Union Euro-
pienne, hun voordeel weten te trekken
uit iedere leening, die Frankrijk zijn
bondgenooten toestaat. lederen keer,
dat er Fransche milliarden naar Praag,
naar Belgrado, Warschau of Boekarest
stroomen, stroomen de wapen-orders
rijkelijk naar Schneider-Creuzot terug.
Zeifs "werd het een soort voorwaarde,
waarop rhen het geld verkreeg, niet al
leen vóór de directe bondgenooten van
den Franschen kring, maar ook voor
Mexico, Griekenland. Turkije, Japan en
zelfs voor de antipoden in de Middel-
landsche Zee, de Latijnsohe zusternatie
Italië.
De geheele wereld werd tenslotte
klant en afnemer van de nog nauwver-
bonden bewapeningsindustrieën. Over
al, waar onrust heerschte, bleven de
sporen van hun hand achter. De roo-
vergeneraals in China leverden zij wa
penen voor den ouderlingen strijd, het
nationale China wapenen voor den
strijd tegen Japan, hetzelfde Japan, dat
naar aanleiding van een leening ook bij
hen wapenen moest bestellen. In de
Wit-Russische legers, die in het Verre
Oosten steeds weer van zich doen spre
ken, doen tanks, machinegeweren en
karabijnen hun moordend werk. In de
woestijnen van Noord-Afrika richten
de Kabylenstammen hun, door smok
kelen verkregen wapenen, op de blan
ken, wapenen, die door blanken gele
verd werden!
G?en vonder dus, dat in dezen tijd
der wereldcrisis dé bewapeningsindus
trieën nog niet behoeven te klagen.
Schneider-Creuzot, liet hart van deze
industrie, kon bij een aandeelenkapitaal
van 125 millioen francs (1913: 36 mill.
fr.) gemiddeld in de laatste drie jaar
een netto-winst van 26 millioen francs
maken en 20 dividend uitbetalen. De
aandeelen weiden op de beurs met 2.620
francs, die der met hen verbonden Bank
Union Parisienne zelfs met 3.6T0 fr.
verhandeld. De fabrieken verschaffen
meer dan 20.000 arbeiders werk en fa-
briceeren oorlogswerktuigen van alle
soort, van mitrailleurs tot zwaar ge
schut. van motorfietsen tot vliegtuigen.
Ook in den scheepsbouw heeft men
voet gevat en men beschikt over eigen
ijzer- en kolenmijnen, over fabrieken,
die daarvoor het materiaal vervaardi-
I gen, enzoovoort. Niet alleen is de
Sehneider- Creuzot, zooals een publiek
geheim is, voor 60 aandeelhouder van
1 de Skoda-Werken in Pilsen, van de
Staatswapenfabriek in Joegoslavië, van
de Frieaenshiitte en tezamen met de
Engelsche wapenfirma Vickers van de
„Gesell schaft zur Herstel Iung von
Kriegsgerat" in Polen, verder van de
Staas wapenfabriek en van Roemenië
te Siebenbürgen, van de petroleum-
raffinaderijen te Boedapest, van de
„Veitchen Magnesitwerken" in Oosten
rijk, dus overal waar in Midden-Europa,
in de Donaustreken, op de Balkanuit-
loopers, een begin van een wapenindus
trie aanwezig is.
Andere wapen-industrieën doeri niet
onder voor de Schneider-Creuzot: de
Compagnie des Forges et Acieries te
Parijs, met een aandeelenkapitaal van
180 millioen francs, een aantal arbei
ders van 20.000 zielen, een omzet van
707 millioen francs, met hoogovens en
wals-fabrieken in midden-, Noord- en
Zuidi-Frankrijk, met groote belangen bij
de staalwerken in het vroegere Duitsche
Lotharingen en in het Saa-rgébied (Rom-
bacher- en Dollingërhütte), de staal
fabrieken en wapenfabrieken in Cha-
1 tillon, de staalfabrieken van Longwy,
in Fourchamboult en Décadeville, in
St. Quen en Montoeron, alle fabrieken
met een aandeelenkapitaal van tusschen
de 40 en de 100 millioen francs, die di
videnden van 20 en meer uitkeeren,
die duizenden en nog eens duizenden
arbeiders te werk stellen bij het vervaar
digen van wapenen en- vernielings
machines, en verder de sedert tientallen
van jaren in Frankrijk gevestigde wa
penfirma Hotchkiss, de specialiste voor
mitrailleurs en licht geschut. Voor de
1 chemische bewapening zorgen een aan
tal groote concerns, waaronder als eer
ste het Kuhlmann-Konzern, welks aan-
deelen-kapitaal sedert den vooroorlogs-
tijd van 6.61 millioen niet enorme
sprongen is gestegen tot 250 millioer
francs, en dat thans reeds meer dan een
millioen ton kunstmest en andere che
mische producten aflevert.
Zij worden echter alle in groote over
troffen door de Skoda-Werken in Pil
sen: 200 millioen kronen aandeelenkapi
taal tegen 25 millioen in 1913,1634 mil
lioen kronen omzet, 28 dividend,
30.000 man personeel, 600 millioen kro
nen salarissen en loonen, dat alles
spreekt een taal, die niet verkeerd be
grepen kan worden, uit dat alles blijkt
overduidelijk hoe deze Tsjechische
rustkamer zich verdubbeld, verdrievou
digd heeft, de wapenleverancier is ge
worden voor alle omliggende staten,
voor den geheelen Balkan.
Ook de oude wapenindustrie van Bel
gië heeft den vooruitgang van den tijd
kunnen bijhouden. John Cockerill in
Seraing beschikt nog steeds over een
aandeelenkapitaal van 177.5 millioen
francs, een productie, welke die van den
vooroorlogstijd met 33 overtreft, en
11.600 arbeiders. Ook de wapenfabri
kanten in Luik zijn niet zonder betee-
kenis. Over het algemeen is echter de
rentabiliteit der Belgische wapenfabrie
ken in verhouding omlaag gegaan. Coc
kerill betaalde in 1929/30 slechts nog
e.9%. Luik zelfs in het geheel geen
dividend meer uit.
De Engelsche en de Amerikaansehe
wapenindustrie is tegenwoordig tegen
over de concurrenten van het Euro-
peesclie vasteland eenigszins in de
verdrukking geraakt. Dat is te begrij
pen, als men voelt, wat het voor deze
soort O.-W.'ers beteekent. als een regee
ring reeds in vollen vredestijd voorbe
reidingen treft om in tijd van oorlog
de winsten tot een voor de algemeen-
j beid en voor het vaderland draagbaar
minimum te drukken. Dat is niet-'naar
den zin van de lieeren
i En hierbij is het duidelijk, welken
weg de ontwapeningsconferenties op
moeten! Maar tot nog toe heeft men nog
nooit één woord hooren vallen te Gen ve
over een schernere contröle van ce wa
penfabrikanten door de ontwapenaars.
Voor loop ig zijn de hyena's oer wr en-
fabrieken nog ongehinderd in staat, bun
invloed ten gunste van de bewapc g
op de vertegenwoordigers der te Genève
vertegenwoordigde volkeren uit te oefe
nen en te verhinderen, dat door een
ontwapening, b.v. naar het voorbeeld
van Duitsehland, de levensdraad van
deze bloedgierige industrie wordt afge
sneden, dat deze menschonteerende
oorlogswinst niet meer mogelijk is.
Zy:„Hanhi beweert, dat je mij alleen
om mijn geld getrouwd hebt!"
Hij: „Och, lieveling, geloof het toch
niet! Ze is alleen maar jaloersch, ik
wou haar niet hebben omdat ze geen
geld had!"
door
H. TIMMERMANS.
Met 't fatale papier in de hand zat
Marie als wezenloos 'n poos voor zich
uit te staren. Hoe kon hij dat nu doen?
i j Pat?r ziiden kousen, een dozijn
handdoeken n dito aantal zakdoeken,
peau de buède handschoenen en
dan nog n heele lijst andere dingen,
die ze nooit aan hem had willen vra
gen voor haar te koopen. Alles tegen
prijzen om van te rillen. En dat voor
zoo'n schepsel! Was ze daarom altijd
zoo zuinig met het huishoudgeld om
gesprongen? Ze had haar oogen eerst
niet kunnen gelooven. Maar 't stond
er; daar was niet omheen te praten.
Dat rare schepsel. Ze had wel allang
gemerkt, dat ze met hem probeerde te
flirten. Hij had zich nooit bloot gege
ven als zij erbij was. Nu ja, dat moest
er ook nog bijkomen! Nooit was 't in
haar opgekomen, dat Willem tot zoo
iets in staat was. Hij was altijd zoo
lief voor zijn vrouwtje.... wat een
vreeselijke comediant.
Eindelijk kwamen er tranen, 't Was
al te erg; kon ze dan niemand, zelfs
'n man als hij, niet vertrouwen?
Plotseling wierp ze de factuur weg
en liep naar de telefoon. Ze moest thuis
zijn, dat schepsel; beter, dat ze die
onverhoeds op haar dak kwam. Dan
kon die er tenminste niet omheen pra
ten.
3 Ben jij daar, Mies? Haar stem
klonk allesbehalve vriendelijk en
't duurde 'n deel van 'n seconde langer
dan gewoonlijk eer de stern van haar
vriendin, hevig verwonderd, terug-
klonk.
Ja, Marie; wat heb je, is er iets?
Ja, er is iets. Je bent 'n in-valsch
schepsel en je zal me 'n groot plezier
doen als 'k je nooit meer hier zie....
De haak hing alweer op 't toestel.
Ziezoo; meer uitlegging was die niet
waard! Met een gevoel van verlichting
ging Marie weer op haar stoel aan
't venster zitten. Bijna dircet daarna
ging de telefoonschel. Marie liet de
schel rinkelen tot de tegenpartij er
genoeg van kreeg en verdere pogingen
opgaf.
't Kwartier later zag ze Mies in de
verte op straat aankomen. Nu nog
mooier, dacht ze. Zou ze haar ontvan
gen? Natuurlijk niet. Alles wat Mies
kon zeggen, liet haar koud. 't Bewijs
had ze. Andere kennissen hadden ze
niet in de stad, waar ze nog pas 'n
paar maanden geleden waren komen
wonen. Maar was 't niet laf om haar
Inliet te woord te staan' Neen, 't kbn
haar alleen van streek maken. Over
'n uurtje kwam Willem thuis en dan
wilde ze kalm zijn. I.Tzig kalm. Ze
stond op en ging weg van 't venster.
En ze liet Mies bellen en nog eens bel
len, tot die ook daar den brui aan gaf.
Toen Willem thuis kwam. ging ze
hem niet tegemoet. Verwonderd trad
hij op haar toe.
Wat heb je, kindlief? Hoofdpijn?
vroeg hij bezorgd. Zij gaf geen ant
woord en keek niet op. Met 'n hand
gebaar maakte ze hem opmerkzaam op
de rekening, die open op 't tafeltje
bij haar lag. Verwonderd nam hij 't do
cument op en begon te lezen.
Wat zullen we nu hebben? riep hij
uit. Zijn stem verried geen pasje vrees.
Op haar toetredend, probeerde hij haar
te kussen, maar ze weerde hem af. Wat
'ri eomedie; hoe vree&eljjk onbeschaamd
op den koop toe. dacht Marie bitter.
Heb jij dat besteld, Marie? vroeg
hy, onbevangen. Jij, zoo'n zuinige
huisvrouw?
Marie keurde deze vragen geen ant
woord waardig, stond op en ging naar
de deur.
Wacht even, schat, riep Willem
t
