Kaarsenwijsheid.
Mode op medisch gebied.
Het menu van deze week
B
üË\l^DlJWENtlAfiRtTlJlS,
door
J. DE BOER—VAN STRIEN.
Nu wintertijd weer naakt, duikt ook
wederom de kaars op. Want kaarslicht
is warm en gezellig licht en in de mo
menten, waarin de mensch hunkert
naar iets anders, iets warmers en stil
lere vooral, dan het helle en onmeedoo-
genlooze schijnsel onzer electrisohe lam
pen, wordt licht naar den gloed van
kaarsen gegrepen.
Het komt maar weinig meer voor, dat
men de slaapkamer verlichten moet door
een kaars, omdat er andere lichtbronnen
ontbreken, maar indien dit noodig is,
verdient het toch aanbeveling om op
zulke slaapkamers een veelarmige kan
delaber of luchter te plaatsen, gelijk
onze voorvaderen en -moederen deden.
Zoo'n luchter staat decoratief en hij be
hoeft niet bepaald van antiek koper of
tin te zijn om te imponeeren. Men ziet
ze tegenwoordig fraai en practisch van
gelakt hout en moderne schoolkinderen,
die zoo knap in slojd-werk zijn, kunnen
hem gemakkelijk zelf fabriceer en, als
aanstaand Kerst- of Sinterklaascadeau
tje. Voor dit laatste en in het algemeen
tóch voor de viering der winterfeesten
is de kaars zeer geëigend, maar om hem
in o| zijn glorie te kunnen toepassen en
er, naar aartsvaderlijke wijze, ook van
te halen hetgeen er van te halen valt,
moet men een zekere mate van „kaar
senwijsheid" bezitten, die nog niet
ieders eigendom is!
Zoo is het verstandig, om, ais we
kaarsen inslaan, er een paar pakken te
gelijk van te nemen en deze een'ge we
ken weg te bergen in een blik. Dat
maakt de was harder; de kaars zal hier
door langer branden en niet zoo vlug
druipen.
De eindjes van opgebruikte kaarsen,
die niet verder meer re'ken dan het hol
letje in den kandelaar, gooie men nooit
weg. Bewaar ze in een doosje apart en
gebruik ze des winters om het vuur, dat
op het punt van uitgaan staat, nieuw
leven in te blazen. Wie heel zuinig wil
zijn, kan die eindjes ook vastkleven op
een klein rondje, gesneden uit een leeg
blikje, dat men op de opening van den
kandelaar legt. Zoo brandt de kaars tot
den laatsten wasdruppel op!
Wanneer men voorts de kaarsen zui
nig wil laten branden, leg dan een laagje
gewoon keukenzout op de was naast de
pit. Dat geeft bovendien een mooie
lange vlam.
Kaarsen, die men eenigen tijd be
waard heeft, worden geel, maar afwrij
ven met spiritus maakt ze weer mooi
blank. En ook zal diegeen, die kaarsen
voor decoratieve doeleinden in kande
laars of kaarsenhouders aan den muur
heeft staan, ontdek ke», dat deze kaar
sen verkleuren. Zulks gebeurt echter
niet als de kaars over streken wordt met
een dun laagje doorzichtige vernis. Dit
behoudt niet alleen de kleur, maar
maakt ook, dat ze gelijk branden.
Het gebeurt vaak dat kaarsen, die in
een warme kamer hebben gebrand, krom
trekken. Men krijgt ze weer recht door
ze wederom wat warm te laten worden,
b.v. in de buurt van een kachel en ze
dan recht te rollen op een glad opper
vlak. Ook gebroken kaareen, waarvan
de pit echter nog heel is gebleven, repa
reert men door ze te verwarmen en dan
de zachte was weer stevig aaneen te
drukken.
Is een kaars te dik voor een kande
laar, doopt het uiteinde dan in heet wa
ter, waardoor de was ook wat week
wordt en zich gemakkelijk in het gat
laat duwen. En is de kaars te dun, dan
komt er een laagje papier omheen, net
zoo dik tot het past!
Kaareen voldoen op een gedekte tafe!
bijzonder goed, in het bijzonder in kan
delaars van glas of kristal. Men plaatse
de luchters dan echter steeds zóó, dat de
warme gloed der kaarsvlammetjes niet
a! te dicht bij de aanzitten den in de
buurt komt. Om die reden is thans ook
weer het vrij laaghangende kaarsen-
kroontje zeer gezien en geacht. Dikwijls
vvfden kaarsen, die men bü tQfel
arandt, van een klein kaarsen
kapje voorzien. Perkament of
perkamentkleurige bast zijn er
te goede materialen voor, al
kan natuurlijk ook dunne zijde
gebruikt worden. In het alge
meen voldoen hier zachte pas-
telkleurige tinten het beste,
omdat zij ook herinneren aan
de voorbije eeuwen toen de
kaars de voornaamste ver
lichting was en ele
gante Rococo-gastvrouwen met gepoe
derde lokken haar kandelaber- en luch-
terlicht afdekken met kleine, teergetinte
kapjes, waarop men sierlijke herderin
netjes en stoutmoedige herders mitsga
ders hun blanke schaapjes zag afge
beeld.
verkeerde therapie e.d. zijn de gevol
gen; de denkbeelden der leeken wor
den verward inplaats van verhelderd en
tenslotte is een verminderd vertrouwen
in de medische wetenschap het resul
taat. En juist vertrouwen heeft de
medicus bij zijn werk noodig; bijge
loof, mode en magie kan hij echter
missen.
Stralen de panacée van den
modernen tijd
door
Dr. N. Willemse (Antwerpen).
Ook op medisch gebied neemt men
zooiets als mode waar, misschien niet
bij alle serieuse medici, maar toch wel
bij een zeer groot percentage der lee
ken, die voor onze wetenschap belang
stelling koesteren. Nadat men eenigen
tijd had gedweept met koud water als
geneesmiddel voor alle mogelijke kwa
len, wordt plotseling het klimaat de
allerbelangrijkste factor voor het wel
zijn van den mensch. Toen kwam het
dieet aan de beurt en op het oogenblik
schijnen de verschillende soorten van
stralen zich in de algemeene belang
stelling te verheugen.
Hiermede willen wij natuurlijk geen
afbreuk doen aan de schitterende re
sultaten, die veelal met bestralingen
zijn bereikt. Deze behandelingswijze
heeft in menig opzicht een radicalen
ommekeer in de medische wetenschap
teweeggebracht. Het gaat echter niet
aan, om nu meteen alles met stralen
in orde te willen brengen, zelfs onge
lukkige huwelijken! Dit laatste is geen
misplaatste aardigheid, zooals men
misschien zou denken; volgens de
stralings-fanatioi zendt de aarde op
sommige plaatsen zeer kwaadaardige
stralen uit en als men op zoo'n plek
woont is allerlei narigheid het gevolg
daarvan. Om maar wat te noemen:
kropgezwellen, Basedowsohe ziekte en
bedwateren van kinderen. In Duitsch-
land is er zelfs een georganiseerde
campagne tegen het bouwen op plaat
sen, die niet tevoren op deze stralen
zijn onderzozcht. Hoe dat gaat? Wel,
er moet worden nagegaan, of daar geen
onderaardsche rivieren elkaar kruisen;
is dit het geval, dan worden er op
zoo'n plek gevaarlijke stralen uitge
zonden. Hier wordt niet bij verteld,
dat onderaardsche rivieren vrij dik
wijls van richting veranderen, zonder
dat de menschen, die daarboven de
aardoppervlakte bewonen, er iets van
kunnen merken. De voorzichtige hui
zenbouwers komen met al hun angst
dus niets verder. Aan de werking der
aardestralen schrijft men ook het ont
staan van z.g. kankerhuizen toe, d.w.z.
huizen, waarin het eene geval van kan
ker na het andere optreedt, terwijl er
in de omringende huizen niemand
ziek wordt. De paniek, welke zich van
de bevolking dreigde meester te ma
ken, is dadelijk bezworen door die hui
zen streng wetenschappelijk te onder
zoeken. Men is daarbij tot verrassende
conclusies gekomen, maarmet
aardstralen hebben ze jammer genoeg
niets te maken.
De kosmische stralen hebben minder
opwinding veroorzaakt dan de aard
stralen, maar toch heeft de publieke
belangstelling zich ermee beziggehou
den en er een algemeen geneesmiddel
in gezien. En dat vormen ze bij al hun
nuttige eigenschappen toch zeker niet
Die zucht, om van de geneeskunde een
soort bijgeloof te maken, is wel zeer
diep in de menschelijke natuur inge
worteld. De negers met hun medicijn
man, die tegelijk geneeskundige en
magiër is, staan niet zoo ver af van den
modernen Europeaan als men zich zou
denken. Met een medicijnman, die be
schikt over een groote kennis van ge
neeskrachtige kruiden, is men tenslotte
zelfs beter af dan met een stukje witte
kaas of een gloeilampje, dat door zijn
stralen alle kwade invloeden op een af
stond houdt. Verwaarloosde kwalen,
Zondag:
Gevulde tomaten,
Kalfslever, spinazie,
Aardappelpuree,
Griesmeelpudding met
bessensapsaus.
Maandag:
Gestoofd vleesch met
mosterdsaus,
Witte boonen, aardappelen,
Komkommersla.
Dinsdag:
Runderrollade,
Princesseboonen, aardappelen,
Rijst met boter en suiker.
Woensdag:
Koud vleesch,
Andijvie, aardappelen,
Zwampudding met citroensaus.
Donderdag:
Varkenslapjes,
Bloemkool,
Aardappelen.
Vrijdag I:
Bloemkoolsoep,
Gebakken schelvisch,
Kropsla,
gebakken aardappelen
Vrijdag II:
Bloemkoolsoep,
Worteltjes,
Aardappelen,
Bruine boterjus,
Drie in de pan.
Zaterdag:
Pikante schotel,
Macaroni met nieren,
Tutti-frutti.
Gestoofd vleesch met mosterdsaus.
500 gram schenkel,
1 liter water,
60 gram bloem,
50 gram boter,
1 lepel mosterd.
We wasschen het vleesch, zetten het
op met 1 liter kokend water en zout,
brengen het aan de kook en laten het
ongeveer l1/* uur tegen kookpunt trek
ken, zorgen echter, dat de pan goed ge
sloten blijft, opdat de geurige stoffen
niet vervliegen.
We nemen het vleesch uit de pan,
snijden het aan dunne plakjes en
maken van de bouillon een sausje. De
boter smelten, bloem toevoegen en de
mosterd, daarna bij kleine scheutjes
tegelijk de bouillon; we blijven steeds
goed roeren, opdat zich geen klontjes
vormen, doch ons sausje mooi gebon
den wordt. Het aan ^plakjes gesneden
vleesch wordt bü de' saus gevoegd en
alles tezamen laten we een minuut of
10 doorkoken, dienen het daarna op.
Eenvoudige cake.
200 gram zelfryzend bakmeel,
100 gram boter,
200 gram basterd suiker,
2 eieren,
100 gram sucade,
V» dl melk.
We roeren de boter tot room, voegen
de suiker erbij en roeren dit minstens
10 minuten met elkander, steeds in één
richting, daarna worden één voor één
de eierdooiers er bij gevoegd en lepel
voor lepel de gezeefde bloem en de
melk het laatst het zeer stijf geklopte
eiwit en de rozünen.
Een cake-vorm wordt met boter in
gevet en het beslag hierin overgegoten,
waarna de cake gedurende 25 a 30 min.
in een matig warmen oven gebakken
wordt.
Zwampudding.
1 liter melk,
100 gram tarwebloem,
125 gram suiker,
100 gram boter of margarin
6 eieren,
1 pakje vanille suiker,
tikje zout.
Even heb ik geaarzeld bij het op
geven van het recept voor deze pud
ding in verband met het vrij groote
aantal eieren. Daarna besloot ik het
toch te laten volgen, maar er den raad
aan te verbinden om dan Woensdag
het vleesch van ons menu te schrap
pen en in de plaats van de runderrol
lade Dinsdag runderlapjes klaar te
maken en jus voor twee dagen.
Zooals onze lezeressen wel reeds be
merkt zullen hebben, tracht ik het
••'eesch zoo zuinig mogelyk aan te
ven, b.v. Dinsdag schenkelvleesch'.
'erdag niertjes. We leven in een
gj, dat er met overleg gekookt moet
worden en waar van bezuinigen sprake
moet zün, zou ik het vleesch liefst tot
een minimum teruggebracht zien. Met
een voedzaam nagerecht kan het ge
rust eenige malen van het menu ver
dwijnen. Na deze kleine afwijking gaan
we echter vlug met onze pudding be
ginnen.
We zetten de melk op met de boter,
suiker, vanillesuiker en het tikje zout
en als dit kookt, strooien wij de bloem
er in, die we zoolang onder flink roe
ren laten doorkoken, tot een gelüke,
gebonden massa is verkregen, die wü
eenigszins laten bekoelen.
De eierdooiers worden één voor één
b;j de bloem gevoegd onder voortdu
rend kloppen met de garde. Het eiwit
wordt zéér stijf geklopt, hetgeen bevor
derd wordt door toevoeging van een
tikje zout; zü moeten zóó stijf zijn, dat
men de kom onderstboven kan houden,
zonder dat het eiwit wegvloeit, daarna
worden zij luchtig door het beslag ge
schept.
Een warme puddingvorm wordt met
boter besmeerd en met paneermeel be
strooid, gevuld met het beslag, zóó dat
niet meer dan 2/3 der vorm vol is, met
de deksel gesloten en gedurende 2 uur
au bain-marie gekookt.
Even vóór het opdoen nemen we de
deksel van de vorm af en laten de
pudding een oogenblik in de oven of
op een kleine gaspit op een asbest-
plaatje opdragen, daarna wordt de
pudding een oogenblik in den oven of
troensaus, waarvoor we noodig heb
ben:
5 dl water,
sap van 21/2 citroen,
100 gram suiker,
25 gram maizena,
schil van 1 citroen.
We schrappen de schil van de citroen
af met een roestvrü keukenmesje, zet
ten het water op met citroenrasp, sui
ker en citroensap, brengen het aan de
kook, voegen de aangemengde maizena
bü en laten alles tezamen roerende
even doorkoken.
Pikante macaroni-nier-schotel.
500 gram nieren,
twee groote uien,
20 gram bloem,
200 gram macaroni,
zout en peper naar smaak,
50 gram boter of 1 blokje Delfrite,
2 dl water,
1 maggibouillonblokje.
De macaroni wordt aan stukjes ge
broken en opgezet met ongeveer 1 liter
kokend water en een theelepeltje zout,
gedurende 10 min. gekookt en daarna
in de hooikist gezet om verder gaar te
worden. B;j gebrek aan een hooikist
wikkelen wü de pan in minstens G cou
ranten. Na een goed uur is de maca
roni gaar.
De nieren worden in water gezet,
daarna gewasschen en aan smalle
reepjes gesneden; de uien worden
schoongemaakt en gaar gesmoord in
de boter met de stukjes nier, peper en
zout.
We zetten de pan op een kleine pit,
omdat door vlug gaar worden de uien
te bruin en de nier hard worden; in het
warme water wordt het bouillonblokje
opgelost, de bloem met dit vocht ver
mengd en roerende bü het vleesch en
de uien gevoegd, waarna we alles nog
een minuut of 10 laten doorkoken.
Even vóór het aan tafel gaan, halen
we de pan met macaroni uit de hooi
kist, gieten het overtollige water af en
schudden een stukje boter door de
macaroni, die we daarna in een rand
op een verwarmde schotel leggen, met
de niertjes en saus in het midden.
Deze schotel is tujzonder smakelijk
en zeer voedzaam en heel gemakkelü1
klaar te maken op drukke dagen.
