L OP EN OM g
E^tèk HET BINNENHOF I
Met boemeltrein-gangetje! - De werk-
loozen-zorg. - De tuberculose-duivel. -
Korting op de ambtenaars-salarissen. -
De 40-urige werkweek, en de winkel
sluitingswet. - Minister Reymer is tegen
de politiek in den aether.
Marine-brieven uit Sndië.
zij worden uitgenoodigd geen rentevergoe
ding voor direct opeischbare schulden meer te
geven en tevens voor diverse werkzaamheden
voor derden een billijke vergoeding te bereke
nen in prae-advies zouden willen nemen. Zij
Den Haag, 8 December.
Ook thans kan ik nog niet zeggen, dat de
Tweede Kamer bijzonder voortgang ge
maakt heeft met het afhandelen der Rijksbe-
grooting. In het tijdsverloop tusschen mijn
vorig Overzicht en dit werd slechts.... één
begrooting finaal afgedaan en wel: de Post-
begrooting! Met „Binnenlandsche Zaken" en
met „Economische Zaken" is men nog steeds
doende, terwijl de butgets van de ministers
Terpstra, De Geer. Reijmer („Waterstaat")
en de Graaf (Dep. van Koloniën) nog onaan
geroerd liggen op dit moment. Voor Kerst
resten nog twee weken om te werken. Opdat
men dus de noodige spoed betrachtte!.
Buiten het begrootingswerk om zijn deze
weck weer verschillende ontwerpen voor de
senatoriale behandeling rijp gemaakt. Ik noem
daarvan allereerst het ontwerp met de strek
king, de korting van het eigen pensioen der
ambtenaren te verhoogen van 3 tot hoog
stens 8 pet.
Ik wil al dadelijk meedeelen, dat het ont
werp werd aangenomen met 6024 stem
men. (Tegen: de Soc.-Democraten en de com
munisten). Bij art. 5 nam de Regeering een
amendement-Suring, r.k., over dat wilde ver-
m.jden, dat het ontwerp verder gaat dan noo-
dig is. Saneering der Landsfinanciën wordt
er mee beoogd, doch zei de heer Suring
nu beteekent het ontwerp ook, dat lagere
organen, Prov. Staten, gemeenteraden en
waterschappen de bevoegdheid zullen krijgen,
8 pet. te korten. En dat wilde de afgevaar
digde niet.
De heer J. ter Laan, s.d., kwam bij deze
gelegenheid met zijn enkele dagen geleden in
getrokken motie weer voor den dag. De motie
vroeg op andere wijze dan door salaris-kor
ting in het crisis-tekort te voorzien. Zij werd
afgewezen met 6423 stemmen gesteund door
dezelfden die tegen de wet waren. De heer
Braat, p.b., die afwezig was bij de eindstem
ming, was nu tegen de motie.
Vrij heftig heeft men gedebatteerd over de
vraag, in hoeverre van georganiseerd overleg
sprake is geweest. Van de Regeeringstafel
werd verzekerd, dat zekere organisatie van
geen overleg had willen weten. De heer
Schouten, a.r., wees den heer J. ter Laan op
dat feit, omdat laatstgenoemde zich beklaagd
had over het gebrek aan zijn tot overleg van
de Regeering.
Men heeft een ganschen middag besteed
aan de behandeling van het ontwerpje tot
regeling van den invoer van rund- en kalfs-
vleesch (verlenging der contingenteering), het
wetje voor uitkeeringen aan mobilisatie
slachtoffers (x/2 millioen gulden) en aan dat
tot verlenging van de opheffing van den in-
directen vaccinatiedwang.
In de middag-vergaderingen is niet veel
begrootingswerk ter tafel gekomen. Slechts
het budget van Binnenl. Zaken heeft men ver
der behandeld, en vooral bij de afd. „Werk
verruiming en Steunverleening" kwam een
stroom van sprekers los! Ik zal mij moeten
bepalen tot het antwoord van minister Ruys,
want een releveeren van hetgeen door de di
verse afgevaardigden werd opgemerkt, valt in
dit bestek eenvoudig niet te denken. Men
lezen daarvoor de verslagen.
De minister dan richtte weer eens de aan
dacht op het treurige feit, dat er zich in ons
land meer dan 300.000 werkloozen bevinden,
't Valt dus niet te verwonderen dat Z.Exc.
sprak van een schrikbarenden omvang der
werkloosheid.
De minister deed verschillende niet geheel-
onbelangrijke toezeggingen. Zoo verklaarde
hij zich bereid te onderzoeken hoe de Werk-
loosheidsraad kan worden betrokken bij de
departementale organisatie. Landaanwinning
in de Wadden zal worden bevorderd. Evenals
de bebossching en de beplanting van de dui
nen, en: de gemeentelijke werkverschaffing
De Regeering aldus minister Ruys wil
de gemeenten zooveel mogelijk tegemoet
komen wat betreft de lasten van de werkver
schaffing en de steunverleening, doch gewaakt
dient te worden tegen een te groote royaliteit
van die gemeenten. Wering van vreemde ar
beidskrachten wordt overwogen. Het wachten
's nog slechts op enkele adviezen. Voorts is
1 behandeling de vraag, welke verbeteringen
n de tarieven der steunverleening van som
zullen de zaak eens bekijken. Daar is, ook
al wil men in principe geen opheffing van
deze Giro, wel reden voor.... Dat elke
post aan den Post-Giro 4,97 ct. kost en bij
den gemeente-Giro 10,4, dus ruim twee
maal zooveel, geeft toch wel te denken....
mige plattelandsgemeenten kunnen worden
aangebracht. Ook is de minister bereid, de
leeftijdsgrens voor steuntrekkende zelfstandi
ge vrouwen (kostgangsters) te verlagen van
35 tot 25 jaar. De in een motie-mej. De Jong
s.d., vervatte wensch inzake de steunverlee
ning aan volwassen, bij ouders inwonende kin
deren moest Z.Exc. (zij werd naderhand ver
worpen) afwijzen. Bij de steun aan de ouders
wordt daarmee reeds rekening gehouden.
Wel wilde de minister overwegen de uitkee
ringen krachtens de soc. verzekeringen niet
geheel in mindering van de uitkeeringen te
doen brengen, gelijk dat thans met de Ouder
domsrente het geval is. Verhooging der loon-
normen bij de werkverschaffingen kon minis
ter Ruys' helaas niet overwegen.
Bij de afd. „Werkloosheidsverzekering en
Arbeidsbemiddeling" wist dr. v. d. Tempel,
sd., gedaan te krijgen, dat het z.g. vóór-ont
werp betreffende een wettelijke regeling der
werkloosheidsverzekering bij den Hoogen
Raad van Arbeid aanhangig zal worden ge
maakt. De afd. „Volksgezondheid" kwamen
de afgevaardigden mevr. De Vries-Bruins
s.d., en Vos, v.b., op tegen de voorgestelde
vermindering van de subsidie voor de tuber
culose- en malariabestrijding. De beide leden
dienden dan ook ieder een motie in resp. voor
handhaving van de toelage voor de tubercu-
lose-bestrijding en voor het alsnog beschik
baar stellen van f 3500 voor de malariabe
strijding in Noord-Holland. Vooral wat den
steun voor den kamp tegen den tuberculose-
duivel betreft, mag op eenig resultaat van de
pogingen worden gehoopt! Doch evenzeer zou
het te betreuren zijn als de malaria-bestrijding
in N.-H. moest worden gestaakt.
In de over het algemeen weer zeer ge
rekte „avond"-vergaderingen is een deel
van de begrooting van minister Verschuur
afgedaan en ik zei het reeds de ge-
heele postbegrooting. Bij de behandeling
van deze laatste materie heeft minister
Reymer een verklaring afgelegd nopens de
radio, waarover ongetwijfeld nog wel het
een en ander te doen zal zijn! Daarover
straks.
Aan Exc. Verschuur heeft men niet zeer
belangwekkende ontboezemingen weten te
ontlokken. Aandacht verdient ongetwijfeld
hetgeen hij heeft gezegd omtrent de 40-urige
werkweek en aangaande een mogelijke her
ziening van de winkelsluitingswet. Aller
eerst wees hij op de noodzakelijkheid, een
afwijkend standpunt in te nemen van wat in
normale tijden mogelijk zou zijn.
Staat thans de Regeering koel tegenovei
het vraagstuk? Neen. De keerzijde van de
medaille moet nu eenmaal bekeken worden
Niemand zei Z.Exc. zou invoering wil
len tegenhouden... als deze mogelijk ware!
Over de rationalisatie sprak Z.Exc. niei
zeer afkeurend, wijzend op de geweldige
technische mogelijkheden in de wereld.
Doch helaashoezeer de wereld een
ideale kon zijn, zij is het niet.
Indien men internationaal tot de 40-urige
werkweek kon komen, zou zij mogelijk zijn
zonder loonsverlaging. Nationaal echter
niet. De soc.-democraten gebruiken zei
de minister de 40-urige werkweek wel
een beetje voor agitatie-doeleinden. In
Duitschland is een poging tot gedeeltelijke
invoering mislukt. Öe minister las een citaat
voor uit een werk van ir. v. d. Waerden,
waarin deze erkent dat het een moeilijk
vraagstuk is, en dat invoering zonder loons
verlaging niet mogelijk is. Waarom nu die
agitatie? vroeg mr. Verschuur terecht. De
Regeering zal den arbeid te Genève warm
stemmen. Het geheele vraagstuk verkeert
nog in het Segin-stadium van onderzoek.
De winkelsluitingswet! De minister ver
klaarde dat 't noodzakelijk is, eerst het re
sultaat van het loopende onderzoek af tt
wachten. Daarvan zal de definitieve hou
ding der Regeering t.a. van een wijziging
van de wet afhangen. Z.Exc. liet nu aan
dr. Vos over, welke consequenties hij uit
deze verklaring wilde trekken.
Voorts beantwoordde de minister diverse
opmerkingen van afgevaardigden. Een en
kele maal zei hij een nader onderzoek toe
Zoo beloofde hij, een verbod aan ambte
naren om 's avonds ander werk te doen, te
zullen onderzoeken in overleg met den ml-
n.ster van Justitie. Uitvoerig ging de be
windsman op allerlei details in, er o.a. sterk
op wijzend, dat verlaging van het algemee-
ne kostenpeil voor ons land heilzaam zou
zijn, met het oog op de internationale markt.
Overigens zou t mij te ver voeren de mi
nisterieele uiteenzettingen op den voet
volgen. Bepaalde toezeggingen deed hij niet
bij de mondelinge gedachten-wisseling.
Nu nog even over de reeds genoemde
verklaringen van minister .Reymer! Bij de
debatten over de postbegrooting waarbij
schier door alle partijen was geklaagd over
de verslechting van den postdienst vooras,
ten plattelande kwam natuurlijk ook het
befaamde radio-vraagstuk op de proppen
De afgevaard.gden Van Dijk, a.r.. Slotema
ker de Bruine, c.h., Boon,, v.b. en Oud, v.d.,
bepleitten krachtig het uit den aether doen
verdwijnen van de politiek. Daarbij werd
vooral gecritiseerd op de uitzendingen van
de VARA, die zei de heer Van Dijk
blijkbaar levensrichting niet van politiek
weet te scheiden, want zij is zuiver een
apparaat in de handen der s.d.a.p. Ook de
heer Oud gispte dat, doch hij wilde niet ös
politiek geheel uitsluiten, maar wel haar
toelaten bij bijzondere gelegenheden (ver
kiezingen e.d.). Mr. Boon kwam op vooi
den nationalen omroep (ook mr. Oud), en
hekelde het bekende zendtijdbesluit van
15 Mei '30.
Z.Exc. verdedigde zich allereerst teger.
de klachten over de bezuinigingen bij den
postdienst. De minister zei: er is bezuinigd
en er moest bezuinigd worden. Er zijn aller
lei maatregelen ook ten gerieve van
het publiek genomen, (invoering van dt
nacht-posttreinen, uitbreiding van den aut j-
dienst en automatiseering van de telefoon).
Wat betreft het personeel, zei de be
windsman, dat de arbeidsvoorwaarden over
't algemeen niet te zwaar zijn.
Verschillende afgevaardigden hadden er
kend, dat de wijze, waarop thans de post-
menschen hun werk verrichten een woord
van lof verdient. Dat verheugde Z.Exc. Hij
wees erop, dat ook de postdienst naar een
Soerabaia, November '32.
Beste jonker Jan.
Er gebeuren hier in Indië bij onze
navy de laatste maanden zoovele ver
meldenswaardige dingen, die zeer
zeker jullie ,n Nieuwediep zullen in-
tresseeren, dat ik me voorstel je we
kelijks op de hoogte te houden, opdat
ook jullie, recidieve indischgasten, ge
heel in de marine hier bent ingewerkt
zoodra je je facie hier weer komt laten
zien! Om je de moeite van oververtel
len te besparen, heb ik de redactie van
het „Juttertje" verzocht, mijn epistels
aan jou te willen publiceeren, opdat
een ieder er het zijne uit kan halen.
Om eens even te memoreeren, sedert
mijn aankomst hier in de Oost, had
den de volgende vermeldenswaard
feiten plaats: in Maart viel de „D 26"
bij nachtvliegen. In Augustus was het
eskader bestaande uit de „Sum", 2 ja
gers, de „W. d. W.", en de „v. G.", 4
onderzeebooten en de „P. v. O." (de
model afkorting voor de Prins van
Oranje) een aantal vliegtuigen en.'...
de gevechtsschijf, in de buurt van
Priok, en maakte de Marine landings
divisie een bataillon onder bevel van
een overste een uitmuntend figuur
op de parade. We hebben hier name
lijk tegenwoordig bij de tamboers en
pijpers ook 4 klaroenblazers, die een
echte „schwung" aan dit martiaale ge
heel geven. Bovendien is de „Stafmu-
ziek" ook belangrijk beter dan 8 jaar
geleden toen wij met jonge beenen aan
de landingsdivisie op Passiran mee
deden! Thans moest deze landingsdivi
sie mee doen aan de Parade op het
Koningsplein op Koninginne-dag. We
staken alleen erg af, dat noch de Batal
jonscommandant, noch diens Adjudant
op een biek zaten, want bij iedere mel
ding of bij ieder officiers appèl zag je
die zielepooten het halve Koningsplein
over hollen, terwijl hun collega's van
de landmacht allen op een hors over
't veld draafden! Ook de marine tantoe
2 maal gehouden, ontlokte veel bijval
aan het Weltevredensche publiek. Het
begon heusch een beetje op ons Nie"
wediep te lijken, met die hossende
menschen achter de taptoe aan, en dan
merk je op eens hoe warm of het i:
de Oost is!
Terug gaande naar Soerabaia had
het eskader het jacht van de gouver
neur in zijn midden, de „Rigel", er
kwam mij plotseling die aanvaring var
de „Wega" weer voor den geest, maar
ditmaal liep het zonder ongelukken al
en stapte Z.Exc. behoorlijk bejoeld ir
Soerabaia aan de kaai.
Thans zijn de gemoederen hier nogal
la®er niveau zal moeten; de tijden drin
gen daartoe.
De minister wilde aan het verzoek vati
den heer Bakker voldoen en nog eens nader
de positie van de kantoorhouders met den
directeur-generaal bespreken. Wat betreft
aanstelling van de arbeidscontractanten zei
Z.Exc., dat zulks een Regeeringszaak is,
waarover met de centrale commissie van
overleg wordt onderhandeld.
Het spreekt vanzelf, dat mr. Reijmer d°n
wekelijkschen dienst op Indië alsnog wil
handhaven. Uitvoerig verdedigde de mi
nister zijn standpunt inzake eventueele
overneming van de gemeentelijke telefoon
netten door het Rijk! Eenheid van telefoon-
beheer is noodig.
Komend tot de radio-kwestie verklaarde»
den minister.dat hij heeft gemeend naar
billijkheid en naar juistheid te hebben ver
deeld. Moest hij wederom beslissen, de be
windsman zou ook thans niet andere be
sluiten. Met nadruk onderstreepte ZFxc.
dat hij geen parti pris heeft tegen de Avro
en herhaalde nog eens, dat de Avro, en al
leen de Avro, een bevredigende regeling in
den weg staat.
Dat t.a. van de zendapparatuur nog geen
beslissing is genomen ligt aan het feir, dat
gewacht moet worden op de resultaten van
de conferentie te Madrid.
Ten slotte volgde dan het belangrijkste;
minister Reymer verklaarde zich Bereid
wetswijziging te bevorderen, waardoor de
politiek in den aether meer dan tot dusver
kan worden voorkomen.
Deze tegemoetkoming kon echter toch de
Liberalen en Vrijz. Democraten er niet toe
brengen, vóór de begrooting te stemmen,
zoozeer zijn zij door de radio-politiek van
den minister ontsticht. De s.d. ec'iter waren
wèl voor, ondanks het feit, dat de heer Van
Braambeek opkwam tegen het denkbeeld,
de politiek uit den aether te gaan weren en
ondanks meerdere bezwaren. Opmerkelijk
mag stellig wel genoemd worden het ver
schijnsel, dat bij het debat over de ïadio
geen enkele socia-:l-democraat zkh liet
hooren! Parlementariër.
gelaaien, omdat een paar artikelen In
de Indische courant aan het licht brach
ten dat ook hier in Soerabaia een gene
raal geplaatst zou worden mettertijd,
wat natuurlijk de positie van onzen
Marinecommandant een kolonel
belangrijk zou doen veranderen. Hel
is echter prettig te weten, dat een doe)
van de Indische pers de Marine een
goed hart toedraagt. De nieuwe mari
ne-commandant) is pas gearriveerd,
Z.H.E.G. schijnt zich met dekteunis
aan boord behoorlijk aan 't hoofd ver
wond te hebben, tenminste de uiter
lijke kenteekenen waren nog duidelijk
zichtbaar.
Over de „Krakatau" hebben de pers
berichten je natuurlijk volledig inge
licht. Kan je je voorstellen, hoe wij
dit silhouet aan de „toekang plak"
missen! Men schijnt nog hoop te heb
ben deze kappal binnen te kunnen
brengen, maar dan vraag ik me af
wat moeten we er dan mee beginnen?
„Zeemacht" behaalde een ongesla
gen voetbalkampioenschap van de 2e
kl. S.V.B. Mij dunkt dat zal majooi
Stam genoegen doen.
Het eskader ondergaat binnenkort
een groote verandering. De kolonel
van Duim wordt er eskader-comman
dant van en zal den Schout-bij-nacht
Bosma aflossen. Verder gaat de „Su-
matra" uit dienst en komt de „Java"
daarvoor in de plaats. De groep één
torpedobootjagers wordt vervangen
door de „Piet Hein" en de „Evertsen"
welke laatste ,de groepsboot wordt. Ook
komt er een nieuwe divisie onderzee-
booten in dienst. Op dé Kruiserkade.
dat heb jij niet meer gekend, komt nu
de z.g. Militaire conservatie, waar al
les in cerservatie komt van de Marine,
met heel wat betere huisvesting als
vroeger de oude gebouwen op de werf.
Zeg, weet je dat ons alles vriend
Pandjang, die factotum van Modder-
lust, overleden is. Hij kon zich blijk
baar aan die nieuwe omgeving van de
keurige sociëteit niet meer aanpassen.
Het zal je wellicht goed doen te ver
nemen, dat het oude Modderlust in ge
bruik is genomen voor katholieke
kerk.
In de stad is kortelings een nieuw
lellendoorn geopend, waarbij een
groote hoeveelheid champie is gedron
ken, alsof er geen malaise was. Ik
ben zeer benieuwd of Tutti-Frutti de
concurrentie uit zal kunnen houden.
Voor deze week genoeg, amice, en 0
de volgende week vanuit Birma, waar
we dan met eenige schepen van het
eskader liggen.
Gegroet, Je
HENK.
I
