TWEEDE BLAD
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 31 DECEMBER 1932.
5
DEN HEtDESRi liftg 1Ö2SH.
Zatify uileüide e>n
Géén Drank op den Weg
DE IVSA.IRINIE IN 1932.
DE MARINEWERF
OVERZICHT
Vv guüIN
Bevolkingstoename. Uit- eenstemming verkregen. Naar aanleiding
-eiding der stad. Woning- va" een ingediende wijzigingsbegrooting
ouw. drukte de lieer Eylders zijn voldoening
uit over de-gunstige uitkomst der
rom is een tijdperk van twaalf bedrijven. - Besloten werd tot uit-
maanden teneinde geloopen, en het oogen- breiding van het materiaal der G e-
blik aangebroken, dat men de balans gaate e 11 1 e-r e i n i g i n g. De Raad be-
opmaken en een terugblik werpt op de i hoewel met niet al te veel enthou-
aehteriiggende periode. Naar welke zijde|siasme' tot verplaatsing van de Zater-
slaat de balans over, naar de goede, naar dag-avondmarkt. Deze wordt thans
de slechte? Nog aldoor kan worden ge-1 gebonden in -
„„..Hl de Molenstraat; nog in een
constateerd, dat, voor onze stad, de schaalder laatste vergaderingen werd hierover
naar de goede zijde overslaat, dat er, hoe geïnterpelleerd en de vraag gesteld of en
ook overigens de toestand in het land wanneer deze aangelegenheid nu Voor
16 Dec.: AfdeeHng Den Helder Chr. G«$;- ,^rden gewaardeerd. Ten opzichte van
cnthoiH u's-Vereeniging. 50-jaJg het tooneel valt over het algemeen eenige
bestaan. toename van het bezoek te constateeren.
b Personen Wat concerten betreft, de heer
Ueewens, door wiens bemiddeling we hier
8 Jan.: W. H. Burgers, 35 jaar werkzaam dé laatste seizoenen steeds een paar malen
Burgerlijk Armbestuur. Maga- per winter belangrijke solisten-concerten
zijnbeheerder le klasse der Infan- kregen, heeft, gezien de zeer geringe be-
terie J. P. A. Lamers, 3(i-jarige langstelling hiervoor, met het thans in-
trouwe dienst. Goucen medaille. gega"e winterseizoen die bemiddeling ge-
23 Jan.: P. van Strijen, 25 jaar ter druk- staakt- ^oodat we daarvan verstoken blij-
kerij G de Boer Jr i ven voortaan.
2 Feb.: P. H. L. Maas, dirécteür Gein.- betf t0üned te beginnen: in het
Reiniging, 25-jarig jubileum a!s ï,8'" m Jaf kregen we de zeer in-
teressante voorstelling van het leutige
overzunt nog niet over de gegevens be-!?èwacht tot de nieuwe Postbrug gereed
ie cnde den toestand in onze gemeente,1S en ('at zal natuurlijk nog wel eenige
zooais die de traditie getrouw altijd kortI niaa"den aanhouden. Of dan de markt
voor of ti.id.ens de behandeling der begroo- no8 weer naar het Koningsplein zal wor
mig oiiicieel worden medegedeeld. Maar,den teruggebracht?.... Belangrijk
ook zonder deze is het den leek mogelijk voor de gemeente-ambtenaren was het
zien 66ii oordeel te xror» Ao n*
vormen.
besluit van de vergadering van 21 Juni
g e e n korting toe te passen op hun sala
rissen. 9 Aug. kreeg dan eindelijk het
Daar is, vooreerst, de enorme uitbrei
ding der stad. Het is waarlijk niet voor de
eerste maa], <1 at wij daarvan melding brugplan zijn definitieven vorm.
maken, wel typisch en voor Den Helder Veel discussie veroorzaakte in de verga-
ongekend, is het feit, dat deze uitbrei- dering van 4 October de voordracht in-
dmg nog altijd ononderbroken doorgaat' zake een benoeming bij het bui ten ge-
steeds weer zijn er nieuwe aanvragen woon lager onderwijs. Tenslotte
voor erfpaehtsgronden of voor koop^en werd de voordracht aangehouden en de
steeds weer worden er nieuwe woningen slukken gerenvoyeerd naar de Commissie
gebouwd, die, te oordeelen naar wat men Ivan Bijstand. In verband met het bé
ér zoo als buitenstaander van ziet, vlot S1UH inzake den bouw eener nieuwe Post-
van de hand gaan, hetzij in huur, 'hetzij (brug, werd in deze vergadering nog be*
in koop. Natuurlijk staat hier wel'tegen-sloten tot bet uitbaggeren van een
over, dat er in het centrum der stad meer gedeelte Heldersch kanaal, alsmede tot
woningen leeg komen te staan, omdatiden aanleg van den weg Doggers-
alles bij voorkeur naar de nieuwe'wijken vaartBrakkeveldweg. De ui tbr ei-
trekt, maar een woning-reserve is toch d n S van de straatverlichting
ook een normaal verschijnsel. Onze be- bebben wij reeds elders gereleveerd; in
volkingstoename, die we reeds het vori«e deze vergadering werden besluiten geno-
jtoar constateerden, zet zich voort; zeer men betreffende Kerk-, Loods- en Molen-
waarschijnlijk zullen wij bij den aanvang gracht. In den Raad van 22 November
van het nieuwe jaar onzen 32000sten in- hadden uitvoerige discussies plaats be
woner in de registers van den burger- treffende de interpretatie van de befaam-
lijken stand hebben ingeschreven "(en de a r t i k e 1 e n u i t d e L. O.-w e t, welke
nog wel eenigen meer). Voorwaar, een!de z-g- »gelijkstelling" regelen; het be-
ongekend feit in de annalen onzer stad, tr°f bier o.a. de vraag of nieuwe taal- en
ambtenaar.
28 Feb.: Pb. Grasser, machinist Nederl.
Spoorwegen, 25-jarig jubileum.
13 Feb.: A. L. A. Geus, ernstvuurwerker
Marinewerf, 50-jarig jubileum.
Maart. Scheepmaker P. de Cock, 50-ja-
rige werkzaamheid op
werf. Voerman
April:
Vlaamsche stuk „De Wonderdoktoor
cioor het gezelschap Elsensohn. Mevr. De
Boervan Rijk werd op 13 Maart harte
lijk gehuldigd naar aanleiding vau haar
optreden in „Eva Bonheur"; zij bezoekt
nn 'a BüS n°K regelmatig, ondanks haar hoogen
Jelle VikuJiene^d'hPe" Helde5' hetgeen steeds door
gem.-reiniging, 25-jarig jubileum! Pub'leKk op prys wordt gesteld door
Rijkswerf: Commandeur L. J. A. e.e" druk bezoek en hartelijke ontvangst.
Bock, 50-jarig jubileum. - Be- einde yande serie voorstellingen in
waarder voorraadmagazijn A. Bui- a a"n«iicnt (einde van het seizoen 1931-
ger, 25-jarig jubileum. - Baas fwel te verstaan) kregen we op 14
Pyrotechn. werkplaats A. C. van ®?aart e-e-n Pracht-uitvoenng door de Kon.
Knapen, 40-jarig jubileum.
Rijkswerf: Koperslager J. P
van Kalken, 40-jarig jubileum.
(Ver. „Het Nederlandsch Tooneel", van
p, i het bekende stuk „Süss de Jood", bewerkt
J. F. Asma, directeur Gei'. Zang-
ver.
deze bevolkingsaanwas,
Jammer genoeg houdt het aantal arbei
derswoningen dat wordt aangebouwd,
rekenboekjes voor bizondere scholen al
dan niet door de gemeente moesten wor
den bekostigd. Het was dr. Feenstra Kui-
hiermede onvoldoende tred. Want de hier- Per> dle iQ deze de kal de bel aanbond,
boven genoemde nieuwe wijken en stra-deze zelfde vergadering werd besloten
-ten, die alle gelegen zijn in het centrum pB instelling van een districts-
JavastraatHuisduinerwegSingel, be- j? °h o o 1 a r t s en d i e n s t; wij hebben
staan alle uit middenstandswoningen; 'n 'iel blad van 20 December kunnen
aan goedkooper woningen bestaat inder- j lezen, dat voor deze functie, omvattend
daad nog altijd nijpend gebrek. Nog1 de gemeenten Den Heloer, iexel, Anna
slechts enkele weken geleden heeft de Paulowna, Wieringen en Callantsoog, de
Woningstichting de beschikking gekre- j Heldersche schoolarts dr. Grunwald is be-
gen over regeeringscredieten voor den n9emd' Over een voorstel tot b e st r a-
bouw van 84 woningen, die zullen aan- t i n g van voorste deel van den
sluiten b;j de complexen in het Tuindorp, Brakkeveldweg kon men niet eens
maar deze 84 volkswoningen voldoen worden; het betrof hier het 9.001. n
slechts ten deele in de behoefte. Er zijn aankoop van eenige huisjes vrijgekomen
ons gevallen bekend, dat zes families terrein, en sommige raadsleden vonden
tezamen huizen in een groot huis, dat zij dat er &1 veeJ voor uitgegeven was. I. e
gezamenlijk hebben gehuurd. Hopen wij, voordracht werd voorloopig aangehouden,
dat het Nieuwe Jaar hier verbetering Aan Cebr. van Komngsbruggen werd
brengen zal! subsidie verleend voor het onderhouden
jvan een busdienst op Huisdui-
Te qroot optimisme schaadt, jnen tijdens de wintermaanden. ten
slotte moét uit'deze vergadering nog wor-
Intusschen zal men goed doen den toe- den vermeld de beslissing om het ge
stand voor het volgend jaar niet al te op- bouw der Handelsschool te ver-
timistisch te bezien. De opheffing van de bouwen ten dienste van de kweekschool,
werf te Hellevoetsluis en de verplaatsing geëxploiteerd door de Winkeliersvereeni-
dientengevolge van een aantal ambtena- ging.
ren en werklieden naar Den Helder zal Kamer van Koophandel,
niet een zoodanige bevolkingsvermeerde
ring brengen als men misschien opper- Eenmaal in het afgeloopen jaar heeft
vlakkig denkt, omdat tegelijkertijd weder de Alkmaarsche Kamer van Koophandel,
een aantal functionarissen van de werf onder welke ook Den Helder ressorteert
hier zal worden of zijn gepensioneerd of hier ten raadhuize vergaderd, namelijk
op wachtgeld geplaatst. Maar daar staat in duli- Hoewel de door dit lichaam voor
tegenover, dat velen hunner hier blijvengestane belangen slechts voor een klein
wonen. Afwachten of de bevolkingstoe- deel onze stad betreffen, zijn er toch vele
name blijvend zal zijn, is dus het parool onderwerpen welke parallel loopen met
en alle voorspellingen ten deze zijn voor- belangen binnen onze stad en bovendien
barig. is er ook het geheele rayon rondom Den
Een tweede symptoom betreffende den J Helder, dat belang heeft bij het werk der
betrekkelijken welstand in onze stad is de Kamer. Wij hebben dan ook regelmatig
groote toename van winkels en de uit- kortere of langere verslagen omtrent de
breiding van bestaande. I Kamer opgenomen, en, waar dat noodig
Wij constateeren met vreugde, dat tal was, zelf de vergaderingen bezocht. Oi-
van nieuwe zaken zijn ontstaan, oude schoon het uit den aard der zaak moeilijk
Mei:
Juni:
Juli:
Oct.:
Nov.:
naai' Feuchtwanger's bekenden roman.
De kermisweek, die ons weliswaar niet
„Hallelujah", 25-jarig Tubi- Tf,- de k«rmi!j maar wel de kermis-voor-
leuni F van der Meii onder- stellingen bracht, kwam met een heele
wijzer,- 25-jarig jubileum.' - J. r?eks voorstellingen, waarvoor de belang-
Lelieveld, bankwerker gasfabriek, stelling vrij groot bleek te zijn. Een ervan
25-jarig jubileum. H. J. Kraak, speciaal voor de „Heldersche Cou-
bureauchef Inspectie Belastingen, iard beteekenis, omdat het hier betröf
25-jarig jubileum ieen Proefneniing met een stuk, uitsluitend
Hoofdconducteur'J. J. Mallet, 35- gegeven voor de lezers van ons blad tegen
jarig jubileum N S uiterst lagen prijs. Wij bedoelen het be-
A. Gouda, hoofd goederenbureaukende »R«k Geld", bewerkt naar
H.S.M., 25-jarig ambtsjubileum. Ibet feuilleton, dat toen juist in onze cou-
W. IJ bes, 25-jarige ambtsvervul- rant liep. Dit experiment bleek een groot
ling als deurwaarder bij de ge- succes te zijn, zoodat onzerzijds de poging
meente. 1 zeker zal worden herhaald. Te zijner tijd
L. Wagenaar, conducteur Ned. zuUen wij hierover nadere mededeelin-
Spoorwegen, 25-jarig ambtsjubi- SeTnT doen.
leum. Burgemeester Driessen, Het nieuwe seizoen werd eind Septem-
25-jarig jubileum als gem.-amb- j geopend met een uitstekende opvoe-
tenaar. ''ing van het „Chineesche Landhuis" met
F. B. Zeilstra, technisch hoofd- AH>- van Dalsum in de hoofdrol. De be-
ambtenaar R.W.S., was 1 Oct. 25 langstelling van het Heldersche publiek
jaar in vasten dienst bij den Wa-1 was evenwel niet zeer groot. De serie
voorstellingen waarmede het loopend sei
zoen is aangevangen, opende met „Made-
moiselle" (in de hoofdrollen Tilly Lus en
Mary Dresselhuys), een der nieuwste
__qstukken van het Amsterdamsche reper-
In deze maand herdacht het echt- toire. De tweede en derde, het levendige
paar Moor zijn gouden bruiloft. en geestige „Een goede buur is beter
Op 6 Juli is, naar aanleiding van danvan Joh. Elsensohn als schrijver,
het feit, dat het 50 jaar geleden en met Jan Musch in de hoofdrol, en het
is, dat de „Adder" op onze kust interessante Russische stuk „De Comedie
verging, op het gedenkteeken op van het Geluk", wederom met Alb. van
het kerkhof te Huisduinen een Dalsum, liggen nog versch in ieders her-
krans gelegd. innering.
Een oud-redder, Jan van der Wijk, Behalve deze zijn nog enkele andere,
herdacht 15 Oct. zijn 85en ver- belangrijke voorstellingen op tooneelge-
jaardag. bied te releveeren. Wij herinneren aan de
Een collega van hem, Jb. Bakker uitvoering (in besloten kring) van het
(Tabbie), in Nov. zijn 80en. „Groot Volkstooneel" van Herm Bouber,
Beide malen wijdde de Held. Crt. dat in Februari kwam met een drama var:
Karl Schönherr en Breeroo's klucht
„Sijmen zonder Soetigheid", aan de voor
dracht-uitbeelding van fragmenten uit
„Peer Gynt" eveneens voor besloten kring,
In 't algemeen kan 1932 genoemd worr aan „Jongedames in Uniform", waarvoor,
den het_ jaar van de gepensioneerden: de naar aanleiding van de filmvoorstelling,
reorganisaties in alle takken van dienst, groote belangstelling bleek te bestaan,
waren oorzaak, dat velen al met pensioen enz.
of wachtgeld gingen vóór hun tijd was geg Tenslotte moeten hier nog worden ge
komen. Op onze drukkerij werd gepen- noemd dilettant-opvoeringen van de Helvl.
I sioneerd de zetter Th. W. A. Cuppens, Tooneelvereeniging Tavenu, het R.K.
i die begin Sept. wegens 65-jarigen leeftijd Tooneelgezelschap, de vrijz. chr. Jonge-
met pensioen ging. Verder noemen wij het ren, e.a., die daarmede hun leden en be-
afscheid van den heer J. G. Verheul gunstigers de verplichte gezellige avon-
van het Bureau Gemeentewerken, van den den aanboden. Uit een en ander ziet men,
amanuensis der H.B.S. H. W i 11 e m s e, dat ons tooneelleven wel bloeit, en wij
van dien van het Kon. Inst. J. W. van kunnen slechts hopen, dat dit zoo zal blij-
Aken, e.a. ven. Want het tooneel is nu eenmaal een
Overledenen. stuk van ons leven.
Ook op filmgebied werd ons meer dan
•m^.V personen zijn in 1932 over- belangrijke film vertoond, die wij
niet alle kunnen releveeren.
(te Alkmaar): J. Fyting van Wal- \vat concerten betreft, moet dankbaar
sem, secretaris van de ereen. v. werjc var) den heer Leewens (hier-
terstaat.
J. Klaver, opzichter gem.-reini
ging, 25-jarig ambtsjubileum.
Verder moet in deze rubriek nog mel
ding worden gemaakt van het volgende:
Maart:
Juli:
Oct.:
Nov.;
artikelen aan hen.
Gepensioneerden.
leden
12 Jan
28 Jan.
V reemdelingen verkeer.
boven reeds gereleveerd), worden her
zijn uitgebreid en dat ook in de nieuwe
wijken verschillende fraaie, moderne
winkels zijn gekomen, die, hopen wij, daar
op den duur een bestaan zullen vinden.
In de derde plaats zouden wij willen
wijzen op de voortgezette verfraaiing ten
aanzien van onze straten. Vrijwel alle be
langrijke straten en pleinen hebben nu in
plaats van de ouderwetsche lantaarns
moderne lichtmasten gekregen, die in
deze donkere dagen de omgeving ver
lichten en tot laat in den avond branden.
De Gemeenteraad in 1932.
valt om precies te zeggen waar de Kamer
wel en waar zij geen succes heeft gehad
(haar taak bestaat voornamelijk in het
geven van inlichtingen), kan worden ge
constateerd, dat zij meer dan eens voor
belangrijke kwesties werd geplaatst
waaromtrent haar adres werd gevraagd.
De belangrijkste daarvan voor ons dis
trict was wel die betreffende de voorge
nomen opheffing der Alkmaarsche recht
bank. De Kamer (daarin bijgestaan
door andere Kamers en lichamen) ont
wikkelde een groote activiteit en bracht
stevige motieven ten gunste van het be-
Mevrouw C. G. Smeets—Snel, die aan zijn bemiddeling was het te
Z1<iJ1 r""ii'..s<>c gebied onder- (janjjen) dat wy }n Januari van dit jaar
scheidde. Zy was presidente van n0g (je zangeres jeanne de la Rosière, en
oen r.-k. vrouwenbond, en re- jn jyjaart onze beroemde harpiste mevrouw
gente van Liefdadigheid naar
Vermogen.
24 Feb.:J. A. van Puffelen, hopman der
Chr. Padvinders.
15 Mrt. op hoogen leeftijd (88 jaar) Is
Korver, oud-schoolopziener.
23 April: Egbert J. Bok, oud-wethouder.
14 Mei: Ph. Vrieslander, voorzitter der
Joodsche gemeente.
Rosa Spier zagen optreden. Dan natuur
lijk de jaarlijksche periodieke opera
voorstelling, die ook voor dit seizoen
weder in de maak is en steeds een zaal
vol menschen trekt. In Juni kregen we
de Don-kozakken: deze avond zal ook
velen nog in het geheugen liggen. Dan:
Kovacs Lajos natuurlijk, die niet mag
worden vergeten. Verder zijn er onze
houd der rechtbank naar voren. Het ver-
De aanvang van het jaar plaatste den zet bleek by alie betrokken instanties,
Raad voor de bekende wethouderscrisis; QQk jji andere deelen van het land, van
opvolger van den heer de Zwart werd, (jjgu aard) dat de regeering, zooals men
zooals men weet, de heer P. S. van der
Vaart, terwijl in de ontstane vacature in
den Raad gekozen werd de heer D. van
der Mast, welke d.d. 26 Januari direct de
behandeling der begrooting medemaakte.
Als de belangrijkste gebeurtenissen
waarmede de Raad zich in liet afgeloopen
jaar bezighield, noemen wij het besluit
tot den bouw van een R o o d e Kruis-
gebouwtje te Huisduinen. Zooals men
weet werd dit als landhuisje gebouwd,
waardoor aan de N.V. Zeebad Huisduinen
de mogelijkheid werd gelaten het in het
seizoen te verhuren. In een aparte
vergadering, met spoed bijeengeroepen
d.d. 11 Maart, werd besloten tot het aan
gaan eener geldleening van 1 millioen
gulden. In de volgende vergadering werd
een besluit genomen voor de tijdelijke
belegging der -resteerende gelden. In
deze zelfde vergadering (van 22 Maart)
werd besloten tot verbetering der
straatverlichting, tevens werd
een verhoogd crediet aan den Raad ver
leend voor den aanleg van straten.
In de vergadering van 3 Mei werd o.a.
tot directeur der Zeevaart
school benoemd, in de plaats van den
heer van Mierlo, de heer J. Middendorp.
De volgende Raad, van 14 Juni, bracht
ons de beslissing over het b r u g p 1 a n,
waarmede nog voor het oude jaar ten
einde is, een begin is gemaakt, zooals
men weet. De kwestie van een strookje
grond van het R.K. Kerkbestuur, dat men
voor de verbreeding van den oprit noodig
had, veroorzaakte nog eenige discussie,
maar in den volgenden Raad werd hier
omtrent met het R.K. Kerkbestuur over-
weet, het wetsontwerp heeft teruggeno
men en dit gevaar dus van de baan is.
Wij noemen onder het werk der Kamer
voorts nog de belangrijke initiatieven van
den heer M. A. Grunwald inzake propa
geering voor meerder vischverbruik, ver
der kwamen ter sprake de verminderde
postbestellingen, de verbeterde spoorweg
verbindingen, de autobusdiensten, de af
sluiting van den Zuiderzeedijk, enz.
Jubilea.
a. V e r e e n i g i n g e 11. De navolgen
de veeenigingen herdachten in het afge
loopen jaar een jubileum:
19 Mrt.: Gymnastiek- en Exoercitieveree-
niging „Oefening Kweekt Kunst"
50-jarig bestaan.
28 Mei: Kegelclub „Hard gaat-ie". 40-
jarig bestaan.
Juni: Texel's Eigen Stoomboot-Onder
neming. 25-jarig bestaan. On
derzeedienst. 25-jarig bestaan.
Sept.: Ambachtsschool Den Helder. 25-
jarig bestaan.
Oct.: Afdeeling Den Helder Ver. Ned.
Huisvrouwen. 12H-jarig bestaan.
8 Oct.: AfdeeHng Den Helder Kon. Ned.
Bond Oud-Onderofficieren. 40-
jarig bestaan.
4 Nov.: Chr. Jongelingsvereeniging „Uw
Heil komt". 70-jarig bestaan.
10 Nov.: Afdeeling Den Helder Soc. Dem.
Vrouwenclub. 20-jarig bestaan.
19 Nov.: Schaakvereen. „Morphy". 30-
jarig bestaan.
3 Aug. (te Utrecht): P. J. Jans, oud-pas- piaatselijke vereenigingen, die zich niet
t°xr< Va\' fi*Oud-Ka1tli. gemeente. onbetuigd lieten: de Oranje Harmonie-
Dec.:J. F. Schellinger, bestuurslid der kapej jn januari, de periodieke marine-
Gynin-Aer. „O.K.K. en Nuts- concerten, die zoo langzamerhand een
>e o n- i stuk van ons leven zijn geworden en die
t? i we niet nieer uit onze Heldersche samen-
Concert. Tooneel. rum. leving zouden willen missen, het Chr.
Hoewel een provincieplaats als de onze Mannenkoor, dat onder leiding van den
natuurlijk op het gebied van concert-, directeur, den heer J. A. van der Vliet,
tooneeluitvoeringen, noch film een toon- in Maart een eerste uitvoering gaf, Kunst
aangevende plaats kan innemen, doet aan 't Volk, dat zich overigens slechts in
het een jaar-overzichtschrijver toch goed,bescheiden mate deed hooren, Helder's
als hij, bij het verzamelen van de hem ten Mannenkoor, Zang-, Reciteer- en Orkest-
dienste staande gegevens, ziet hoe onze vereeniging „Harmonie", een onzer oud-
stad in de bescheiden plaats, die zij in dit ste vereenigingen, die periodiek tweemaal
opzicht inneemt, geen slecht figuur des winters met een geheel in stijl ge
maakt en hoe de pogingen om hier op dit monteerde operette komt, de afdeeling
gebied iets goeds te geven, toch nog wel „Toonkunst", welke twee goed geslaagde
uitvoeringen gaf van de „Jahreszeiten",
Winnubst en het Stedelijk Muziekcorps
November.
in
Ook op tentoonstellingen hebben we in
1932 nog een en ander, zij het op besuhei-
den schaal, gehad; wij herinneren aan de
nog kortgeleden gehouden Zuiderzee-
tentoonstelling, aan een vogeP ion-
stelling van de r.k. Padvinders (ir :rfl),
een missie-tentoonstelling, de pluimvee
tentoonstelling, de laatste jaren niet meer
gehouden, doch onlangs weer georgani
seerd, enz.
Verder worden hier nog melding ge
maakt van enkele belangrijke vergaderin
gen; die over het verkeersonderwijs in
Februari, de jaarvergadering van het
Roode Kruis, onder voorzitterschap van
Z. K. H. Prins Hendrik gehouden.
'f» fyoed kecfin
Laten automobilisten, die
Oudejaar vieren, er toch
vooral om denken, dat
„onder drankinvloed rij
den" juist'n heel slecht
begin is!
Verschillende zaken.
Er zouden voor dit jaaroverzicht nog
verschillende punten kunnen worden be
handeld. Zoo zouden wij kunnen noemen
verschillende winkelzaken, die zijn ge
komen of door verbouwing ontstaan. Maar
wij willen alleen wijzen op de galerij, die
door de uitbreiding van het pand. der fa.
Herschel ontstond, en die voor onze stad
een aanmerkelijke verfraaiing was en
voor het verkeer een groote uitbreiding.
Ook noemen wij hier de uitbreiding van
het pand der firma Van Willigen, dat nu
geheel gemoderniseerd is en kan wed
ijveren met groote steden'.
Ook zouden wij kunnen spreken over
belangrijke kwesties als de verhooging
van onzen zeedijk, het verkeer over den
afsluitdijk en ce concessie aan autobus
ondernemingen verleend, waarljij Den
j Helder weer is uitgeschakeld, over dë uit
breiding van het hótel-pension te Huis
duinen en ons badleven, over ons elcc-
trisch licht, dat uitging, overvult u
zelf maar in: er is nog zooveel. Maar dit
is weer voor een nieuw jaar-overzicht,
omtrent al deze zaken dient de verdere
ontwikkeling en het verloop ervan te wor
den afgewacht.
In iec'er geval kan als resumé van dit
overzicht dit worden geconstateerd: Den
Helder bevindt zich, ondanks malaise,
crisis én werkeloosheid, in opgaande lijn.
Nogmaals: wij hebben nog geen positieve
gegevens hierover, maar de bevolkings
toename, die een gezonde stijging ver
toont, de betrekkelijke welstand van vele
winkelzaken, de gestadige uitbreiding en
verfraaiing der stad, zijn alle symp
tomen, die thans reeds te constateeren
vallen.
Wfj verheugen ons van harte hierin, en
wij kunnen slechts wenschen, dat in het
Nieuwe Jaar de betere toestanden zullen
blijven en zich zullen consolideeren.
In het afgeloopen jaar werd, zooals nog
versch in het geheugen ligt, op 15 Decem
ber de Schout-bij-nacht, commandant der
Marine, bevorderd tot Vice-Admiraal, ter
wijl tevens de hoofdofficier M.S.D. le kl.
toegevoegd aan den commandant der Ma
rine D. W. Claasen werd afgelost door
den hoofdofficier M.S.D. 2e kl. D. W.
Kwak. Bij het vertrek van kolonel Claasen
werd reeds een uitvoerig exposé van zijn
loopbaan gegeven in de Held. Courant,
zoodat dit thans overbodig mag wqyden
geacht.
Op 30 April werd de dubbele Prinsen
geus wederom als geus op de Ned. oorlogs
schepen ingevoerd.
Evenals in vorig jaar werden de oefe
ningen ook dit jaar in verband met de
f.inancieele .toestanden van het Rijk zoo
veel mogelijk beperkt.
Een buitenlandsche reis werd gemaakt
door Hr. Ms. „Heemskerck" naar de Mid-
dellandsche Zee in de maanden November
en December. Eenige dagen voor het ver
trek op 26 October had aan boord een
droevig ongeval plaats; twee matrozen
vielen bij het aflossen op een buitenboord-
stelling, terwijl zij elkaar juist de lijfsei-
zing wilden overgeven, in het dok, matroos
Wiedeler is 28 October aan het bekomen
letsel overleden en d.d. 31 October met mi
litaire honneurs begraven.
Hr. Ms. „O. 13" maakte van 5 Juli tot
14 Augustus een reis naar de Azoren en
Madeira ten dienste van wetenschappe
lijke waarnemingen, door Professor Ve-
ning Meinesz in hei zeegebied nabü deze
eilanden te verrichten. Dank zü de hulp
hem door den Minister van Defensie ge
geven en door de opvarenden van Hr. Ms.
„O. 13" in daden omgezet, werd Prof.
Vening Meinesz wederom met een serie
belangrijke gegevens verrijkt.
Op den lOen Maart vertrok de mijnen-
legger Hr. Ms. „Prins van Oranje" naar
Oost-Indië, op 8 December volgde het zus
terschip Hr. Ms. „Gouden Leeuw" even
eens naar de warmere gewesten. Het ver
trek van beide schepen had veel belang
stelling.
Oefeningen werden gehouden door de
verschillende onderdeelen der scheeps
macht.
Hr. Ms. „Nautilus" en Hr. Ms. „Vul-
canus", van Mei tot December in dienst
gesteld, oefendien politietoezicht uit op de
visschei'ü op de Noordzee.
De groep torpedobootjagers Hr. Ms.
„Z. 7" en „Z. 8" werden 5 Januari uit
dienst gesteld en vervangen door de groep
Hr. Ms. „Z. 1" en „Z. 2". Aan deze in-
dienststelling was een z.g.n. mobilisatie-
oefening verbonden, d. w. z. de booten kre
gen den dag van indienststelling bericht,
dat zü zoo spoedig mogelijk geheel ge-
vechtsklaar uitgerust naar buiten moesten
stoomen, daar het (fictieve) mobilisatie-
bericht was ontvangen. Vele rappe handen
repten zich nabü de goedangs der details
dezer booten, nabü de munitiie-opslag-
plaatsen, op het torpedo-atelier en niet het
minst aan boord van beide booten zelf, om
deze oefening te doen slagen en zoo kon
reeds voor donker de groep gevechtskiaar
naar de reede vertrekken.
Verder werden vaar-, schiet- en lanceer-
oefeningen gehouden, tevens seinoefenin-
gen met de marine-kustwachtposten.
In de maand Juni genoot de Yoego-
Slavische torpedobootjager „Dubrovnik"
drie weken gastvrijheid in onze haven,
ten einde een deel der electrische instal
latie, die door een Hollandsche firma werd
geleverd, in gereedheid te brengen.
Den 6en Juli werd door den schout-bii-
nacht, commandant der marine, namens de
Koninklijke Marine een krans gelegd aan
den voet van net monument op het graf
van een deel der opvarenden van Z. M.
„Adder", die in den nacht van 5 op 6 Juli
1882 met man en muis voor Scheveningen
verging. Vele vereenigingen sloten zich
bü deze stille hulde aan door eveneens een
krans bij het monument neer te leggen.
Den 24en Juni brachten de leden van
het Roode Kruis, die in Den Helder aan
wezig waren ter gelegenheid van de, dit
maal in deze gemeente, gehouden jaarver
gadering van deze Vereeniging, een be
zoek aan de ter reede liggende schepen
Hr. Ms. „Heemskerck" en „Gelderland".
Tijdens het bezoek werd gedemonstreerd1
door een groep Landvliegtuigen en door
een groep watervliegtuigen van den Ma-
rine-Vliegdienst.
Den 25sten Juni herdacht de Onderzee
dienst zijn 25-jarig bestaan. De feestvie
ring werd door zeer fraai weer begunstigd.
Z.K.H. de Prins der Nederlanden, die
de ten anker liggende onderzeebooten op
den V. M. inspecteerde, gaf ook op den
A. M. blük van zijne belangstelling in dit
wapen door een langdurig bezoek aan de
tentoonstelling van verschillende onder
zeebootmodellen en voorwerpen met den
dienst in verband staande, te brengen en
des avonds aan te zitten aan het diner der
Réunisten van dezen dienst.
Helaas trof de marine den eersten werk
dag na déze herdenking een zware slag
door het omkomen van den luitenant ter
zee der le kl. Weeinhoff en den sergeant-
viiegtuigmaker Nijhof bii het vliegongeval
te Vaals.
In Augustus werd onze onderzeeboot-
vloot in Nieuwe iep met de o.z.-boot Hr.
Ms. „O. 15" van de werf „Feijenoord"
verrijkt.
Op 31 Augustus waren ter eere van den
verjaardag van H. M. de Koningin de
schepen geoavoiseerd en werden de voor
geschreven saluten afgegeven. De grocte
parade aan den wal werd begunstigd door
zeer fraai weer en des avonds verdrongen
zich velen langs den buitenkant in Den
HeLer om het .spelen" niet de zuek<,en
ten door Hr. Ms. „Heemskerck" en „Gei-
derlan te volgen en tevens de geïllumi
neerde „Heemskerck" te bewonderen.
Op 8 September had de beëediging van
de nieuw benoemde officieren door den
marine-commandant te Willemsoord plaats
onder liet houden van een groote parade.
Deze beëediging vond plaats op het exer
citieveld Ankerpark en werd ook begun
stigd door bijzonder fraai weer.
Thans nog een enkel woord over de
sportbeoefening bü de Koninklijke Marine
in het afgeloopen jaar.
De successen zoojvel bij de Vijfkamp
voor Officieren en Onderofficieren als bü
de wedstrijden der K.O.O.S., K.O.S. be
haald, bewijzen op zichzelf reeds, dat on
der het Marinepersoneel zeer goede sports-
men worden gevonden; ook de resultaten,
welke dit jaar bereikt werden bii de Ma
rine Kampioenswedstrijden en de vier-
daagsche afstandsmarschen te Nijmegen
zijn belangrijk beter dan voorheen en ge
ven duidelijk aan, dat in steeds toenemen
de mate ook op dit gebied geoefend wordt.
Voor die zeilers bestond ook dit jaar
weer de gelegenheid elkaar te bekampen
tijdens de periodieke zeilwedstrijden, uit
geschreven door de K. M. J. Club, die zich
wederom in veel belangstelling mocht ver
heugen.
Tot slot kan nog worden vermeld, dat d-e
Sport-Vereeniging „Zeemacht" wederom
voetbal-wedstrijden organiseerde, waarvan
de opbrengst der entrée's aan de kassen
van het M.S.F. en aan de Vereeniging
„Herwonnen Levenskracht" werd afge
dragen.
OVERZICHT
VAN DE VOORNAAMSTE WERK
ZAAMHEDEN IN 1932.
Aan de in- en uit-dienst zijnde schepen
werden verschillende herstellingen uitge
voerd.
De belangrijkste waren:
Hr. Ms. „Z 5" werd verbouwd. De ver
bouwing, in 1931 begonnen, liep in '32 af.
Hr. Ms. „Triton". De verbouwing tot
duikschip werd voltooid.
Hr. Ms. „O 2". De inrichting tot oefen
duikschip werd voortgezet.
Hr. Ms. „Z 8"Hiervoor wenden 2
kolenketels aangemaakt en 1 olieketel.
Hr. Ms. „Z 6". Wijziging van het ach
terfront van den olieketel had plaats,
Fanmachines, brandstofoliepomp en olie
verwarmer werden aangebracht.
Mijnenvegers „I" t/m. „IV". Hiervoor
werd een mijnenveegtuig aangemaakt.
Hr. Ms. „Hertog Hendrik". Aan dezen
bodem werden groote herstellingen uit
gevoerd ten einde voor indienststelling
gereed te zijn.
Hr. Ms. „Prins van Oranje" en „Gouden
Leeuw". Hiervoor werden diverse inven
tarisgoederen aangemaakt.
Een nieuw model van Hr. Ms. „Java"
werd gemaakt ter vervanging van het
model dat op de Internationale Koloniale
Tentoonstelling in Parijs is verbrand.
Aan diverse schepen van het Loods
wezen, betonning en verlichting werden
herstellingen uitgevoerd. De belangrijk
ste waren die, uitgevoerd aan Stoomloods-
vaartuig „1", „3", „4" van het 3e district
en Motorbetonnings- en verlichtingsvaar-
tuig „No. 2" van liet le en 2e district.
Ten dienste van het Loodswezen werd
„Lichtschip 9" aangebouwd, kwam echter
in 1932 niet gereed.
Voor het Departement van Waterstaat
werd voortgegaan met de verhooging der
stalen deuren der zeedoksluis en het ver
nieuwen van de vloeddeuren van de
Marine-schutsluis.
Aar „Visscherii-inspectievaartuig 1"
van het Departement van Economische
Zaken en arbeid werden diverse herstel
lingen uitgevoerd.
Hr. Ms. „Banckert" en „Arend" wer
den voor rekening van het Departement
van Koloniën onderhouden en geconser
veerd.
Het Recherchevaartuig „Zeemeeuw"
van het Departement van Financiën on
derging diverse herstellingen.
Personalia.
De belangrijkste mutaties op de Rijks
werf waren:
Bevordering van den Ingenieur der
Marine Ir. S. Visman tot Hoofdingenieur
der Marine met ingang van 1 Januari
1933.
De Officier van Politie, Luitenant ter
Zee le klasse H. van Schreven, werd 1
October 1932 vervangen door Luitenant
ter Zee 2e klasse A. D. A. Peereboom
Voller.
VISSCHER1J-
Geen opgewekt beeld.
Graag zouden we bij dit overzicht een meer
opgewekt geluid willen laten hooren. Maar al
is het dan niet zóó, dat er geen lichtend puntje
voor de toekomst zou zijn te ontwaren, voor
den toestand in het jaar, hetwelk weldra
tot het verleden behoort, kan helaas de toon
niet opgewekt zijn.
Men kent de oorzaken van dezen ongunsti-
gen toestand. Het is het jaar, waarin het woord
„contingenteering" voor bepaalde handels
belemmeringen is uitgedacht en de toepassing
van dit uitzonderlijke begrip heeft veel ellende
veroorzaakt in alle landen en heeft in de
landen, die het eerst de daaraan verbonden
maatregelen in toepassing brachten, geen ver
betering gebracht, integendeel de toestanden
zijn ook in die landen al even slecht geworden
als overal elders.
Maar dit ziekteproces is bewijs hoe diep
alles in het moeras zit en uitsluitend door het
feit, dat de landen elkaar niet willen verstaan
en dat de een voor den ander het vertikt de
eerste stap tot overeenstemming te doen en
te toonen, dat door schijnbaar de mindere t«
zijn, hij zal blijken de meerdere te zijn.
