r
J! AMS1
rERDAMSCHE k
31
■l BRIEVEN
Marine-brieven uit Indië.
Aftreden gemeentesecretaris.
Men zou het gemeentelijke politieke
en ambtelijke leven soms kunnen ver
gelijken met een schip. Op de prome
nade en andere dekken, in de eet- en
rookzalen speelt zich het openbare
leven af dat „men" meemaakt en waar
over men wordt ingelicht; men ver
keert er zoo nu en dan met den kapitein
en de officieren en interesseert zich,
zoo ver het gaat, voor hun werk wat
de navigatie, enz., betreft. Men stelt
belang in de wijze waarop de verbin
ding met andere schepen en met dan
vasten wal door middel van het seinen
met vlaggen dan wel met.... aether-
golven onderhouden wordt; men maakt
er officieels gebeurtenissen mee en wat
niet alWeinigen weten ook maar
iets af van het verborgen leven van de
diep in de ingewanden van het schip
verborgen machinekamer, waar toch de
nooit aflatende stuwende kracht, die
het schip zijn vaart doet houden, van
daan komt. Zoo nu en dan slechts komt
het leven in die machinekamer bij bij
zondere gelegenheden onder de aan
dacht van het groote publiek.
Wat hetKoggeschip aangaat,
hebben we onlangs zulk een bijzondere
gelegenheid gehad in de ontslagaan
vrage van de Gemeentesecretaris J. J.
Roovers, die op 1 Mei a.s. den dienst
zal verlaten na een 37 jaar lang Je ge
meente in de ambtelijke machinekamer
gediend te hebben. Na destijds door
wethouder Treub, die van overal in het
land jonge menschen, waar hü wat in
zag, uit de diverse secretarieën haaide
en hen een plaats op de hoofdstedelijke
secretarie bezorgde, ontdekt te zijn,
maakte hij in meergenoemde machine
kamer snel promotie; in 1902 kwam hij
aan het hoofd te staan van de Afdeoling
Publieke Werken, een afdeeling, die al
spoedig den naam kreeg van een model-
afdeeling te zijn, waaraan andere af-
deefingen zich konden spiegelen. In
1910 werd hii vervolgens tweede plaats
vervangend secretaris, daarna, in 1917,
eerste waarnemend secretaris, een func
tie d'ie hij, de niet-jurist, evengoed
zoo niet beter vervulde dar, diverse van
ziin voorgangers, die vrijwel zonder
uitzondering juristen waren.
De secretaris, dat is de man, die ver
antwoordelijk is voor het in gangen ou
den en goed werken van het geheele. in
een stad als Amsterdam wei buitenge
woon uitgebreide en ingewikkelde ra
derwerk der gemeentelijke administra
tie; die alle Raadsvergaderingen en
vergaderingen van het College van B.
en W. als stille getuige bijwoont en
daar, zonder dat iemand er eigenlijk
veel van bemerkt, ook zorgt voor den
goeden technisch juridisch en en admi
nistratieven gang van zaken; die een
zeer groot aandeel heeft in het opstel
len van de honderden nota's en andere
stukken, die van B. en W. maand na
maand weer uitgaan; die dag in dag
uit met aandacht het spel der politieke
krachten moet blijven volgen zonder
zich door dat spel te laten meesleepen
of er zich aan te ergeren en zich er
door te laten ontmoedigen. Blijft men
onder dit alles tot op 67-jarigen leef
tijd, zooals met den heer Roovers het
geval is, jon" en frisch van geest, wel
willend en optimistisch gestemd,
ookten aanzien van het werken in
en met dan raad, dan moet men wel
een bijzonder mensch zijn, die men aan
boord van het Koggeschip slechts zeer
noode missen kan. En als hii over en
kele maanden officieel aftreedt, zal men
hiervan wel openbaar getuigen ook....
Parkeer-nood.
Eén van de ergernissen, althans een
van de ontmoedigende dingen voor een
Amsterdamsch gemeentesecretaris moet
wel zijn het feit, dat hii jarenlang aan
zoovele kwesties en problemen zijn
beste krachten wijdt, zonder dat bij er
ooit de definitieve oplossing van
meemaakt. De heer Roovers b.v. heeft
als lid en secretaris van de Paleis-
Raadhuiscom^issie de Paleiskwestie
van het begin tot het einde doorgestu
deerd, er eindelooze rapporten enz. over
geschreven, tallooze besprekingen over
gevoerd en nu, bij zijn aftreden, zijn
we eigenlijk nog geen stuk verder met
de oplossing.
Er zijn vele van die steeds hangen
de, nooit opgeloste kwesties in de
hoofdstad. Vooral in deze tijden, nu
men het, al maakt men dan ook met
de oplossing een begin, vanwege de be
zuiniging meestal niet verder dan een
eindweegs, dat is dus tot een maar
zeer gedeeltelijke oplossing, brengt.
Zooiets zal dan o. a. binnenkort ook
weer vertoond worden met het dempen
van Vijzelgracht en Rokin, waaraan
dan, voor wat het Rokin betreft ook
dewederom gedeeltelijke oplossing
van het nijpende parkeer-vraagstuk in
de binnenstad annex is. De gedeelte
lijke demping van het Rokin, waartoe
de Raad, bij wijze van een compromis
(omdat hij zich nu eenmaal niet vierkant
pro of anti demping wensohte uit te
spreken) destijds besloot, zal nu eerst
daagsgedeeltelijk worden uitge
voerd. Dat wordt dus.dubbel gedeel
telijk! Enfin in alle geval zullen we dan
daar, in de nabijheid van den Dam, al
is het dan ook alweergedeeltelijk,
uit den parkeernood worden gehol
pen. Vooral on de Maandagen, de
klassieke dag dat veel menschen uit de
provincie voor zaken of anderszins
naar de hoofdstad tijgen, worden op
het Robin, zoowel als op de N.Z. Voor
burgwal, de auto's in onafzienbare rijen
„kop aan staart" langs het trottoir ge
stald en belemmeren er het verkeer,
dat daar toch al, ook zonder die rijen,
een harde dobber heeft. Over enkele
maanden zullen we nu, dank zü het
eerste stuk gedempt Rokin, waarop een
afzonderlijk parkeerterrein zal worden
aangelegd, van een 70-tal van deze zoo
maar plomp verloren op straat gestalde
verlost worden. Dat is tenminste al iets.
En met een „iets" mogen we, alles wel
beschouwd, eigenlijk nog in deze tijden,
die op zoovele gebieden een „niets" op
leveren, nog tevreden zijn.
Tram en paardenmiddel.
Zoo kan men dan met gedeeltelijke
oplossingen in zekeren zin vrede heb
ben, als het inderdaad „oplossingen"
zijn, d.w.z. dingen, die een bestaand en
noodtoestand althans een eindweegs uit
de wereld helpen. Van dit laatste kan
men, beschouwt men de, in cüfers tot
uitdrukking komende resultaten van de
gedeeltelijke op.lossingen, die het laatste
jaar bij.... de tram werden toegepast,
niet spreken! De laatste cijfers gewa
gen nogmaals van enkelemillioe-
nen minder vervoerde passagiers en
houdt men deze, nu al jaren achtereen
en snel terugloopende cijfers in het
oog, dan verwondert men er zich ten
slotte nog over, dat men wel eens ge
vulde tramwagens ziet! Ondertusschen
wordt steeds meer trampersoneel naar
de G.A.R. (Gem. Arbeidsreserve) afge
schoven, zoodat het aantal G.A.R,-
mensohen thans reeds tot een goede
1000 gegroeid is. Teneinde een nog ver
deren groei van dit zoowel voor de ge
meente als voor de betrokken „afge-
schovenen" onaangename „gezwel" op
het lichaam van onze Stedemaagd te
voorkomen koestert men thans op het
Prinsenhof plannen tot een vervroegde
pensioneering van een aantal ambtena
ren en beambten met veel gemeentelijke
dienstjaren over te gaan. Men wil den
pensioenleeftijd tot op 60 jaar verlagen.
Waar ook de „organisaties", die men
reeds in dit plan gekend heeft, geen
bezwaren hadden, zal deze vervroegde
pensioneering. bedoeld om het steeds
maar weer afvloeien naar de G.A.R.
eenigprmate te remmen, er wel door
komen. Maar. gaat het bij de tram zoo
door als het den laatsten tijd, niettegen
staande dan de vele gedeeltelijke reor
ganisaties gegaan is, dan zal een ver
vroegde pensioneering, ook al gaat men
verder naar beneden, niet veel helpen.
Het groote tram-reorganisatie plan van
dr. Lulofs, daarop kan men nu wel
zijn hoop gevestigd houden, evenwel
het schijnt, voor zoover men er tot nu
toe bijzonderheden van vernam, voor
namelijk groot door een groot aantal
vrii ingewikkelde, nieuwe detail-rege
lingen. Aux grands maux, les grands
rémèdes, zeggen de Franschen. Bij
een hardnekkige, hevige kwaal helpt
slechts een paardenmiddeleen
sterkwerkend eenvoudig middel liefst.
En zoo gaan er in de stad, ook van
min of meer bevoegde zijden, steeds
meer stemmen op, die het inzake onze
zieke tram nu maar eens willen probee-
ren met het paardemiddel van een al
gemeen tarief over de geheele linie van
b.v. VA cent enkele reis en 12Yi cent
voor een overstapje, retourtjes dus voor
twee ritten, op welke lijn of lijnen ook
te verrijden, zonder het in acht nemen
van heel het ingewikkeld stel kruis-,
raak- en bijzondere raak-punten, waar
mede men zich op het oogenblik het
hoofd te breken heeft.
Tram-taxis exit.
Raakt een of andere zaak er min of
meer bij het publiek uit, dan ziet men
dikwijls gebeuren, dat de leiders van
zulk een zaak nog feller dan anders te
keer gaan tegen h. i. oneerlijke of onge
rechtvaardigde concurrentie, en con
currenten, di# de sympathie van het
publiek dreigen te krijgen, met de wet
in de hand van de baan te trachten te
krijgen. Iets dergelijks is onlangs bij de
tram geschied. Een aantal ondernemers
in het auto-, taxi- en luxeverhuurbe-
drijf, behoorende tot die ondernemers,
die geen stationair-vergunnirg kunnen
krijgen en aldus de bekende wit-zwarte
blokjes niet op hun wagen mogen laten
schilderen, heeft eenige weken een be
gin van uitvoering trachten te geven
aan het voornemen om in de stad een
z.g. taxi-tramdienst in het leven te roe
pen. Met geregelde tusschenpoozen van
enkele minuten wilde men vanaf het
Surinameplein naar het Centraal Sta
tion en terug een taxi doen vertrekken,
die dan op elk punt der route passa
giers. tot een maximum aantal van vijf
per wagen, die daartoe den wensch te
kennen geven, zouden worden opgeno
men tegen 30 ct. vervoerprijs, waarvoor
zij dan tevens nog een reductiebon zou
den ontvangen voor andere ritten met
taxis van dezelfde ondernemers. Het is
er tenslotte niet van gekomen. De po
litie heeft er, kennelijk op „aanstoken"
van de tram, een stokje voor gestoken.
En bracht de overtreders, die echter
door een groot deel der Amsterdammers
eerder als een soort toekomstige red
ders in den nood der stadsverbindingen
werden beschouwd, voor den Kan
tonrechter. De uitspraak van dien rech
ter is er nog niet. Maar uit de woorden
van den ambtenaar van het O. M„ die
tenslotte slechts een gulden boete
eischte, kon men opmaken, dat men in
de rechterlijke wereld de gedachtegang
van deze tram-concurrenten zeer wel
kon begrijpen en men hun initiatief
nog zoo gek niet vond. En een zekere
spijtigheid dat de letter van de gemeen
tewet in dezen den aanklager „Tram"
(d.w.z. de Gemeente) waarschijnlijk in
het gelijk stelt, heerschte kennelijk ach
ter de groene tafel van het Kantonge
recht, zooals die elders in de stad, onder
Soerabaja, 26 Dec. '32.
Beste jonker Jan.
Je zult me eenige weken gemist
hebben en nu zal ik per luchtpost mijn
verzuim trachten goed te maken. Maar
het moge misschien overdreven
lijken we hebben een drukken tijd
op het eskader momenteel. De „Sun"
gaat over op de „Java", de „Witte de
With" moest overpakken op de „Evert-
sen". De „v. Galen" op de „Piet Hein"
en een nieuwe divisie onderzeebooten.
28 December komt het nieuwe eskader
in dienst. Maar a propos, mijn laatste
epistel was vlak voor Makassar ge
schreven. Deze plaats zelve viel me
in alle opzichten tegen. Een vorige
eskaderreis in mijn eerste term heb
ben ze er veel plezier gehad. Nu hoor
de ik opmerken: „Ja de „Camberra" is
pas geweest!" We kregen natuurlijk
onze introducties, maar over 't geheel
was er weinig loos. Op de K. I. S. (af
korting voor Kweekschool voor In-
landsche Schepelingen) heerschte óp
dat moment groote vreugde, want er
was officieel afgekomen, dat de school
zou blijven bestaan en niet wegens
bezuiniging opgeheven zou worden.
Zeer terecht v.m.b. meening, want als
we straks weer betere tijden hebben
en wij dit ook weer op de vloot gaan
merken, dan zou het een boel kosten
om weer tot een dergelijk instituut
als de K. I. S. te komen. Maar ik hoor
de precies heb ik het niet kunnen
nagaan dat er momenteel voor
iedere man opleiding een man kader
of marinier of matroos zit. Van Ma
kassar gingen we naar Boeton, welke
plaats echt Indisch eenvoudig is. Je
kent dit wel. De bevolking zich uit
slovend in hartelijkheiu, maar voor 2
schepen weinig te doen. Merkwaardig
was daar dat op de heuvel boven de
haven met groote letters Boeton stond.
Zou dit niet iets voor waterstaat in
Nieuwediep zijn, om daar in de buurt
van het torentje van „v. d. Sterre"
met groote letters Nieuwediep op den
dijk te schilderen. Overigens niet vlei
end voor ons zeevarenden, wij zouden
ons eens kunnen vergissen. De week
end in Timor-Koepang was aardig. De
resident vol zorg voor de geheele be
manning. De voetbalwedstrijd, die
door het gecombineerde jager-elftal
werd gewonnen op de kampioenen van
heel Timor (ook Portugeesche deel).
Zeemacht kan ik aanraden de korp.-
ziekenverpleger van de „W. d. W."
eens in zijn elftal op te nemen. Voor
de officieren een receptie ten residen-
het "roote publiek naar aanleiding van
dit geval zeer zeker ook heerscht.
Frisch initiatief.
Om op een in dezen brief reeds te
berde gebracht onderwerp nog eens
terug te komen: het energiek aanpak
ken van een gedeeltelijke oplossing
waar de algeheele en definitieve oplos
sing toch voorioopig onbereikbaar
schijnt, mag een loffelijke daad heeten.
Zulk een daad valt te vermelden van de
Vereeniging van Ingenieurs en Tech
nici h.t.s„ voornamelijk bestaande uit
afgestudeerden van de Middenjaar Tech
nische School aan de Plantage Muider-
gracht. De werkloosheid onder deze
technici en ingenieurs is groot en nu
heeft een aantal hunner het initiatief
genomen een soort coöperatief tech
nisch bureau op te richten (met vrijwel
geen bedrijfskapitaal) en zelf de han
den uit de mouwen te steken daar waar
zii ook maar even een kans zien en niet
meer altijd maar door hun tijd te ver
spillen aan vrijwel steeds noodelooze
sollicitaties. Deze jonge technici gaan
er op uit de huizen langs; verrichten
daar kleine reparatiewerkzaamheden,
herstellen radios, verkoopen en repa-
reeren stofzuigers, vertalen techni
sche brochures enz. uit en in vreemde
talen, staan op wacht in de straten,
teneinde daar het nummer van die
auto's te noteeren, die op slechte, afge
sleten oude banden rijden en trachten
die nummer-gegevens dan weer te ver
koopen aan banden-verkoopers, die er
hun voordeel mee kunnen doen, in
één woord' vervoegen, tegen den depri-
meerenden invloed der malaise in, op
frissche en opgewekte wijze het werk
woord initiatief nemen en „probeeren".-
Er wordt nogal eens op de tegenwoor
dige jeugd afgegeven, een jeugd, die
men wel ovnisch, genotzuchtig, hard en
luidruchtig, onverschillig en alles an
ders dan „bright" (frisch, daadkrachtig)
noemt. Maar van deze technische hoofd
stedelijke jeugd kan dat niet gezegd
worden. Integendeel! Zij verdient een
woord van hulde.
tie-huize, welke buitengewoon geslaagd
en meer een instuif werd dan een re
ceptie. Thans was onze trip ten einde
en gingen we weer Soerabaia-waarts.
De getrouwden natuurlijk: in heel wat
prettiger stemming. 2 December, dus
voor Sinterklaas, thuis. En al is dit
nu hier niet zoo'n feest als in Holland,
wij Europeanen zyn op zoo'n dag toch
graag thuis, om onze opgestuurde
banketletters uit blik op te soupeeren.
Bij het binnenkomen door het Oostgat
passeerden we de „Krakatau", die nog
steeds hopeloos gebalkt lag en waar
van we weinig vermoedden, dat het
schip den volgenden dag weer vlot
zou komen en binnengebracht kon
worden. Dien 2en December kwamen
we nog binnen, want had de over
dracht plaats van het eskaderbevel
door Schout-bij-nacht Bosma aan ko
lonel van Duim, waarbij de comman
danten present moesten zün. Dien
avond te voren hadden de schout-bij
nacht en mevrouw Bosma receptie ge
houden en werd Z.H.E.G namens de
officieren van het eskader het kleine
kruis van de „Leeuw" aangeboden,
waarvan het groot model hem ge
schonken werd door Hare Majesteit.
Den volgenden dag dan ging het ge
rucht over het M. E. (dit is het Marine
Etablissement) dat de „Krakatau" vlot
was en het gerucht was waarheid
tevens. In één van mijn vorige brieven
schreef ik reeds, dat experts gezegd
hadden, dat de marine de eenige goede
manier te pakken had om het schip te
lichten en dat het spoedig vlot zou
komen. Nu dit is juist gebleken en
alle medewerkers, in de eerste plaats
kolonel Bruinsma, overste Jager en
ingenieur v. Peutum alle eer voor hun
werk. Het schip kwam 'smiddags nog
met zware slagzij binnen, meerde
langhs den kolensteiger, daar werd het
recht gepompt en daarna in het kleine
dok. Jammer is het dat de schuldvraag
blijft bestaan en er verantwoording
afgelegd moet worden tegenover het
H.M.G. in Holland, want deze berging
is een kranig stuk werk geweest.
De Marine-commandant, kolonel v.
Reede is naar Holland vertrokken en
kolonel Scalongne nam het commando
over. De in Nieuwediep zoo welbe
kende auto van Z.H.E.G. zag men hier
ook weer rondrijden.
Nu jonker, gelukkig Kerstfeest en
Nieuwjaar, hier vier je dat allemaal
heel anders, dat weet je.
Tot mijn 5e epistel. Je scheeps
makker.
HENK.