DETROIT IN ONRUST.. Staat HENRY FORD wèrkeüjk voor het einde? De eerste bemande raket. Of zijn de geruchten overdreven? door .azen reizenden correspond ent George O'Claren. Detroit, Februari 1933. Op het eilandje, midden in den De- troitstroom, verdringen zich duizen den, haast allemaal arbeiders uit de beide oudste Fordfabrieken Highland Fark en River Rouge, Of beter gezegd: iiet zijn de voormalige Ford-arbeiders en slechts een zeer klein deel van hen werkt nog twee, hoogstens drie dagen per week en de schoone tijden van Henry Ford's hooge loonen-theorie zijn ook al lang voorbij Een voorman houdt een rede tegen Ford: hij staat op het voetstuk van het beroemdste standbeeld in Detroit, op dat van Jim Scott Hier vandaan slin gert hij zijn aanklacht tegen den eigen lijken stichter en beheerscher der mil- lioenenstad, den zeventigjarigen mil- liardair, over de hoofden zijner mede arbeiders...De politieagenten hoo- ren en zien niets. Met een voorgewen de onverschilligheid loopen zij de drukstbezette punten voorbij, zonder ook maar op eenige wijze in te grijpen! Want zelf de politieagenten van De troit hebben bij den aanvang van de maand hun salarissen slechts gedeelte lijk uitbetaald gekregen. En om zoo zonder eenige schuld in achterstand te komen bij den huisbaas, de leve ranciers.... misschien ook enkele ter mijnen van een huurkoop niet te kun nen voldoen. dat is wel het ergste voor een persoon, die de orde, recht en de wet handhaven moet! Daarom is thans het Jim Scott- standbeeld de tribune voor deze, slechts in schijn oproerige, maar in werkelijkheid onschuldige redevoe ringen. Een van de humane bobbies zegt tegen mij: „Die arme duivels wil len alleen hun geld hebben. De arbei dersspaarbank betaalt sedert verleden Zaterdag nog slechts 5 Dollar per in- legboekje uit!De politieman heeft dat van zijn zuster gehoord. Die heeft met haar man en haar oudsten zoon bij Ford gewerkt. Van het vrij regelmatig twee millioen tellende aan tal inwoners, staan in normale tijden 300.000 in direct dienstverband bij Ford, en de andere toch minstens in een zekere dienstverhouding, zij het als leverancier, huiseigenaar van perso- neelswoningen, beheerder van arbei ders tehuizen, enzoovoorts Sedert einde van verleden week is het met het geldverkeer in de stad Detroit misEnkele banken en spaarbankfilialen hebben reeds verle den Vrijdag in zeer bedekte termen groote gelduitkeeringen aan klanten geweigerd. „Gebrek aan baar geld geen enkele reden om zich ongerust te maken!" Maar deze kalmeerende woor den vindpn geen weerklank. Als hier in Detroit des Zaterdags niet alles ge sloten ware geweest, zou de run op de banken en loketten reeds op dezen dag begonnen zijn! 's Maandags om drie 's morgens reeds verdrongen de kleine en kleinste dingen bekennenIk heb je lief, dit is het ééne. Hij zweeg, zijn stem had ademloos geklonken. Vera had een gevoel, alsof haar hart bijna stilstond... Acht jaar geleden zou het iets be- teekend hebben, als hij dit gezegd had iets beteekend en wat!! Het spijt mezei ze zacht. Ik weet het, viel hij bijn aruw uit, ik heb het allang gemerkt.... destjjds heb ik mijn geluk als een idioot vergooid.... nu is het te laat. Het tweede is dit: ik ben heelemaal geen directeur van een olieconcern, ik heb geen vermogen en morgen zal de heele stad dat weten. Ze staarde hem aan. Bernard Hoe kón je zooiets doen! Ik heb niets gedaan, zei hij onge lukkig, eerst niet tenminste. Ik ben secretaris van Lord Bannon, directeur van een olieconcern en machtig man. Om bepaalde redenen moet hij hier zijn, doch zond mij vooruit met zijn wagen en met de opdracht, een étage In het grootste hotel voor hem te be spreken. Ik reed voor en was bezig met bespriken, toen mijn oom Ge- rard toevallig in het hotel kwam. Zoodra hij begreep, dat ik bij die auto hoorde en bij die étag- snap je? Ik vond het eerst grappig zooals ze waren omgeslagen allemaal! Die huichelaars, die me in den steek spaarders zich voor de vele geldinsti- tuten ongeacht de bittere koude en het ellendige weer, ongeacht regen en natte sneeuw, wind en duisternis. Uren lang. troosteloos wachten! Ondanks alle pessimisme maken de banken om 9 uur hun loketten open. Maar dan volgt ook onmiddellijk de -erste teleurstelling: Er worden slechts geringe Dollarbedragen ultgeKeerü, de grenzen zijn niet vast omlijnd, maar varieeren, naar gelang de grootte van het in bewaring gegeven bedrag, van 5 tot 50 dollar!. Het is opvallend te bemerken, dat de meesten met zoo'n klein bedrag voorloopig tevreden gesteld zijn. Men ademt een beetje vrijer en sputtert een beetje over den „ouden geldschra- per". Het is wel niet noodig verder uit te leggen, wié met deze vleiende be titeling bedoeld wordt. Ford en het lot van zijn Union Guardian Trust Com- pany worden door iedereen besproken. „Unie- en Credietbank" dat is voor een bankroet geldinstituut wel een bij zonder ironische naam. „Maar de Oude heeft zelf 20 mil lioen erop staan, die waarschijnlijk ver loren zijn!" zegt een vrouw, die temid den van een discuteerende groep om de een of andere reden Ford's partij opneemt. „Hoeveel hebt u erop staan, schoone vrouw?" roept een verwoede tegen stander van den automobielkoning. En op haar antwoord „Vijftienhonderd!" antwoordt hij: „Juist probeer u nu eens in te denken, wat met grootere waarschijnlijkheid verdwenen zal zijn uw vijftienhonderd of zijn 20 mil lioen?" Dat is zonder twijfel een werkzaam argument! Maar de Oude Ford heeft al heel veel stormen doorgemaakt en.... overleefd. Morgan en Harriman met hun financieel verbond konden hem zelfs niet breken. De General Motors- concurrentie, die met de scherpste en meest-uitgebreide maatregelen hem trachtte kapot te maken, kon em niet klein krijgen! Zou nu het oogenbl'k gekomen ziin? Of zou de bewering, dat Henrv Ford als financier en industrieel dood was, niet lichtelijk overdreven zijn? De bijziende agent: „Zeg er eens, jelui beiden, geen vrijages hier." („Judge" lieten, toen ik een beetje hartelijkheid en vergeving noodig had! Nu was alles vergeten en vergeven omdat ik geld had Ik wreekte me, door ze in den waan te laten. Ze fêteerden me, ze liepen me na, het was eigenlijk walgelijk. Wel, morgen komt Lord Bannon, ik zal het hem vertellen, het is een oude heer mgt veel gevoel voor humor, wat mij be treft, ik verheug me op de gezichten! Alleen jou wou ik het zelf vertellen, ik wou het je uitleggen, omdat, wel, dat begrijp je. En nu ga ik. Vera zat hem aan te kijken. Dus iets heb je toch bereikt, Ber nard, zei ze zachtjes. O, jawel, Lord Bannon pleegt te zeggen, dat ik ook wel meer zou be reiken, als ik niet zoo'n ongeneeselijke dwaas was. Hij lachte wat treurig. Hij wil altijd, dat ik trouw. Jij moet een vrouw hebben, die wat over je moedert en een kameraad voor je is, zegt hij. Wel, ik heb de kans vergooid, die vrouw te. krijgen. Vera kwam langzaam naar hem toe. Ze keek hem aan. Nog altijd dezelfde jongen. Hij zag eruit alsof hij een ruit had ingegooid. Maar in zijn oogen lag werkelijke smart. Ze trok zijn hoofd aan haar schouder en streek hem door het bruine haar. Malle jongen, zei ze en had zelf tranen in de oogen. Van vreugde, dat ze het zeggen kon. Een illusie wordt werkelijkheid. Luchtverkeer in de stratosfeer. door MARINUS HEIJL. ,1 Het verkeer staat aan het begin van ten nieuw tijdperk. Eenige maanden geleden werden op het traject Berlijn —Hamburg proeve m geilomen met een „Zeppelin op rails'eenige weken geleden publiceerde Dr. Rohrbach een i adicaal-nieuwe, sensationeele lieg- tuigeonstructie, en eenige dagen gele den kregen wij bericht, dat alweer een oude illusie der menschheid wordt verwezenlijkt, dat, wat eenmaal utopie was, weer eens tot werkelijkheid wordt gemaakt. Het betrof rakettenvluchten. Wij gaan ons nu eens niet begeven op een terrein, dat althans nu nog een droomland is: de verbinding met an dere hemellichamen, maar blijven zake lijk en houden ons bezig met het lucht verkeer in de stratosfeer. Ook dit is van Oudsher het onderwerp van veler fantasie geweest; men zag zeer goed in, dat in de ijlere luchtlagen het ver keer over werlddeelen en oceanen, ja rondom den aardbol, veel sneller zou kunnen geschieden dan op matige hoogte. En de laatste jaren kwam ook de vervulling van dien wensch in het verschiet. Naarmate zij dichterbij kwam, zag men weliswaar steeds meer moeilijkheden optreden, doch dezi waren niet onoverkomelijk Vele proe ven werden genomen met onbemande raketten en hoewel deze tak der tech niek ongetwijfeld nog niet de kinder schoenen ontgroeid is, zijn er toch reeds zulke resultaten bereikt, dat men ook een bemande raket durft te laten opstijgen. De tijd van het ver keer in de stratosfeer is aangebroken! Bij den tegen woordigen stand der techniek denkt men in de uiterste ijle stratosfeer snelheden van 1000 km per uur en meer te bereiken. De raketten- vluchten in de stratosfeer zijn vooi- eerst echter niet bedoeld als luchtver keer maar als verkennnigsvluchteu. Het Junkers-stratosfeervliegtuig is daarentegen bedoeld als verkeersmid del. Toch zou ook een rakettenvlieg- tuig voor de stratosfeer rendabel ge maakt kunnen worden; van deze stel ling was men reeds overtuigd na de bekende proevn van Valier en Sa'der. de rakettcnauto van Onel en het ra- ketten-zeilvliegtuig. De ongelukken, welke ook bij deze proeven niet uit bleven, hebben althans de wetenschap vooruitgebracht. De raket heeft voor het verkeer te land en te water geen groote beteekenis, doch des te belang rijker is zij voor de luchtvaart. Want zelfs de geniale prestatie, welke het Junkers-stratosfeervliegtuig vertegen woordigt, doet slechts des te duidelij ker in het oog springen, dat de gren zen bereikt zijn, waarbinnen de thans gebruikelijke vliegtuigmotoren nog benut kunner. worden, dank zij allerlei speciale constructies. Over eenige jaren zal het beschouwingen regenen, waarin wordt verklaard, dat de „stra- tosfeervlucht der toekomst" aan het rakettenvliegtuig is. Thans heeft de vliegtuig-motor echter nog een te grooten voorsprong. Maar nu de eerste bemande raket! Deze zal over eenige maanden te Maagdenburg opstijgen. Een feit is, dat er reeds langen tijd met koorts achtige snelheid proeven op elkaar volgen, doch van deze proeven is zoo zoo min mogelijk gepubliceerd. In alle stilte stijgen er geregeld nieuwe con structies. nieuwe uitvoeringen on, en de resultaten zijn van dien aard, dat de start van de eerste bemande raket met volkomen vertrouwen wordt tege- moetgezien. De raket zal vermoedelijk 8 m lang zijn en een maximum energie van 12500 b 15000 P.K. kunnen ont wikkelen. Om de aerodvnamische principes zooveel mogelijk in praktijk te brengen, krijgt de raket een vorm als van een wegvliegende druppel met den rakettenmotor aan het spitse uiteinde en de cabine in het ronde deel Er wordt vloeibare brandstof bruikt. Aangezien de motor naar alle richtingen gedraaid kan worden, is een aërodynamisch besturen van de raket mogelijk. Wann»er de raket haar maximum-hoogte heeft bereikt springt de piloot er met behulp van een parachute uit, waarbij teuelijkei- Uid een in de raket ingebouwde para chute opgaat, zoodat ook de raket in een langzame glijvlucht kan dalen. De hoogte, welke deze eerste raket ze' be reiken. bedraagt vermoedelijk 1000 m Bij de volgende nroef«t"vt~ pj dadelijk hoogten van meer dan 5000 m worden bereikt. Bij deze proefvluch ten gaat het er uit den aard der zaait niet om groote afstanden af te leggen, zoodra dat het doel wordt, zullen vooi bemande raketten dus niet voor on bemande postraketten! nog zeer in. gewikkelde cabineconstructies noodig wezen, aangezien de stand van de cabine aan voortdurende veranderin. gen onderhevig is Dat is nu nog een groot bezwaar tegen rakettenvluchten in de stratosfeer, doch dit bezwaar zal niet lang meer blijven bestaan.. Bochwat is het allemaal een rumniel tje overal hè, het doet nou maar niks ander, als sneeuwen, hagelen en regenen en dat doei het nou overal en die natte sneeuw kletst nou lekker hè als je d'r mee gooit. Nou ik heb d'r ook mee gegooid en toen ik een meissie d'r mee gooide deden die anderen die d'r bij waren heelemaal 'niet aardig v.ant die hebben mij met z'n vieren allemaal inge wreven en toen dat afgeloopen was, was ik heelemaal zwart in m'n gezig omdatte ze d'r ook modder op gesmeerd hadden, nou, en dat kon ik niet zien, want je kent toch niet in je eigen gezig kijken en toen ik op school kwam toen moesten ze allemaal lachen en de meester heb me toen alweer strafregels ge geven omdat ik me niet gewasschen had, maar nou heb ik de griep gehad en ben ik een paar dagen niet op school gewees en toen heb ik de strafregels bij vergissing maar ver geten en dat heb de meester ook gedaan dus dat was wel lollig hè. Nou griep hebben nou alle menschen die ziek zijn en, dat is weer wat anders als ver- kouwe maar 't lijk d'r wel een heele hoop op en de dokter heb me nou in bed gedouwd maar eerst heb ie met zoo'n gek slangetje wat ie in z'n ooren stopte op m'n buikie ge kriebeld want dat was erreg koud. Ik dach eerst dat ik derop moest blazen maar ik heb het toch maar niet gedaan want ik moest allemaal zuchten maken en a zeggen toen ie in m'n mond keek en toen zee ie ook dat ik m'n tong moest uitsteken maar dat durfde ik niet, want ik ken m'n tong toch niet gaan uitsteken tegen de dokter want ,me moeder zeg wel eens tegen me dat dat kleine mcis- sies ook wel eens doen Die meneer die de baas was van O. K. K. is nou heelemaal naar Maastricht en daar is ikke ook wel eens gewees hè want daar heb ik met de vacant® ook wel over geschreven en die heb nou van alles gekregen toen die goedendag heb gezeg en in kassienoo gaan ze zich nou allemaal ver- kleeden met een carnavaldanse en dat doen ze dan allemaal om een fontein die ze derin hebben gezet en al die meneeren van de zee vaartschool die hebben nou ook wat gedaan in Kassienoo net zoo als die andere scholen maar ze hebben zelf niks gedaan omdatte ze geen meissies hadden maar 't was toch wel lollig en 't is wel mooi gewees en op de wer- ref hebben ze nou ook een boot met een vuur toren derop in het water laten zakken niet zoo'n lange als lange Jan maar dit is maar een kleintje en as je dat nou nooit heb gezien dan is dat heel mooi want dan komn d'r een mevrouw met een hoop meneere derbij en die knipt dan met een schaar een lintje door en dan beginnen der een hoop mannen van a"es te roepen en te schreeuwen en dan zakt de boot in het water en dan ken die gaan varen, maar deze doet dat niet altijd want hij ga'at maar ergens liggen en dan doet ie juist als lange Jan. Nou heb die juffrouw die bij de Helder-, sche fanfare op dat gekke ding blaast ook een prijs gewonnen en d'r waren er nog meer, die wat gewonnen hebben dus die kennen dat dan wel allemaal goed hè. Ik heb 't ook wel een willen probeeren want een neefie van mu die bij de padvinders is die heb een hooren en, daar heb ik op geblazen maar daar kwam nou net zoo'n gek geluid uit als van een hond die niet erg lekker is en ikke ben d'r ook niet lekker van geworden want ik had niks anders als pijn in m'n kaken en ook kiespijn en van de marine gaan weer een heele hoop officie ren weg heb in de krant gestaan. Rn weet u wat ook ir de krant heb ge staan, niet in de onze, maar in een andere, da', die meneer die nou in die trechter kru pt en 't goud d'r bij Tessel uit gaat halen dat die nou niks vinden ken omdat d'r niks meer inzit, maar dat zal wel niet waar wezen, want anders zou ie d'r niet naar gaan zoeken hè, maar daar zal ik de volgende keer wel weer eens wat van vertellen want ik moet nou al weer ophouwen en dan zal ik alle zieke griep- menschen maar een gauwe beterschap wen- schen hè en dan hoop ik voor de menschen die 'm nog niet hebben dat ze 'm ook flie' zalle krijgen want als de dokter met dat kou- we ding wat ie in z'n ooren stopt op je bui kie kompt krieuwelen, dan word je zoo al verkouwe hè.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1933 | | pagina 14