Ma den brand in het Rijksdaggebouw.
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 2 MAART 1933.
3
De officieele Pruisische persdienst maakt gewag van commi nistische
plannen tot het ontketenen van een burgeroorlog, waartoe deze
brandstichting het sein moest geven. - Scherpe maatregelen van
overheidswege tegen communisten en socialisten.
Noodverordening ter bestrijding
van communistisch gevaar.
De vrijz.-dem. en de begrooting.
De heer Van L ooSpr. fractie neemt
zelden deel aan die algemeene beschouwin
gen. Men spreekt over de late indiening
der begreoting, maar het is toch nooit an
ders geweest. Het best is er niet meer over
te spreken.
Zoo gaat het ook met de alg. beschou
wingen. Men zegt algemeen dat men niet
deel zal nemen eraan, maar men komt goed
gedocumenteerd te voorschijn.
goed was en de Raad besloot daarom de
werkverschaffing op de wijze als thans ge
schiedt te doen plaats hebben. Zelfs de
heer Bok was er op tegen, dat wü hier
mede op de oude wijze voortgingen.
De muiterij en de s.d.a.p.
De heer Schoeffelenberger had het over
de muiterij en hij heeft de houding der
s.d.a.p. gekapitteld. Hij heeft ook de hou-
j ding besproken van ir. Oramer. 't Ver-
De algemeene beschouwingen zijn nogal wondert spr., dat geen stem uit de ge-
gemoedelijk gegaan, spr. brengt speciaal meente is opgegaan om deze zaak te be
lof aan de heeren Biersteker en Sohoeffe
lenberger.
Er is reden voor die gemoedelijkheid:
Men is het met dit College nogal eens en
dat stemt ons tot gerustheid. Men weet
zelf geen raad' met de begrooting en volgt
ru maar het College.
Voorzichtigheid geboden.
Voorzichtigheid is evenwel zeer gebo-
0en met deze begrooting, als men haar
gaat onderzoeken ziet men reeds sympto
men van wat de geheele wereld! aantast.
Het is 'Otmoodig B. en W. een pluim op
den hoed te steken, dat hébben anderen
al gedaan en wij waarde eren ook wat onze
tegenstanders doen.
Onze mooie stad.
Wat de burgemeester in zijn Nieuwjaars
rede zei, was ons uit het hart gegrepen;
vielen., die hier na jaren komen, staan ver
baasd over wat onze raad deed met kleine
middelen. Van groot belang is dé verbete
ring van ons stratennet; het zal veel kos
ten, maar spr. hoopt, dat het College deii-
ten, maar spr. hoopt, dat het College dili-
We zijn thans met onze inwoners in stij
gende lij»; jarenlang hebben we gestaan
op 28 k 29.000, thans schijnt de stijging
zich voort te zetten.
De niet te hocge belastingen en het
tnooie aanzicht eer stad zijn daarvan wel
mede de oorzaken.
Belastingen.
Er zijn verschillende gemeenten waar
opcenten etc. verhoogd zijn, laten wü ho
pen, dat ze hier zoo blijven, al zullen ze
waarschijnlijk dan wel niet verlaagd wor
den. Zuinigheid' blijft intusschen geboden;
de bezuinigers in den Raad willen wel
loonsverlaging, maar, zoo zeggen zij, ken
nende 's Raads mentaliteit, komen zij niet
met concrete voorstellen. Dat is geen
standpunt: als men van meening, is dat
loonsverlaging wenschelijk is, moet men
met voorstellen daaromtrent komen.
Jammer, dat we inzake het kortings
wetje moesten verliezen, bij de regeering;
we hadden behooren te winnen. Als we
Alkmaar en Zaandam vergelijken met Den
Helder, zijn de salarissen hier laag te
noemen.
De heer Biersteker: Niét waar!
De heer Van Loo zal in tweede instan-
roet de cijfers komen. Voortgaande, zegt
spr. nog over déze zaak: Had de regeering
baar plicht geweten, dan ware de gemeente
Den Helder in het gelijk gesteld.
De salarissen.
Onze financieele toestand is zoodanig,
tiet nog niet tot loonsverlaging behoeft te
worden overgegaan. Als het noodig is,
Izulten ook wij niet aarzelen mee te gaan.
Technische salarisherziening.
Laat het College daar niet aan beginnen,
bet is zielkundig niet te verwachten, dat
een vakvereeniging tot salarisverlaging
zou adviseeren.
Grondbedrijf.
Spr. heeft nooit anders gehoord- dan dat
jhet daarmee slecht ging, men wilde het al
verknopen. Het is een daad geweest van
van wijs beleid dat niet te doen: over vijf-
en-twintig jaar zijn we, als het zoo door
gaat, finaal uitverkocht.
De oommissie heeft zoodanig getaxeerd,
dat we een verlies er op hebben, maar de
ambtelijke meöed'eelingen zijn gunstiger.
En als de commissie nu weer moest schat
ten, zou haar taxatie gunstiger zijn dan
Öe eerste maal.
Personeel Rijkswerf.
Spr. kan in 't openbaar hierover niet
veel zeggen, wil echter een woord van
dank brengen aan het College voor wat
het in dezen gedaan heeft. Het heeft
eenige resultaten bereikt en laat ons
hopen, dat zoo min mogelijk slachtoffers
zullen vallen. Het Ooilege heeft alles ge
daan wat mogelijk was om massa-ontsla
gen te voorkomen.
Huisduinenachteruit?
Spr. wil nog over onze badplaats spre
ken. Spr. heeft een reclame hiervan ge
kregen en brengt hulde aan de activiteit
van het bestuur der N.V. Maar de mooie
photo's daarin moeten opgeborgen wor-
feen, vreest spr., in het historisch museum
van den heer Oort<rijsen. Ied'er kan- toch
zien, welke veranderingen daar plaats had
den. Laat men eens onderzoeken, of niet
500 m zuidelijker een nieuw badpaviljoen
kan worden gesticht. Niet goed evenwel
fioht spr. het om op het moment nog meer
geld erin te steken op de plaast waar het
mu is. Laten we vooral hieraan onze aan
dacht bestedien, meent spr.
spreken. Wü zijn toch allen verwant of
annex met de marine en wü allen leven
mee met het leed van hen, wier verwanten
getroffen zqn.
De heer Sohoeffelenberger noemde de
soc.-dem. mak. Spr. noemt hen met mak
en betreurt de wijze waarop in het blad
„De Zeven Provinciën" met de belangen
der schepelingen is gesold. De s.d. hebben
in deze zeer gevaarlijk gehandeld; zij zijn
mogelijk meegesleept door dé commu
nisten.
De heer Luyckx aan het woord.
De heer Luyckx krijgt boe langer
hoe meer den indruk dat algemeene be
schouwingen niet veel beteekenen. Zü be
horen het algemeen beleid te behandelen,
maar men gaat op allerlei punten in.
Ok spr. gaat nog nader in op dé cijfers
inzake het bijzonder onderwijs en heeft
gegevens omtrent Den Helder. De cijfers
van den heer Sohoeffelenberger zijn op
zichzelf juis, maar dat komt omdat aan
openbaar onderwas minder besteed is naar behooren te vervullen (zonder echter
omdat het bijzondere domineert. naar behooren te kunnen slagen). Op een
gaat, gelooft spr. ook niet, dat we genoeg
hebben. Zoolang we zelf den steun in han
den kunnen houden, is spr. er voor, maal
ais wü noodgedrongen daarvan moeten af
stappen, gaan wü zeker met den heer Bier
steker mee.
Nog wijst spr. er op, dat de partij a's
zoodanig niet verantwoordelijk kan worden
gesteld voor het geschrijf in de „Zeven
Provinciën".
Vragen van den heer Kraak.
De heer Kraak stelt enkele vragen be
treffende Gemeentewerken en Grondbe
drijf. Hij wijst er op, dat al een jaar lang
een adres van den Bestuurdersbond bü B.
en W. ligt en nog onbeantwoord is.
Dat men thans 35.000 voor werkver
ruiming op den kapitaaldienst brengt,
vindt spr. niet zoo erg. In 1914'18 wer
dén milLiarden op den kapitaaldienst ge
bracht, die voor vernietiging werden be
stemd en deze worden in ieder geval goed
besteed.
Ook de individueele schuld' is niet zoo
erg. In Duitsohland durfde men in dé oor
logsjaren wel duizenden schuld per hoofd
te maken.
Bouwtoezicht.
In het antwoord van het College wordt
m. i. zeer juist gezegd, dat het toezicht op
het bouwen zoo goed wordt uitgeoefend
als zulks met het beschikbare personeel
mogelijk is. Ik zal de laatste zijn om zulks
te betwijfelen en heb allen lof voor de
mensohen,, die geroepen zijn om hun taak
de gemeente dit niet had gesticht, er de
laatste jaren niet zoo veel gebouwd had
kunnen worden, want dan waren de grond
prijzen veel hooger geweest. Momenteel is
er nog verlies op het Grondbedrijf, maar
daar staat tegenover, dat honderden bouw
arbeiders werk hebben, wat een belangrijke
winst is voor de gemeente. Ook de huis
huren zullen daardoor worden beïnvloed.
Verder ben ik bet niet eens met de Mars
diepdempers Onze gemeente kan ge
lukkig zoo nu en dan wel een stukje erbij
koopen. Ik hoop, dat de gemeente hier
mede door kan gaan.
(Dit slaat op de uitlating dat wij over
een 25-tal jaren geen gronden meer zou
den hebben).
Een nieuwe Arbeidsbeurs?
In de algem. beschouwingen wordt ge
vraagd in verband met het stempelen al
daar door werkloozen, of t.z.t. een nieuw
gebouw komt.. Ik vermeen, dat deze vraag
door mü niet gesteld js in de sectieverga
dering. Alleen de vraag, hoe het College
denkt te handelen in verband met de be
schikbare ruimte, de bedoeling was verbe
tering aan te brengen.
Het College antwoordt, dat het nader
onder de oogen zal worden gezien, wanneer
de samenvoeging van den dienst der Ar
beidsbemiddeling en het Armbestuur zal
plaats vin-den. Spr. meening in deze is dat,
wil men afdoende werken, men een geheel
nieuw gebouw zal moeten zetten, daar
noch op de bestaande arbeidsbeurs, noch
op het bestaande gebouw Burgerlijk Arm
bestuur plaats zal zü», bevordelijk voor
den goeden gang van zaken. In elk geval
zal er verbtering moeten komen.
De heer v. d. Veer vraagt of het Col
lege paraat blijft ten aanzien van den
landbouw. Spr. heeft gewezen op de op
centen grondbelasting, die is zeer onbil
lijk, zegt spr., al begrijpt hij zeer goed dat
het gemeentebestuur er niets aan doen
kan. Maar er zijn wel verzoeken uitgege
ven van plattelandsraden om drang bij de
regeering uit te oefenen en spr. dringt er
op aan dat in zoo'n geval daaraan ad'haesie
betuigd wordt.
Het complot, .lair en het buffet begonnen te branden.
Ons standpunt ten opzichte van de ker
mis is bekend.
andere plaats in het alg. rapport zegt het
College: „doch om het toezicht afdoende
.te doen zijn enz., enz.", meet er meer per-
De heer Tiessen en de belastingen.soneel worden aangesteld.
De heer Tiessen is niet zoo optimist Hiermede geeft het College reeds zelf
over het voorwoord als de heer Boogaard
Het üs gelukt ditmaal de begrooting slui
tend1 te maken zonder belastingverhoo-
ging. Spr. meent evenwel, diat we die een
volgend jaar wel zullen krijgen.
Naar de officieele Pruisische persdienst
meldt is uit het onderzoek reeds geble
ken dat de brandstichting in den Rijksdag
het begin zou vormen van een reeks
daden van terreur, waarvan de plannen
gevonden zqn in het Ivarl Liebknecht-
huis. Regeeringsgebouwen, kasteelen,
musea en belangrijke fabrieken zouden
stelselmatig in brand worden gestoken.
Bij relletjes moesten vrouwen en kin
deren vooruit gestuurd worden om de po
toe, dat het bestaan-de toezicht niet volledig ntje te hinderen. Door de ontdekking
is en dat er dus wel eens gelegenheid is!|Van deze plannen in de geheime kelders
ooor de mazen van het net heen te gbp- van het Karl Liebknechthuis is de uit-
Peiu 'voering der bolsjewistische revolutie ver-
Bepaaloie klachten zijn het Cohege met i biijderd. Niettemin is de leiding er toch
De heer Eiilders heeft ons voorstel i»-,tei' oore gekomen, neen, M. de V., IJ zou rnaar mee begonnen,
zake progressieve heffing onvoldoende be-1 apart klachtenboek moeten bijhouden j ]~)e brand van het Rqksdaggebouw zou
studeerd. Het is inderdaad gebaseerd op j wanneer alle klachten U ter oore waren bet sein zijn tot oproer en burgeroorlog.
de cijfers der waterleiding. Het ware meer |£ék°men. In den zonier van 1932 heeft eeri Reeds voor Dinsdagochtend vier uur
collegiaal geweest als hij o-m informatie-s organisatie in het bouwbedrijf (en, M. de waren te Berlqn plunderingen op touw
bü ons ware gekomen.
Ons voorstel is democratisch en ook de
heer Eiilders heeft zich destijds aangekon
digd als Chr. democraat .Hij had- dit voor-
V., het bouwbedrijf m Den HeLer moet gezet, en ook verder zou de revolutie ver
niet te lioht gewogen^ woraen, naar schat- loopen volgens de ontdekte plannen, d.w.z.
ting zijn ongeveer 450 werklieden hierin gijzeling van en moord op vooraanstaan-
werkzaam) den Commissaris van politie de'personen,
stel dan oo-k als een democratisch voorstel verzocht een en aneier eens te con-troecren j jgeheele communistische Rijksdag-
moeten ondersteunen. ":"4 1 J
Spr. zet uitvoerig den gang van zaken
uiteen. B. en W. weigerden aan spr. in
lichtingen te geven omtrent huurwaarde
e. tl„ zoofiat wij op onszelf waren aange
wezen. Mocht het zijn dat d'it voorstel om
prae-advies in handen wordt gesteld van
B. en W. en deze ongunstig adviseeren,
dan zou spr. het voorstel naar die Finan
cieele Commissie willen zien gezonden.
Verlaging van salarissen
geeft minder koopkracht, zegt men. Vol
komen juist. Spr. geeft de verzekering,
hoewel hq' xiiet tot salarisverlaging zal
overgaan, ook niet voor verhooging te
zullen stemmen.
Spr. is het eens met den lof op den
wethouder, maar zal toch gaarne eens iets
vernemen omtrent wat voor dit bedrijf ge
daan is.
wat met op het werk aan de eischen v-ol- fractie, Törgler en zün adjudant Könen
-Cised, zooals b.v. het ontbreken van drink- incluis, is in arrest gesteld. Alle commu-
water, het ontbreken van W.C., het ontbre- nistische kranten en bladen, zonder uit-
ken van verbardkisten, dén toestand waar- zondering, zün voor vier weken in geheel
in de steigers, hulpmateriaal, ladders, trap- pruisen verboden.
pen, enz. verkeeren, waarbij's winters nog Alle sociaal-democratische bladen en
komt het werken op steigers m het d-on- kranten, zonder uitzondering, zijn voor
ker. Toen is gebieken, dat er zeer veer niet veertien dagen verboden, daar de brand-
111 stichting in den Rqksdag bij het verhoor
d;e y~' lk W1' iue' g ene ral ;se-e rener toegegeven heeft, in verbinding te staan
zqn ook bouwers, waar het wel in orc.e is, lnet; de socialistische party,
doch er zijn er ook waar alles ontbreekt Tegenover dit marxistisch front al-
tot op vandaag den dag toe. dus de persdienst moet de Duitsche
Het mag toch ook niet voorkomen dat j regeering ageeren en alle middelen in het
bq een bouwer m het najaar muren mstor- werk stellen om het staatsgezag op dit
ten met daarbq staanden steiger en bq een Oogenblik van gevaar te handhaven,
anderen bouwer stukken balklaag en kap-1 noodzakelqkheid van de bijzondere
Vischafslag. ®baate?,w Jjelukkig geen persoonlqke maatregelen, die reeds uitgevaardigd zijn
onge ukken tengevolge heeft gehad. (bevel tot schieten, hulp-politie, etc.), is
w hU" rspronk-cUlke vraag, hoe en op tbans bewezen. De regeering heeft thans
,e W.1-IJ;1' b,et Co-tefTé voortaan liet toe- een behoorlijke macht aan haar zijde en
doen uitoefenen, is alleen beant- is in staat elken vei.deren aanslag op den
woord met tibo-r meer personeelWelnu vrede in Duitschiand te verhinderen, en
Het is hiermede n-ce niet In or 'e Sur' i L,noe't bet er komen; doch' js y,jj machte het vuur van dezen op-
riet is hrermece mg met m orde.^ Spi. I het is wellicht-ook op te lossen door een stand in de kiem te verstikken.
andere werkverdeelmg der bouwpohtie Minister Qöring eischt van de natie
VT' dat het m €l* volkomen discipline en volstrekten steun
moet geschieden door een persoon, die het bii d bprVOikin£
toezicht geheel op zich moet nemen en dus h j bp, Van de communisti-
het werk persoonlqk controleert, d-ie dus - - -
niet overbelast is met kantoorwerk en zoo
bij gelegenheid een9 controleert.
Een groep van pi. m. 450 menscihen heeft
geeft een voorbeeld ervan, dat grond was
verkocht, die men later weer terug wilde
hébben gratis. Die besprekingen hadden
plaats in het gebouw van dien Bond van
Marinepers., hetgeen spr. ongewenscht
acht, daarvoor is het gemeentehuis aan
gewezen.
Woningbouw.
Spr. wijst op de woningen door Hagebo
gebouwd op 3e kla-see grond, diie evenwel
tegen duurder huurprijzen worden ver
huurd'. Spr. wil hieromtrent beperkende
bepalingen opgelegd' zien aan de bouwers.
Tenslotte dringt spr. aan op zeer zuinig
beheer want de financiën zijn niet zoo best
als de heer v. d. Mast voorstelde.
(lUl sche Berlin am Morgen is in beslag geno
men, evenals ale andere materiaal van de
K.P.D. en S.P.D.
Even na middernacht bezette de politie
Gem. fondsbelasting.
Gewezen wordt op onze meerdere bevol
king. Maar is dat élite of zq-n het arme
stakkers?
Het officieele onderzoek.
Het onderzoek der politie naar de wqze
ÏÏHk veili*Terkei1 00k bureaux van de Vorwarts, het so-
en is dus geregeld toezicht zeer wel te ver- bnnfdnrcaan
dedigen. Ik zou gaarne van het College in ciaal-democratische hoofdorgaan
deze zaak eene positieve meening willen
hoor en.
Loonen bij Publieke Werken.
Hierover heb ik aileen aan te merken, i waarop de brand in het Rijksdaggebouw
dat het wel geweneoht is, zooals bq het Ses^cht, heeft nader uitgewezen, dat
aanbesteden van werken door de gemeente ivan beneden tot boven in den koepel vuur-
het collectief contract voor die bou wbedrü-ihaarden waren aangelegd van teerprepa-
ven hier ook door te voeren, daar bq toe- ratén en brandfakkels; de vuurhaarden
wijzing van herstelwerk, vooral stuca- j bevonden zich voornamelijk op stoelen,
doorswerk, het tot heden toe niet is voor-onder stapels papier, bij deuren, gordq-
De schuld per hoofd. gekomen, dat d'e desbetreffende patroons nen> lambrizeeringen en dergelijke licht
Spr. begrijpt niet hoe men die per hoofd hun verplichtingen nakwamen door va- brandbare stoffen,
Woningbouw.
Wü willen 3e klas grond beschikbaar
stellen voor woningbouw. De heer Boo
gaard heeft gezegd, dat woningstichting
altijd zoo weinig medewerking had van de
gemeente in dit opzicht. Het is spr. niet
beleend; eenmaal slechts hebben wij ge
stemd' tegen een plan van 90 woningen, die
vdj evenwel te d'uur vonden. Met andéne
plannen van Woningstichting is de Raad
a'tijid meegegaan. Men hoedte zich voor
eiken revolutiebouw!
Onze bedrijven.
Wij maken een w'inst, die in vergelijking
met andere gemeenten niet zoo ex-horbi-
tant is. Hoe men dus over hooge tarieven
kan spreken begrijnt spr. niet. Spr. bepleit
wd al het mogelijke in gasprijsverlagitng.
Roode lijn In den Raad.
Deze haalde de heer Biersteker er bij,
iiiaar hij verzuimde er bii te zeggen waar
tiüe roode lijn zat: bq den burgemeester
met z'n tuintjes, bij wethouder De Boer
met z'n scholen of bij den heer v. d. Vaart
met z'n financiën. De heer Biersteker
ïieeft even aan politiek gedaan, maar daar
voor is hij dan ook de heer Biersteker.
Werkverschaffing.
De Raacl en ook de lieer Biersteker was
wt erover eens, dat het optreden van oen
kan opgeven, daar zijn ook de zuigelingen
in begrepen en die hebben toch nog geen
schulden?
De Heldersche Bestuurders-
bond en de begrooting.
De heer Minnes is het niiet eens met
de voorstelling, dat een technische salaris
herziening altqd' een verhooging van sala
riseen meebrengt. Dat spr. er over gespro
ken heeft vindt zijn oorzaak hierin, dat
telkens allerlei inidividueele regelingen
plaats hebben, waarvan we da» met zoo'n
technische herziening af waren. Er ont
staan groepen, die een trekt zich op aan
•den ander. Van 1926 of '27 af is ons al
een technische salaris-herziening in uit
zicht gesteld,
Verfraaiing der gemeente.
Spr. .juicht het toe,, dat er zooveel wordt
gebouwd, maar het is niet noo-dig, dat dit
gepaard' gaat met hooge huren. Toen het
regeerin-gssubsidie voor de 84 woningen
van Volkshuisvesting vaststond, heeft de
architect gezegd de begroeting nader te
zullen bezien en is hq met een begrooting,
die 20.000 lager was, gekomen. En de
aannemer, die het werk kreeg (niet de
laagste, de derde), was nog 30.000 lager
dan de aanvankelijke raming bedroeg. En
als wü dan nagaan, dat dezelfde prijzen en
huren gehandhaafd' zijn, is dat woeker
winst, die gemaakt wordt. Bq de art. zal
spr. dieper op een en ander ilngaan; hij
heeft nog meer gegevens.
De belasting is de laatste 2 jaar enorm
veel lager geworden, spr. hoopt, dat zjj
binnenkort progressief zal worden.
Huisduinen badplaats.
Spr. zal niet over het strand spieken,
maar wil opmerken, dat de veranderingen
handen vol geld kosten en spr. dringt aan
op betere begrootingen. Wq kwamen te
staan voor aankoopen van grond, etc., die
wij moesten voteeren. Wq moeten weten
waar we een volgend maal aan vast zijn.
Werkverschaffing.
cantie-bons te verstrekken. Ik hoop, dat1 Nadat de brand geheel gebluscht was,
kon men vaststellen, dat aan het zuidelij
ke gedeelte de brand naar drie zalen was
overgeslagen. De brandweer moest van
Opbreken van straten. Magirusladders gebruik maken om het
het College hierin diligent zal zjjn en P.
W. de noodige opdrachten verstrekt.
De klachten over liet herhaalde opbre
ken van straten komen telkens terug. Ja,
dat is wel te begrijpen, daair het mq' voor
komt, dat dit steeds dubbele onkosten zijn
en de straat zelve door het steeds opnieuw
opbreken en graven er niet beter van
wordt. Spr. geeft voorbeelden van straten,
die tot driemaal toe zijn opgebroken en
roeent ook, dat deze werkzaamheden beter
zullen geschieden indien zq' niet meer door
particulieren plaats hebben.
Uitgifte van goedkoapere bouw
grond.
Met dankbaarheid neemt spr. kennis van
het voornemen van het College-, dat meer
-derde klas grond' zal wordien uitgegeven.
Vooral de zinsnede, dat deze zaak reeds in
een vergevorderd stadium verkeert, doet
mij voor de toekomst het beste verwachten.
Sor. hoopt, dat hiermede rekening wordt
gehouden in liet nieuwe uitbreidingsplan
en zal gaarne van hst College vernemen,
op welke gronden in het bezit dOr gemeen
te (en op welke gronden eventueel aan te
koopen) deze derd'e klas grond beschikbaar
komt. Gaarne zou ik het Ooilege in wel
willende overweging willen geven zoo mo
gelijk eens rekening te willen houden met
de diepte der uit te geven gronden. Zou
het niet mogelijk zjjn iets nieuws in Den
Helder te bewerkstelligen, door b.v. op
deze 3e kl. gronden te bouwen woningen,
niet zooals heden altijd het geval is, deu-r
erker, deur, erker, enz., maar te bouwen
2 kaniers met deur aan de straat, zoodat
ook hierin een variatie kan ontstaan. De
perceelen moeten dan vanzelf ondieper
worden verkaveld, zoodat niet meerderen
grond in erfpacht moet worden genomen.
Het is wellicht te overwegen.
Grondbedrijf.
Wat liet Grondbedrijf betreft, ben ik
[den vroegen Raad nog altijd dankbaar.
De lieer Biersteker vieesde. dat 175.000 dat de gemeente liet heeft gesticht. Veer
vuur te bereiken.
Groote moeilijkheden had de brand
weer verder, toen zij den voornaamsten
vuurhaard in de groote zittingzaal wilde
blusschen. Met bijlen en houweelen moes
ten de zware deuren opengehakt worden.
Dat er in die zaal op zeer vele plaatsen
tegelqk brand moet zqn gesticht, blijkt uit
het feit, dat de brandweerlieden bij het
betreden van de zaal vaststelden, dat deze
geheel in brand stond. De koepel heeft
betrekkelijk goed weerstand geboden, al
is een gedeelte van de qzeren constructie
inne,stort.
Na de blussching hebben eenige schei
kundigen de verschillende vuurhaarden
onderzocht. Tot nu hebben zq vastgesteld,
dat voornamelqk gebruik is gemaakt van
z.g. Kohlenanzünder en proppen papier.
De deskundigen hebben den indruk, dat
ditzelfde materiaal is gebruikt bq de
brandstichting van Zondag. De vuurhaar
den moeten met benzine begoten zijn even
als de boekenrekken en fauteuils.
Er is een opstel gevonden over de aan
wending van vergif en de vergiftiging van
water in de openbare bronnen. De gees
telijke vader van deze plannen is de jonge
Rijksdagafgevaardigde Münzenberg, die
nergens te vinden is. Kasper en Scholem,
lid van den Pruisischen Landdag, behoo
ren met den hoofdredacteur van de Rote
Fahne, Ernst Schneller, tot de gear
resteerden, tot welke verdere eenige be
kende pacifisten, jonge litteratoren en
beeldende kunstenaars behooren.
De aangerichte vernieling.
Kort voor middernacht werd gister
avond naar Wolff meldt aan eenige
persvertegenwoordigers tpegestaan onder
leiding een rondgang te maken door het
gebouw. Het restaurant is niet geheel uit
gebrand. Daar kan men zien hoe de brand
stichter te werk is gegaan. Hq heeft blqk-
baar de gordijnen met benzine begoten en
In de prachtige voorhal, waarop de ka
mers van den Rijkskanselier, den presi
dent van den Rqksdag en van den minis
ter van buitenlandsche zaken uitkomen,
treft het hoe geraffineerd de brandstich
ter te werk is gegaan. Eerst heeft hq een
deur in brand gestoken, daarna een
straaltje benzine over het tapqt laten
vloeien naar een andere deur, opdat ook
die in brand zou geraken en door den trek
het vuur aangewakkerd worden.
In de vetibule heeft de brandweer vrij
wel alles kunnen redden, maar er hangt
een ondragelijke brandlucht. Aan de ver
lichting mankeert niets. Alle lampen zqn
aan.
Van uit de wandelgang ziet men op het
binnenhof, waaruit nog steeds rookwolken
opstijgen. De brand woedt nog in de ka
mers der pers en de ramen zijn witgloei
end. Verder op wordt de wandelgang vrij
wel onbegaanbaar en tenslotte krijgt men
een overzicht van de vergaderzaal, die een
aanblik van vreeselijke verwoesting biedt.
De geweldig groote zaal rookt en dampt
van alle kanten. Het water staat er cen
timeters hoog en druipt van de kale wan
den. Alles is door het vuur vernield. De
prachtige zaal ziet er uit als een zwart gat.
Het verder gaan is slechts gedeeitelqk
mogelqk: de oostzqde van het gebouw is
door het vuur vernietigd, zq het niet in
zoo hevige mate als het midden. Begaan
baar zqn dus alleen de West-, Noord- en
Zuidvleugels.
Het Rijksdaggebouw niet tegen
brand verzekerd.
Noch het gebouw van den Rqksdag,
noch de Pruisische Landdag zqn tegen
brand verzekerd. Afgezien van het feit,
dat de verzekeringsmaatschappijen in het
onderhavige geval de schade niet ten volle
zouden hebben moeten vergoeden, zouden
de premeis voor dergelqke gebouwen zul
ke sommen hebben gevorderd dat zq voor
het Rüksdaggebouw ruim tweemaal de
totale bouwkosten zouden hebben bedra
gen. De rijksfiscus zal nu de geleden scha
de vergoeden.
Een verklaring van het socialis
tisch partijbestuur.
Het partijbestuur der S. P. D. publi
ceert een verklaring, behelzende dat het
verbod van de sociaal-democratische pers
door geen wet en geen noodverordening
wordt gedekt. De verklaring kant zich
scherp tegen de veronderstelling, dat de
S. P. D. ook maar iets te maken heeft met
de brandstichters in het Rijksdaggebouw.
De dader.
Blijkens inlichtingen van de centrale
recherche te Amsterdam en de politie te
Leiden is de brandstichter, M. van der
Lubbe genaamd, 13 Jan. 1909 te Leiden
geboren. De man stond te Leiden als zeer
links georienteerd en fanatiek bekend.
Hij scheen een geboren volksmenner te
zijn, die zich niet vergenoegde met onder
geschikte baantjes. Waarschijnlijk heeft
hq al eenige vonnissen achter den rug.
Den laatsten tqd had men hem te L-iden
niet gezien. Vermoedelqk heeft hq ge-
ruimen tijd in Rusland vertoefd waar
heen hq in April 1931 een pas had gekre
gen.
Een verklaring van de C. P, H.
'opzicht
'i' oer
Hei o-Maabsohap'pq niet niet voldoende zou zqn. Als het zoo door- spr. staat ongetwijfeld vast dat wanneer in brand gestoken, zoodat ook het meubi
Valse he geruchten.
In verschillende deelen van Duitsch-
land, aldus meldde Wolff Dinsdagavond,
zijn in den loop van den dag geruchten
opgedoken van nieuwe groote branden:
de bron, waaruit deze geruchten kwa
men, kon niet vastgesteld worden. Een
aantal dagbladredacties te Berlqn werd
opgebeld met de mededeeling, dat het
raadhuis van Berlqn-Schöneberg in
brand stond. Anderen kregen het bericht
dat het slot te Charlottenburg in brand
stond. Voorts werd medegedeeld, dat te
Stuttgart het landdaggebouw in lichte
laai stond. Deze berichten werden stelsel
matig verspreid en droegen er toe bij,
de bevolking te verontrusten.
Naar Wolff verneemt, wordt naar de
verspreiders van de berichten gezocht;
men zal strenge straffen toepassen, in
dien zij de politie in handen vallen.
De noodverordening ter bescherming
van het Duitsche volk tegen het commu
nistisch gevaar, welke het rqkskabinet
Dinsdagmiddag heeft vastgesteld, is nog
denzelfden middag door den rijkspresi
dent geteekend en Dinsdagavond bekend
gemaakt. Zij bestaat uit zes artikelen.
In het eerste artikel worden de artike
len 114, 115, 117, 118, 123, 124 en 153 van
de rijksgrondwet tot nader orde buiten
werking gesteld. Hierdoor zqn
beperkingen van de persoon
lijke vrijheid,
van het recht van vrije meeningsuiting,
met inbegrip van persvrijheid, van het
recht van vereeniging en van vergade
ring, inbreuk op het brief-, post-, tele
graaf- en telefoongeheim, bevelen tot
huiszoeking en beslaglegging, beperkin
gen van het eigendomsrecht geoorloofd.
De uitvoerende
landsregeeringen.
macht der
De Communistische partü Holland ver
spreidt het volgende persbericht:
De Duitsche pers geeft het signalement j minste drie maanden gestraft,
d. Lubbe, die in Leiden heeft
Volgens artikel 2 kan de rijksregee-
ring, als een landsregeering de tot her
stel van de openbare veiligheid en orde
noodzakelqke maatregelen niet neemt, de
uitvoerende macht overnemen.
Volgens artikel 3 hebben autoriteiten,
gemeenten en gemeentebonden eventueele
aanwijzingen van de rqksregeering op te
volgen.
Strafbepalingen.
Voor het geval van overtredingen,
hiermee in strqd, of het niet opvolgen
van deze aanwijzingen, of het opwekken
tot het niet opvolgen daarvan, worden in
artikel 4 gevangenisstraffen van ten
minste een maand of boeten van 150 tot
15,000 mark bepaald. Wie door overtre
ding gevaar voor een menschenleven
verwekt, wordt met tuchthuis van ten
minste zes maanden en bij verzachtende
omstandigheden met gevangenisstraf ge
straft. Als door overtreding de dood
veroorzaakt wordt, wordt met den dood
gestraft, bij verzachtende omstandighe
den met tuchthuis van tenminste twee
jaar. Daarnaast kan ook verbeurdverkla
ring van het vermogen gelast worden.
Wie tot een gemeen-gevaarlijke overtre
ding opzet, wordt met tuchthuis van ten-
van een v
gewoond en die beschuldigd wordt, het
gebouw van den Rijksdag te Berlqn te
hebben in brand gestoken. Medegedeeld
wordt, dat hq lid zou zqn van de Commu
nistische Partü Holland.
Er is een zekere v. d. Lubbe een tqd
lang lid geweest van den Comniunisti-
schen Jeugdbond en van het C.P.H. te
Leiden. Bijna twee jaar geleden onttrok
hq zich door bedanken aan een royement,
dat door zijn optreden onvermijdelijk
was geworden. Sedert dien heeft hij de
C.P.H. op allerlei wijzen door verwarring
stichtend optreden, bestreden.
Eind 1931 heeft hij nog in Enschede
gedurende de textielstaking de C.P.H. en
de stakingsleiding bestreden.
Het signalement uit de Duitsche pers
berichten komt echter niet overeen met
dat van bovenbedoelden persoon. Een
v. d. Lubbe, die beantwoordt aan dit sig
nalement, is ons niet bekend.
Communistische bedreigingen?
Naar het politiepresidium te Berlijn
mededeelt, is het de politieke politie be
kend geworden, dat de communistische
partij van plan is, op den dag der verkie
zingen (a.s. Zondag) en de dagen daar
voor en daarna, overvallen op leden der
nationale bonden, in het bqzonder van de
SA en de SS, te organiseeren en daarbij
eventueel gewapenden zonder pardon on-
schadelqk te maken. Deze actie zal zoo
danig geschieden, dat de daders, indien
mogelqk, niet als communist herkend
worden. Op patrouille zijnde politie-be-
ambten zullen met het pistool op de borst
tot afgifte van hun wapenen gedwongen
worden. De politie heeft de uoodige
tegenmaatregelen genomen.
Doodstraf inplaats van levens
lange gevangenisstraf.
Volgens artikel 5 worden met den
dood gestraft de delicten, die in het straf
wetboek zqn vastgelegd in de artikelen
181 (hoogverraad), 229 (vergiftiging), 307
(brandstichting), 311 (het verwekken van
ontploffing), 312 (het verwekken van
overstrooming), 315 II (beschadiging van
spoorwegaanleg), 324 (gemeen-gevaar-
lqke vergiftiging). Tot dus ver stond op
deze misdrqven levenslange tuchthuis
straf.
Met den dood, of voor zoover tot dus
ver geen zwaardere straf bedreigd wordt,
met levenslange tuchthuisstraf of tucht
huisstraf tot 15 jaar toe, wordt gestraft:
1. Wie het bestaat den rqkspresident
of een lid of een commissaris van de
rqksregeering te dooden of wie tot een
dergelijke daad oproept, zich aanbiedt,
een dergelqke aanbieding aanneemt of
een dergelqke daad met een ander af
spreekt;
2. wie in de gevallen 115 n van het
wetboek van strafrecht (ernstig oproer)
of 125 II (zware landvredebreuk) de daad
met de wapens of in geweten en gewilde
samenwerking met een gewapende
pleegt;
3. wie een vrijheidsberooving pleegt
met de bedoeling den van zqn vrijheid
beroofde te gebruiken als gqzelaar in
den politieken strijd.
Deze verordening treedt blqkens arti
kel 6 in werking op den dag van de af
kondiging.
