Het vijftigjarig bestaan van de P^arinevereeniging
VIERDE BI.AD
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 1 APRIL 1933.
J. DUNSELMAN Jr.,
Stadsnieuws.
Rost, kalmte en
zelfbefieerschang
FA H. WORMHOUDT
z
1-porsoons Ledikant
Spiraal 3.95
t-persoons Matrasstel
kapok Kussen 8 95
Keizerstraat 24
PREDIKBEURTEN
SIGARENMAGAZIJN
DEN HELDER
Profiteer nog van onze geiegenheidskoopjes
VORSTENLANDEN S cents
Prima 8-cents SIGAAR voor 5 cents
PILOOTJES 50 stuks voor f l.OO
Qp- er onJ i'Ê^ng wan üon- en IVlaan
en tijd van hoc,9water (Texel).
Wintertijd.
Ma»n
April op: on('-:
Zon
Z
M
I)
W
D
V
8.85
3 9.89
4 10.58
5 12.12
G 13.33
7 14.54
8 16.18
2.08
2.50
3.21
3.44
4.00
4.14
4.26
Hoogwater
ondsm. nam.
5.33 18.33 0.30 0.52
op:
5.31 18.34
5.28 18.30
5.26 18..;8
5.23 18.39
5.21 18.41
5.19 1S.43
1.19
225
3.53
5.20
6.30
7.24
1.49
3.27
4.38
5.53
6.59
7.44
kom bes.Gten was, verhief .mevrouw Thie-1 Twee extra koopjes!!
Licht op
voor allo voertuigen
man zich en sprak de presidente in har
telijke bewoordingen toe. Het was niet
moeilijk te peilen, welk een sympathie en
hoogachting de scheidende genoot. Po
ging op poging hebben velen gedaan om
mevr. DekkerKlik het heengaan te be
letten, steeds was de vereeniging in voor
beeldige leiding. Druk werk heeft de
presidente altijd van de vereeniging ge
had, meestal was dat prettig, doch niet
immer dankbaar.
Als een bewijs van erkenning der
j groote verdiensten, werd mevrouw Dek
kerKlik daarna het eerelidmaatschap
der vereeniging aangeboden, waarvan de
oorkonde vervaardigd werd door den
heer Klapmeyer.
Dok tot
Zaterdag
Zondag
Maandag
1 April
2 April
3 April
19.01
19 03
19.04
De winkelchef van de firma Zijlstra zal
u gaarne de lijst met de namen dier win
naars toonen, zoodat u kunt zien of u ook
kerij ten spijt, werd de stemming opge
veerd tot een jool, waaraan geen einde
scheen te zullen komen. Het was hèt mo
ment om lucht te geven aan zijn opgewekt
gemoed. Van de polonaise door de nauwe
wandelgangen (sic!) en andere attracties
vertellen we u maar niet, want u zoudt er
spijt van hebben er niet bij geweest te
zyn. Maar tiet latertje, cat wij er mee op
liepen, had-den wij er zeker voor over!
Proficiat, heeren van „Samenwerking",
sehön war es!
Herdenkingsrede van prof. dr. H Brugmans over Prins
Willem van Oranje.
De lieer L. in 't Veld, alhier slaagde
te Alkmaar voor het diploma ambachts
school met 3-jarigeti cursus.
BEN EENVOUDIGE PLECHTIGHEID.
Overdracht van een monument.
Onze lezers herin n aren zicli het tragisch
ongeval, dat in liet laatst van October 1932
aan een tweetal matrozen K.M. overkwam,
die tijdens hun werkzaamheden in liet
dok kwamen te vallen. Een der twee jon
gelui, de matroos le klasse Wiedeler, werd
tengevolge van dit ongeval zoodanig ge
kwetst, dat hij aan de gevolgen is over
leden; de tweede is langzaam weer hersteld
van ziin verwondingen. Na de ter aarde-
bestelling op het kerkhof te Huisduinen
ontstond bij zijn kameraden de wensch
door een eenvoudig gedenkteeken de ge
dachtenis aan hun zoo droevig om het
leven gekomen jongen kameraad leven
dig te houden. Een inzameling werd ge
houden onder de geheele bemanning;
allen, van hoog tot laag, hebben er aan
bijgedragen, officieren, onderofficieren,
korporaals en minderen, en bedoeld ge
denkteeken werd Vrijdagmiddag aan de
familie overgedragen. Het bestaat uit een
eenvoudige» gedenksteen, waarop de
volgende inscriptie:
3 Maart 1908 27 Oct. 1932.
J. H. W. Wiedeler
matroos le kl. K.M.
overleden tengevolge van een val in liet
dok op 's Rijkswerf tijdens werkzaam
heden aan boord van H. M. Jacob van
Heemskerck.
Zijne vrienden.
Aan weerskanten van den steen is aan
den onderkant een anker aangebracht.
Het was de luit. ter zee 2e kl. Slot, die,
namens den kapitein ter zee Vreede op
tredend, bij deze gelegenheid eenige
woorden sprak. Kolonel Vreede was des
tijds commandant van de „Heemskerck"
en thans tot zijn leedwezen verhinderd.
Spr. zelf, was ten tijde van de begrafenis
juist overgeplaatst en varende, waardoor
het hem niet mogelijk was de begrafenis
bij te wonen; het doet spr. daarom genoe
gen thans van zijn belangstelling te Dun
nen blijkgeven. Spr. kende Wiedeler al
van 1925 af, toen hij nog lichtmatroos
was; hij was een kalme, ijverige jongen,
wiens karakter nimmer aanleiding gaf
tot moeilijkheden.
De grafsteen, die hier thans wordt
overgedragen aan de familie, is geheel
bekostigd uit vrijwillige bijdragen van
de kameraden.
De matroos 2e kl. Heidweiler spreekt
hierop enkele woorden van piëteit aan
de nagedachtenis van den zoo jong om
gekomen collega. Dien middag hadden
wij allen het gevoel, dat er iets zou ge
beuren, zoo zegt lijj, en dat voorgevoel
werd bewaarheid toen wij het ongeluk
vernamen, dat aan onzen vriend Wiede
ler het leven kostte. Den 31sten October
hebben wij hem naar zijn laatste rust
plaats gebrhcht; toen wij het kerkhof
verlieten, kwam ter sprake op de groeve
een gedenksteen te plaatsen waaraan wij
allen onze vrijwillige bijdrage zouden
tven en het is deze steen, die wij hier
jns aan de familie overdragen.
Hen broeder van den overledene dankte
vervolgens voor de hulde, waarmede de
eenvoudige plechtigheid was geëindigd.
De gedenksteen is vervaardigd door de
firma van Wouw.
AFSCHEID MEVROUW
DEKKER—KLIK.
WVN B« NED. VEREENIGING ViVN
HUISVROUWEN.
Het eerclidmaatschap aangeboden.
Mawws Sacrum, 9 uur. Als wij het palais
dp jóie binnentreden, wordt ons er hoffe
lijk op gewezen, dat wij niet binnen
mogen komen!
Éi de Heldersehe Gouraqt dan? Ja U
mag wel binnen, maar nu nog niet. Het
bleek n.1., dat de afdeeling Den Helder
van de Ned. Vereeniging van Huisvrou
wen nog vergadering had en stemming
hiekl, om tot de benoeming te komen
van drie bestuursleden. Ook den heer
Dfekker uitgenoodigd om bij het afscheid
van mevrouw, aanwezig te zijn was voor-
loppig een entree-verbod opgelegd, zoo-
dat ook hij zich vermaken moest met het
stemmengegons, dat tot in de foyer door-
oHÜik van de presidentshamer, die
dMeri avond voor hét laatst door mevr.
DekkerKlik gehanteerd wordt, even
stilte, dan applausblijkbaar is de uit
slag bekend gemaakt.
Bveii daarna wordt de heer Dekker uit
zijn eenzaamheid verlost, en met hartelijk
applaus door de vergadering ontvangen,
wfrrdt hem de plaats aan de bestuurstafel,
dfe beladen was met prachtige bloemen,
napgt zijn vrouw-presidente toebedeeld.
Mevrouw DekkerKlik heette haai
öoWpjenoot welkom; zijn komst was een
vi^gJiftssing, die haar groot genoegen
Steeds heeft mijn man mij volle
vrijheid gegeven, hij had altijd plezier in
dé veéhalen over de vergaderingen; mijn
iwaji is mij in het vereenigingsleven lot
"^'pten steun gewepst!
door vroofïjk ap^daus <M w-el-
vm,,u- Th-J,°n he7 ."^kerricht me-,by deze gelukkige» behoort,
wouw Ihieman zich in dankbare woor-
den, en hoopt, dat de tijd van rust die
nu aangebroken is, nog lang moge duren.
Prachtige bloemen werden nu namens
de overige bestuursleden aangeboden.
Mevrouw DekkerKlik, het woord
nemend, vindt het eerelidmaatschap het
heerlijkste bewijs van vriendschap, dit
geschenk was prachtig bedacht.
LIBERALE STAATSPARTIJ
DE VRIJHEIDSBOND.
Wij verwijzen naar een advertentie in
dit nummer betreffende een vergadering
op Maandag 3 April a.s., uitgeschreven
i door bovengenoemden bond.
Het huldigings-comité, bij monde van
mevrouw GrunwaldPoppers, doet zijn
riaam alle eer aan en huldigt de schei
dende op eminente wijze. De prachtige
woorden waarmede mevr. Grunwald de
gevoelens van alle dames tot uiting
bracht, moeten mevr. DekkerKlik wel
diep getroffen hebben! En als daadwer
kelijke uiting van dank van de geheele
afdeeling Den Helder, overhandigde
spreekster een juweeltje van een zilve
ren broodschaal. Het toekomstig gebruik
hiervan, zal mevr. DekkerKlik dage
lijks de herinnering geven aan de 13-
jarige periode van de leden. „Die Taten
gehen voriiber, aber die Érinnerung
bleibt!"
De pres. is verrast en acht haar ver
diensten overschat.
Wat had ik moeten doen zonder be
stuur? Zij kan geen woorden vinden voor
Als sprekers zullen optreden de hee
ren Mr. G. A. Boon en H- D. Louwes.
TOONEELUIT VOERING
„HET NEDERLANIISCHE
MEISJES-GILDE".
Door het Ned. Meisjes-gilde zal Woens
dag 12 April a.s. een tooneeluitvoering
worden gegeven in Casino. Opgevoerd zal
worden het blijspel, in drie bedrijven,
„Een zomerzotheid", door Doin de Gruy-
ter, naar den aardigen roman van Cissy
van Marxveldt Het stuk zal in hoofdzaak
opgevoerd worden door de pioniersters,
terwijl ook eenige padvindsters hun me
dewerking zullen verleenen en in de
pauze de kabouters in de zaal hun entrée
zullen maken. De toegangsprijs bedraagt
•50 cent, met inbegrijp van de belasting.
padvindsters
Kaarten zullen door de
haar dankbaarheid, maar de dank komt aan huis worden verkocht, terwijl ook
i uit den grond van haar hart. I's avonds aan de zaal nog kaarten ver-
Ook mevrouw Jaring—Burgers, diekrjjgbaar zullen zijn.
6 jaar op accurate wijze penningmeeste-
APOTHEKEN.
Van hedenavond 10 uur tot Maandag-
I resse geweest is, vergeet mevr. Grun-
wald niet. Het baantje van schatbewaar-
j®S®r li?- sinecure! Bij is alleen nd de apotheek
,dit afscheid is evenwel een lichtpunt, I yan Hoolmans, Spoorstraat,
over een jaar is mevr. Jaring weer her- y Maandag 3 April tot 10
kiesbaar en dan hoopt spr
kom toe te roepen.
Met een fraai souvenir en
weerziens", eindigt de voorzitster van
het huldigings-comité, waarna mevr. Ja
ring vriendelijk dank zegt.
Mevrouw v. Vliet spreekt mevr. Dek
ker toe, namens den Bond van Oud-On
derofficieren en zegt dank voor de vele
hulp die vereeniging steeds gebodien.
April
wordt avond- en Zondagdienst waargeno-
Tmen door W. H. Kingma, Kanaalweg.
6 Gil j, JL 01 j
DE „ZOEKLICHT"-AUTO WEER IN
DEN HELDER.
Na een afwezigheid van eenige maan
den zal de volgende week de aiuo van
het „Zoeklicht" wederom in Den Helder
komen. Van Maandag tot en niet Zater
In een „onder onsje" (woorden niet van dag zal met liet bekende weekblad wor-
ons, presidente!, brengt mevrouw Sehreu- den gecolporteerd. Zooals bekend mag
der een bloemenhulde vergezeld van worden verondersteld, komen de baten
vriendelijke woorden aan mevr. Grun-j ten goede van zieken en gevangenen van
wald, in haar kwaliteit als Voorzitster alle gezindten en men zal dus gaarne een
van het huldigings-comité. nummer van het blad koopen om het werk
Geestig zijn de woorden waarmede de te steunen.
heer Dekker, wien ook een gedeelte van
de lof voor zijn vrouw was toegeworpen,
zich tot de dames richt. Wat heb ik eigen
lijk voor de vereeniging gedaan? Een
comediestukje geschreven en een extra
sigaartje opgestoken, als mijn vrouw ter
vergadering ging. Wel is de Vereenig.
v. Huisvr. steeds een „hobby" bij mij
thuis geweest.
Intusschen werd thee en gebak geser-
SLUITING HELDERSCHE
KRUIDENIERSBEUR8.
De standhouders zijn tevreden!
Het „Casino", dat deze week de eerste
j Heldersehe Kruideni-ersbeurs herbergde,
was Donderdagavond bij elven nog druk
bezocht! Wel deden enkele standhouders
veerd, en het reeds gemelde gegons deed i pingen om de tentoongespreide artike-
zich weer hooren. Gezellig aan tafeltjes e» m te patten, tehde aaÉ
gegroepeerd werd druk gebruik gemaakt langstelling verhinderde Het bezoek
van de pauze, men lachte en grapte, [f Q?n+°? sohitterend ^govaUen vO)Ora1
1 1 de laatste dagen en met name den alier-
laatsten dag! Elf honderd1 nieuwsgierigen
passeerden in den loop van dezen dag de
controle; dit aantal heeft heel wat aan
premies (elke 25ste bezoeker) en extra
premies gekost! Doch dit hadden de expo
santen er voor over, want het zakelijk
succes is niet uitgebleven.
Bü wien we dan ook informeerden: bui
tengewoon, mijnheer, buiten verwachting!
Zoo iets klinkt erg prettig, in dézen tijd,
nu elk zakenman klaagt.
Den 'heeren zelf kon men 't heuseh wel
aanzien^, dat zij content waren. Opge
ruimd, tot overvroolijk, zoo waren ze.
Secretaris Zwierstra, oververmoeid van de
vele besognes, die de Beurs hem bereid
had, was blij, dat li ij na afloop even kon
zitten, al viel de verslaggever hem nogal
lastig. 3300 Personen precies, ziedaar het
totaal bezoek! Dat is ook 3300 dubbeltjes,
waarvan de helft voor het Plaatselijk
Crisis-comité bestemd is. Wat zal de lieer
Grunwald gelachen hebben! Het is dan
ook wel om blij te zijn, als je f 75 schat
en je krijgt er 165!
Het succes heeft natuurlijk aangespoord
tot voortgaan op het pad' der reclame en
propaganda. Er is nieuw leven in onze
kruideniers geblazen; een succes als dit
was juist noodig, om de heeren te doen
besluiten.... de beurs volgend jaar te
herhalen! Juist, heeren', uw initiatief is
voorbeeldig, uw succes is daarom reeds
ten volle verdiend.
Nadat de heer Duchateau, hoofdbe
stuurslid van het Ned'. Sperwer-verbond,
een einde gemaakt had aan het bestaan
van deze eerste beurs, bleven standhou
ders en genoodigden nog langen tijd bij
een. De heer Jongejans, voorzitter van de
Vereeniging „Samenwerking" (Afd. van
het Ned. Sperwer-Verbond) sprak dank
baar gestemd1, van 't buitengewone succes
en de prachtige samenwerking. Hij hul
digde den heer Duohateau als de man, die
overal tegelijk kon zijn en een loopentde
vraagbaak was. Een zeegezicht van den
heer Jaarsma werd den bestuurder uit
Gouda als souvenir aan de Heldersehe
Beurs aangeboden.
„Ik heb wel eens een Beurs meege
maakt", zoo begon de heer D., „maar zoo
een als in Den Helder nog niet". Het
bleek, dat spr. erg in zijn nopjes was met
óver °'e ontvangst hier ter stede, zijn oorspron
kelijk plan alléén Maandag te blijven viel
in duigen, want den geheelen duur van de
Beurs is hij gebleven! „Hotelkosten? wel
neen! De familie Kossen (Tuindorp) heeft
me vertroeteld en *er voor gezorgd, dat ik
mijn beste krachten kon geven aan de
Beurs".
Ook de heer Bais (S.K.S.) voerde het
woord en zegt, dat zijn Bond zal blijven
medehelpen het afzetgebied voor dé krui
deniers te vergrooten.
Het middernachtelijk uur was intus-
schen al gepasseerd, maar vermoeidheid
en de nog komende inpakkerü en afbre-
en
kortom, het geheel maakte een prettige
indruk.
Dan werd het tijd om de vergadering
te sluiten. Nogmaals bracht mevr. Dek
kerKlik dank uit en verklapte, dat het
altijd een geheime wensch van haar ge
weest is een zilveren broodschaal te be
zitten!
Dank voor Uw medeleven, de Vereeni
ging moge groeien en bloeien, liet ga U
goed. Krachtig applaus volgde op deze
laatste presidentieele woorden van mevr.
DekkerKlik.
De hamer werd aan mevr. Grunwald
overhandigd, daar door verblijf buitens
lands van mevrouw De BoerJongkees,
de bestuursfuncties eerst later geregeld
zullen worden.
Het bestuur bleef nog wat na, terwijl
alle aanwezige dames bij liet heengaan
persoonlijk mevr. Dekker de hand kwa
men drukken, wèl ten afscheid van haar
als presidente, maar niet als lid. Want
de vereeniging hoopt, dat zij dat tenmin
ste nog heel lang zal blijven.
OPENBARE AANBESTEDING.
Door de architecten Baanders Peters
te Amsterdam werd Donderdagmorgen
in hotel „Bellevue" aanbesteed namens
den heer Grimijser het bouwen van een
blok van 6 woonhuizen (sanitair en in
stallatie electrisch licht niet inbegre
pen) op een terrein aan den Singel. De
volgende billetten waren hiervoor inge
komen:
Chr- Groninger, Den Helder 23885.
Ja. Koger, Den Helder 24000.—; R. K.
Koppen Zoon, Alkmaar 26950P.
van 't Hof, Texel 27250.—; S. S. de
Boer, Drachten Z 27375.—; G. Hoornsman,
Julianadorp 27500.—; firma Lastdra
ger, Den Helder 27887.—; J. Drijver
Cz-, Oosterend 28250.—; D. Oord, den
Oever 29635.—; F. Abma, Enkhuizen
31280.K- Blokker, Wieringen
31960.—; K. Kreyger, Oudesluis
33doo.P. Doorn, St. Maartensbrug
33900.
NED CHR.
VROUWENBOND
Wij verwijzen naar de advertentie in
dit nummer over de lezing van den
Weledelgestr. heer G. Chr. Dun, inspeo
teur van het L.O., van Alkmaar,
„Willem de Zwijger".
PRIJSVRAAG ZIJLSTRA.
De uitslag van den Zijlstra-jiibileiiruwed-
strijd is bekend. De firma Zijlstra brengt
hulde en dank aan de duizenden deelne
mers die aan den wedstrijd hebben deelge
nomen. In dit nummer bevindt zich een
advertentie van de firma, waarin de namen
van de winnaars van de drie hoofdprijzen
worden bekend gemaakt- Van de 521
overige winnaars, wonen ook enkelen hier
ter stede. tv--j - j -.^h.. w
De Marinevereeniging bestond op 10
Maart j.1. vijftig jaar.
De Marinevereeniging, de vereeniging
van officieren der zeemacht van alle tak
ken van dienst, is in het burgerlijke leven
vrijwel onbekend. In de marine echter
neemt zij een vooraanstaande plaats in,
daar vrijwel alle zee-officieren en een
groot aantal officieren van de andere
diensten er lid van zijn.
Wij zullen vijftig jaren teruggaan en
iets over het ontstaan van de vereeniging
mededeelen.
Op 10 Maart 1883 kwamen te Nieuwe-
diep een 35 tal personen, officieren en
ingenieurs der zeemacht, bijeen ingevolge
een bij circulaire gedanen oproep, onder
teekend door de heeren J. C. Joekes, ka
pitein-luitenant ter zee, F. K. Engel-
brecht, D. Haremaker, A. E. Arkenbout
Schokker, P. Zegers Veeckens, luitenant
ter zee der le klasse J. B. Verhey, kapi
tein der mariniers en G. Turk, ingenieur
le klasse.
Deze circulaire, gedateerd „Nieuwediep,
17 Februari 1883" en afgedrukt in het
stuk, dat bij de oproeping tot toetreding
werd rondgezonden, was te danken ge
weest aan het initiatief van den kapitein
der mariniers Verhey, als een uitvloeisel
van den indruk waaronder hij en velen
met hem waren geraakt door de verschij
ning kort te voren van de belangwekken
de brochure van den schout-bij-nacht
W. Binkes, getiteld: ,,Eene studie over de
verdediging van Nederland te water en
de inrichting der vloot".
De zinsnede in de circulaire: ,,Het ge
schrift van den S. b. N. Binkes is te merk
waardig, dan dat het den weg van zoo
vele zijners voorgangers zou moeten op
gaan, d.i. na korten tijd vergeten wor
den", geeft de gedachte aan, welke bij
lezers van dat geschrift was gekom'en en
welke den heer Verhey en de andere hier-
voren genoemde personen leidde, aanvan
kelijk tot het plan om over de in dat ge
schrift behandelde onderwerpen bespre
kingen te houden, al spoedig echter ook
tot het voornemen om pogingen aan te
wenden tot het stichten van eene Ver
eeniging, welke zich ten doel zoude stel
len de bespreking van alle voor de Ma
rine belangrijke zaken, in den trant van
de toen reeds bestaande Vereeniging tot
Beoefening van Krijgswetenschappen. De
brochure Binkes zoude in de eerste plaats
de stof voor bespreking opleveren.
De ter vergadering aanwezigen waren
eenstemmig van meening, dat een derge
lijke vereeniging levensvatbaarheid moest
hebben en zoo werd op staanden voet tot
hare oprichting besloten, in het vertrou
wen, dat zich spoedig een voldoend aan
tal officieren, ingenieurs en hoofdambte
naren der zeemacht en als zoodanig ge-
pensionneerden voor het lidmaatschap
zouden aanmelden. Bij de staande deze
vergadering gehouden stemming werden
de 7 onderteekenaars der circulaire tot
bestuursleden, daarvan de kapitein-luite
nant ter zee Joekes tot voorzitter geko
zen. De naam der vereeniging werd be
paald op „Vereeniging tot behandeling
van de op de Zeemacht betrekking heb
bende onderwerpen. Op de eerste alge-
meene vergadering op 10 April 1883 be
droeg het aantal leden reeds 187. In Sep
tember 1884 was het gestegen tot 263,
welk aantal geleidelijk gegroeid is.
Kort na de oprichting werd de behoefte
gevoeld aan een eigen orgaan en in Mei
1886 verscheen het eerste nummer, ge
drukt bij drukkerij de Boer, welke druk
kerij sindsdien het Marineblad heeft ge
drukt. Op 7 Maart 1890 werd de on-
practische lange naam veranderd in
„MarineVereeniging", welke naam thans
ook nog wordt gevoerd.
Het bestuur achtte het met het oog op
de huidige tijdsomstandigheden en ook in
verband met de gebeurtenissen in Indië,
niet gewenscht, het vijftigjarig bestaan
met feestelijkheden te vieren, doch had
daarvoor een lezing georganiseerd, waar
een onderwerp besproken werd, dat in
deze dagen de algemeene belangstelling
heeft. Men had namelijk den bekenden
geschiedkundige Prof. Dr. H. Bruqmans
uitgenoodigd, welke een herdenkingsrede
over Prins Willem van Oranje zou
houden.
Deze herdenkingsrede werd in de al
gemeene vergadering, welke Donderdag
avond in de Marineclub plaats vond, ge
houden. Aanwezig was een groot aantal
officieren, o.a. de vice-admiraal, met
hunne dames.
Opening.
De voorzitter der vereeniging, de ka
pitein ter zee J. S. C. Olivier, opende de
vergadering. Hij heette allen hartelijk
welkom, in het bijzonder professor Brug
man. Hij bood de aanwezigen zijn excuses
aan, dat er eerst eenige huishoudelijke
zaken moesten worden afgedaan.
Nadat deze behandeld waren, schetste
de voorzitter in het kort de aanleiding
van deze vergadering.
keeren weer terug na het gebruik van
Mijnhardt's Zenuwtabietten.
Glazen Buisje 75 ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
Uit een kort artikel in het Marineblad,
zoo zeide spr., is reeds gebleken, dat op
10 Maart het vijftig jaar geleden was.
dat de vereeniging werd opgericht. Hij
zette uiteen waarom er geen feestelijk
heden plaats vonden, maar het bestuur
meent toch een waardigen vorm te heb
ben gevonden om het vijftigjarig bestaan
te vieren door de herdenkingsrede door
prof. Brugmans over Willem van Oranje,
den grondlegger van ons volksbestel. Hij
verwachtte, dat het voorbeeld van den
Vader des Vaderlands allen zou opwek
ken en inspireeren. Verder deelde hij
mede, dat er gelukwenschen waren bin
nengekomen van de afdeeling Landmacht
van de Hoogere Krijgsschool, van de Ver
eeniging tot Beoefening der Krijgsweten
schappen en van de R.-K. Officierenver-
eeniging.
Verder was een schrijven ontvangen
van de drukkerij de Boer, waarmede de
vereeniging in de afgeloopen 50 jaar onaf
gebroken op prettige wijze heeft samen
gewerkt. Als blijk van waardeering voor
de aangename relatie heeft de drukkerij
de Boer de vereeniging een voorzitters
hamer aangeboden, welke door den direc
teur, den heer P. C. de Boer, met een
korte toespraak werd overhandigd.
De hamer is ontworpen en vervaardigd
door den beeldhouwer Antoon Fortuin. Hij
is vervaardigd van coromandelhout en
vertoont verschillende beelden, die op de
Marine betrekking hebben.
De vorm van den steel is ontleend aan
een oud kanon, eindigende in een krans
van eikenbladen. In den kop van den ha
mer bevinden zich vier turkooizen, waar
omheen golvingen zijn gesneden, de
blauwe zeè voorstellende. De kop is ver
der verdeeld in 4 cirkelvormige vlakken,
gescheiden door onklare ankers met kroon.
Daarboven loopt rond den kop het rand
schrift, vermeldende de naam van de ver
eeniging op gouden fond, en de jaartallen
18831933. Het geheel wordt bekroond
met de Hollandsche Koningskroon.
De hamer is geborgen in een fraai etui,
evenals de hamer van coromandelhout
vervaardigd met op het deksel de initialen
M.V. in tin ingelegd.
Gaarne aanvaardde de voorzitter dit
geschenk, hij hoopte dat in de volgende
vijftig jaar de samenwerking even goed
zou mogen zijn, als dit in de afgeloopen
halve eeuw het geval is geweest.
De rede van prof. dr. Brugmans.
Hij beschrijft Willem van Oranje als
een figuur, die een eerste plaats inneemt
in onze geschiedenis, maar wiens figuur
bovendien een algemeene, een internatio
nale beteekenis heeft. Met hem begint
een nieuwe periode in onze geschiedenis,
die tot heden doorloopt.
Willem van Oranje kon de omstandig
heden overzien en wist daarnaar te han
delen, maar die ook aan den eenen kant
de omstandigheden naar zijn wenschen
wist te plooien, aan den anderen kant
rustig, maar niet berustend zijn tijd wist
af te wachten. Met koningen en vorsten
kon hij omgaan, doch ook onder de bur
gers gevoelde hij zich thuis. Een held, die
nimmer heeft gewanhoopt, ook omdat hij
zeker was van de zuiverheid van zijn be
ginselen en de reinheid van zijn zaak.
Hij is de grondlegger niet alleen van j
onze vrijheid, maar ook van ons volksbe
staan. Hij is meer dan onze bevrijder, hij
is onze schepper. Hij heeft de vrijheid on
uitroeibaar geplant in ons hart. zoodat de
plooi, door hem aan ons volkskarakter
gegeven, nimmer meer verwijderd is kun
nen worden.
Uitvoerig beschrijft prof. Brugmans
verder de afstamming en de jeugd van
Willem van Oranje. In 1544 werd hij op
elfjarigen leeftijd erfgenaam van zijn neef
René van Chalons en werd daardoor een
der aanzienlijksten in de Nederlanden. In
de Nederlanden lag voortaan zijn levens
taak. In 1551 wordt zijn macht en invloed
nog sterk vergroot door zijn huwelijk met
Anna van Buren, die hem opnieuw rijke
goederen aanbrengt. Aan het hof van
Brussel werd deze machtsvergrooting met
eenige ongerustheid gadegeslagen. Keizer
Karei V steunde nog veel op den prins,
doch zijn zoon Philips zou ondervinden
welke eigenschappen in den prins schuil
den. Sterk staan deze twee- karakters
tegenover elkaar. Bij zijn vertrek in 1559
naar Spanje, zou Philips II er reeds op
hebben gezinspeeld, dat de prins in
loyauteit te kort schoot. Hij vermoedde
toen wellicht reeds, dat Oranje de man
was, die een nieuwen geest over de Ne
derlanden zou brengen.
Na 1561 komen er veranderingen in
het leven van den prins: nieuwe gebeur
tenissen dringen zich aan hem op. De
oppositie tegen Granvelle was een luchtig
spel geweest, waarin de prins toch niet
zonder moeite overwon. Thans stonden
de prins en de zijnen naast Margaretha
in de regeering, zij hadden er de verant
woordelijkheid voor, ook voor de geloofs
vervolging, waaraan zij tot dusverre nog
niet veel aandacht hadden besteed.
Oranje zag nu geheel andere menschen
en dingen dan in het conservatieve Lu-
thersche Duitschland. Hij zag hier een
hem geheel nieuw protestantisme, dat ge
heel met de oude kerk gebroken had, dat
van geen compromis wilde weten, dat tot
de wereld kwam met een vast omlijnd
^beginsel. De prins begon zich af te vra
gen, welk recht de overheid heeft om
ZONDAG 2 APRIL 1933
DEN HELDER
Ned. Herv. Gcni. (Nw. Kerk. Weststraat)
's Morgens 10.30 u., Ds. H. A. Enklaar
Onderwerp: „Macht van wreedheid
en geweld tegenover de macht des
geestes". (Mrc. 15:18)
Ned. Herv. Gein. (Westerkerk, Westpleln)
Geen dienst.
Geref. Kerk (Juiianapark).
's Morgens 10 uur, Ds. Tollenaar
's Avonds 5.30 uur, Ds. Meynen
Kerkdienst (Chr. Mil. Tehuis, Kanaalweg)
's Morgens 10 uur, Ds. Meynen
's Avonds 5.30 uur, Ds. Tollenaar
Oud Geref. Kerk (Hoogstraat).
's Morgens 10 u. en 's avonds 5.30 u.,
de heer N. van der Kraats
Clir. Geref. Kerk (Steengracht).
's Morgens 10 uur en 's middags 5 uur,
Ds. J W. Polman, van Almelo.
Herst. Evang. Luth. Gem. (Weezenstr.)
's Morgens 10.30 u., Ds. P. H. Borgers
Liturgische godsdienstoefening.
Onderw.: „Jezus, het kruis dragend"
Donderdag 6 April
's Avonds 8 uur, Deutscher Verein.
Doopsgez. Gem.
Geen dienst
Evangelisatie (Palmstraat).
's Morgens 1011., Ds. R. O. W. J. Hoek
Lijdens-prediking Extra-collecte
's Avonds 5.30 u., Ds. R. O. W. J. Hoek
Bijbellezing over Ps. 32.
Evangelisatiegebouw, Vijzelstraat:
Bijeenkomst 's avonds 8 uur.
Verschillende sprekers.
Oud-Katholieke Kerk (Langestraat 78).
Passie Zondag
's Morgens 10 uur, kerkdienst
Past. Th. Moleman.
's Avonds 7 uur, lijdensoverweging
Past. Th. Moleman.
Leger des Hells,
7 uur v.m., Bidstond.
10 v.m. Heiligings-Samenkomst
34 n.m.
8 n.m. Verlossings-Samenkomst
Hersteld Apostolische Zending Gemeente
(Oorspronkelijke Stichting door
Wijlen Apostel Schwarts)
Sluisdijkstraat hoek Schagenstraat
's Morgens 10.30 uur, dienst
Kerk van Jezus Christus.
(Van de Heiligen der laatste dagen).
Jansen dwarsstraat 8.
's Morgens 9.30 en 's avonds 5 uur
Samenkomsten.
HUISDUINEN
Ned. Herv. Gemeente.
Geen dienst.
SPOORSTRAAT 12
TEL. 3SO
per kistje van 50 stuks nog extra korting
over het geloof van de menschen te rech
ten en hen daarom te vervolgen. Hij
kwam tot de conclusie, dat vervolging en
inquisitie ontoelaatbaar zijn. Aan deze
zekerheid heeft hij in sterke woorden
uiting gegeven.
De gebeurtenissen volgen elkaar snel
op. De reis van Egmont naar Spanje, het
compromis der edelen, de aanbieding van
het smeekschrift aan de landvoogdes, de
beloften van Margaretha, de z.g. mode
ratie, de hagepreken in het voorjaar, de
beeldenstorm in 1566. Door het militaire
geweld, dat een gevolg is van dit laatste,
begrijpt de prins, dat zijn zaak voorloopig
verloren is, hij trekt zich terug, sommigen
verliezen het vertrouwen in hem.
In zijn ballingschap in Duitschland be
reidde hij veldtochten voor, die helaas
mislukten. Deze jaren waren ontzettend
zwaar voor Oranje. Dan komt de ver
rassing van Den Briel en daarmede een
omkeer in den toestand. De Watergeuzen
veroveren steden voor den prins, zoodat
hij over verschillende belangrijke punten
kon beschikken.
Toen Oranje in 1572 in Enkhuizen
kwam, had de opstand zich niet alleen
uitgebreid, maar zij was ook reeds min
of meer georganiseerd. De Staten erken
den den prins als hun wettigen gouver
neur onder den koning van Spanje en
zelfs als het voornaamste lid van de
Generale Staten, als beschermer en hoofd
van geheel Nederland in afwezen van
den koning. Zijn macht was echter veel
geringer dan die van een koninklijk stad
houder, doch de prins heeft zich hierbij
neergelegd. Met grooten takt heeft hij
dezen taak vervult, hij wist leiding te
geven, zonder dat deze leiding als dwang
werd gevoeld.
Boven alles stelt Oranje in deze moei
lijke dagen zijn vertrouwen op God, den
Potentaat der Potentaten. Dit teekent
den man die geheel 2eker is van zijn zaak,
omdat hij zich in hooger hand weet.
Na 1576 scheen de eenheid van de 17
Nederlanden gevestigd, doch die eenheid
heeft slechts kort geduurd. De landvoogd
Pajaua wist gebruik fï maken van de ver-
