AMSTERDAMSCHEL
BRIEVEN
MARINE-BRIEVEN UIT INDIË.
Spreek niet met den man
aan het stuur
Hnven de zit- of staanplaats van bus-
trambestuurders vindt men in vele
en „nen een bordje, dat ons beleefd
*e'r dringend verzoekt „de aandacht
den bestuurder niet af te leiden"
v?D..e] kortweg het spreken met zulk
bestuurder verbiedt. Niet altijd
eendt het Nederlandsche publiek,
tnu eenmaal verzot is op gemoede-
rftP praatjes langs en op den open-
n weg!, zich aan zulke verzoe
ken verboden. Maar ook zelfs dit
hliek zal toch als het verkeer druk
dt en de bestuurder alle aandacht
die heeft, zijn voertuig veilig door
gewirwar heen te brengen, van-
if fwiieen en den man aan het stuur
rooveel mogelijk met rust laten.
Nu is den laatsten tijd het verkeer,
a»ardoor bestuurder de Vlugt onzen
Imeentelijken wagen moet heen lood-
Ln ook druk het is zeer zeker nog
niet uitermate gevaarlijk, maar in
liu geval toch wel zoo druk en
moeilijk, dat hij met recht mocht ver
wachten, dat ook zijn publiek, in de
.erste plaats het publiek, dat het
dichtst bij de stuurplaats zit (en dat
»iin dan de Raadsleden) minstens toch
wel evenveel begrip en juiste opvat
tingen zouden hebben als het boven
bedoelde publiek in tram en bus- Hij
beeft echter de laatste maanden moe
ten ondervinden, dat dit niet zoo is.
jnplaats dat men hem in zijn uitvoe
rende functie, in deze tijden rustig en
kalm zijn gang laat gaan, wordt hij
om de haverklap aan zijn arm of jas
getrokken en voortdurend, voorna
melijk door lieden die zelf nog nooit
achter een eenigszins behoorlijk
stuurwiel gezeten hebben, lastig ge
vallen met vragen waarom hij nu niet
een beetje meer rechts gaat, of
straks weer niet een beetje meer
linksMen kan zich voorstellen,
dat onze bestuurder burgemeester
daar min of meer tureluursch van
wordt. Dat behoeft heelemaal nog geen
teeken te zijn van aangestoken te zijn
door den tegenwoordig in ons land
waaienden Oostenwind, zooals het
door een der Raadsleden, die hier van
een zekere „fascistische besmetting"
meende te mogen gewagen, beeldend
werd uitgedrukt- Dat de burgemeester
in de huidige omstandigheden en ge
zien den voortdurenden zwellenden
stroom interpellaties over het politie
beleid eens en voor al besloten heeft
O"1 dergelijke interpellaties niet meer
te antwoorden, iets waartoe de wet
hem trouwens nooit verplichtte, maar
dat hij vroeger welwillenderwijze toch
wel eens deed, zullen tenslotte ve
len billijken. Hij sprak overigens een
waar woord, toen hij zeide, dat de
burgerij den burgemeester over het
algemeen vertrouwt; in groote meer
derheid vertrouwt die burgerij hem
zeker voldoende om hem zijn uitvoe
rende bestuurstaak als hoofd der po
litie zonder hinderlijk arm- en jas-
trekken van interpellanten, die daar
mede bovenal reclame voor hun poli
tieke standje beoogen, ongestoord en
rustig te laten verrichten....
De nieuwe Gemeentesecretaris.
Bij die uitvoerende taak, alsmede bij
de vervulling van ziin andere bestuurs-
plichten, zal het hoofd der gemeente in
den vervolge, tengevolge van de de
zer dagen door den Raad gedane be
noeming, mr. S. J. van Lier als zijn
rechterhand hebben. De heer Van Lier,
die destijds door burgemeester Tellegen
van Bouw- en Woningtoezicht naar de
secretarie op het Prinsenhof werd mee
genomen, vervulde reeds lange jaren,
zou men kunnen zeggen, als directeur
van de afd. Algemeene Zaken de func
tie van burgemeestertijke linkerhand.
'V ooral als regisseur van de taliooze
officieele ontvangsten door ons ge
meentebestuur, als medewerker bij
de langzamerhand1 zoo uitgebreid gewor
den representatieve taak van den bur
gemeester, heeft het groote publiek
hem steeds met succes zien optreden en
Leren waardeeren. In tegenstelling met
ziin voorganger, de heer J. J. Roovers,
die voornamelijk om ziin administra
tieve kwaliteiten van buitenaf naar de
hoofdstad werd gehaald en wiens popu
lariteit grootendeels besloten bleef bin
nen de muren van de gemeentelijke bu-
reaux en vergaderzalen, is mr. Van
Lier een geboren en getogen Amster
dammer, dije ook buiten de geqpemde
nuwen reeds lang populair is. Zipi be
noeming werd dan ook allerwege met
voldoening vernomen.
Een „Amsterdamsche Week".
Al dadeliik, over eenige weken, zal
overigens de heer Van Lier reeds volop
gelegenheid krijgen ziin talenten als
regisseur van recepties en ontvangsten
te ontplooien. Het zal namelijk bii de
wederom voor de deur staande Zomer
feesten ongetwijfeld ook niet aan der
gelijke ontvangsten en recepties door
het gemeentebestuur ontbreken, zoo
als dan ook de geheele, niet-officieele
stad zich op aangenaam ontvangen en
recipieeren voorbereidt. Van een van
die voorbereidingen mochten wij dezer
dagen op een persconferentie uit den
mond' van havenmeester Van der Poll
en mr. Woltjer, resp. voorzitter en di
recteur van de Ver. v. Vreemdelingen
verkeer ,,'t Koggeschip" reeds een aan
tal bijzonderheden vernemen. Het gaat
hier om de organisatie van een zooge
naamde Amsterdamsche Week, die van
15 tot 20 Mei e.k. gehouden wordt, on
der het motto „Laat veel zien, voor wei
nig geld". Vele instellingen .organisa
ties, enz. geven hieraan door het ver
strekken van gratis entrée of reducties
gedurende die dagen, hun medewer
king. Binnenkort zullen aan de reis-
bureaux en stations in het geheele land
bonboekjes verkriigbaar worden ge
steld, voor het luttele bedrag van 75 ct.
(welke opbrengst het Amsterdamsche
Crisis-Comité ten goede komt), die bon
nen bevatten voor de gratis bezichti
ging van een groot aantal hoofdstede-
liike instellingen (wij noemen uit het
zeer groote aantal slechts: de telefoon
centrale, de Ned. Scheepsbouwmaat
schappij, de Kromhout Motorenfabriek,
de Amstelbrouwerii, een groot passa
giersschip van de Holl. Lloyd, de druk
kerijen van Arbeiderspers en Tele
graaf, Diamantslijperij Asscher); ver-
volgas reductiebonnen voor diverse
amusementsinriChtingen (alle bioscopen
20 pet. reductie; Artis 50 pet. reductie;
het Koloniaal Museum zelfs60 pet.
reductie!) en tenslotte ook nog een gra
tis bon voor een rondrit dan wel een
rondvaart door de stad. Daarenboven
komt er dan gedurende die Amsterdam
sche Week neg een tentoonstelling van
toeristische affiches, een winkel
étalage-demonstratie voor Nederlandsch
Fabrikaat en, op den laatsten dag, een
groote reclame-optocht. Tenslotte zul
len de Spoorwegen deze week voor be
zoekers reductie op hun tarieven geven,
evenals de K.L.M. dat doet voor gega
digden, die hij deze gelegenheid de
vriendelijke gastvrouw Amsterdam ook
nog wel even boven op het hoofd willen
kijken
De "gelegenheden" voor den
groothandel.
Er zal in die week, voor vrijwel
geen geld! dus inderdaad veel te zien
ziin. Onder dat vele zal echter één ding
zeker niet zijn; een verscheidenheid
van.... uniformen, die min of meer
opvallen. Daar heeft Amsterdam nooit
aangedaan, al had het dan in vroeger
jaren nog het Zevende! en zal het
waarschijnlijk ook wel nooit aan gaan
doen. Maar in die meergenoemde week
zullen we dan dit keer onze bezoekers
op dit gebied toch in alle geval wel iéts
meer kunnen bieden dan de tram-, po
litie-, brandweer- en bioscoopportier-
uniform. We raken ten dezen weer iéts
beter gesorteerd. In onze straten zal
men een nieuw groen uniform kunnen
ontwaren, gedragen door een aantal
jeugdige hoofdstedelijke dochteren, die
op hun A.K.O.-petjes de letters B.H.M.
dragen en als een soort wandelende
winkeltjes van de Boek Handel Maat
schappij optredenEn wie een
kiikje op onze Beurs gaat nemen, zal
ook daar ziin oogen te gast kunnen
doen gaan aan een nieuw opvallend
kleurrijk uniform. Dat zal hier bestaan
uit een sprekend lichtblauw pak met
rooden kraag en gedragen worden door
een aantal telegrambestellers, die tele
grammen zullen aannemen ten behoeve
van den snel-telegraafdienst, die de
Posterijen tusschen de Amsterdamsche
en Rotterdamsche gaan instellen en die
waarschijnlijk ook zal gaan werken in
directe aansluiting op de Londensche,
Parijsche en Brusselsche Beurzen. Het
tijdroovend heen en weer geloop naai
de telegraaf loketten wordt door dezen
nieuwen dienst voor de Beursbezoekers
ondervangen. Men maakt het den han
del den laatsten tüd, met steeds ver-
bejspde technische inrichtingen en
regebtsgen, wd hoe langer hoe gemak
kelijker! Jammer alleen, dat een voort
durende verbetering van de middelen,
die men voor de techniek van het zaken
doen noodig heeft, dat het aantal
handels-transacties zelf niet biister veel
doen toenemen. Intusschen dan toch
misschien wel iets.... Want niet alleen
dat de gelegenheid den dief schept,
zii schept soms ook den eerlijken en
volkomen reeëlen handelsman!....
En die voor den klein-handel.
De groothandel, op de Beurs,
moge aldus (nog kort geleden door het
organiseeren van het tikkersysteem,
dat de effectenkcersen zoodra zii ge
noteerd worden op een loopenden band
bij U in huis brengt, en nu weer
door die snel-telegraafdienst) zich ver
heugen in dergelijke nieuwe gelegen
heden, ce kleinhandel kan dit niet
doen; hii heeft integendeel soms te
treuren over het weer van do baan
raken van een dergelijke gelegenheid,
die men hem eerst als spoedig op komst
had voorgespiegeld. Zoo heeft in Juni
1931 de Raad een voordracht van wet
houder de Miranda aangenomen tot
stichting van een markthal voor den
kleinhandel. Met die stichting zou on
geveer een 2Yi ton gemoeid zijn.
Gezien de tijdsomstandigheden, over
wegen B. en W. thans, naar bekend
werd, dit bedrag voorloopig nog maar
in de gemeentelijke zak te laten en zul
len zü vermoedelijk den bouw van deze
markthal voor onbepaalden tijd op
schorten.
Arbeid en Museum.
Gelegenheden voor handel en ge
legenheden voor arbeid scheppen zün
twee dingen, die ten nauwste samen
hangen. Het inrichten van een Museüm
van den Arbeid is zeker niet hetzelfde
als het direct scheppen van nieuwe
werkgelegenheid. Een pessimistisch
Amice Kip,
Of nee! Beter is „Amice Jan", want
zoolang we nog van ons bekorte tracte-
mentje moeten leven en geen andere
bijverdiensten hebben als waarop mijn
heer de Boer van de „Heldersche Cou
rant" mijn brieven aan jou taxeert,
zoolang zullen we den effectenbrief
schrijver uit de „Haagsche Post" maar
niet imiteeren.
Amice Jan, dus! In de eerste plaats
moet ik je zeggen, dat ik in mijn brie
ven ietwat gelimiteerd ben omdat de
publicatie van vloot- (en troepenbewe
gingen momenteel verboden zijn en ik
bovendien de „Heldersche Courant"
daarmede in een lastig parket zou
brengen. Of één en ander in verband
staat met de gepasseerde gebeurtenis
sen op de vloot, dan wel het critiek-
stadium waarin de verhouding in Ja
pan, China, Volkerenbond, Amerika
verkeeren, dat weet ik niet. 't Is anders
voor de getrouwden vervelend en ik
zou in dit schrijven waarschijnlijk hard-
grondig gegriept hebben ware het niet
dat ik hier zelf hoog en (helaas niet
droog) op Tosari zit en na een zeven-
weeksch verblijf in de C.B.Z. een ziek
teverlof geniet. Als ik dadelijk de za
kelijke mededeelingen afgehandeld heb
dan zal ik je over Tosari nog wat ver
tellen.
Om te beginnen heb je wel gemerkt,
dat deze brief weer per gewone mail is
verstuurd, wat voor onze brieflezers
beteekent dat er geen schokkende ge
beurtenissen voor den Heldersche
marineman hier hebben plaats gehad,
want slechts in dat geval schrijf ik per
luchtpost. Nu mij dunkt de laatste
weken is er geen reden geweest tot
klagen.
Sporadisch verschijnt er in de cou
ranten nog eens een hoofd- of hij-arti
kel over de muiterij, terwijl ook een
enkel berichtje zoo nu en dan in cou
rant verschijnt van het departement.
Zoo bracht de „Indische Courant" in
een tweetal artikelen naar voren welke
vragen er na de verklaring van de C.
Z. M. (Commandant Zeemacht) in de
Volksraad, nog onbeantwoord waren
gebleven. Vragen, die wij ons allen als
belanghebbend- en belangstellend ma
rineman ook al wel gesteld hebben en
waarvan ik er een enkele ook reeds be
sprak, enkele ook niet omdat het niet
op mijn weg lag, daar de aandacht op
te vestigen- Een enkel dier vragen
werd eigenlijk beantwoord door het
Aneta-bericht van 1.1. Dinsdag, dat de
commandant, de eerste officier, en de
luitenant ter zee le kl. chef van de
wachtdivisie waren geschorst. Waar de
beide eersten reeds overgeplaatst waren
spotter echter, die het tegenovergestel
de zou willen volhouden en kwam ver
klaren, dat het inrichten van een
museum van den arbeid het beste be
wijs is voor het feit, dat het buiten dat
museum al meer en meer met c'ien
arbeid gedaan raakt, heeft ook geen
gelijk! Belangstelling wekken voor c'en
menscheliiken arbeid zooals dat in een
apart museum in München gedaan
wordt, en in Amsterdam sinds enkele
jaren met de Münchensche instelling
als ideaal voor oogen, óók, kan zeer
zeker op velerlei indirecte wijzen een
werkverruiming ten goede komen. Ons
Museum van den Arbeid, een schep
ping van den kunstschilder Herman
Heijenbrock, die er nog steeds de
enthousiaste leider van is en die met
een minimum aan geldmiddelen steeds
de grootste resultaten wist te bereiken,
heeft dezer dagen wederom een groote
uitbreiding ondergaan. De opening van
de nieuwe afdeeling Electriciteit, die
een interessant en volledig overzicht
biedt van wat op cit gebied de arbeid
heeft tot stand gebracht, werd door den
burgemeester verricht in het bijzijn
van vele autoriteiten en belangste len
den. Het Museum van den Arbeid is
langzamerhand van een kleine particu
liere verzameling gegroeid tot een van
onze interessantste „openbare" verza
melingen", waarvoor het Gemeentebe
stuur achtereenvolgens niet minder dan
vier scholen, ieder 6 a 7 lokalen, ter
beschikking stelde. Het is geworden tot
een van onze interessantste beziens
waardigheden, niet het minst omdat
het 't doorslaande bewüs levert voor het
feit. dat een „Museum" niet saai of ver
velend behoeft te zijn, maar een
levend iets kan beteekenen, dat in plaats
van slaapverwekkend, de bezoekers
wakker schudt en een open oog doet
krijgen voor veel waar zii anders in de
sleur van het dageliiksch leven gedach
teloos langs gaan.
en de laatste in het hospitaal lag, is mij
vooralsnog niet duidelijk wat „schor
sing" voor een zee-officier inhoudt.
Erg hoopvol lijkt het me jedenfalls
niet.
Afgeloopen Zaterdag (a.s. 25 Febr.)
schreef J. G. B.(oon) in het Soeraha-
ja'sch Handelsblad een hoofdartikel
waarboven stond: „Het hoofd omhoog
marine-officieren!!" waarin ten minste
weer eens iets ten gunste van de offi
cieren stond. Het is te groot om het in
zijn geheel over te schrijven. Maar ik
zal het hierbij insluiten, wellicht ziet
de redactie van de „Heldersche Cou
rant" kans het een plaatsje te geven,
dan kunnen onze lezers het zelf beoor
deelen. Maar zooiets doet ons tenmin
ste weer goed.
Gedurende de afgeloopen week ver
schenen ook per advertentie oproepen
in de courant van den commandant
zeemacht voor miliciens-afgeoefenden,
om in vasten marinedienst over te
gaan voor een nader te bepalen tijd.
Om in een tekort van personeel te voor
zien waarschijnlijk, want tenslotte zijn
6—800 man bij de laatste gebeurtenis
sen betrokken geweest en zullen velen
er van wel onder meer gestraft worden
met „ontzegging van het recht om ver
der bij de gewapende macht te dienen."
Ook vernam ik bij geruchte, dat reeds
een aantal groot verlofgangers waren
opgeroepen.
Herinner je je nog, Jan, dat ik in
mijn 4en brief aan jou schreef dat mo
menteel in Makassar op de „Kis" per
man opleiding een man kader was. Nu
erg overdreven was dat niet. Kort ge
leden verschenen de getallen in de cou
rant. l)
Nu nog even Tosari. Het was natuur
lijk erg moeilijk voor mijn vrouw om in
Soerabaia een Europeesche warme jurk
te krijgen. Ik meen dat ze keus kreeg
uit 4, en of ze volgens de laatste mode
zijn weet ik niet, omdat ik de Holland-
sche mode niet meer kan beoordeelen.
Overigens lijkt me dat winter kleeren
passen een warme karwei in den Oost.
De reis naar boven per auto kostte me
in een toedjoe (7) zits 16 roepia's. (8
jaar geleden 40). We logeeren hier
met zijn beiden en 2 kinderen voor
10.80 samen. Ook een verschil met
vroeger. Nee in dit opzicht heeft de
malaise goed werk verricht. We zijn in
't seizoen en snappen nog wel eens een
regenbui, maar lekker land. Ik zit in
mijn blauwe plunje aan je te pennen.
Saluut.
HENK.
l) Door ons overgenomen. Red. Held. Crt
Roepia gulden.