AIWSVERDAM SC HE la.
BRIEVEN
MARINE-BRIEVEN UIT INDIE.
I)c nieuwe Centrale Markt
hal en de Landbouwtentoonstel
ling.
Waai' het lieden en de onmiddellijk
.»0r den boeg liggende toekomst er
'ipt al te rooskleurig uitzien, waar
JJ'n juist enkele teleurstellingen heeft
loeten verwerken en men er binnen
uit wederom enkele te verwerken zal
kriigen, bestaat de verleiding een
wat'"verder liggende toekomst in het
te vatten. Nu we zoo juist de te-
>iirste)ling vanonze nederlaag in
dpn voetbalstrüd met België achter den
nig hebbèn, benevens die, veroorzaakt
0or het mislukken van ce pogingen de
„bpidsconflicten in het bouwbedrijf bij
le leggen, en we in de nabije toe
komst o. a. hoogstwaarschijnlijk met de
teleurstelling eenerbelastingver-
liooging zullen te maken krijgen, is
die verleiding dezen keer ook voor den
jinsterdamschen kroniekschrijver groot
in zoo richt hü ditmaal om te beginnen
dan ook maar zijn oog opSeptem
ber 1934, tijdstip waarop onze nieuwe
jroote Centrale Markthal, met aanslui
tende havens en nevengebouwen gereed
moet zijn. Ook B. en W. hebben den
laatsten tijd reeds hun oogen op die min
«f meer verre, en laat ons hopen, blij
ere toekomst "ericht en o. a. door ir.
ÉöeKruyff een rapport doen uitbren
gen over de vraag of een groots land-
en tuinbouwtentoonstelling, ter gele
genheid van de inwijding van deze
nieuwe Markt te houden, kans van sla
gen zou hebben. Dit thans uitgebrachte
rapport beantwoordt die vraag met een
volmondig „Ja"; dat moge op het eerste
gezicht, als men den noodtoestand in
gedachten houdt, waarin op het oogen-
blik zoo vele "en verschillen die takken
van bedrijf op het gebied van land- en
tuinbouw in ons -land verkeeren, ver
wondering wekken, maar een en
quête ander de naast betrokkenen wees
uit, dat juist zii, in verband met de
exportmoei 1 ijk 11 ede 11 de noodzaak inza
gen meer aandacht aan de inheemsche
markt te besteden dan tot nu toe het
geval was, met liet oog op het winnen
van de binnenlandsche markt en het op
voeren van het verbruik, Medewerking
ui inzendingen voor deze, nog ver in
tot verschiet liggende, expositie, zijn
dan thans ook reeds toegezegd door den
Algem. Ned. Zuivelbond (in samenwer-
«mr met het Crisiszuivelbureauj, de
won. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plant-
tonde, de R.-K. Boeren en Tuinders-
de Christelijke organisatie en liet
wn. Ned. Landbouw Comité, de Plan-
'uiziekte-ukundigen Diénst in Wage-
r'ugen, de Dienst van het Marktwezen,
enz, enz.
Het blijkt uit deze tentoonstellings-
Punnen (waarvoor B. en W. aan rlen
aia!' zullen voorstellen een 67.000
Jibsidif uit te trekken) dus óók wel,
a' net gemeentebestuur den bouw van
,nze nieuwe Centrale Markthallen met
'lacht wil doorzetten en hem niet, zoo-
s het eenigen tijd geleden scheen,
Oni'loopie gedeeltelijk stop wil zetten.
c bavencomplexen aan het verlengde
fpn 2de Hugo de Grootstraat, waar
pn eJJ ander komt te liggen, zijn reeds
tok staan in verbinding met
a. ^tyerloronvaart, terwijl spoorweg-
mmting ook al aanwezig is. Dit jaar
ton», We' Het belangrijkste werk voor
bouw; in totaal zal voor 2.8 millioen
het gorden- Drie pakhuizen op
jj °nstelij'k complex zijn gereed; dit
j,ui ko"H daar nog liii een derde pak-
en een tweeverdiepingspakhuis op
.gelijk complex. Daar komen dan
z t';1 kleinere hulpgebouwen, ter-
je'n ''lsi°tte een aanvang zal worden
Pflet Het ingangsgebouw van
s(e ]-!!■. ie groote markthal. Deze laat-
ton hCen lenSte yan 120 meter en
%lph"fe;'te van Hö meter; aan weets-
vén 1 men verkoopruimten, waarbo-
De
twee
ven >i verKoopruimien, waa
-Wtritp -'V1niten en kantoorlokalen
uio>,'.2' V'ordt afgesloten door
iatip/!] ineroi'ichte veilinggebouwen;
it L z,1'dzijde van de hal waarborgt
S5
J vlotten
de
meter breede hoofdverkeersweg
aanvoer van producten te
.an<] van
de L.i aan de oost- en westzijde
bal kiilepen 200 Hicht mogelijk bij de
beepi fn,nen komen. Teneinde een denk-
jr0otpe Keven van den omvang van dit
fprs- ^ei'k- tenslotte nog eenige cij-
36871;' der kademuren bedraagt
ruin, waaraan verwerkt zijn
J,l,) palen met een lengte \an
^ül.e,»,et?.r- Ten behoeve van de ka-
Det», 7", zh>i gebruikt: 2420 kubieke
v'ub 1.1' 237.000 kg betonijzer; 281
meter natuursteen.
Groote werken.
Het wijzen op groote werken, die dan
„toch nog maar", niettegenstaande de
ongunst der tijden, in de hoofdstad in
uitvoering zijn, kan min of meer als
bet steken van een hart onder den riem
beschouwd worden. Laat ons daarom,
naast den bouw van deze markthallen,
ook nog even noemen het dempen van
het Rokingedeelte tusschen gebouw In-
dustria" en de St. Pieterspoort; men
hoopt met dit werk tegen het einde van
dit jaar gereed te zijn en zal dan o.ni.
een parkeerplaats voor plm. 70 auto's
in het hartje van de stad gewonnen
hebben. Verder de demping van de
Vijzelgracht tusschen Lynbaansgrachi
en Prinsengracht, met welk werk men
in Maart jl. een aanvang heeft ge
maakt, De slooping van de vierde
H.B.S. aan de Weteringschans, die
hierbij noodzakelijk wordt, zal weldra
plaats hebben; het geheele werk zal in
1936 voltooid zijn. Dan nog de z.g.
Coenhaven, een werk van inderdaad
geweldigen omvang. Het eerste gedeel
te van deze haven in West, dat een
wateroppervlakte heeft van 20 H.A.,
met ongeveer 2360 meter kademuur, is
reeds in 1925 gereed gekomen. Van het
tweede gedeelte, dat een wateropper
vlakte heeft van 18 H.A. en 3100 meter
beslaat, zijn het vorige jaar de kade
muren gereed gekomen. In dit jaar
moet nu ongeveer 1.500000 kub. nieter
grond worden uitgebaggerd. Tenslotte
komen dit jaar tot uitvoering: de uit
breiding van de gemeentelijke vuilver
branding' en de verbetering van de z.g.
vliegasch vangers aan de Centrale
Noord, beide eveneens groote wer
ken.
Daarenboven is juist dezer dagen bij
ons gemeentebestuur bericht ontvan
gen van het ministerie van Financiën,
dat er thans geen bezwaren meer be
staan tegen de uitvoering van de spoor
wegplannen Voor Amsterdam-Oost. De
Burgemeester, die dit heugelijk nieuw
tje dezer dagen in den Raad mededeel
de. voegde er aan toe, dat het werk nu
zéér spoedig zal kunnen beginnen. Deze
omvangrijke werken. die vele mii-
lioenen zullen vorderen, zullen
tevens, naar dr. de Vlugt opmerkte,
„een beduidende opleving van d'e werk
zaamheid in verschillende vakken met
zich brengen".
Aangename vooruitzichten.
Laat ons, nu we dezen brief in majeur
begonnen zijn, nog maar even bij de
aangename dingen en de aangename
vooruitzichten blijven. Voor velen b.v.,
die nog altijd het afschaffen van de
officieële kermis in de hoofdstad be
treuren. is het een aangenaam, hoewel
dan geen gróót ding. én een aangenaam
vooruitzicht, dat er van 1428 Mei a.s-
wederom een „echte", zij het dan ook
een min of meer officieuse kermis, zal
plaats hebben op het Paleis voor Volks-
vlijt-terrein, die dan, zooals de laatste
jaren gebruikelijk is, onder den naam
van „Luna-park" zal doorgaan, maar
die er niet minder een klassiek Hoiland-
sche kermis om zal zün met poffertjes
kramen, hoofden van Jut, vlooien
theaters. dwaaltuinen, stoomcaroussels
en wat dies meer zij. Een ander aange
naam ding is de wijze, waarop Zanrl-
voort dit jaar toilet voor de ontvangst
van zijn zomergasten gemaakt heeft,
waaronder begrepen is de bouw van
twee nieuwe zwembassins tegen den
voet der duinen voor hen, die om de
een of andere reden d'e zee zélf niet met
hun zwem- of bad-clandizie willen be
gunstigen; en ook de reeds in vollen
gang zijnde voorbereidingen voor de
openluchtspelen, die onder leiding van
Anton Verheiien en het daartoe zeer
geëigende openlucht-theater in iiet
Kostverlorcnpark zullen plaats hebben.
Men maakt zich daar, in onze voorstad
aan de Noordzee, overigens veel hoop
volle voorstellingen over het komende
seizoen. De toestanden in verschillende
landen om ons heen zullen dezen zomer,
aldus redeneert men daar, velen van
een buitenlandsch reisje doen afzien en
men zal dan ook, hoopt en gelooft men,
in grooter getale dan anders per tram
en bus, en per trein vanaf ons C.S. of
ons station „Haarlemmermeer" (waar
in het Willemsparkweg-station onlangs
officieel berdcopt werd) naar Zandvoort
trekken. Do, via het Centraal Station
reizenden, zullen op hun weg daarbij
ook het aangename nieuwigheidje do
winkeltjes in de tunnels, waarvan de
eersten deze week geopend werden,
kunnen ontwaren.
Nóg een prettig ding dezer dagen is
voor velen de speciale tentoonstelling,
gewijd aan het leven van Willem de
Zwijger, die dezer dagen in het Rijks
museum in het bijzijn van Prins Hen
drik en tal van autoriteiten, de
Spaansohe gezant (O! wisseling der tij-
dén!) vooraan, geopend werd. Ver
melden we tenslotte nog, als aange
naam ding, de Amsterdamsche vlieg
dag, die dezen Zaterdag op Schiphol
gehouden wordt, waar o.a, lecen van
den A.N.W.B. en van de Kon- Ned. Ver.
voor Luchtvaart tegen zeer geredu
ceerde tarieven den luchtdoop kunnen
ondergaan (onder het K.L.M.-motto:
„De tiid vliegt! Vliegt met Uw tijd!-'),
dan zijn we langzamerhand wel aan het
einde van het aangename en prettige
wat dezen keer valt te boekstaven.
De onaangename dingen
van de week.
Gesterkt door al deze aangenaariihe-
dén kan men echter nu wel een korte
opsomming van het onaangename ver
dragen! Daar hebben we dan in de
eerste plaats het voorstel van B. en W.
om 78 opcenten te heffen op d'e hoofd
som der gemeentefondsbelasting, wat 4
méér is dan wij het vorige jaar moesten
betalen. Nu rekenen B. en W. ons wel
in hun toelichting voor, dat we dan toch
nog, althans voor wat de inkomens
heneden de 10.000 aangaat, minder
zullen blijven betalen dan we in het be
lastingjaar 1930/31 gedaan hebben,
maar met dat al beteekent het, tegen
over het juist afgeloopen jaar een niet
geheel weg te cijferen verhooging en
dat stemt op z'n minst genomen in deze
tijden onaangenaam....
Onaangenaam stemt ook, alhoewel
hier dan: lichtelijk en voorbijgaand,
het feit dat, door toedoen van het De
partement van Waterstaat te Varsity,
de studentenroeiwedstriiden, op het
Noordzeekanaal op Hemelvaartsdag,
die, der traditie getrouw, voor vele Am
sterdammers steeds het eerste echte
watersportfeest van het jaar beteeke-
nen, dezen keer geen al te fleurig
festijn zullen kunnen zün waar het
groote publiek in diverse vaartuigen
heen trekt. Genoemd departement heeft
namelijk, gezien de al te jolijt-volle (en
hier en daar zeer zeker ook al te...,
alcoholische) taferpelen. die zich het
vorige jaar aan het dek van sommige
booten met studenten-toeschouwers
hebben afgespeeld, besloten te verbie
den, dat „vaartuigen zich ophouden
langs de beide oevers van het Kanaal".
,,'t Koggeschip", onze vereeniiging voor
vreemdelingenverkeer, dat in de Varsity
één der dingen ziet, die wat leven in de
brouwerij der hoofdstad brengen, heeft
zich de zaak blijkbaar nogal aangetrok
ken en voert thans een actie om alsnog
dezen maatregel, <fle dezen wedstrijd
tot een vrij „doode vertooning" zal ma
ken, te doen intrekken.... Of het hel
pen zal?.... Nóg twee kleine onaange
naamheden: onze taxi-tarieven gaan
voorloopig (doordat enkele van de groote
maatschappijen zich hiertegen verzet
ten) niet naar beneden, iets waar
mede men ons, door middel van een aan
kondiging, eerst had blij gemaakt.
Een verlies. dus ook iets onaange
naams, mag tenslotte heeten het
heengaan van prof. Roland Holst als
directeur van de Rijksacademie voor
Beeldende Kunsten. Met hem, die als
zoodanig in 1926 benoemd werdl, gaat
een der beste directeuren, die déze in
stelling in den loop der jaren gehad
heeft, heen. Onder zijn achtjarige lei
ding werd de Academie (die, hoewel de
plannen daarvoor reeds vele jaren lang
gereed liggen, nog steeds niet verhuisd
is naar haar nieuwe gebouw' op het
Allebé-plein in Zuid en het nog altijd
moet doen met haar zeer aftandsche
behuizing aan de Stadhouderskade) ge
heel verbouwd en gereorganiseerd, zoo
dat b.v. ook de decoratieve monumentale
kunsten een voorname plaats op het
leerplan kregen. Intusschen mag het
geen droef afscheid genoemd worden,
dat wij op 1 Januari e.k. aan dezen
hoogleeraar-directeur te brengen heb
ben. Prof. Roland Holst zélf werd mi
met tot deze eenigszins vervroegde ont
slagaanvrage genoopt door slechte ge
zondheidsredenen of iets van even on-
aangenamen aard, maar kwam daar
juist toe, gelijk hij zelf verklaarde, door
een „voor hem zeer verheugende ge
beurtenis", n.1. de opdracht voor het
groote Noordelijke transeptraam in de
Utrechtsche Domkerk, welke twee jaar
geleden gegeven'werd en die, wil zii in
1936 met het feest dér Utrechtsche Uni
versiteit gereed komen (wat de bedoe
ling der opdrachtgevers is) de geheele
persoonlijkheid van dezen kunstenaar
vraagt. Dit raam, dat niet minder dan
tweehonderd vierkante meter groot is,
zal ongetwijfeld een der belangrijkste
wierken worden van dezen artist, die
Amsterdam in dén loop der jaren reeds
verblijdde met werken als de muurschil
deringen in de Beurs, in het gebouw
van den A.N.D.B., de glas in lood-ramen
in het Lyceum en in de traphal van het
nieuwe gedeelte van het Raadhuis.
„Ergens", 8-4-'33.
Amice.
Helaas, beste Jan, is het me bij ver
bod van den commandant der zee
macht nog steeds verboden om iets
over schepen of hunne bewegingen te
schrijven, waar maar al te streng de
hand aan gehouden wordt. Zoo is bij
voorbeeld uitgelekt, dat een onzer col
lega's, volkomen te goeder trouw, zich
in een brief aan deszelfs ega verspro
ken heeft, voor welk feit de stakker
wel degelijk ter verantwoording is ge-
5-oepen. Ja, Jan, jij, die geregeld thuis
komt, en daarom niet zoo'n geregelde
correspondentie met je gade onder
houdt, jij weet niet hoe moeilijk of het
is, voor ons, die tegenwoordig zeker
20 dagen van de maand op zee zitten,
om de scheepsbewegingen uit je epis
tels te weren. Zoo kan bijvoorbeeld
een adres achter op je brief je nood
lottig worden. Gelukkig komen we zoo
op zee nog wel eens een vliegtuig
tegen en wordt de „vijand" behoorlijk
in de luren gelegd, doordat de brieven,
daarmee mede gegeven, pas te Soera -
baja afgestempeld worden. Toch br< ngt
zoo'n tusschentijdsche onverwachte
mailsluiting ook zijn moeilijkheden met
zich mee, want de een heeft een lange
brief klaar liggen, de ander heeft nog
juist tusschen neus en lippen door ge
legenheid een klein kattebelletje to
schrijven, maar er zijn er ook die net
op wacht staan en voor wie de kans
voorbij gaat iets over zich aan „moe
der" t$ kunnen laten weten. Nu, ik be
hoef je zeker niet te zeggen waar dit
op uit loopt, wanneer een dergelijke
mail op kampong „Darmo" of „Keta-
bang" dan wel „Goubeng" terecht
komt, waar om zoo te zeggen huis aan
huis marine woont. Mevrouw A: Gut,
daar heb ik vandaag een lange brief
van m'n man. Mevrouw B (wier man
van hetzelfde schip): Jasses, hoe kan
dat nou, ik kreeg nog niets. En dan
heb je liet gaande. Enfin, met een
beetje organisatie onzer zijde valt in
dezen nog een boel te bereiken.
Maar het loopt zoo langzamerhand
weer tegen Paschen en het is iederen
keer tegen dien tijd altijd weer een
beetje afgeslecht, zoodat er ook nu
weer op de vloot goede hoop bestaat
dat deze „derde Japansche oorlog"
(zooals het hier op de vloot genoemd
wordt) wat zal zijn geluwd.
Zonder nu in veranderlijke finesses
te treden kan ik je toch verzekeren
dat er den laatsten tijd wat gepres
teerd is in de Marine en dit den goeden
geest zeer ten goede is gekomen. Na
alle moeilijkheden van de Februari-
maand had „Jantje Kaas" voor alles
afleiding noodig, dit hebben we gehad
en ik geloof dat we er bij al die drukte
zeer wel bij hebben gevaren.
Trouwens steeds meer komt naar
voren, hoe er onder al die zoogenaam
de muiters heel wat zijn geweest, die
zich hebben laten meesleepen, die met
de groote hoop zijn nieegeloopen en
nu achteraf erge spijt van hun daden
hebben. Inderdaad zijn een dergelijk
aantal menschen krijgstuchtelijk ge
straft, dit zijn degenen geweest, die
na sommatie weer aan het werk zijn
gegaan; zeker, ze kregen een zware
pof maar wat beteekent dat in verge
lijk met een rood paspoort aan den
dijk te worden gezet. Ik hoorde in ver
band hiermede dat op het departement
een personeelcommissle zou worden in
het leven geroepen, waar onder meer
een luitenant ter zee, die zich destijds
in het „Marineblad" nogal voor Indi
sche personeelszaken interesseerde.
Beste Jan, ik heb in geen drie we
ken een courant gezien, je kunt je
dus voorstellen dat ik over-den Oriënt
en van Soerabaja in het bijzonder wei
nig te schrijven heb. Misschien dat ik
de volgende week wat nieuwe Jutter-
tjes kan machtig worden en ik weer
mijn verwondering kan uitspreken
over den vooruitgang van ons geliefd
Nieuwediep. Me dunkt voor een week
in zee heb ik mijn best gedaan.
Saluut,
HENJÊ-
