MARINE-BRIEVEN UIT INDIË.
I
loonsverlaging van het gemeenteper-
soneel aannam, zullen aftreden, staat
wel zoo goed als zeker vast. Wel is de
uiteindelijke beslissing ten dezen nog
niet gevallen (dat geschiedt eerst den
24sten a.s. in de z.g: gedelegeerden
vergadering der A'damsche Federatie
der S.D.A.P.), maar genoemde Federa
tie en onze roode raadsfractie hebben
toch al reeds een advies opgesteld, dat
in de aftreed-richting wijst en de be
slissing zal ook wel overeenkomstig'
dat advies vallen. In dat davies doet
men het voorkomen alsof de Roomsch-
Katholieken en de Vrijzinnig Demo
craten moedwillig de overeenkomst,
die tusschen deze beide fracties en de
S.D.A.P. bestond, inzake een gemeen
schappelijk regeerprogramma, verbro
ken hebben. Vooral wethouder Krop-
mah fungeert daarbij als zondebok. Zijn
uitlating, dat de meerderheid van B.
en W. de verantwoordelijkheid niet
langer zou wenschen te dragen indien
de loonvoordracht verworpen werd,
deed. altijd nog volgens dit, advies,
de deur dicht en beteekende een zoo
danige breuk dat verder samenwerken
niet meer mogelijk is. Minder „po
litiek" en nuchterder beschouwd kwam
echter alles neer op het verschil in
opvatting, dat tusschen de R.K.'s en
V.D.'s eenerzijds en de S.D.A.P. an
derzijds bestond over de uitlegging
van den term „bijzondere omstandig
heden". De eersten achtten die bijzon
dere omstandigheden wel degelijk aan
wezig; de tweede niet. Wij zullen ons
in deze netelige kwestie verder maar
geen partij stellen. Alleen zij opge
merkt. dat het toch zeker wel een
zeer bijzondere omstandigheid is.
alhoewel dan misschien niet geheel in
den zin zooals bedoeld in de vorige
loonovereenkomst met het gemeente-
personeel, dat men reeds meer dan
de helft van een jaar werkt met een
loonende begrooting, die nog steeds
niet door Gedeputeerden is goedge
keurd. Intusschen bestaat er dan nu
nog kans, met de 1,2 millioen bezui
niging, die men uit de pas aangeno
men loonsverlaging halen kan en de
8 ton. die B. en W. verder nog uit het
grondbedrijf willen halen, dat die
goedkeuring een dezer c'agen eindelijk
afkomt.
Maar, om tot de wethouderscrisiS
têrug te keeren.'... Zullen 'de andere
wethouders, als hun roode collega's
dan inderdaad aftreden, er ook het
bijltje bjj neergooien en hun zetel ter
beschikking stellen? Zullen we eerst
daags voor een geheele reconstructie
van het gemeentelijk bestuurscollege te
staan komen? Zietdaar vragen, die
men thans allerwege stelt. Komt het
antwoord bevestigend te luiden, dan
zal de crisis, zeer zeker geruimen tijd
duren en dan zal er heel wat tijd over
heen gaan voordat we weer een nieuw
voltallig college van B. en W. rijk zijn.
En zulk een lange crisis is in de ge
geven (al dan niet „bijzondere") om
standigheden zeer zeker alDror<°'e-
wenscht! De thans nog in functie zijn
de wethouders zijn immers reeds druk
bezig niet de puzzle hoe de hegroo-
ong 1934, die minstens evenveel zor
gen baart als de thans loopende, slui
tend te krijgen. Zij zijn zich al bezig
aan het inwerken.... En aan ben
schijnt reeds nu de hun toegemeten
ttid om de puzzle tot oplossing te bren
gen krap! Hoeveel te meer zal dit niet
het geval zijn met de nieuwe functio
narissen die, bij een algeheele re
constructie, misschien pas over een
^'eek of zes, zeven hun ambt zullen
aanvaarden?
Excit Amsterdamsche Gids.
Zullen met de loonsverlaging enkele
gemeentebedrijven, die het de laatste
Jaren zwaar te verduren hadden wat
Rentabiliteit betreft, nu ook wat beter
•°P gang komen? Dat is een vraag die
zich ook, om dezen keer nu eens
niet over het chronische Amsterdam
sche onderwerp: de tram, uit te wei
den. ten opzichte van de Stadsdruk-
*er stellen laat. Bij geruchte werd
"pn .aatsten tijd vernomen, dat men
op het Prinsenhof een algeheele op
heffing van dit gemeentebedrijf, dat
in vergelijking met de particuliere
drukkerijen wel zeer duur werkte,
overwogen heeft. Men zal het nu,
met de aangenomen loonsverlaging,
eerst nog eenigen tijd aanzien. Intus
schen heeft men toch alvast op die
stadsdrukkerij drastische bezuinigin
gen ingevoerd, o.a. door het staken
^an enkele door die drukkerij geëx
ploiteerde uitgaven, die niet strikt
noodzakelijk zijn, maar grootendeels
dienden om nu eens te laten zien wan»
ne zij typografisch wel in staat was.
Daartoe behoort de Amsterdamsche
Dids, een maandblad waarop men zich
jarenlang bij die drukkerij kon abon-
neeren tegen het luttele bedrag van
f 2.per jaar. Het bevatte steeds een
aantal meerendeels zeer interessante
artikelen over oud en nieuw Amster
dam, tekst en illustraties waren zeer
fraai uitgevoerd en nu het terziele is
zullen velen het missen. Het valt to
hopen, dat het door toedoen van een
particulier uitgever, zij het dan mis
schien in wat minder luxueuste gedaan
te, nog eenmaal herboren wordt.
Tegenover problemen als het herge
boorte-geven aan de bedrijvigheid ip
onze haven en in onze bouwnijverheid,
valt deze hergebooret-kwestie van
de Amsterdamsche Gids natuurlijk in
het niet. Opleving van de haven en v«u,
de bouwbedrijvigheid heeft de gemeen
te als zoodanig zeker maar voor een
klein gedeelte in eigen hand. Maar
het klein gedeelte, dat zij dan in
eigen hand heeft, moet zij ook zoo goed
mogelijk uitbuiten. Deze gedachten-
gang deed ook onze Kamer van Koop
handel aan B. en W. adresseeren over
een verlaging van onze haventarieven.
De Kamer wijst er op, dat wij wat die
tarieven aangaat den laatsten tijd ten
opzichte van havens als die te Rotter
dam en te Antwerpen (in deze laatste
plaats kunnen b.v. geregelde scheep
vaartlijnen een besparing van niet min
der dan 25 verkrijgen op loods en
kadehuur) „achterop zijn geraakt". Wij
moeten die achterstand inhalen, schrijft
zij, zoo spoedig mogelijk, willen wij
niet de kans loopen, dat onze haven
aan beteekenis inboet en het verlorene
wellicht niet meer zou kunnen worden
ingehaald. Dat het Gemeentebestuur
aan dit ernstig maanwoord van de Ka
mer de noodige aandacht zal schenken
is wel zeker, al zal een eventueel e ta
riefsverlaging er in den Raad wel niet
„een, twee, drie" doorkomen.
Eerder er door komen zal zeker de
verlaging van de erfpachtkosten,
een verlaging waartoe B. en W. reeds
een voorstel bij den Raad aanhangig
hebben gemaakt. Het voorstel behelst
vaststelling van de erfpachtsom op
5%. tegenover de thans ge'dende
51/» van de grondwaarde. De herge
boorte van de bouwbedrijvigheid zal
met deze verlaging. al is.gij .dan niet
groot,zeer zeker gediend .zijn.
HET VERKEERDE SCHUIF-
LAADJE!
De politiechef Chiappe is een eenigs-
zins nerveuse man. Wat overigens geen
wonder is, als men op zijn schrijftafel
drie telefoons heeft staan, die alle drie
tegelijk kunnen ratelen, als men terzelf
der tijd een roofmoordenaar vervolgt en
een buitenlandsche studiecommissie
moet laten rondleiden; als men bü den
pemier voor het ontbijt is uitgenoodigd
en de mensohen in de antichambre dat
voor een smoesje houden
En terwijl de politiechef juist, met in
iecere hand een telefoonhoren, de meest-
urgente gesprekken behandelt, legt de
secretaris de post op ziin schrijftafel.
Niets van beteekenis daarbij. Maar
neen, een brief van professor Z„ den
bekenden psycholoog van de Sorbonne.
's Lezen wat hij te zeggen heeft
...ben ik aan een boek bezig over de
vrouwelijke criminaliteit en zou ik het
zeer op prijs stellen, indien U mij daar
voor illustratiemateriaal ter beschikking
zoudt willen stellen." Als het verder
niets is, kan Chiappe weer verlicht
ademhalen. Hij haalt uit een schuif-
laad.je een pak fotomateriaal en geeft
dit den secretaris om het te verzenden.
Inmiddels verstrijken enkele maan
den. Drie telefoons ratelen! De se
cretaris legt den prefect de post voor..
Iets bijzonders? Ah, het boek van pro
fessor Z. met een begeleidend schrij
venvoor c'en onsohatbaren
dienst, dien U door Uw vriendelijke be
reidwilligheid de Fransche wetenschap
in het algemeen en de criminalistische
in het bijzonder
Boem! Chiappe heeft den telefoon-
haak uit de handen laten vallen. Wat is
er gebeurd? Bij den eersten oogopslag
heeft de prefect gezien, dat de illustra
ties, die de professor in zijn boek heeft
geplaatst, de foto's zijn van leden van
het ballet der Follies Bergères Een
vreeseliike vergissing! En dan daarbij
nog de onderschrfiten, waarin profes
sor Z. op zeer ongalante wijze de dames
veroordeelt! De bekoorlijke prima
donna wordt als een geboren oplichtster
aangegeven. Mistinguette krijgt iets
dergelijks onder haar beeltenis.. Maar
gelukkig zij heeft het niet onder
de oogen gekregen, noch ervan gehoord,
want het was een proefdruk en de
heer Chiappe slaagde er nog juist op
tijd in de fout vo'kommi te her»^i'<m.
Beste kerel,
Laatstleden Donderdag was het weer
eens ouderwetsch druk op het kruis
punt PalmenlaanSimpang, want de
Schout-bij-nacht, eskadercommandani,
hield een zeer druk bezochte r ceptie,
ter gelegenheid van zijn bevordering.
Vroeger resideerde in deze „roemah
besar dari Marine" de marine-com
mandant te Soerabaja, maar sinds we
een eskader-commandant hebben, woont
laatstgenoemde dignitaris in het pa
leis in de Dijkermanstraat. Zooals ik je
reeds schreef, het was een druk be
zochte receptie, waar vrijwel de ge
heele navy aantrad. Natuurlijk 'n keur
van toiletjes en als je dat zoo aanziet,
dan weten de diverse dames met hun
huishoudgeld, laat staan kleedgeld, nog
heel wat te maken. Na afloop van zoo'n
receptie zijn club, Modderlust en
Cercle Artistique natuurlijk goed bezet,
want men is nu eenmaal uit.
Van Cercle Artistique gesproken,
daar heb ik je eenigen tijd geleden
over geschreven, dat het daar finan
cieel niet zoo erg best mee stond, maar
tot nog toe is deze buitengewoon aar
dige gelegenheid, die Soerabaja zoo
moeizaam zou kunnen missen, nog
drijvende en het zal wel losloopen er
mee. Toch hebben we hier een tweede
cercle erbij, namelijk de cercle Hellen-
doorn, welke boven het café van dien
naam haar zalen heeft en reeds een
behoorlijk aantal leden telt, ook onder
de marine. In Tutti Frutti, je weet wel
die tent waar we vroeger paardjes
plachten binnen te rijden, speelt en
blaast momenteel een band van een
stuk of zeven Europeesche dames de
mis Ida Olivers band. Zooals je weet
kun je dat van buiten af zien en je
begrijpt dus wel hoe stampvol het die
eerste dagen daar voor dat restaurant
stond van allemaal Inlanders, die iets
dergelijks, een aantal Europeesche
blanke dames, die een nummertje mu
ziek weggaven, nog nimmer gezien
hadden. Overigens zit het er avond
aan avond stampvol. Zoo zie je, Soe
rabaja is nog steeds een stad, waar je
behoorlijk uit kunt gaan. Modderlust
heeft blijkbaar geen tweede „Pand-
jang" kunnen vinden, want tegenwoor
dig worden de rekeningen door een
incasso-kantoor geïnd, wat, gezien het
groot aantal burgers dat er na de ver
huizing naar den waterkant komt, ook
misschien wel een te groote karwij
voor een man als „Pandjang" geweest
zou zijn.
Minister Coljjn heeft eenige dagen
geleden verklaard, nadat de Indische
regeering geen bezuiniging op de
landmacht durfde te beginnen, dat Zijne
Excellentie de verantwoording voor
verdere inkrimping op zich nam. Nu
daar kwam de pen over los en natuur
lijk moest ook de Marine het ontgel
den in het „Soerabajaasch Handels
blad". Hear, hear:
Er rijst dan verder nog de vraag
of het leger nu wel het eerste gezags-
instrument was, waarop gevijld
moest worden, en of het niet meer
op den weg had gelegen om bezui
niging te zoeken in de kwaliteit van
het marine-personeel, van hetwelk
voornamelijk het inlandsche deel zoo
in kwaliteit te kort schiet, dat ook
buiten bezuinigingsoverwegingen om
daaronder een grondig schoon
schip maken meer dan noodzakelijk
is, ook al moet dit voeren tot een
opleggen van een groot deel van
onze vloot. Worden de economische
en daardoor financieele toestanden
beter, dan kan men weer beginnen
met den geleidelijken opbouw van
het personeel der vloot zich daar
bij hoedende voor verdere Goossen-
sche experimenten teneinde dit
weer bekwaam te maken voor de se
cundaire taak der weermacht, waar
in de marine echter een primaire rol
te vervullen heeft.
Op deze manier krijg je eens een
indruk hoe of de Marine er hier in
staat, en als je dan nog daarbij neemt,
dat de Gouverneur-Generaal, bij het
openen van den Volksraad memoreer
de het uitstekend optreden van Land
macht en Politie tijdens de afgeloopen
Februari-dagen, dan is het toch op het
oogenblik om tranen met tuiten te
huilen, en vragen we ons zelve angstig
af: „Hoe lang nog moet het duren,
voordat we onze oude plaats in de
samenleving weer hebben ingenomen."
Maar, ja, als je de diep tragische
toon van den onderkoning voelt in zijn
openingsrede, waar de financieele toe
stand van ons Indië in besproken
wordt, ja, dan merk je wel, dat het heel
ere is en dat we toch ook allemaal mee
moeten werken om hieruit te komen
en ons nog eenige aderlatingen op ons
katje zullen moeten getroosten, zooals
bijvoorbeeld met ingang van 1 Juli de
standplaatstoelage, die natuurlijk in 't
bijzonder de menschen treft, die hun
gezin hier hebben en den gehuwden
inlander.
We beginnen hier in Indië steeds
meer te merken van de Nederlandsch-
Indische Fascistische organisatie (echt
Indisch natuurlijk Nifo genoemd) wel
ke in ledenaantal toeneemt en deze
leden vooral schijnt te requireeren uit
het I.F.V. Volgens mijn bescheiden
meening is echter een dergelijke orga
nisatie hier in de Oost volkomen over
bodig. Bijna ieder Europeaan hier is
het volkomen met het gezag eens, een
dictatoriale macht is met het oog op
de vele rassen en volken hier heel
moeilijk denkbaar, kortom, mij is het
niet recht duidelijk wat of majoor
Rhemrev en zijn mannen hier eigenlijk
denken te bereiken.
Het vliegveld op Darmo werd giste
ren bezocht door het vliegtuig de
„Astrea", van de Imperial airways, het
eerste vliegtuig van de LondenAu-
stralië-route. Holland past op uw zaak,
want nu begint de buitenlandsche con
currentie op uw Indië-route, nu is het
tijd (en dat gebeurt dan ook) voor
snellere vliegtuigen, voor nog korteren
overtochtsduur, en voor een plan
„Asjes".
Een van de eerste dingen, welke i«£
ga ondernemen, als ik nog eens thuis
vaar, Jan, is een autobustocht over
den afsluitdijk naar Friesland. Sjonge
kerel, wat wonen jullie toch in een
bevoorrecht land, dat je dat allemaal
kunt meemaken en wat gaat de tijd
toch vlug, want toen ik wegging uit
de „negri Blanda", was er toch nog
geen sprake van dat zooiets onderno
men kon worden. Het lijkt me danig
interessant. Nu nog de spoorlijn en wie
weet wordt Schagen dan nog niet een
kruispunt op het Internationaal ver
keer naar Noord-Duitschland. Je moet
wat duidelijker zijn in je brieven aan
gaande de aanleg van een wandelpark
in ons Nieuwediep, schrijf me eens
precies waar of dat komt, ik moet mijn
stad toch terugkennen als ik weer in
Holland kom. Onze goede Tromp is
dus nu ook overgegaan in sloopers-
handen, het zal menig Marineman
toch aan het hart gegaan zijn, toen
het schip voor het laatst de haven van
Nieuwediep uit voer. (Jij maakte er
toch ook de kruisreis mee mede, als ik
mij niet vergis, kerel.) Ook hoorde ik
van een werkopdracht voor de werf
van zeventig Vickersmijnen; zoo hou
den we tenminste die eene werf, die
we nog hebben, gaande en wordt de
werkloosheid in Den Helder ook nog
bestreden. Hier op het etablissement
wordt ook de grootst mogelijke zuinig
heid betracht. Het „nazien en waar
noodig herstellen" mag op geen en
kele reparatielijst meer voorkomen.
Zooveel mogelijk moet alles met eigen
middelen hersteld worden, kortom de
geheele reparatietijd staat in het tee-
ken der bezuiniging.
De regeering heeft ter bevoegder
plaatse opdracht gegeven te onder
zoeken of geen termen aanwezig wa
ren om hier in Indië als betaalmiddel
de kwart cent in te voeren. De ingre
diënten voor de rijsttafel worden zoo
goedkoop, dat je voor een halve cent
van de een of andere sajoer of sambal,
veel te veel krijgt en je dus eigenlijk
maar voor een kwart cent noodig zoudt
hebben. Hoe klein of mijn tractement
ook moge zijn, ik hoop toch nooit mijn
tractement in kwart centen uitbetaald
te krijgen, wat jij brave kameraad. Ik
eindig maar voor deze week.
Je vriend,
HENK.
„En wat zou u doen, juffrouw, wan
neer u bij een vaart van 100 km een
wiel verloor!"
„Ik ben voorzichtig ik neem altijd
twee reservewielen mee!"
(„Muskete").