IVot wilt li lozen tweede bi .AD HEI.DERSCHE COURANT VAN DINSDAG 26SEPTEMBER 1033. Stadsnieuws. S ZWERFTOCHTEN DOOR SAPPIGE KOEGRASSER WEI Marine-manoeuvres nabij Den Helder. [verdwijnt; Het proces van den Rijksdagbrand. Licht op voor alle voertuigen; Dinsdag •'"tept19,19 uur. Woensdag -7 19.17 Voor het te Amsterdam gehouden pxanien voor 1.andmachinist slaagde voor diploma A motorgrootbedrijf onze stad- [m-iiool H. A. Smits. weensdie Potitievaartuig hem op den vasten wal brengen. g« HR. MS. „VAN NES*. Hr. Ms. „Van Nes" wordt hedenmiddag tegen zes uur in de haven verwacht. INSCHRIJVINGEN HANDELS REGISTER van 19 tot en met 25 September. Nieuwe zaken: N. 1®. M. Crone, brood- en koekbakkery, Huijgenstraat 1719, Den Helder. EERE-AVOND MEVR. DE BOER— VAN RIJK. Casino uitverkocht. Uitverkocht! stond in groote letters boven bet plaatskaartenloket van Casino, en dat was reeds Zaterdagmiddag het geval. Ontzaglijk was de sciiare belang stellenden, die zich dien middag voor den ingang verdrongen om een plaats voor a.s. Woensdagavond machtig te worden, en velen die niet meer konden worden geholpen, moesten worden teleur gesteld. Omtrent de regeling van een en ander kan nog liet volgende worden medege deeld De Burgemeester heeft welwillend het eere-voorzitterschap van het Huldigings comité op zich genomen en zal in die kwaliteit namens de gemeente de be jaarde actrice bij haar aankomst in Ca sino welkom heeten. Deze ontvangst, die in de vóórzaal van Casino plaats heeft, jrnl ►of.rd ononhaar karakteri d ..wiuchi 7 nut zal mevrouw de Boer en de haar vei gezellende dames en lieeren artisten door het comité worden i ontvangen in hotel Bellevue, waarna men in auto's, voorafgegaan doorliet Stedelijk Muziekcorps, naar Casino rijdt. Aldaar zal hel Stedelijk nog een nummertje muziek geven, waarna de hierboven ge noemde officieele ontvangst plaatsheeft. Te 8.15 begint de voorstelling, de zaal is evenwel van half 8 reeds geopend. De huldiging der actrice zal plaats hebben 't zij vóór de pauze of na afloop den voorstelling (dit wordt nader bekend gemaakt) en zal vergezeld gaan van de; aanbieding van een s'offelyk huldeblijk.' Guteren had de eerste der tactische oefeningen op kleine schaal voorde Marine plaats. De veronderstelling was, dat een divisie van drie onderzeehooten%de kust moest dekken tusschen Callantsoog en Zandvoort; deze divisie bevond zich hy den aanvang der oefening ter hoogte van den l'ettemer polder en had bericht ont vangen, dat een vijandelijke scheepsmacht vanuit zee op de Nederlandsche kust aan- stoomde. Deze vijand, bestaande uit Hr. Ms. «Heemskcrck», «Gelderland», «Banc- kert« en »Z 5«, stond bij den aanvang der oefening ongeveer 40 mijl uit de kust, ter hoogte van Den Helder, en had de op-, dracht zoo spoedig mogelijk een gefin geerde beschieting van de Nederlandsche kust, nabij IJmuiden uit te voeren. Met het oog op onderzeebootgevaar besloot de commandant van dit smaldeel eerst gedu rende eenige uren een koers te sturen, die den scliyn zou wekken, dat het doel Hoek van Holland was, om dan dwars van IJmuiden plotseling snel den wal in te sturen en de beschieting uit te voeren. Aldus geschiedde, maar de hy de onder zeebooten ingedeelde vliegtuigen verken- Icn den vijand en gaven draadloos ver- kenningshcrichten af, waardoor de onder zoebooten eich op zijn opmarscli weg konden piaatsen en aanvallen. Alle drie der booten slaagden erin een gunstige aanvalspositie te bereiken, waarbij alleen de derde boot ontijdig ontdekt werd en in werkelijkheid waarschijnlijk vernietigd zou zijn voor dat zij een torpedo had kunnen afvuren. Voor vuurleiding oefening werd daarna do be volen beschieting door de gezamenlijke scheepsmacht ViSSCue. Ij. De afgcloopen week was voor de 'levende garnalenvisschcry in het alge meen een bevredigende. Dat is in dezen tijd tenminste een lichtpuntje en al mag daaruit geen al te optimistische conclusie worden getrokken, als we nagaan hoe pessimistisch men ten opzichte van deze soort visscherij gestemd was, dan is deze uitslag toch een van opbeurenden aard. Men had gedacht,, dat de Zuiderzeeaf- sluiting den garnalenstand had tc niet gedaan, maar het blijkt, dat men dit te donker heeft ingezien. En voor Den Helder kan de aanwezigheid van gar nalen juist door de Amsterdamsche be hoefte aan de levende soort van groote bcteekenis worden in de toekomst, het geen door het aanvankelijke succes al kan worden vastgesteld. De tongprijs wil nog niet rijzen, maai dat doet de belemmering in den export. N angst is er anders genoeg en bij open stelling van het onbelemmerde handels-i verkeer kan ook dit weer een goede bron voor het vischbedryf worden. Hcliol, de goede soort althans, doet 'Itijd nog bevredigenden prijs. 1'alingvangst is er nog weinig en we (in nieuwsgierig hoe de teelt zich in liet komende seizoen zal ontwikkelen. JONGETJE TE WATER. Zaterdagmiddag waren eenige kinde- ,,pn aan liet spelen op een vlot in de Bui tenhaven. Een jongen, die met één heen "I' het vlot en met het andere heen op de steencn glooiing stond, gleed uit en kwam in het water terecht. Gelukkig koii- TER AFSCHEID VAN ROBINSON. „Het zal mij dan genoeg zijn, om te wel en Dat, wat zoo lief werd, nooit in ons En al de dagen zal ik welkom heeten, Waarin mij deze wereld weer verschijnt" Het was met stillen weemoed, dat ik Za terdag liet laatste schetsje heb gelezen van Robinsou. Ik wist het ree,Is eenige weken, dat hij weg zou gaan. Want ik ken hem, dien stoere» man, die onder het pseudoniem „Robinson" jaren lang in de „Helöersche Courant" zijn zuiver-lyriseh lied zong; van den dijk, liet strand en de duinen; van de haven, de eeuwige water-kabbeling. Zjjn stad was hem lief. ziin inwoners waren hem lief. Och, misschien kendet gij hem allen, want R. was een vry-bekende per soonlijkheid in Den Helder; en kwam door zijn ambtsbezigheden in aanraking met verschillende menschen. Is het daarom wonder, dat de gemeenschapskunst bij hem een groote rol speelde. Na ieder na- tiuir-tafereel volgde bij na altijd de toepas sing op en de verhouding tot het maat schappelijk leven. En nu gaat deze pittige schrijver van ons weg, ver van hier, Maar hij weet het, z'n herinnering zal danknaar blijven voortleven, als een kostbaar kleinood, in het hart van vele litteraire kunstgenietera Hierboven citeerden wij een strofe uit het gedicht „Afscheid" van Jan Prins. Ook deze dichter ging weg, ver weg, om dat in Indië zyn taak hem riep. Hij hield van Holland, ziin blanke luch ten en effene klaarte»; z'n oneindig ver schiet en strakgelijnden horizon; z'n blonde duinen en blauwe zee; van zyn plassen en slooten en stoere molens; zijn breede ma- jestueuse dijken; zyn riet-omzoomde lan den en vlakke wegen. In zijn drie bundels verzen ligt het ge- heele karakteristieke Hollandsehe land schap opengespreid, zuiver verklankt. Daarom vergelijk ik Robinson zoo graag met Jan Prins: Beiden sc hreven onder een pseudoniem, beiden hielden ze van Hol land. van wat hun eigen land aan schoon heid biedt. In soepele wiegende cadans stroomt de poëzie van Jan Prins cn het lyrisch-didac- tisch proza van Robinson. Een verrukke lijke. welluidende muziek. De lieelden w orden een voor een te voor schijn getooverd; helderen klaar, in klank en kleurrijke plastiek. En langzaam, kalm en statig vervliet het beeld en groepeert zicii naast de andere, zachtjes voortglij dend in warme trilling en oplossend in de ijle ruimte. Nieuwe beelden worden opgeroepen, meer omlijnd en weelderiger; maar ook zy verdwijnen weer. We worden meegevoerd met de stroo- mende golving van geluiden: met de won derlijk-vervloeiende acooorden van woor den muziek. Wat hü ons ligt opgeborgen, diep in het onder-bewuste, een rhseling, een fluiste ring van rijpend geluk om de mooie zon nige wereld; dat komt bij deze woordkun stenaars tot openbloeiing. tot volle levens werkelijkheid. Iedere onbegrepen im pressie. die zoo vaak ons ontroert, ons heimelijk en onbewust doet verlangen, dat wordt hier uitgedragen in marmer ge luid, onbewogen, onwankelbaar, in inelo- dieuse deining; vertolkend de ontluikende wereld, de loutere zinneweelde. Rustig en gedragen vloeit elke versregel, eenvoudig en klaar van taal. Het is 'n reine, subtiele pracht, een streeling voor 't gemoed. Daarom is in beider werk de regelma tige. tweedeelige jambe maat overheer- schend. Vaak hoorde je Robinson in weken niet. en dan verschenen kort na elkaar weer enkele schetsen, waar het pure levens geluk, dat hem te machtig werd, met nieu we impressies zich ontplooide. Het machtige, egoïstische naturalisme was verre te zoeken. De Fransche uitroep „1'art pour Part!" was hier slechts een uit drukking, een loos woordje zonder be tee kenis. Het was bij onzen Helderschen dich ter als bii Jan Hendrik Leopold. die een zame. Rotterdamsche dichter, die slechts verzen schreef om het innerlijke geluk en de warme vreugde, die ze hem zelf schonk. Met veel moeite kon Di. P. C. Boutens hem bewegen, op hoog m leeftijd eerst, de verzen te publiceeren. En wat een wonder-heerlijke pracht en traag-deinende schildering lag er beklon ken in cie gedichten! In eenzaamheid en stilte bezong Leopold zyn levensrijkdom, als een vogeltje, twin kelend in z'n kooi. „In mijne armen liggen schoven van alle rijkdom, die ik brak. een schat, mijn eigen hart te hoven en wie ik liefheb, krijgt' een tak." Zoo was Robinson. Een stille figuur, enkel schrijvend en dichtend om de diepe vreugde, waarvan hy zelf genoot, 't Is bii den kunstenaar, zooals Dr. Joh. Tielrooy enkele maanden geleden heeft getuigd in een kunstbeschouwing: „De onzuivere wil gelouterd worden. De kunstenaar wil zich bevrijden door zich uit te spreken." Hoe innig was Robinsons gemeenschap met de natuur, wat was hy een sprekend en duidelijk bewijs, dat de menschheid langzaam maar zeker terugkeert tot de alles-vernieuwende natuur. We leggen u een nieuwe kunstdefinitie voor: „Kunst in 't algemeen is de uitgedrukte verwantschap tusschen natuur en mensoh." By Robinson zien wy ceze definiëering volkomen opgaan. In dit artikeltje hebben wy u een indruk trachten te geven van de heteekenis en waarde der natuur-opstellen van Robinson. En wy allen, misschien in verschillende mate, wy die hem lief hadden om zjjn on gedwongen natuurlijk werk, zoo vol over gave we ?ul!en den naklank van 't levens geluk. dat hii probeerde uit te strooien, nog lang in onze ziel bev.aren. Het zal. ongewild misschien, meewerken tot opbouw en verdieping van ons geeste lijk leven, tot verrijking van onze inner- liike Kedachten-wereld. DEKKB;B_ Teun met zijn zeug en tien zeug pog trotsch als een pauw voor den bfggen. Een varken is verstan- tw*P- 't Leek precies een troep soldaten, dlger dun een mensch. Elke v<Jor°P-- knor knor., knor.... iiiir H„„tl ,n„ „i.. /M<) n varken kan menige moeder, die te ken speen. Dc |)Proerd is om den kinderwagen te douwen, stakende zeug. Moederliefde ten lessie geven, die heb hart v kent geen vrees. Een varken dat een paard doodt. Weet je wat 't gekke is teugeswoor dig, zegt Teun, terwijl hij nieuw strop in varkenskot legt. Dat je nerges meer houvast an heb.... Al hei je vandaag honderdduizend gulden in je kast leggen, morrege zyn ze geen haltevie waard.... dat zie je an de dollar en an 't pond.... die zijn ook foetsie, daar gappen ze de, helft van. Ze doen maar met je, wat ze j zeug, hé en die liep met zijn jonkies buiten willen teugeswoordig. De Amerikaansche Daar was ok een ket in d.at land en die voor zyn kinderen. Zoo is 't! •Zoo is 't Pleun, zoo is 't. goed heb ze dat zeid, zegt Teun, daar krijg je een pak- kerd voor, meid. Een varken is een be9t dier, vervolgt liij, maar as je 'm kwaad maakt, as je z'n kinderen plaagt, ga 'm dan uit den weg, dan is ie gevaarlijk voor mensoh en dier. 't. Is eres gebeurd, bii een kameraad van me, een hoer hè in lvoegras, daar stond ik mee te praten. Nou, die had ok een en Engelsche Staat mag alles doen.... maar als ik, een eenvoudige boer. iemand geld afneem voor levering van een varken van 300 pond en ik lever 'm d'r een van 150 pond..dan zegge ze: die hoer deugt nie, o zoo, dan kreg je een proces en mot je beteunen. Mot je hier in me varkenskot kijken. Zie je die zeug? Das er een van 500 pond. Echte goeie, Hollandsehe ponden, geen stukkie vette Engelsche hokkiun, zit 'm in zijn spekalles zuiver wicht. 'n Reuze dier is 't. Hij heb tien biggen! Ze zeggen welderes, varkens houden geeft verdriet, omdat varkens altijd knor ren, merk ik, moppig willende zijn, op. 't 19 ook teugeswoordig lang niet alles met de varkensmesterii en fokkerij, herneemt Teun. Daar hei je nou zoo'n zeug, wat brengt-ie op.... lang niet wat 't most. Nou, zoo'n beesie van 500 pond.... dat zal hy c'en slager nog wel opgeld doen. Niks hoor. daarbij, ik verkoop mijn zeuge nooit bij 't wicht, bij 't pond. Varkens doe ik het wel, maar mijn zeuge, als ik ze weg wil doen, verkoop ik ze in de hoop. Maar deze zeug heb ik al jaren, 't is een reuze-dier.... een prachtige fok- zeug. Ik zou 'iu niet graag kwijt willen. Je mot weten, die zeug werpt tweemaal in begon om die biggen heen te draaien. Meer om te spelen, dan kwaajegeid. In ecno begint die zeug woedend te grommen en kwaadaardig te blaffen, rent naar die ket toe en loopt voor zijn pooten, maar die ket gaat maar door achter de biggen te jagen. Weer blaft die zeug woest. In eene zoo log en zwaar als ie is, springt ie teuge het steigerende peerd op, vlak tegen zijn huik. Dan hooren we een schreeuw, een ijselyken doordringenden schreeuw van een paard in doodsnoodAls de zeug weer op d'r pooten staat, stroomt liet bloed zo bij d'r bek neer. Het peerd rent nog even over 't veld.... dan staat ie stil.... trilt op zijn pooten en valt dan op den grond, op het gras Mijn kameraad en ik vliegen er naar toe.... De heele buik van 't peerd was opengereten door den bek van de woedende zeug, de ingewanden, de darmen hingen er hy neer.'t peerd most direct afgemaakt worden. Dat heb ik meegemaakt, met eigen oogen heb ik het gezien, 't Is lillyk, erg iilliik, as je een zeug tergt, as ie met zyn biggen loopt. Maar anders zijn 't aardige beesten. Een enkelen keer heb ik 't gehad, cat er een misgeboorte tusschen de biggen w/as, b.v. met li pooten cn twee neuzen, 't jaar, een heele troep biggen, zegt Teun j Nou, daar "heb ik, toen ze bleve teven nog vol trots, dan vervolgt hij: Op 't oogen- j aardig geld voor gemaakt. Ik verkocht ze blik gaat 't met de varkenspriizen nogal aan een kermisreiziger als wonderdier en tengevolge van de wettelijke inkrimping j op de Schager kermis lachte ik me een door de varkenscontröle, maar ik mag lang aap. toen ik voor een tent sting waarop niet zooveel biggen meer fokken als vleje stond: jaar, maar dat mot ok weer zeid: Vleje' „Boeren, burgers en buitenlui! Hier is jaar wasse de varkens geen centt wonderlijkste varken van de wereld met waard. Teen kocht je een varken van 500 6 pooten en 2 neuzen te zien. In de bin- pond, dat nou 100 gullen kost, voor 35. nenlancen van Australië aangekocht. 25 Wasse dat prijzen? j cent entrée!" Toch een heet verschil, zoo'n pas ge- Ik heb me cente in me zak gehouwe en boren big met een pasgelioren mensch, er een pakkie noga voor Pleur.tje voor ge- zeg ik, op een klein rose biggetje wijzend.1 kocht. I En nou gaan ik weg, saluut. Zeg tegen het Heldersche krantje, dat mijn buurman hiernaast zich ook op de krant wil abon- neeren en een boerenarbeider met zijn vrouw an de Doggersvaart hebben d'r ook zinnigheid in gekregen. Ik heb ze 'zeid, dat do krant voor Den Helder en 't boerenland is en dat ze mis- ScHten gauw een proefnummer krijgen en dat zal inslaan as de bliksem in een strooien dakkie. Ze zijn nu al vo! vuur voor 't Juttertje. i As je myn nou maar dat boekie „Drie Gulden of Twee Dagen" kedo geeft, dat die Yvel Dlawnurg geschreven heeft, toen ie in de gevangenis zat in Alkmaar. Ken jij die soms. zeg. die Yvel Dlawnurg? As iii 't maar niet zelf bent. As je in de ge vangenis heb gezeten, kon je wel deres eën big van die zeug in je zak steken en meenemenen een big kost centen, dik cente. Een big van 8 weken kost 8, van 9 weken 9 gulden, van 10 weken 10 en als jy twee dagen gezeten heb, dus een Jammer, dat de stadslui, de lui uit Den Helder, die denken, c'at ze zoo ver boven een boer staan, het landleven niet kennen. Als ze de natuur goed gadesloe gen, net als wy. dan zouden veel van hen niet zooveel drokte en kapsones op d'r lijf hebben, zegt Teun. Wat is een mensch als ie geboren wordt? Niks, niemendal! Als ie niet door een baker in de luiers ge holpen wordt, vertrekt ie net zoo gauw. als ie er opgekomen is. Moet je zoon (rpvangepisbig bent van twee dagen, wat kleine |>ig zien; zoon aaroig vrooljjk cier- i,en jy waar(ji n«Pt veul, reken 't zelf t.je as t is! maar uit.... Weet ie wie we! wat waard De menschen kijken neer op een var- is? -t Heldersclie krantje, dat is zyn cen- ken. trekken ervoor hun neus op, denken ten dik waard. Ik heb met de markthe- dat 't een dom dier is. Niks hoor.... Het richten, die er in staan, vaak al menigen zyn verstandige goeie beesten. Deze zeug verdiend.... daar ziin ze erg vlug heb 10 biggen geworpen. Met hun tienen niee. krijgen ze van hun moer. die zeug, melk. j. jP Zllit zien> over twee weken is er nog Nou is 't kassuweel dat iedere big zijn lllaar één man en pen „aardekop in Koe eigen speen heeft en ook zyn eigen plekkie. Zoolang als ie gezoogd wordt, denk maar niet, dat ie zich vergist en hy abuis an de speen van ze broertje of zussie gaat lurken. Als 't een enkelen keer ge- gras, den Polder, Breezand, Den Helder, Texel en Wieringen, die niet op de Hel dersclie krant geabonneerd is en die ééne man die 'm niet leest, heeft geen lezen geleerd, anders las ie voor dien prijs ook beurt, dan staakt de zeug het melk geven een kranti die elke bewoner van het en krygen ze allemaal niks. Dan staakt de zeug? vraag ik ver wonderd. As je me nouAls de big getjes zuigen krygen ze immers toch melk? Dat denk je maar. zegt Teun. Niks Noorden van Noord-Holland verplicht is te lezen, als hij op de hoogte wil b''ijven Wat er in den kop van Noord-Holland om gaat. Zoo is 't. das vast, das vast. Wat jil. Pleun? Je heb krek gelijk. Teun, zoo is het. krijgen ze as ie niet wil. Mot je weten: een Ik kan liet Heldersche en boerennieuws zeug doet onder het zoogen niks dan zuch- niet missen. Zoo is 't en niet aars. ten en knorren en zoolang ie zucht, vloeit (Wordt vervolgd), 't zog.... zucht ie niet, dan komt door ce speen geen melk. krijgen de zuigers nul op 't rekest. Als er nu onder dat krioe lende goedje een is, die de verkeerde speen pakt, of op de plaats van zyn broer tje of zussie ligt, dan zucht en knort de zeug niet en krygt ie lau niks. zooals Louis Koster zegt. 't Zijn reuze dankbare diertjes ook! Ik heb vaak gadegeslagen, maar als de menschen zeggen: Hii is zoo DE BEGROOTING VAN HET WEGENFONDS. De begrooting van het Wegenfonds gec ft aan voor den gewonen dienst een bedrag van f 21.9 millioe»,samengesteld onopgevoed als een varken, dan slaan zei"'* de inkomsten van wegenbelasting de plank mis, subiet mis. Èen varken is J 14 millioen) en ry wielbelasting (1 nul- plank een erg opgevoed' dier.... een dankbaar dier., want, en dat is geen mop of flauwe hak, maar zuivere waarheid. Als zoo'n kleine lummel van een rose big gedronken Heeft van zyn moer, dan gaat te naar moe ders kop en daar loopt ie om heen, en dan strykt ie ziin snoet over moeders snuit en i ie moeder en die ouwe lioen) en enkele kleinere bydragen. De kapitaaldienst vermeldt f 3 millioen. Voor de rijwiel- en wegenbelasting is rekening gehouden mot een dalend cijfer. Voor onderhoud, verbetering en aanleg van wegen, alsmede voor bruggenbouw over de groote rivieren is uitgetrokken totaal daarmede dankt ie moeder en dtemiwël* millioen, 130.000. Hiervan is fji.174 000 dikke lov» zeug die knort vroolnk. wat l voor bruggenbouw, zoodat voor eigenlyke i'JStZünSkindeiïn vanmSSchen j *egen overblijft f V^rVrnn^ - gekeerd voor wegen verbetering f7.350.000. Maling hebben ze aan hun ouders. 't Is wonderlijk goedje, wat jy Pleun, zegt Teun, tegen zijn vrouw, die met een bakkie leut komt aandragen. Hebben de varkens gevoel voor d'r biggen? Heb ik gelijk, ja of nee? Je heb krek gelijk, zegt Pleuntje. D'r zyn ook heel wat moeders onder de dames, die meer maling hébben an d r eigen, d'r bloedeigen kinderen, as een Opvoeren van de uitgaven teneinde meer evenwicht te krijgen tusschen hetgeen aan het Rijkswegen plan en aan de pro vinciale wegenplannen wordt toegedacht, kan alleen geschieden door dep kapitaal- dienst meer geld te leenen, hetgeen de regeering ontoelaatbaar acht, Noodge dwongen zal men derhalve de uitgaven inperken ing in Fe"de vorige keë? biggen geworpen had, den algemeenen toestand intreedt, zullen heb ik me vaak suf gelachen. Als ze ge-1 uitgaven gehee_Mo_t_de inkomsten moe- varreken. Deze zeug heb zorg voor haar j van het Wegenfonds moeten injie biggen! Haar biggen zijn haar alles! Tóen «n. als er niet .spoedig verbeter» ie de vorige keer biggen geworpen had,'jen algemeenen toestand intreed iieb ik mé vaak suf Klaehen. Als ze «-'de uitgaven geheel tot de inkomsten zong(i waren dan gingen moeier met de 'e'1 woiden teruggebracht, jongen altii I kuiéren. Zelfs toen ze „egen Voor het wegvak Zurig -Harl.ngen weken oud waren, liep die dikke zware woidt f GO.OOO aangevraagd. Het verhoor van Dimitrof. De Zaterdag werd besteed met het ver hoor van den Bulgaar Dimitrof. Diens eigenaardige, soms zeer agressieve, hou ding geeft aanleiding t-ot incidenten. Als de president hem vraagt of hü tets naders wil mededeelen omtrent straffen, die hy in Bulgarije heeft gehad, zegt hij o. a.: Ik heb gehoord, dat ik in Bulgarije ter dood veroordeeld ben. Nadere inlichtingen heb ik daarover niet ingewonnen, want het interesseert mü niet. De president: Volgens mededeeling van liet Bulgaarsche gezantschap bent u in Januari 1924 tot levenslange tuchthuisstraf veroordeeld, wegens het aanstichten van den September-opstand in Bulgarije. In een tweede proces is u dan tot de dood straf veroordeeld wegens liet organiseeren van een gewapenden opstand. Hebt u dan niet langs omwegen naar die veroordeelin- gen geïnformeerd? Eigenaardige mentaliteit van den Bulgaar. Dimitrof: Voor mii heeft de veroordee ling geen belang en geen beteekenis. De president: Maar misschien voor ons. Ik vraag u slechts, of u dc u gedane mede deeling over uw vroegere bestraffing kunt bevestigen. Dimitrof: Nu vooruit, dan bevestig ik dat maar. De president: Dimitrof, ik wil u alleen maar dat zeggen, gedraagt u zich hier be scheiden en rustig. Als u dat niet doet, dan krijgt u met ons te aoen.AIs ik met u spreek over vroegere straffen, dan gaat het er niet om, of u dat onverschillig is of niet. Uit het verhoor blijkt, dat Dimitrof in 1929 naar Berlijn is gekomen en dat. wet telijk, zijn eenige „misdaad" deze is. dat hij zonder voorkennis en toestemming van de autoriteiten in Duitsohland verblyf- lioudt, hetgeen op zichzelf natuurlijk een overtreding is. Individueele terreurdaden wijst hy van de hand en met den brand van den rijksdag heeft hii dan ook niets te maken. Verder wordt ook nog verhoord de Bulgaar Popoff. Van der Lubbe even apathisch als tevoren. Wat v. d. Lubbe betreft, die is op dezen derden dag even apathisch en onverschil lig als tevoren. Torgler's verdediger, de advocaat Sack, deelt mede, den indruk te hebben gekre- gen, dat hij. T., onschuldig is. i Uit v. d. Lubbe's houding kan niemand wys worden: men weet niet of hij inder daad versuft is dan wel komedie speelt. Het laatste is, gezien de ontzettende zelf- beheersohing, die dat kosten zou, haast niet aan te nemen. Hii neemt zoo goed als geen voedsel en ook bijna geen drinken tot zich, hetgeen hem nog meer verzwakt. Een medisch onderzoek heeft Zaterdag plaatsgehad.' waaromtrent het volgende wordt bekend gemaakt: Zijn houding wordt als lijdelijk verzet gekenschetst. Marinus van der Lubbe, de voornaamste verdachte in het Rijksdagbrand-proces, is Zaterdagavond, na afloop van de proces zitting. door den gerechtelijken arts, dr. Schütz. onderzocht. Het resultaat van het onderzoek naar v. d. Lubbe's gezondheids toestand was naar net Wolff-bureau me dedeelt als volgt: „Van der Lubbe bevindt zich in een toe stand van lijdelijk verzet en psychischen afweer en legt bet er blijkbaar op aan, door het teweegbrengen van volko men krachteloosheid liet afbreken van het proce9 te dwingen. Zulk een houding komt ook overeen met de aanwijzingen,- die aan de leden der communistische party zijn gegeven ten opzichte van hun houding voor de rechtbank. Voorloopig is Van der Lubbe nog in staat het proces by te wo nen. Hij is ook in staat de besprekingen te volgen. Mocht hii zyn houding van ver zet niet opgeven, dan zal natuurlijk moeten worden overwogen, of men tot gedwongen voeding zal vergaan Van der Lubbe lrrygt in de gevangenis ziekenkost. Zaterdag is hem bijvoorbeeld vleesch met gebakken aardappels en groenten en bovendien wijn en perziken gegeven. Hy heeft echter niets gebruikt." Maar het groote, sensationeele nieuws van den Zondag is, dat v. d. Lubbe heeft gegeteue en zelfs een wandeling zou heb ben gemaakt op de binnenplaats der ge vangenis. Maar een Prager journalist noemt hem vrijwel idioot. In tegenstelling met de hierboven weer gegeven meening van den Duitschen ge neesheer, is de meening van den specialen correspondent der „Prager Presse", die schrijft: Ho.c deze vernietigde, nergens belang in stellende en naar lichaam en ziel gebroken mensch, die bii nadere beschouwing alle teekenen van abnormale groeistoring ver toont (cretinisme), door de artsen, die een onderzoek instelden naar zijn toereke ningsvatbaarheid, voor volledig verant woordelijk verklaard kon worden, schijnt absoluut onbegrijpelijk. Men had vaak den indruk, dat deze zieke, uitgemergelde man -voor c'e rechter- tafel, met den starren blik van den idioot, die af en toe zonder reden lachte, de hom gestelde vragen niet verstond, dat ze he melhoog boven zyn geestelijken horizont wanneer men deze positieve uitdrukking eigenlijk kan gebruiken uitgingen. Zijn meestal op fluistertoon gegeven ant woorden waren vaag, onsamenhangend en j vaak geheel verward. Welk belang echter de regeering er by heeft dit proces in het openbaar te hou den, cn aan de wereldpers als voornaam- sten en een teen verdachte die beschuldigd wordt van positieve deelneming aan de misdaad, een geestelijk en lichamelijk ge heel minderwaardigen en sociaal misluk ten man te presenteeren, is een vraag, waarop wy, zooals op zoovele andere, in dit proces wel nimmer een antwoord zul len krygen. Tot zoover deze correspondent. Buitenlandsch Overzicht pag. I Feuilleton Radio-programma2 Van links en rechts „2 Schending van den Japansch-Chi- neeschen wapenstilstand Het proces van den Rijksdag brand te Leipzig5 De officieele opening voor het verkeer over den afsluitdijk 7 De 14e Volkenbondsvergadering is gisterenmorgen geopend 3 Verscherping van den toestand tusschen China en Japan „3 De tariefverlaging bij de spoor wegen gaf meer passagiers maar minder ontvangsten2 De plannen van Dr. Eckener. Een vaste dienst Duitschlandte-"- Ver. Staten in het voorjaar van 1935? 7 Groote overstroomingen in Zuid- Slavië- 7 De A.j.C. en het uniformverbod. Een principieele beslissing uitge lokt „3 Een geschenk van de marine officieren aan de inwoners van Curagao, in verband met het jubileum1 De toestand op Cuba wordt steeds ernstiger..3 Prof. dr. P. Ehrenfest, van Lei den, is gisteren plotseling over leden 3 Een concordaat tusschen de Sowjet-llnie en het Vaticaan? 3 Geen uitbreiding van het aantal vergunningen voor de paling- visscherij op het IJsselmeer 3 Steunregelingen ten plattelande 2 Omtrek-nieuws6 Marktberichten 3 Marineberk hten 8 Sportnieuws8 Maandagmorgen wordt het proces voort gezet, op verzoek van Torgler's verdedi ger een half uur later dan aanvankelijk was vastgesteld. De zuster van Dimitrof heeft zich als getuige aangemeld en het Hof besluit haar te hooren, hoewel de rijksadvocaat zich verzet, daar zonder meer kan worden aangenomen, dat wat Dimitrof heeft gezegd, de waarheid is, zoo zegt hy. Een incident ontstaat als Dimitrof op een oogenblik uitroept, dat men verkeerd vertaalt. De getuige ver klaart, dat haar broer sedert 1905 secre taris was van het arbeiderssyndicaat der communistische partij, en twaalf jaar lid van het Bulgaarsche parlement. Verder betrof het verhoor den derden Bulgaar, Tarief, een 36-jarig schoenmaker Hij is in Bulgarije veroordeeld tot 12'/2 jaar tuchthuis wegens het lidmaatschap der verboden communistische partij van Bul garije. Van die 12'/2 jaar heeft hij ell maanden uitgezeten; toen kwain er am nestie. Bij verstek is hii later nog eens weer tot 12'/2 jaar veroordeeld. Zijn doen en laten wordt tot in bizonderheden uit geplozen. Verdediger dr. Seuffert: Heeft ver dachte Tanef Van der Lubbe vroeger reeds gekend? Tanef: Hoe zou ik hem kennen? Ik versta geen woord Duitsch. Hoe zou ik hem trouwens hebben kunnen ontmoeten Verdediger dr. Teichert: Ik zou willen vaststellen, dat bii de vorige vraag ver dachte Van der Lubbe zat te schudden van het lachen. Torgler's verboor: ,Ik Ueh zeven maanden onschuldig ge zeten". Vervolgens wordt Torgler geboord, die o.a. zegt: Ik wil beginnen met overeen komstig de waarheid de waarheid te con- stateeren, dat ik volkomen onschuldig ben, dat ik met deze misdadige brand stichting in den Rijksdag niet het aller minste te maken heb, noch direct, noch indirect. In het bewustzijn van my'n abso lute onschuld en uit verontwaardiging over het feit, dat men mij en mijn party in verband brengt met deze brandstich ting, ben ik den dag na de brandstichting vrijwillig naar het hoofdbureau van politie gegaan om er togen te protesteeren, dot men mij en mijn partij in verband brengt met dezen brand. De p re s i d e n t onderbreektWat u daar zeide, heeft al betrekking op de daad zelf; het gaat nu echter alleen om de identificeering der personen. Torgler: Mijnheer de president, ik heb 7 maanden onschuldig in hechtenis gezeten en moet toch van de eerste ge legenheid gebruik maken om aan de we reld te zeggen, dat ik met deze brand stichting niets te maken Heb. Zeven maanden ben ik in de gevangenis ge weest, waarvan 5 maanden dag en nacht geboeid. Ik heb dat uitgehouden, omdat ik wist, dat ik onschuldig leed, omdat ik com munistisch functionaris ben en omdat ik mij met alle kracht en geestdrift, die ik bezit, Heb gewijd aan de belangen van liet arbeidende volk van Duitschland. Torgler spreekt dan over zijn levens loop. Hij is geboren als zoon van een arbeider by de stedelijke gasfabriekby zou gaarne onderwijzer zijn geworden, maar moest wegéns de armoede van zijn ouders na de lagere school in een heeren mode-magazijn als leerling gaan werken. In Dec. 1914 moest hy in militairen dienst en 5 maanden is Hij als soldaat in Kus- sisch-Polen geweest.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1933 | | pagina 9