Amsterdamsche Brieven. Marine-brieven uit Indië 'T JUTTERTJE Het nieuwe jaar.... Het is maar goed, dat die Pelikaan ons door middel van zijn schitterende vlucht Nederland—Indië vice versa, vlak voor den ingang van het nieuwe jaar als het ware een injectie heetf toe gediend die onze nationale en in 't bij zonder ook onze hoofdstedelijke ener gie en vertrouwen in eigen kracht prikkelde en opvoerdeWe kon den daardoor met een zekere vaart en met een weer wat op peil gebracht vertrouwen 1934 binnen snellen, waar door we .in staat waren de eerste hin dernisseri, die aanstonds weer op on zen weg werden gelegd met élan te nemen. Voordat wij een en ander te berde brengen aangaande deze eerste hindernissen in bet nieuwe jaar eerst nog een kleine opmerking naar aan leiding van de aankomst van Smirnof en de zijnen, waarvoor overigens, na al hetgeen krant en radio daarover den volke hebben kond gedaan niet veel meer behoeft gezegd te wor den.... Dien glorieusen Zaterdag avond van de aankomst heeft weer eens ten duidelijkste gedemonstreerd hoe ten eenenmale onvoldoende de verbinding met onze luchthaven, die zelf uitstekend geoutilleerd mag heeten, is. Die communicatie via de smalle, bochtige Sloterweg, het smalle houten bruggetje over de ringvaart is den naam als een van de meest voor aanstaande vliegsteden ter wereld, een naam die ons nu langzamer hand ten volle toekomt, niet meer waardig en de verkeersstremming die op genoemden avond ontstond, een file auto's van Kilometers lengte stond op een gegeven oogenblik op den ver bindingsweg onwrikbaar vast! zal, naar men mag hopen, de betreffende autoriteit van land, provincie en stad een aansporing temeer zijn de afwer king van de nieuwe Schiphol-verbin- ding. die over Amstelveen komt te loo- pen en dan aan zal sluiten op den pri- mairen weg naar Den Haag, zooveel mogelijk te bespoedigen. De omzetbelasting. De eerste nieuwe hindernis dan in het nieuwe jaar, die oprees nadat we eigenlijk nog bezig waren te springen over de laatste van het oude jaar, de telefoon-storing is de omzetbe lasting. die deze maand in werking trad. Zooals die telefoon-hindernis langzaam en geleidelijk wordt afgebro ken, een niet gering aantal verbin dingen in het Centrum is al weer hersteld, zoo wordt, kan men zeg gen, deze nieuwe omzetbelasting-hin dernis langzaam en geleidelijk voor onze voeten opgetrokken Het Amster damsche publiek heeft er tot nu toe nog weinig van gemerkt en wie zich in de voorafgaande weken door ne ringdoenden had laten wijsmaken, dat men in alle geval voor 1 Januari zoo veel mogelijk inkoopen moest doen, omdat op dien datum alles ineens veel duurder zou worden, kregen min of meer het gevoel dat zij 0111 den tuin waren geleid. Van een verhooging der détailprijzen is over het algemeen nog geen sprake; integendeel, zou men haast zeggen. De balans-opruimingen, de uitverkoopen tegen boksers-, knal- en andere verleidelijke prijzen vieren op het oogenblik lustig hoogtij. Re kening houden met de nieuwe belas ting doet, kan men zeggen, onze hoofd stedelijke detailhandel nog niet; direct er mee rekening houden behoeft hij dan ook niet, de nieuwe belasting zal inlmers „aan de bron" geheven worden en pas bij het inslaan van nieuwe vooraden, komt, voor onze winkels een eventueele nieuwe prijs zetting aan de orde. Toch, al behoe ven onze neringdoenden en anderen, gezien het feit dat zij er voorloopig niet direct mee te maken hebben, zich over deze nieuwe noodwet niet bijster druk te maken, al zouden zij voor loopig rustig kunnen afwachten hoe de zaak tenslotte zal uitpakken, toch waren er deze eerste dagen van het jaar velen die vooraf nu wel eens graag het naadje van de kous, dat is de struc tuur van langzaam oprijzende hinder nis, wilden weten. Dat komt vooral uit aan de lange rijen wachtenden die zich den geheelen dag door verdringen voor de eenige plaats waar het publiek officieel inlichtingen kan krijgen over deze nieuwe vorm van belasting: één, zegge één, sober loketje in het Oost Indisch huis!Er zijn tegenwoor dig wel velen die tenslotte nu hij in be narde en zelfs bijna hachelijke omstan digheden is geraakt, Vadertje Staat zooveel mogelijk terwille willen zijn en die bereid zijn, zich door hem, zonder al teveel tegenstribbelen nog eens extra te laten scheren, maar mag men dan ook, daartegenover niet van hem ver wachten, dat hij tenminste wal meer en beter gelegenheid geeft om ons snel en volledig in te lichten over de wijze waarop cjeze nieuwe operatie zal ge schieden?. Nieuwjaarsrede K. v. K. Voorzitter De tweede hindernis in h ;t nieuwe jaar werd gevormd door de,Nieuw jaarsrede, die naar oud gebruik, op den eersten wel'kdag door den Voorzitter van den Kamer van Koophandel werd uitgesproken. Deze rede behelsde, eveneens naar de traditie wil, niet al leen een overzicht van den gang van „zaken" in de hoofdstad in het afge- loopen jaar, maar gaf ook een denk beeld van de wijze waarop door onze vooraanstaande leiders van industrieën en handelszaken de economische we reldsituatie van liet oogenblik wordt, alsmede een prognose mei het geen ons in de komende twaalf maan den te wachten staat. Voorzitter Gottfi. H Crone, die in dezelfde vergadering van de Kamer met algemeene stemmen wederom als zoodanig herkozen wei a en dus blijkbaar in ruimt mate het i er- trouwen van onze industrieelen en han delaren geniet, was in zijn nieuwjaars rede over het algemeen vrij pessimis tisch gestemd en juist dit pessimisme deed ons ook hier spreken van een hin dernis die wij moeten nemen, die wij moeten overwinnen. Wèl werd er van sommige zijden, zijden die nu eenmaal, 0111 de door hen gevoerde po litiek te rechtvaardigen, moeten blij ven volhouden, dat we eigenlijk in de crisisgolf-beweging van het economisch lij wederom verkeeren in de periode van opkomendé vloed, van opgang, speciaal gewezen op zijn uitlating, dat er feiten zijn die „den indruk bevesti gen, dat de heftige wereldcrisis inder daad haar diepste punt heeft bereikt" en zij ontleenen aan deze, min of meer uit haar verband gerukte passage, het recht 0111 een optimisme bot te vieren, dat b.v. veel van de jongste bezuini gingsmaatregelen van stad en land on gerechtvaardigd noemt. Naar 's heeren Crone's eigen slot-woorden, kan men echter in zijn overzicht, ook in dat van het bedrijfsleven te Amsterdam slechts enkele schaarsche lichtpunten ontdek ken en luidt het „veelal onbevredi gend" en „moet in sommige gevallen zelfs van een zeer ernstigen toestand gewaagd worden". Wij zullen echter èn met behulp van de lichtpunten van den heer Crone zelf èn met behulp van energie-gevende dingen als Pelieaan-injecties, zeer zeker ook deze pessiinisme-hindernis kunnen nemen, zonder daarop dade lijk optimisme te vervallen. Enkele van de bedoelde lichtpunten mogen ten slotte nog genoemd worden. Ten eer ste dan het feit, dat, gelijk deze Voor zitter het uitdrukte, „tal van sympto men wijzen op ongeschikte veerkracht van het zakenleven in onze stad; en ten tweede dat „het gemeentelijk crediet. dank zij het voorzichtig beleid, dat zich thans manifesteert, onaangetast kan geacht worden". De toestand onder onze werkloozen. In dit verband mag, nu wij de economische toestand van de hoofdstad weer eens een oogenblik onder de loupe hebben genomen, ook wel eens een enkel woord gewijd worden aan de toe stand waarin de nog altijd duizende werkloozen onder ons verkeeren. Het is, nu men te eener zijde steeds weer komt aandragen met verhalen over werkloozen die, liever dan te werken, steun blijven trekken, die zij in de bioscoop en in verder gezapig niets doen verteren en te andere zijde ge sproken wordt van een nu ai reeds volkomen onhoudbare toestand, wel eens goed een zuiver objectief beeld te Beste Jan, Jullie hebben blijkbaar het Sinter klaasfeest in de daarvoor gepaste om geving doorgebracht, tenminste ik las in de Aneta-berichten van vele graden vorst, geopende ijsbanen en een enlrée van koning Winter. Nu, een en ander zal de feestvreugde er niet minder om gemaakt hebben. Ook hier was het weer lang niet slecht, rekenende, dat het feest hier veel meer buitenshuis gevierd wordt, en dat in de Westmoes son, een bui de zaak behoorlijk in de war kan sturen. Het was stamp- en stampvol hier in de winkelstraten, bij Hellendoorn stond de bakkerij op vol bedrijf en Stolk niet minder, het was pas ..Hari tractement" geweest, dus kon het er af ook en menigeen zag je met een stuk taai of borstplaten hart r.aar huis trekken. Het wemelde van Sinterklazen, bijna iedere groote toko had er één, en bovendien reden er nog eenige door Soerabaja's straten heen. Welk een indruk dit op de toch al vroeg rijpe jeugd maakt, kun je je voorstellen. Mijn vierjarig zoontje ver telde uie tenminste dat hij „een boel Sinterklazen" gezien had, in welk ge val je als Hollandsche vader toch maar voor leelijkerd gezet wordt. Van de malaise was weinig of niets te merken, de speelgoed-toko's raakten behoorlijk leeg, en vooral de Japanners zullen met hun goedkoop import speelgoed wel goede zaken gemaakt hebben. Zooals ik je zei het was stampvol in de straten en de gezelligheid werd nog verhoogd door een reusachtig radio orgel, hetw elk door de tram op sleeper genomen de feestvreugde nog kwam verhoogen. Voor zoover mij bekend is Sinterklaas niet op het Marineterrein aan de Oedjong geweest, maar ik ge loof dat de goede bisschop een tijdje als korporaal-konstabel op een der varende jagers was meegegaan en zoo doende dien dag niet aanwezig kon zijn; mogelijk, dat hij nu als Kerst mannetje ten tooneele verschijnt, trou wens naar ik heb hooren verluiden staat Zijne Eminentie op thuisvaren en kun je het volgend jaar zijn eerwaarde facie in Holland zien verschijnen. De thuisvarende jagers zullen hem waar schijnlijk medenemen. Deze schepen zullen voor vlagvertoon eenige Atjeh- sche havens aandoen, n.1. Oleh en Sa- bang, terwijl in Colombo beide groe pen jagers, de uitkomende en de thuisvarende, elkaar zullen treffen, hetgeen oorzaak is, dat we daar ter stede een keurig vlagvertoon ten beste kunnen geven van een divisie van vier moderne jagers. Schreef ik in mijn vorige brief reeds over een bezoek van Fransche oorlogsschepen in deze ge westen, thans komen er ook nog twee Engelsche kruisers en de Karlsrulie op bezoek, waarvan de laatste Oud en Nieuw op Soerabaja komt vieren en er dus in de Deutsche Verein wel een allermooist feest op touw gezet zal worden. Van de Gemeente krijgen wij, Soerabajanen, ook een Sinterklaas- cadeautje, namelijk de toezegging dat de hoek Palmenlaan Kaliassin, je weet wel, daar vlak voor die apotheek „De Vriendschap", wier omhekt terrein een verschrikkelijk verkeersopstakel is, weggenomen zal worden en men daar dus op dien drukken viersprong met alle verkeer van Simpang, Goebeng en Darmo veel meer ruimte krijgt, het geen vooral door de Darmo-bewoners, autobezitters, hoogelijk op prijs zal worden gesteld. Het speet ons te moeten hooren dat het vertrek der „Postjager" steeds weer werd uitgesteld, thans is de ver trekdatum definitief bepaald maar nu niet ver meer af van die van het extra Kerst-Nieuwjaarsvliegtuig, dus zullen deze twee elkaar nu wel gaan becon- eurreeren. Desalniettemin bestaat er nog steeds groote belangstelling voor dit sportief gebeuren. Er bestaan plan nen om de post voor Soerabaja van de ostjager met een Marine-vliegtuin van Batavia naar hier te brengem Hr. Ms. „Flores" is thans ook in dienst en 13 bezig met het afschieten kanonniers hier in de buurt, het- V001'deel is wat wij op jullie winLhei)ben1omdat ook in den tVn do.oi'kunnen gaan met afschie ten, terwijl hij jullie in Nieuwediep zoo \vppr rip 'fst' in verband met het weer, de premie al behaald moet zijn Wanneer het eskader weer uitgaat weet ik niet, alsdan valt er altijd veel meer van de marine te vertellen als hier in de stad zelf. Vergeef me dus dit korte briefje en laat het voor jou een rede zijn om een lange causerie terug te sturen. Tabe. ausene HENK. geven van den werkelijken toestand. Nu kunnen wij, zoowel uit vrij talrijKe eigen waarnemingen, zoowel op gezag van een zeer betrouwbaar en recht schapen z.g. huisbezoeker van Maat schappelijke» Steun, die dagelijks met de levensomstandigheden van een groot aantal werkloozen in aanraking omt, in de eerste plaats wel dit zeg gen, dat iemand in de meeste gevallen nog altijd op het oogenblik beter werk loos in Amsterdam kan zijn, dan werk zaam ergens in een plattelandsgemeen te. Een der objectieve feiten, waarop deze oogenschijnlijk misschien gedurf de uitspraak steunt is het feit, dat de zoo goed als gratis warmvoedsel-ver- strekking van gemeentewege niet de belangstelling ondervindt, welke men in een stad waar honger geleden wordt, zou mogen verwachten. Voor vijf cent per portie kan men in verschillende scholen een voortreffelijken, voed- zamen maaltijd krijgen. Niemand be hoeft inderdaad, naar een woord dat bij den aanvang van den huidigen cri sis eens door den burgemeester ge sproken werd, in Amsterdam met honger naar bed te gaan. Er wordt van deze gelegenheid echter betrekke lijk weinig gebruik gemaakt, wat een aanwijzing is, dat zelfs in dezen hevi- gen crisistijd het water de slachtoffers nog niet tot de lippen is gerezen. Hier mede wil allerminst gezegd zijn, dat onze werkloozen in een paradijs leven! Men heeft te eten en men zit niet in de kou, maar daarmede is dan ook vrijwel alles gezegd. De „steun" behoedt dus, kan men zeggen, zooals het nu is hen die bui ten het productieproces zijn komèn te staan, en dat zijn waarlijk niet al leen de arbeiders in engeren zin! voor een wegzinken in het pauperisme. Veel meer doet zij ongetwijfeld niet; maar, gezien het groot aaiftal stadge noot en, dat aldus werd uitgeschakeld, is dat al niet gering! Hoe staat hel\ nu met de werkverschaffing, waarin 1 sedert eenige jaren zooveel moge 'j hoofdstedelijke werkloozen neeït ten onder te brengen; de werkv »- schaffing, die in theorie zeer zeker J0 beste wijze van „hulp" mag heeti. h maar die aanvankelijk in de prakt; in vele opzichten faalde. Wie thai van die werkverschaffing een eerlij-V- objectief beeld wil geven, zal moete n erkennen, dat de stemming den la; et sten tijd onder de tewerkgestp.'-^en aanmerkelijk, verbéterd is, sedert de vakcentralen van verschillende rich ting besloten om vwr 'gezamenlijke rekening een inspecteur aan te stel len, die van het Rijk het recht kreeg om op alle werkverschaffingen als ver trouwensman van de Amsterdamsche arbeiders op te treden. Deze inspecteur bespreekt de grieven met de tewerkge- stelden en de leiders, hij tracht een oplossing te vinden, neemt misverstan den weg, treedt op als arbiter en ver bindingsschakel. Deze maatregel heeft uitnemend geholpen. Men hoort, en hier geef ik de eigen woorden weer van iemand die dagelijks in deze mi lieus verkeert, tegenwoordig in de Amsterdamsche centra nagenoeg geen ontevreden geluiden meer. Groot is vooral ook de moreele winst die uit deze werkverschaffingen in de provin cie getrokken kan worden. Al moet men zeer zeker ook de materieel® winst, die provincies en land uit vele van deze door werkloozen uitgevoerde werken beginnen te trekken, niet on derschatten. Wjj noemen: de dikwijls schitterend gelukte ontginningen in streken, die vroeger weinig anders waren dan een woestenij; het Twente- Rijn-kanaal, dat van groote economi sche beteekenis kan worden en dat voor een groot deel tot stand komt door de ijverige handen van Amster damsche werkloozen. Al met al: de toestand onder de Am sterdamsche werkloozen is er een. die in vergelijking met wat andere landen en zelfs andere steden in eigen land te zien geven, dragelijk. Zoo zijn er! Een vreemdeling vraagt aan ee» „provinciestad-inboorling": „Pardon wat is dat voor een ge bouw?" „Dat? Dat Is niks!" „Pardon? „Da's niks!!!" „Pardon, ik vroeg, welk gebouw dat is?". '„Zeg*ik toch, da's ni-niks!.... „Ach nu begrijp ik u pas maar ik bedoel, hoe noemt men dat gebouw? „Dat is de achterzijde Van achteren, snapt U?" Ja, ja, maar de achterzijde waar van?" 1 „O, waarvan wil U weten? Van de 1 pos'!"

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1934 | | pagina 16