Stadsnieuws
wlU Uxcnl
'UWt uxi
TWEEDE BLAD
HELDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 17 APRIL 1934.
rijkspostspaarbank.
Eenige belangrijke
bepalingen der algemeene
Politie-verordening.
Uit het politierapport.
Licht op voor alle voertuigen.
Dinsdag 17 April 19.28 uur
Woensdag 18 19.29
By het laatst gehouden examen
slaagde te 's-Gravenhage voor het Ma
chinisten-diploma C, theorie, de heer J.
Hijden rijk.
EEN ZILVEREN VERPLEEGSTERS-
JUBILEUM.
Dat is het 25-jarig professiefeest, dat
de eerw. zuster Rita 30 April a.s. hoopt te
vieren. Zuster Rita, welbekend en be
mind bij de jonge moeders, welke in het
Lidwina-ziekenlniis worden verpleegd,
daar zij speciaal belast is met de afdee-
ling kraamverzorging. Binnenkort zullen
nadere mededeeliugen omtrent de recep
tie, welke bij deze gelegenheid zal worden
gehouden, worden gedaan; voorloopig zij
door dit korte bericht de aandacht op het
komende jubileum gevestigd.
Zij, die een bewijs van belangstelling
voor dit jubileum wensehen te geven, kun
nen op de postrekening van dr. van
Heerde, giro no. 15261, hun bijdrage stor
ten, of deze in contanten aan dr. van
Heerde óf dr. Thorbecke tér hand stellen.
DERTIG JAAR IN GEMEENTEDIENST
Maaiiuag April j.1. herdacht de heer
K. Nieu v/stad, gasmeester aan de Ge
meente-Gasfabriek alhier, den dag. dat
hij voor dertig jaar als zoodanig in dienst
dezer Gemeente trad. Voordien was de
heer Nieuwstad in ongeveer gelijke func
tie 12 jaar in dienst der gemeente Wor-
merveer werkzaam.
In déze 42 jaar heeft de heer Nieuwstad
aile ups and downs van het gasbedrijf
medegemaakt en zich daarbij zoo goed
mogelijk weten aan te passen.
Aangezien de heer Nieuwstad weldra
den pensioengerechtigden leeftijd zal heb-
bij bereikt, beteekende deze dag tevens
het laatste lustrum in dienst der Ge
meente, Het personeel der Gasfabriek,
alsmede de Directeur, waren van meening,
dat deze dag niet onopgemerkt moest
voorbijgaan, ofschoon de heer Nieuwstad
aan dezen gedenkdag geen ruchtbaarheid
wilde geven.
Dus wapperde Maandag de nationale
driekleur van den gashouder 0111 den ge
meentenaren te toonen, dat er op de gas
fabriek iets feestelijks aan de hand was.
De Directie en een deputatie uit het per
soneel bracht den jubilaris een felicitatie-
bezoek, waarbij niet alleen met woorden,
doch ook door het aanbieden van een stof
felijk geschenk getuigd werd van de ach
ting en waardeering, welke de heer
Nieuwstad zich bij het personeel heeft
verworven. De bloemetjes ontbraken» na
tuurlijk ook niet.
In fiufseliiken kring werd het feest
voortgezet, doch daarover mogen wij niets
vermelden.
RADIO-CAUSERIE DOOR EEN
STADGENOOT.
Orizë stadgenoot, de heer H. J. Bok, de
in postduivenkringen in den lande wel
bekende weerkundige medewerker van
bet weekblad „De Postduif", uitgave G.
J. D. Mingelen, te Assen, zal morgen,
Woensdagavond, van 7.40 tot 8.00, op
verzoek van de V.A.R.A., voor haar mi
crofoon, in verband met de a.s. postdui-
venvluchten een verhandeling houden
over: „De verzending, de wedvluchten en
de postdüivenweerberichtendienst".
SPEELTUIN VEREENIGING
„,DEN HELDER".
Trekkingslijst der steuntoon-
premies.
No. 881, 450, 612, 464, 647, 570, 104,
347, 692, 397, 863, 697, 554, 326, 883, 657,
842, 288, 132, 714, 999,159,540,937 en 394.
De prijzen op deze nummers gevallen
kunnen des avonds na 5 uur worden af
gehaald bij den heer L, D. Labohm,
Soembastraat 19,
INSCHRIJVINGEN
HANDELSREGISTER.
10—17 April 1934.
Nieuwe zaken:
Den Helder.
Accukliniek C. Leitbauser, Stak man
Bossestraat 5. Reparatie en vernieuwen
van accu's.
Wijzigingen:
Den Helder:
P. Schagen, brandstoffen enbier, Oost-
slootstraat 2. Overgegaan aanH. Post-
huma.
Texel:
J. Kuipers, smederij en landbouwwerk
tuigen, Den Hoorn 9. Verplaatst naar
Bedum.
Coöp. Pluimvee- en tuinbon wver.
•Texel - W. A.. Den Burg, Kantoorstraat 1.
Bestuurswijziging.
Opgave betreffende het postkantoor Den
Helder en zijn bijkantoor over de maand
Maart 1934.
Aan bovengenoemde kantoren we ra,
in den loop der maand, op spaarbank
boekjes ingelegd f 79.613.77 en teiug-
betaald f 130.809.05, derhalve minder inge
legd dan terugbetaald f 51.195 28. Het aan
tal nieuw uitgegeven spaarbankboekjes
bedroeg 49. n
Door tussclienkomst dezer kantoren
werd ter Directie op Staatsschuldboek jes
ingeschreven een nominaal bedrag van
f 1100 en afgeschreven f 6050. DerJ",lve
minder in- dan afgeschreven f 4950.
Het aantal nieuw uitgegeven Staats-
sohuldboekjes bedroeg 1.
NUTSSPAARBANK
TE DEN HELDER.
Opgave uitsluitend betreffende de Nuts-
spaarbank te Den Helder, Polderweg 1
over de maand Maart 1934.
Op spaarbankboekjes werd in den loop
der maand ingelegd 217.451.81 en terug
betaald 210.606.78. Derhalve meer inge
legd dan terugbetaald 6.845.03.
Het aan inleggers verschuldigd kapi
taal, bg den aanvang van dit jaar
2.635.844.65 bedraagt thans 2.658.633.87
Het aantal in den loop van Maart nieuw
uitgegeven boekjes bedraagt 118. Het
aantal in omloop zijnde boekjes steeg
hiermede tot 8042.
Onder in Maart uitgereikte 118 nieuwe
boekjes zijn inbegrepen 12 boekjes voor
jonggeborenen (op deze boekjes plaatst de
Spaarbank een eersten, inleg van ƒ1.—).
De lediging van spaarbusjes in den loop
van Maart leverde een bedrag op van
3.083.42 aan kleine besparingen.
Het toaal in omloop zijnde spaarbusjes
bedraagt thans 1725.
VEREENIGING „ONZE VLOOT".
Algemeene vergadering.
Wg verwijzen naar de advertentie in
het nummer van heden betreffende een
algemeene vergadering, te houden door
de Heldersche afdeeling van „Onze
Vloot".
HELDERSCHE DAMCLUB.
Wij herinneren aan den Kampioens
wedstrijd tegen de Damclub „Zaandam",
hedenavond acht uur in het Algemeen
Militair Tehuis in de Spoorstraat, boven
zaal. Niet-leden hebben vrijen toegang.
1
NEOERLANDSCHE FADVINDSTERS-
VEREENIGING,
Het is aan de Heldersche leden van de
Nederl. Vereeniging yan Huisvrouwen
reeds bekend, dat de Afd Den Helder
van de Nederl. Padvindsters Ver. met
haar contact heeft gezocht.
Afdeelingen in andete plaatsen zijn ons
daarin voorgegaan, en óveral is het nuttig
gevolg geweest: een terugkomen van
veel vooroordeel tegen de padvinderij,
beter begrip van het werk, en vaak toe
vloed van nieuwe leden.
Wij hopen met de demonstratie op a.s.
Vrijdagavond om 8 uur 's avonds in
•Centraal* hetzelfde te bereiken.
Daar zoowel kabouters (812 jaar) als
padvindsters (12—18 jaar) en pioniers
(18 jaar en ouder) iets van hun werk
zullen toonen, is er voor moeders van
dochters van zeer verschillenden leeftijd
wat te zien.
Wij vestigen er nog'eens de aandacht
op, dat de dochters hartelijk welkom zijn.
W(j rekenen op een goede opkomst.
Padvinders "in uniform hebben vrijen
toegang.
DE NIEUWE WEG
STOLPEN—VAN EWIJCKSLUIS.
De V.V.V. Helders Belang heeft het
volgende adres aan den Ministerraad ge
zonden:
Excellenties!
Met verschuldigden eerbied verzoekt de
V.V.V. „Helders Belang", goedgekeurd
bij Kon. Besluit van 29 Mei 1926 no. 47,
ten deze woonplaats kiezende te Den Hel
der, Spoorstraat 41, beleefd onder de
aandacht van Uwe Excellenties te mogen
brengen:
dat zij heeft vèrnolnen dat het 111 de
bedoeling ligt van 's Rijkswaterstaat om
een nieuwen weg van de Stolpen naar Van
Ewjjcksluis en een vaste brug over het
Noord-Hollands Kanaal nabij de Stolpen
t© maken
dat voor - een en ander- een uitgaaf zal
worden gevorderd van ongeveer één mil-
lioen gulden;
dat deze belangrijke uitgaaf, vooral
rekening houdende met de tijdsomstan
digheden niet evenredig mag worden ge
acht met het nut;
dat toch aan -dezen weg voor het groote
verkeer van het Oosten via den afsluit
dijk naar het Zuiden geen behoefte be
staat daar immers in 1933 is tot stand
gebracht een nieuwe weg, uitsluitend
voor het groote verkeer van de v. Ewgck-
sluis naar de Kooij en die aldaar aan
sluit aan den Rijksweg langs het N.-H.
Kanaal naar het Zuiden;
dat de afstand van de Ewgckslius via
De Kooij naar de Stolpen bedraagt I8.0O
km. terwijl de nieuw geprojecteerde weg
van de Ewijcksluis naar de Stolpen be
draagt ruim 13 km, zoodat dus voor het
doorgaand verkeer naar het Zuiden
slechts een verkorting van nog geen 6 km
kan worden verkregen, terwijl bovendien
deze weg de spoorlijn Den Helder—Am
sterdam moet overgaan op een zeer on
gunstige plaats;
dat voorts aan De Koog nog altgd hgt
de door de gemeente Den Helder ge
bouwde pontonbrug, waarop nog altgd tol
wordt geheven;
dat reeds meerdere malen door vorige
Minsters van Waterstaat in het vooruit
zicht is gesteld, dat deze pontonbrug door
het Rijk zou worden overgenomen en
vervangen door een vaste brug;
dat het ook zeer noodig nmg worden
geacht dat het verkeersopstakel als tol-
brug aan De Koöij verdwijnt;
dat adressant bescheiden onder Uwe
aandacht brengt dat veeleer aan De Koog
dan aan de Stolpen een vaste brug nood
zakelijk is;
dat de belangen van onze stad met
34 000 inwoners en vooral de in opkomst
zijnde hadplaats Huisduinen door het
maken van een nieuwen weg Van Ewyck-
9juisDe Stolpen ernstig worden ge-
Redenen waarom kdressante ^ich wendt
tot Uwe Excetenties met het dringend
verzoek om alsnog te besluiten tot het
maken van een vaste brug over het N.H.
Kanaal nabij De Koog. en geen uitvoe
ring te geven aan het plan 0111 een nieu
wen weg te maken van de Van Ewgck-
shfis naar De Stolpen.
•t Welk doende enz.
Het Bestuur van de V.V.V.
„Helders Belang",
W. Biersteker, voorz.
H. C. M. Nypels, secr.
Parkeeren.
Plaats Uw voertuig in de Spoorstraat,
de Keizerstraat en de Koningstraat op
even dagen aan de zijde der even genum
merde huizen en op de oneven dagen aan
de zijde der oneven genummerde huizen.
Plaats Uw voertuig in het Julianapark
steeds aan de zijde van het plantsoen.
Plaats Uw voertuig op de wegen waar
zich slechts aan één zijde huizen bevin
den, aan den huizenkant.
Plaats Uw voertuig niet tegenover een
ander voertuig.
Art. 80. Het is vérboden op een weg
een motorrijtuig of een rij- of voertuig te
laten stilstaan indien aan de tegenover
gestelde zijde of ongeveer aan de tegen
overgestelde zijde van den weg eveneens
een motorrrijtuig of een rij- of voertuig
stilstaat en de overblijvende ruimte min
der dan 5 meter bedraagt.
Plaats Uw voertuig steeds evenwijdig
aan de as van den rijweg.
Art. 81. Het is den bestuurder van
een motorrijtuig, een rijwiel, een rij- of
voertuig, alsmede den bestuurder of ge
leider van rij- of trekdieren of vee, ver
boden:
a. daarmede stilstaande op wegen den
doorgang te belemmeren;
b. daarmede post te vatten of een en
ander te plaatsen of te doen verblijven op
hoeken van wegen, wegkruisingen, brug
gen ofandere plaatsen, waar het verkeer
daarvan belemmering kan ondervinden:
c. daarmede zonder noodzaak gebruik
te maken van voet wegen.
De onder c. genoemde bepaling is niet
van toepassing op kinderwagens.
Art. 82. Het is aan hen, die motorrij
tuigen op meer dan twee wielen of rij-
of voertuigen onder hun hoede hebben,
verboden deze op wegen in stilstand te
hebben, anders dan onmiddellijk naast
den voetweg en in een richting evenwij
dig daaraan.
Plaats Uw voertuig of rijwiel niet op
hoeken van wegen.
Art, 84. Het is bestuurders van mo
torrijtuigen, rijwielen en rij- of voertuigen
verboden' andere motorrijtuigen, rijwielen,
of rij- en voertuigèn in te halen of voor
bij te rijden op plaatsen waar twee of
meer wegen elkander kruisen of waar
twee of meer wegen zich met elkander
vereenigen.
Bestuurders van driewielers en voertui
gen mogen niet naast elkander rijden.
Art. 86. Het is 'aah bestuurders vatt
rij- of voertuigen en van motorrijtuigen en
rijwielen, beide op meer dan 2 wielen, ver;
boden deze op een weg of rijwielpad, an
ders dan bij voorbijrijden, naast elkander
in dezelfde richting voort te bewegen óf
te doen voortbewegen.
Houdt U niet vast aan een in bewe
ging zijnd voertuig.
Art. 92. Het is den bestuurder van
een tweewielig motorrijtuig of van een rij
wiel verboden daarop over een weg te
rijden en zich daarbij aan een in beweging
zijnd motorrijtuig of rij- of voertuig vast
tè houden, of zich daardoor op eenigerlei
wijze te doen voortbewegen.
Geleidt geen hond of paard per rijwiel!
Art. 93. Het is verboden op een rij
wiel gezeten, over wegen binnen de be
bouwde kommen der gemeente, honden of
vee, gebonden aan een touw, ketting of
anderszins, te leiden of mede te voeren.
DE EMMA-BLOEM-COLLECTE.
Zaterdag 21 April.
Ach, het is collectes en bloemoiesdagen
ohne Ende! Pas hebben we de eene achter
den rug, of de andere staat weer klaar.
Helaas, de klacht is juist: er wordt wel
eens wat veel en wat lichtzinnig een be
roep gedaan op de goedgeefschheid van
het publiek en dat per saldo dan iedere:
inzameling daarvan de nadeelen onder
vindt, doordat men de hand op den zak
houdt, is begrijpelijk.
Nochtans komen wii weer met een be
roep op datzelfde publiek voor de Emma-
bloem-collecte, die dit jaar in Den Helder
zal worden gehouden op Zaterdag 21 de
zer. De regeering heeft, men weet het, met
een dik blauw potlood soms wel eens al
te dik! in de verschillende subsidies ge
schrapt en tal van lichamen zien zich,
meer dan vroeger noodig was, genood
zaakt een beroep te doen op het publiek,
willen zii hun arbeid in stand houden, j
Ook de Enunabloem-collecte heeft ge-j
leden onder het subsidiemes van de re-I
geering, maar er mag natuurlijk geen
sprake van zijn, dat dit werk, de l»e-
Striiding der tuberculose daaronder zou
mogen lijden. Vooral niet, omdat het hier
de collecte betreft, waaraan de pas. ont
slapen Kofningin-Moeder met haar warme,
grpote hayt, dat zoo meeleefde met allen,
dié liiden, baar naam en daadwerkelijke»!
steun heeft gegeven, en omdat liet van hét
Néderlandsche volk dus een eenvoudige
daad van piëteit, van moreelen plicht is^
deze te steunen. Ja. wij zouden verder
willen gaan: wie waarachtig de nagedach
tenis van de ontslapen KoninginTMoedpr
wil eeren, geve ditmaal dubbel. Want
meer dan een der voorgaande jaren is
deze collecte noodig.
Bekend is'de aneedote van de overleden
KouingiiirMoeder, die elk jaar op den dag
dezer collecte de stad (hier Den Haag) fyi:
reed, met in haar tasch de noodige con
tanten, waarmede ze verschillende collecj
trices gelukkig maakte. Den Haag heeft
dan ook begrepen, wat in deze zijn plicht
was; het heeft begrepen, dat de busjes
deze bijdragen zouden missen en ondanks
i het feit, dat de residentie geteisterd wordt
door de crisis en dat er tal van .ambtena
ren, gepensionneerden en verlofgangers
wonen, die zich moeten aanpassen aan een
lager levensniveau, bracht de Emma-
bloemcollecte dit jaar daar 5000 meer op
dan in 1932.
Natuurlijk wordt dit van Den Helder
niet verlangd. Maar wel geve men er zich
rekenschap van. dat deze collecte ten doel
heeft uitzending van lijders aan tubercu
lose en de aanschaffing van ligtenten en
dat zij werken moet met aanzienlijk min-
der rijkssubsidie dan andere jaren. Dat
nóchtans de vijand, de gevreesde t.b.c.
waakzaam en werkzaam is, en als wij
niet dag en nacht op de bres staan, zich
weer terrein zal veroveren. En dat wii dit,
met al onze krachten, moeten trachten te
voorkomen, waarbij geen offer ons te
groot mag zyn.
Wij verwijzen voorts naar de adver
tentie in de nummers van Woensdag en
Donderdag, waarin een oproep wordt ge
daan voor collectanten en collectrices.
Men geve zich ten spoedigste op bij den
pastoor der o.-k. gemeente, Th. Moleman,
l.angestraat 76. bij ds. Smidts, pastorie
Kerkgracht, of bij zuster Proost, Violen
straat 101.
LEZING OVER MODERNE
SCHILDERKUNST.
Door het Instituut vOor Arbeiders
ontwikkeling.
Het Instituut voor arbeidersontwikke
ling dat zich al eenige jaren bezighoudt
met de cultureele ontwikkeling der arbei
ders, en in dit opzicht reeds veel en ver
dienstelijk werk heeft verricht, heeft
thans voor Den Helder iets nieuws ge
bracht, door zich te begeven op het ge
bied der beeldende kunst. Anders uitge
drukt: het had Zaterdag en Zondag in
liet Bondsgebouw een tentoonstelling ge
organiseerd van werk van onze heden-
idaagsche schilders. Het is een speciale
Commissie voor Beeldende Kunst, welke
hiervoor is samengesteld en ondner wier
auspiciën deze reizende tentoonstelling
was georganiseerd. Zooals de heer Jelle
Troelstra, die des avonds een inleiding
•hield, mededeelde, was Den Helder de
'laatste plaats, die werd bezocht, en overal
waar de tentoonstelling was geweest, was
het succes zfeer groot en de belangstel
ling der arbeiders evenredig daaraan.
In de bovenzaal van het Bondsgebouw
dan was Zatefdagmiddag werk geëxpo
neerd van een aantal schilders en teeke-
riaars, waaronder er van uitstekenden
naam. Men verwachte van ons geen vol-
Jedig, overzicht ervan; de tentoonstelling
werd gehouden van Zaterdagmiddag tot
en met Zondagavond, zoodat zij thans
iveus weder gesloten is en derhalve het
bezoek onzerzijds niet meer kan worden
aangemoedigd. Daarom heeft: een uit
voerige opsomming van het tentoonge
stelde ook geen zin. Maar als wij mede-
deelen, dat hier o.a. werk was van J. oer-
tnan Jr„ den teekenaar der bekende Ver
kade-plaatjes. (een prachtige kastanje
knop en een niet minder fraaie verzame
ling cactussen), dat ér een groote ets hing
van Jan Poortenaar, houtsnéden, litho's
en etsen van Jelle Troelstra, van Dobben-
burgh. Veringa, Harting (twee duin
gezichten, etsen). Neuhuys, Filarski en
vele, vele anderen, dan begrijpt men, dat
deze tentoonstelling iets te zeggen luid.
Het meeste werk was tevens te koop en
deze prijzen waren nog wel bereikbaar
voor arbeidersbeurzen ook. Trouwens, liet
is de bedoeling natuurlijk, dat dit werk in
de handen en huizen der arbeiders komt.
Daarvoor is dan ook opgericht een soort
uitleeninstituut, zooals de inleider, de heer
Troelstra, door den lieer dr. Ketner met
een kort woord verwelkomd, mededeelde.
Zoo'n instituut bestond in het Diutsch-
iand vóór Hitier op groote schaal: vele
duizenden arbeidersgezinnen hebben er
van geprofiteerd. Het gebeurde wel. dat
men zoo gehecht was geworden aan liet
schilderij, dat men liet niet meer missen
wilde, en dan kon men door een huur
koopsysteem in het bezit ervan komen
Natuurlijk hebben wij voor Nederlanu
zulke verwachtingen niet, maar wel is het
de bedoeling der tentoonstelling ook voor
ons land tot zoo'n uitleeninstituut te ko
men, waarbij dan ieder voor een bepaal
den termijn, b.v. een half jaar, in liet be
zit komt van een schilderij. Niet liet 11-
nantieele zal hier den doorslag moeten
geven, maar in hoofdzaak de belangstel
ling. En die is gebleken er te zijn.
In de tweede plaats deelt spr. een en
ander mede omtrent een aan de tentoon
stelling verbonden prijsvraag. Ieder be
zoeker namelijk kan over een of «"der
werk, dat hem bizonder heeft getroffen,
schriftelijk zijn meening zeggen; de drie
beste beschrijvingen worden bekroonu.
Otto van Tussenbroek heeft voor de
radio hierover eens verteld en ook de be
kroonde inzendingen voorgelezen. Men
denke niet. dat zooiets voor den arbeider
onbereikbaar is.
Daarna behandelde spr. de vraag: hoe
moeten we kunst zien. Of liever: hoe 1110e-
ten wij z-e niet zien? Jan Vèth heeft dit
zoo mooi gezegd: „Bij kunstbeschouwing
mogen we niets vooropgestelds in een
kunstwerk zien, we moeten het alleen 0111
zijn kunstwaarde beoordeelen". Zoon
kunstwerk behoeft niet altijd een copie
van de natuur te zijn, en het wordt wel
eens moeilijk zich precies te realiseeren,
dat een kunstwerk daar begint, waar de
photografisehe reproductie ophoudt. Maar
nven moet er zich terdege rekenschap van
geven, dat ieder schilder het onderwei p
weer op zijn eigen manier ziet, en tracht
weer te geven. Men behoeft het niet al
tijd mooi te vinden, maar moet trachten
den kunstenaar te begrijpen.
Het komt op den inhoud van een kunst
werk aan, en men stare zich niet blind
op de techniek van het vak. Als men by
een pianist steeds maar zou letten op ae
onfeilbare zekerheid, waarmee hij de toet
sen aanslaat, dringt van de muzikale
wedergave niets tot 11 door. Zoo is liet niet
een schilderij ook. Er zijn schilders, die
met een verbluffende techniek een \van-
hopig klein beetje hebben te zeggen, ter
wijl andere schilders op zeer onbeholpen
wijze zeer veel vertellen.
Spr. doet dan nog mededeeliugen om
trent de hierboven reeds genoemde prijs
vraag, 0111 daarna in het kort de verschil
lende stroomingen in de schilderkunst te
bespreken. De impressionistische richting
was een reactie op de sentinienteele wijze
waarop de 18e eeuw de dingen weerge
geven had: den impressionisten interes
seerde de menscli als zoodanig niet, het
kwam slechts aan op de impressie, die de
kunstenaar van een bepaald onderwerp
kreeg. Het was de school van Mauve,
Maris e.d. Ook hierop kwam de reactie,
het bevredigde niet, men verlangde naar
vormgeving. Zooals steeds werd ook nu
weer overdreven: het cubisme ontstond,
allerlei abstracte dingen trachtte weer te
geven.
Na het cubisme kregen we, als tegen
stelling van het impressionisme, liet ex
pressionisme: men schilderde uitsluitend
het eigen gevoel, de eigen verbeelding, de
eigen droomen. En thans zijn we in liet
stadium der „nieuwe zakelijkheid", al het
overbodige wordt overboord gegooid.
Maar voor den schilder is hierin minder
te bereiken dan voor den architect.
Bij alles komt het evenwel aan op de
persoonlijkhied van den schilder. Spr.
geeft nu een karakteristiek van twee dei-
al lef grootste schilders van onzen tijd.
Vincent van Gogh en Paul Cézanne. Van
Gogh, een hartstochtelijk baanbreker, on
begrepen, miskend vaak,- Cézanne, de
Fransehman, een kunstenaar vol inner
lijke rust. Van Gogh stónd alleen en leef
de en werkte in het vaste vertrouwen op
een betere toekomst. Zijn werk wordt dan
ook van een steeds blijder toets, van
Gogh, een onmaatschappelijke zonder
ling, maar iemand, die meer vertrouwen
in de menschheid had dan de meeste an
dere menschen. En dat hij dat vertrouwen,
die opgaande lijn in zijn werk heeft uitte-
beelden, is zijn allergrootste verdienste.
Tenslotte werd, aan de hand van
een aantal lichtbeelden het gespro
kene nader toegelicht. Al kregen we
uit den aard der zaak heel dikwijls een
volkomen onjuist beeld van een schilderij
(dergelijke werken zijn vaak voor photo
grafisehe reproductie zeer ongeschikt, en
dan wordt zoo'n photographie nog eens
weer in de lantaarn verkroot. Bovendien
kunnen natuurlijk des schilders kleuren
niet worden gereproduceerd), nochthans
kreeg men wel een denkbeeld van de ver
schillende, door den inleider behandelde,
begrippen en richtingen. Ook het Prm~
cipieele verschil tusschen het eene en het
andere schilderwerk kwam wel goed naar
voren.
Het was circa half elf, toen dr. Ketnei
de bijeenkomst, onder dankzegging aan
den spreker, sloot.
VIJFDE ABONNEMENTS
VOORSTELLING.
„Ex-koning Peter".
Le ridicule tue" heeft een geestig
Fransehman gezegd. Multatuli. die óók
geestig was. definieerde het anders: hi)
zegt ergens in zijn ..Ideeën dat het sar
casme een uiting is van bedroefdheid.
Multatuli bedoelt er mee te zeggen, dat
men. om uit te drukken het leed dat men
gevoelt over teleurstellingen of ontgoo
chelingen des levens, in laatste instantie
zijn toevlucht moet nemen tot het sarcas
me, daar dit alleen voldoende scherp uiting
kan geven aan die teleurstelling of die
ontgoocheling.
De Hongaar Zoltan Horvath heeft zijn
toevlucht genomen tot het sarcasme; hij
schreef een kostelijk blijspel over koning
schap en republikeinschheid om daardoor
aan te toonen. dat in feite beide begrip
pen niet zoo ver uiteenliggen, daar het
voor beide slechts aankomt op de per
soonlijkheid. die het gezag vertegenwoor
digt. Ferdinand Murin. de president van
de Molavische republiek (een denkbeel
dige Balkanstaat) is een onbeteekenend
heerscher, die eigenlijk door zijn onbe-
kwaamheid om te regeeren een gevaar
vormt voor de jonge republiek, en ex-
koning Peter is een intelligent ex-vorst,
die op zijn beurt een gevaar vormt voor
den republikeinschen staatsvorm, maar
die. in de kostelijke maanden, waarin hij
vrij is geweest van den poespas en de
rompslomp van een hofleven, schoon ge
noeg heeft gekregen van het koningschap
en voor al het geld van de wereld niet
weër op een troón wil zitten. Dies poetst
Peter, als hem het monarchistische vuur al
te na aan de schenen wordt gelegd, stil-
sche particuliere secretaresse des presiden-
letjes de plaat en de vurige republikein
ten. die gekomen is om Peter te bespion-
neeren, volgt hem in zijn ballingschap.
Dat is, in korte woorden de inhoud van
het stuk, dat tot een zeer amusant blijspel
is geworden. Het heeft na het eerste, kos
telijke, bedrijf, een beetje operette-achug
verloop, daarom kunnen we het ook niet
al te serieus nemen. De schrijver heeft dat
vermoedelijk ook niet gewild; hij spot met
alles en allen, koningschap noch republiek
zijn hem heilig, van de handelende per
sonen maakt hij. op weinig uitzonderin
gen na, operette-figuren. En dus zullen
we ons ook maar niet gaan verdiepen in
de ietwat wonderlijke capriolen van de
privé-secretaresse, noch in de caricaturale
schildering van den graaf of in de klucht
spelachtige mise en scène van het eerste
bedrijf. Maar we aanvaarden alles dank
baar en we lachen gul en vaak over de
geestige zetten.
Het best was o.i. het eerste bedrijf, die
kostelijke persiflage op de nieuwe toestan
den. die de republiek had beloofd, en
waarin vooral Louis Ginsberg een pracht
van een president gaf. 't Begon al dadelijk
alleraardigst met zijn entreé de chambre
inchambercloak. De bezuinigingen
door de jonge republiek ingevoerd, waren
oorzaak, dat hij. de staatspresident, per-
sonlijk de telefoon moest bedienen, het
geen wel wat met zijn nieuw verworven
waardigheid streed. Dan: de secretaresse
(Annie v. d. Lugt Melsert), tamelijk ge
chargeerd. vurige republikeinsche, die
echter later een gravin blijkt te zijn. en
die in dit bedrijf voortdurend last heeft
met een te wijden bril (alle particuliere
secretaressen op het tooneel dragen een
bril). De eerste minister (Hermann
Schwab). Boris. 's presidenten kamerdie
naar (Johan SchmitzPrilep, de op
Buitenlandsch Overzicht pag. I
Feuilleton1!
Radio-programma2
Van links en rechts2
De officieren van „De Zeven
Provinciën" voor den krijgsraad 6
Tien jaren radio-distributie 3
Een mislukte overval te Rotter
dam. De dader gearresteerd 2
Liefdesdrama te Bergen op Zoom 2
De minister van oeconomische
zaken. mr. TVerschuurheeft
om zijn gezondheidsredenen zijn
ontslag aan de Koningin aange
boden 3
Trotski in een villa onder den
rook van Parijs ontdekt 3
Zeshonderd Duitsche Luthersche
predikanten zouden den Paus
verzocht hebben tot de R.K. Kerk
te worden toegelatenl
Scherpe critiek op het rapport-
Idenburg
De rechtzaak Onnes van Nijen-
rode. Het getuigenverhoor ge-
eindi jd 2
Omtrek-nieuivs7
Marktberichten 3
Marineberichten
Sportnieuws 8
Dagelijks „Witte Bioscoop", (7.30 uw)t
Dagelijks Tivoli-Theater(7 uur):
Dinsdag 17 April.
Bazar Geref. Kerk. Chr. Militair Tehuis
Kanaalweg( 3—10 uur.
Concert „Chr. Mannenkoor". Casino, 8 u.
Feestavond Verbond voor Nationaal Her
stel, Kegelhuis8.15 uur.
Vrijdag 20 April.
Vrijz. Chr. Jeugdwerk, gebouw U.S.O.,
8 uur. Filmavond.
Zaterdag 21 April.
Feestavond Korfbalclub E.L.T.O.Musis.
8 uur.
Gymnastiek- en Excercitie-vereeniging
„Pro Patria". Soiree Dansante. Casino
8 uur.
Zondag 22 April.
Tooneeluitvoering R. K. Tooneelvereen.
„Excelsior"R.K. Volksbond. 8.15 u.
audiëntie komende voorzitter van den
Bond v. Arbeiders in weelde-industrieën
(Piet Bron), de filmster Delila Valona
(Mimi Boesnach). het zijn allen amusante
typen en tenslotte krijgen we dan van der
Lugt Melsert zelf als ex-koning Peter,
kalm. beheerscht, quite a gentleman, en
ladieskiller. Hij beheerscht in de beide
volgende bedrijven de verdere situatie en
kostelijk zijn de verwikkelingen, waartoe
zijn aanwezigheid aanleiding geeft. Maar
in het tweede en derde bedrijf krijgen we,
na den aanvankelijken opzet van het eer-<
ste, dan zooals gezegd, een min of meer
operette-achtig verloop. Bewijs hiervoor
was wel de verschijning van de secretares-'
se als de plotseling zeer mondaine soD
disant Frangaise, het optreden van den
onmogelij-ken graaf Borotiann Dick van
Veen) en de ontwikkeling der verdere
dingen.
Maar men heeft zich geamuseerd. het-<
geen de hoofdzaak is. En men heeft zich.
lekker niet gestoord aan den man %ran de
krant, maar heeft toch gezorgd dat te
circa kwart voor negen nog gansche rijen
van bezoekers moesten opstaan voor laat-*
komers. Fijn is dat. zoo'n heele zaal en
zoo n gezelschap op je te laten wachtenl
Maar nu zou ik óók sarcastisch worden
en dat moet niet. dus soedah!
„TEMPO"-PERSINRICHTING.
In ons berichtje van Zaterdag is de
regel uitgevallen, waarin het adres ver-*
meld stond. Dit is Weststraat 101.
Een goede vangst.
Zaterdagmorgen werd een persoon aaiv
gehouden als verdacht van het opgeven
van een valschen naam. Toen zijn ware
naam was vastgesteld, hleek hij eenige
malen in het Algemeen Politieblad gesig*
naleerd te staan.
Hij is vervolgens naar het Huis vatt
Bewaring te Alkmaar overgebracht voor,
het ondergaan van de hem opgelegdo'
straffen.
Rijwieldiefstal.
Door een inwoner dezer gemeente werd;
aangifte gedaan van vermissing van zijui
rijwiel uit een bergplaats aan de Molen-j
straat,
Een onderzoek wordt ingesteld.
Auto-botsing.
Zondagavond had op den hoek Spoor*;
straatKoningstraat een niet ernstig»'
aanrijding plaats tusschen twee auto s»|
waarvan de bestuurders elkander te laar
opmerkten. De auto's werden aan de spat*
borden licht beschadigd. Persoonlijk»
ongelukken hadden niet plaats.