Weer en zonnevlekken
Greta Garbo voor de
camera.
JOB NOOIT HOEKJE
PAG. 2
ZATERDAG 28 APRIL 1934
'T
JUTTERTip
Chef: „Je begint met 10.— per
week en het volgend jaar meer".
Leerjongen: „Best meneer. Dan kom
ik volgend jaar terug."
Iedere 23 jaar hetzelfde weer.
Meteorologische oorzaken.
door
DR. C. G. ABBOT.
Secretaris Smithsonian Institution
te Washington.
Uit de merkwaardige waarnemingen
van de laatste 50 jaar is gebleken dat
er in de natuur een fundamenteel kli
matologisch interval bestaat, dat slechts
ondergeschikt is aan het jaar zelf. Na
een periode van 23 jaar, bekend als de
dubbele zonnevlek-periode en ook wel
genoemd Hale's magnetische cyclus,
schijnt het weer zich overal op deze
aarde in groote lijnen te herhalen. Zoo
zal dus de aanstaande zomer ongeveer
hetzelfde klimaatbeeld vertoonen als
die van 1911, hoewel er natuurlijk ver
schillen kunnen zijn in de dagelijksche
détails.
De belangrijkste weersfactoren voor
de menschen zijn temperatuur en neer
slag. Deze vertoonen groote verschil
len in opeenvolgende jaren en op ver
schillende plaatsen. Doch de herhaling
van de 23-jaar-periode schijnt even
regelmatig te zijn als die van de 12-
maandelijksche periode oftewel het
jaar. Op deze wijze zal het natuurlijk
mogelijk zijn, weersvoorspellingen voor
een langen termijn te doen deze zul
len echter slechts tot op zekere hoogte
juist blijken en men zal ze wel nooit
kunnen vervolmaken.
Het is reeds lang bekend, dat het
weer op aarde eenigszins in verband
staat met de welbekende zonnevlek
cyclus van 11 jaar. Gedurende deze
periode neemt het aantal zonnevlek
ken toe van een minimum tot een
maximum en vermindert dan weer tot
een minimum. Wanneer het maximum
bereikt is, is de zon het heetst, maar
op het grootste deel der aarde is het
aanmerkelijk koeler. Deze paradox is
een gevolg van bijkomstige omstandig
heden als zware bewolking, e.d.
Gedurende vele jaren doet het Smith
sonian Institution reeds waarnemingen
over de dagelijksche variaties in de
totale warm te-uitstraling der zon. Op
het oogenblik zijn voor dit doel vier
sterrewachten ingericht: te Washing
ton, op de Table Mountain in Califor-
me, op de Montezuma in Chili en op
de Mount St. Catherine bij de Sinai.
De totale uitstraling toonde een aantal
m elkaar grijpende cyclische verande-
ringen, die alle min of meer in ver-
band stonden met de zonnevlek-
cyclus. Het weer op aarde vertoonde
gelijksoortige cyclische veranderingen.
liet juiste verband hiertusschen te
vinden was echter uiterst moeilijk door
de herhaaldelijk voorkomende contra
dicties.
Niettegenstaande veelvuldige tegen
slagen hield ik vol, dat de verwarren
de lactor moest worden gelocaliseerd,
zoodat het probleem kon worden opge-
ost. De weg hiertoe werd drie jaar ge-
en vrijgemaakt door de uitvinding
van den periodometer, waarmee men
de statistieken over de de variaties in
het weer en de bestraling kan analy
seeren. Hiermede vond men tallooze
cycli van i tot 92 maanden, die in com
binatie met elkaar heel ingewikkelde
klimaatbeelden veroorzaken.
Dr. Cieorge E. Hale ontdekte onge
veer een kwart eeuw geleden het mag
netisme der zonnevlekken. Hij nam
waar, dat de magnetische polariteiten
in twee aangrenzende vlakken tegen
gesteld waren. Verder ontdekte men,
dat de volgorde van de twee polaritei
ten tegengesteld is in het Noordelijk
en Zuidelijk halfrond en dat deze volg
orde onveranderd blijft gedurende
iedere zonnevlekperiode van tl jaar,
maar wisselt bij het begin van de vol
gende periode. Derhalve zijn de twee
perioden van 11 jaar noodig om de zon
door een volledigen cyclus van mag
netische veranderingen te brengen.
Onderzoekingen op dit gebied toon
den aan, dat de magnetische periode
iets langer is, dan tweemaal de zonne
vlek-periode en precies 23 jaar be
draagt. Hier vonden wij, wat wij zoo
lang gezocht hadden een periode,
die het kleinste gemeene veelvoud was
van alle tot dusver gevonden cycli.
Inderdaad is dus gebleken, dat dit de
periode is, waarna het weer op aarde
zich herhaalt. In verschillende deeleu
der aarde is dit bewezen voor tempera
tuur en neerslag. Een van de treffend
ste voorbeelden levert de regenval in
Centraal-Indië, niet in inches berekend
maar in percentages van het maande-
lijksch gemiddelde over vele jaren.
Eenige onregelmatigheden, die zich
hierbij vertoonden, waren veroorzaakt
door afwijkingen in de werkzaamheid
der zonnevlekken.
Teruggaande tot het pleistocene tijd
perk, vond ik dezelfde regelmatig te-
rugkeerende perioden van 23 jaar. De
klimatologische veranderingen uit die
periode kunnen bij benadering vast
gesteld worden uit de kleilagen, die
zijn afgezet door rivieren, ontstaan uit
de terugwijkende gletschers. Over het
algemeen volgen de variaties in deze
periode de cyclus van 2H jaar. Het
zelfde is gebleken uit de jaarringen
van boomen uit latere tijdperken. Ver
scheidene belangrijke détails in den
groei herhalen zich binnen deze pe
riode.
Op grond avn deze onderzoekingen
kunnen wij voorspellen, dat er een ab
normaal groot percentage te verwach
ten is voor de neerslag in Centraal-
Indië tusschen 1924 eri 1948 en dat er
een gelijksoortige periode van droogte
zal zijn in Nebraska tusschen 1939 en
1948. Dit zijn natuurlijk slechts specu
latieve voorspellingen, gedaan om te
illustreeren, wat men baseeren kan op
de gedane ontdekkingen. Zij zullen
zeer sterk verbeterd moeten worden,
naarmate de wetenschap zich ontwik
kelt.
Wij vestigen er den nadruk op, dat
wij nog niet ver genoeg zijn om defi
nitieve voorspellingen over het weer
te doen. Daarvoor is het geheele onder
werp nog niet genoeg onderzocht en de
techniek moet nog veel verbeterd wor
den, voordat geheel betrouwbare voor
spellingen kunnen worden gedaan.
De meteorologische oorzaken, waar
door het weer gedurende de genoemde
periode verschillend is op verschillen
de plaatsen, blijven duister en zeer ge
compliceerd. Voorloopig moet iedere
plaats op zichzelf worden beschouwd.
Eventueel kan er later een samen
hangend geheel van worden gemaakt,
wanneer men meer en meer nauwkeu
riger data heeft verzameld. Resumee-
rende komen wij tot vier belangrijke
conclusies:
De voornaamste afwijkingen van het
normale klimaat voor een bepaalde
streek, die het „weer" worden ge
noemd, zijn in hoofdzaak het gevolg
van een samenstel van periodieke ver
anderingen in de straling der zon en
veel minder van allerlei omstandig-
heden op aarde, waaraan zij veelal
worden toegeschreven.
De zonnevlekken staan in verband
met belangrijke wijzigingen in het
weer, waarmee men tot dusverre geen
rekening heeft gehouden.
Het weer herhaalt zich in hoofdzaak
voor alle streken op aarde met een pe
riode van 23 jaar de dubbele zonne
vlekperiode welke tevens het kleinst
gemeene veelvoud is van alle belang
rijke kortere perioden.
Voor vele streken kan men met be
hulp van deze 23-jarige periode in
grootere lijnen de temperatuur en neer
slag voor vele jaren van tevoren voor
spellen. Voor nauwkeurige voorspel
lingen met betrekking tot elk jaar
getijde afzonderlijk zou men echter
moeten beschikken over een vollediger
kennis van de oorzaken, die de weers-
perioden min of meer doen verschui
ven.
Gemeente-veldwachter streng tot
fuifnummer: Dit is nu de derde
avond van de week, dat ik je hier dron
ken aantref!
Fuifnummer: En waar ben je de
overige avonden van de week dan ge
weest? Ik heb je niet gezien. Toch wel
je plicht gedaan, hoop ik?
Ook een operateur dient
„ontdekt" te worden
door
WILLIAM DANIELS.
Zoolang als Greta Garbo in Hollv-
wood werkt, heb ik haar films opge
nomen. Ik weet, dat ik hierom niet
alleen word benijd door mijn collega s,
doch ook door alle bewonderaars der
Garbo-films (en wie behoort daar niet
toe?). De redenen van die jaloezie zijn
verschillend. De buitenstaander stelt
zich voor, hoe verrukkelijk het is
Greta Garbo zoo dikwijls te zien. De
vakman zou ook wel eens een kans
willen krijgen, om de grootste actrice
voor zijn camera te hebben, om een
zóó expressief gezicht op celluloid
vast te leggen, alsof het levend was,
Om die reden wil ik eens iets vertellen
van ons gezamenlijk werk.
Alles in het leven is van kleinig
heden en toevallige omstandigheden
afhankelijk. Zoo ben ik Greta Garbo's
filmoperateur geworden, omdat mijn
collega, die aangewezeen was voor
haar eerste Amerikaansche film „The
Torrent", kort tevoren zijn arm ver
stuikte en dus ongeschikt was voor
zijn werk. Ik was degene, die hem
moest vervangen.
Destijds verstond Greta Garbo nog
geen woord Engelsch. Terwijl zij van
nature reeds menschenschuw was,
moest elke aanwijzing haar nu nog
door een tolk worden overgebracht;
hierdoor werd alles natuurlijk nog
moeilijker.
Het werken met de grootste ster van
de filmwereld is ensemblewerk in den
besten zin van het woord. Over de
„sterren" zijn zooveel wanbegrippen
in omloop, dat wellicht het beste mid
del ter bestrijding daarvan bestaat in
het vertellen van de wijze, wraarop er
in een Garbo-film wordt samenge
werkt. Men krijgt dan een indruk er
van, wat en hoe een ster moet zijn om
op grond van zijn of haar prestatie»
de genegenheid en bewondering van
een groot aantal menschen te winnen.
Zulk een ster weet, dat filmen altijd
ensemblewerk beteekent. En dat de
toevallige invaller nu reeds jarenlang
de eenige fotograaf van Greta Garbo
is, heeft hij uitsluitend te danken aan
de omstandigheid, dat reeds het geza
menlijk werken van die eerste film aan
het licht bracht, hoe goed wij over en
weer op elkaar waren ingesteld en
hoeveel vreugde die samenwerking ons
gaf. Het verbreken van de combinatie
Garbo-Daniels zou voor alle partijen
verlies zijn geweest. Slechts zij, die
niet weten, hoezeer men zich bij elkaar
moet aanpassen om een goed resultaat
te bereiken, zullen een dergelijke uit
spraak overbodig vinden.
Bij een werkkring, die zooveel
eischt, is het n.1. niet mogelijk, dat
ieder vasthoudt aan zijn persoonlijke
rechten. Integendeel, ieder moet zelf
zijn plichten op zich nemen en daarbij
niet aan zichzelf denken, doch alleen
aan het voor oogen gestelde doel. Wan
neer men ziet, hoe de groote Greta
Garbo vóór het begin der opnamen een
geheelen ochtend lang eenzelfde ge
baar vaker herhaalt dan één andere
ster zou kunnen doen zonder ongedul
dig te worden en dan nog steeds in
staat is om haar rol als geheel even
innig te spelen en er even volkomen in
op te gaan als ooit, dan is het voor
iedereen, die weieens met haar heeft
samengewerkt, duidelijk, waarom zij
cie grootste actrice ter wereld is ge
worden. Hoeveel zij ook bereikt, altijd
is zij nog ontevreden over zichzelf
Door de scherpste zelfcritiek brengt
Z" er,?'c!1 ^oe' s^ee<^3 °P haar best te
zijn. Als het om haar werk gaat is zij
onverbiddelijk voor zichzelf. Nooit is
zij zoo vermoeid, of zij zal altijd be
leid zijn om het effect van een ver-
moeiende pose nog eens te probeeren,
„1 heeft zij ook reeds twaalf uur in het
atelier gestaan!
De camera is de bemiddelaar tus
schen Greta Garbo en haar reusach
tig publiek En zij heeft het de camera
gemaakt- Haar gezJcht
dat bij elke belichting, onder eiken
hoek edel en schoon is, maakt het
vreugde °r filmopei'ateur tot een
dipEfn„°ri?eltrapper had al veertig jaar
n;l, vervuld en hoorde dat de
K'ei -t6 ^an'St v°orspel op
Kerstmis een ander lied zou SDelen
dan sinds veertig jaren was geschied
Hij was het daar heelemaal liet mee
eens en besprak de zaak met een-
gemeenteleden. Die vonden het niet
erg, dat er eens een variatie zo°
Maar de orgeltrapper hield
stuk en zei tenslotte boos
1 U
Kwam.
KTVOet bij
Nou, maan
zal .ik ie eens wat vertellen! Hij
voor mijn part wel wat nieuws sneii8
maar op trap het oude". en>
HELDENMOED ZONDER
LAUWEREN.
Een hulde aan onbekende
helden en heldinnen.
Wat is een held? Of een heldin? in
het algemeen verstaat men daaronder-
iemand die iets gedaan heeft, waarvan
algemeen erkend wordt dat er helden
moed voor noodig is.
B.v. de piloten van een vliegtuig, dat
een extra snelle vlucht naar Indië on-
der moeilijke omstandigheden vol!
bracht heeft, zijn helden. Zeer zekert
Een brandweerman, die een kind
redt uit een brandend huis dat op in.
storten staat, is een held. Ongetwij.
feld! En het meisje dat met levensge
vaar door de branding zwom, om een
vriendinnetje dat kramp had gekregen
veilig naar de kust te brengen, is een
heldin. Natuurlijk! Alle respect en
hulde voor dergelijke prestaties. Wij
zouden daaraan in geenen deele af
breuk willen doen. Het eenige, wat wij
willen opmerken, is dit: niet iedereen
krijgt gelegenheid, om in het open-
baar van heldenmoed blijk te geven.
En toch, zijn er talrijke helden en
heldinnen, die nooit op de film komen,
die nimmer gehuldigd worden, van
wie niemand het weet, dat ze dag aan
dag heldenmoed noodig hebben, van
heldenmoed blijk geven en zich daar
van niet eens bewust zijn.
Wat denkt u b.v. van een jongen
man, die een groot talent heeft voor
schilderen, die artist is in hart en
nieren, maar die dag aan dag in
een donker kantoor zit, en eindelooze
kolommen cijfers optelt, omdat er
met schilderen geen vast inkomen te
verdienen is en hij voor zijn moeder en
zuster moet zorgen. Hij schildert zelfs
in zijn vrijen tijd niet meer, omdat
schilderbehoeften van hetJ bescheiden
salaris niet af kunnen. Zijn hart hangt
aan de natuur en aan mooie kleeren.
Hij is gedwongen zijn leven tusschen
vier kale muren te slijten. Toch klaagt
hij nooit, en is altijd even opgewekt en
vriendelijk, maakt grapjes met zijn
moeder, die niet sterk is, en brengt ge
regeld iets extra's mee, room,
vruchten of wat bloemen. Is dat geen
held?
En hoe beoordeelt u een jong
vrouwtje, moeder van drie kleine kin
deren, wier man's salaris, dat toch
al niet ruim was, met een derde ver
minderd is, wanneer u hoort dat de
kinderen zeggen: „Moedre lacht altijd,
als moeder er maar is gaat alles
goed."
Rekenen en nog eens rekenen moet
moeder, om van het kleine inkomen de
kinderen goed te voeden, behoorlijk te
kleeden, huur, gas, licht, brandstof te
betalen. Een werkvrouw kan er nipt
meer af, van 's morgens tot 's avonds
werkt ze, houdt het huis onberispe
lijk, wascht, strijkt, kookt, wascht af,
verstelt, maakt van twee oude jurkjes
een nieuw. Bezuinigt waar ze kan. En
toch, het gaat haast niet! Er zijn
twee fijne groeven om haar mond en
er loopen een paar zilveren draden
door haar donker haar. Maar klagen?
Neen immers: „Meoder lacht altijd.'
Niemand weet, wat moeder soms weg
lacht. Maar als haar man thuiskomt,
heeft ze altyd een hartelijke groet, een
opwekkend woord.
Ga gauw zitten. Wil je thee? Ik ben
heerlijk opgeschoten vandaag." En hfl
voelt zich opeens minder moe, minder
gedrukt. Als Lia erge zorgen had. zou
ze zoo zonnig niet kunnen kijken,
's Avonds vraagt hij: „Kom je er mee
uit, kind, tot de eerste?"
En ze fronst heel even haar blanke
voorhoofd, en zegt dan monter:
Natuurlijk, dat moet!
Is dat geen heldin?
Wanneer het leven onze zorgen en
ons werk verdubbelt, ons scheidt wan
alles wat gemakkelijk, licht en vroon,1
is, wanneer wij dan nog welgemoe
onzen weg gaan, zonder klagen-
zonder morren, óók zonder inneru£
ztlfbeklag; wanneer ons deviesis-
„het moet, dus het kan. Vooruit!'
dan geven wij blijk van heldenmoe
En dan zullen ook onherroepelijk o
kosmische wetten, die immer recm-
vaardig zijn, dien moed beloonen,
al zij het anders dan met een lauw
krans en een openbare huldiging.
DR. JOS DE COCK.