Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indié
ZATERDAG 28 APRIL 1934
PAG. 5
>T JUTTERTJE
He wonderen der economie.
pe Gemeentehulshouding.
De economie is een moeilijk' vak
Vooruit iets te voorspellen over de ko
kende conjunctuur en de prijzen, is,
„«veel malen men het ook probeert en
ruim men ook gesteund wordt
Hoor allerlei statistische en andere ge-
ens, jets wat boven het menschelijk
vernuft uitgaat. Geen geslacht is dit
misschien zoo duidelijk geworden als
ïlpi,"onze. het na-oorlogsche, dat
toch zeker niet gespeend is van bere
keningen en beschouwingen van tal-
looze „knappe economen". Geen ge
slacht stond misschien als het onze
steeds weer voor de wonderlijkste
economische raadselenHet laatste
raadsel van deze soort, waar de hoofd-
e'ettelijke bevolking mee te maken
r-reeg, moge, om te beginnen, even
worden aangestipt. In de laatste maan-
oen van het afgeloopen jaar kon men
onder de Amsterdamsche huisvrouwen
van allerlei rang en stand een, wat
men zou kunnen noemen zenwachtige
inkoop-woede waarnemen, veroorzaakt
door de boeman „komende omzetbelas
ting", waarmede de winkeliers druk
schermden onder het .motto„doet nu,
nu het nog tijd is, Uw voordeel! Wel
dra zal het"te laat zijn en zullen de
prijzen en zal de levensstandaard in
het algemeen een stuk omhoog gaan"...
Dat er dientengevolge in die laatste
weken van 1933 enorme voorraden,
niet direct noodige, van huishoudelijke
en andere artikelen werden ingesla
gen, is zeer zeker een feit; Een ieder
kon'het in zijn onmiddellijk omgeving
zien gebeuren! En wat is nu tenslotte,
volgens de laatste, zoo juist gepubli
ceerde cijfers gebleken?.Dat het
index-cijfer der kosten van levenson
derhoud te Amsterdam in het tijdvak
December tot Maart j.1. in plaats van
te stijgen,gedaald is!! Voor de
arbeidersgezinnen daalde het met
0,8 voor de gezinnen der meerge-
goeden niet 1,4 Voor de voeding
alleen is de daling resp. zelfs 2,2
en 2.1
Waar men van verschillende zijden
het probleem „huurverlaging" steeds
weer teberde brengt, is het, in dit ver
band, ook Wel interessant nog even het
verloop van de huurprijzen in het ge
noemde tijdvak na te gaan. De jongste
cijfers wijzen nu uit, dat sinds den
aanvang van 1933 het liuurpeil van de
oude arbeiderswoningen eenigszins ge
stegen is; dat van de nieuwe eenigs
zins gedaald, een en ander evenwel
zoodanig, dat beide bewegingen élkaar
neutraliseeren, terwij] voor de midden
standswoningen zoowel oude ais nieu
we, een verlaging van het huurpeil te
constateeren valt.
Deze verlaging van het index-cijfer
is natuurlijk een kleine meevaller,
waarop wij niet gerekend hadden en
die een klein doekje biedt voor het
oioeden dat we uit onze beurzen zullen
moeten doen tengevolge van de-ver
booging van onze „opcenten" tot 100.
at onze gemeentelijke huishouding
in haar geheel betreft: we gaan hu
®og één keer, volgens onlangs ge
tallen Raadsbesluit, een io millioen
eenen (tegen 41/' en een uitgifte-
boers van 983/j en men verwacht
aan op het Prinsenhof, dat wij „voor-
loopig geen nieuw beroep op de kapi
taalmarkt" gullen behoeven te doen. Is
Qit werkelijk zoo, maar zooals ge-
2egd is de.economie een moeilijk
geval en de voorspellingen van onze ge
meentelijk kasbeheerders op dat Prin-
,enhof staan ook allerminst vast!
ar> zou het inderdaad een geluk-
ttensch waard zijn!.
yverigens past wat die gemeente-
mshouding betreft, nog steeds geen
te groot optimisme. Uit de zorgen
yn we nog lang. niet.... Nog steeds
dnn J>emeentebegrooting 1934 niet
kemvi ®e<*ePut®erde Staten goedge-
H)nwr-i6n reeds rijzen er weer nieuwe
r„ bykheden in verband met de con-
een 100t'n.g 1935, waarin, volgens
Sehi,voor'0°r>ige raming nog een ver
sten Van -e'* mhlioen tusschen inkom-
ook 611 u't§aven is. Men mompelt dan
2ui .re.e<is over nieuwe ingrijpende be-
wm ^tngen op de afdeelingen onder-
sidiès°pen',are gezondheid en de sub-
nn en tévens over een nieuwe,
ozakelijke" verlaging der loonen...
Lente "cstijnen en zomer-
voorspellingen.
;tiri!im00^en van het „groote" hoofd-
entöri Puhhek staan in deze prille
ianr>; ien eigenlijk niet zeer naar fi-
estii beschouwingen en cijfer-
ynen, waarvan wij u in het bo
venstaande enkele echo's lieten hooren.
De festijnen van de ontwakende natuur
trekken een groot deel van de aandacht
weg en zoo beleefden wij dan j.1. Zon
dag den grooten „bollendag" van het
jaar. Alles werkte mee om dezen
traditoneelen bollendag tot een soort
record op te voeren en Amsterdam was
dien dag dan ook extra vol van bussen,
auto's, motors, fietsen die op weg wa
ren naar of terugkwamen van de Ken-
nemer bloemenstreek. Ook waren er dit
keer meer reisgezelschappen van over
de Zuidelijke grenzen, vanuit
België en Frankrijk. Is dit een aanwij
zing, dat wij dezen zomer speciaal uit
die landen een grooter vreemdelingen-
bezoek tegemoet mogen zien dan in
andere jaren? Dat zou dan kloppen met
de voorspellingen die de Voorzitter van
de Algemeene Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer onlangs op de
algemeene vergadering deed; hij voor
spelde zulk een grooter bezoek van
onze Zuidelijke buren, speciaal ook ten
gevolge van de intensieve propaganda
die in de afgeloopen maanden voor ons
land te Parijs gemaakt .werd Vroe
ger waren onze gidsen die onze vreem
delingkaravanen. per sight-seeing car
als anderszins in enkele uren langs de
bezienswaardigheden van de stad lood
sten vooral op Amerika en Engeland
georiënteerd en hadden diensvolgens
hun „Engelsche" lesjes in het hoofd;
ze zullen ze nu, gezien deze Latijnsche
verwachtingen van het aanstaande sei
zoen, schielijk in het Fransch moe
ten gaan overlëeren. Niet zoo'n heel
moeilijke opgaaf, in hun oogen al
thans niet! Want zij zullen kunnen vol
staan met het vervangen van de enkele
Engelsche woordjes waarmede zij
hunecht Amsterdamsche verhalen
doorspekten door enkele Fransche
dito's. Hun lesjes toch zijn destijds
woordelijk opgeteekend! van dezen
aard: „Here ladies en gentlemen we
have the Röyal palaas. The queen
komt er not niuch and it stands, the
most time of "the year leeg." Zonde
what? And there is the Rokin; a little
pietsie Anistel. Keep' vour nose toe, for
instinks like lielU Ond now we go first
to Wynand Fockink and have a pikke-
danesie, like we eall it..."
Artis kwam in deze beginnende lente,
en in afwachting van Hemelvaarts
dag, wat voor den Amsterdammer van
ouds dé Artis-dag is, ook weer sterk
onder het publièke oog. Temeer nog
daar men er dezer dagen een speciale
„natuurhistorische .tentoonstelling op
geografischen grondslag „georgani
seerd had, dié duizende bezoekers trok.
's-Avonds hielden populaire sprekers
als de heer Portielje, „inspecteur van
de levende have" van Artis, lezingen
over natuurhistorische onderwerpen
waarbij in de z.g. Koningszaal de expo
sitie groep voor groep besproken werd.
Gedurende de negen dagen van deze
inderdaad unieke tentoonstelling kon
men tegen een entreeprijs van 50 ets.,
niet alleen de tentoonstelling zelf, maar
ook verder kosteloos „Artis" bezoeken.
Van het Genootschap was dit, naar
vooruit -werd aangekondigd, min of
meer een proef, die, als zij slaagde,
zou leiden tot het vaker op bepaalde
dagen of gedurende bepaalde perioden
verlagen van den entreeprijs van onzen
onvolprezen dierentuin. De proef mag,
gezien het reeds gememoreerde zeer
groo'té bezoek, 'zeer zeker geslaagd
b'eeten en het .wachten is nu op den
volgenden stap door''t Besturu te doen
in de richting van het ideaal: „een zoo
groot mogelijk bezoek tegen een zoo
laag mogelijken entreeprijs".
Mengelberg terug!
Eenzelfde ideaal wordt, kan men
zeggen, ook door hetConcertge-
bouwbestüiir gekoesterd! Maar den
laatsten tijd is men, daar in de Van
Baerlestraat, dat ideaal niet nader ge
komen; integendeel men is er steeds
verder yan afgezaktde laatst hoop
bleef gevestigd op den terugkeer van
den leider bij uitnemendheid, den man
die tenslotte ons orkest heeft groot ge
maakt en het een wereidreputatie be
zorgd heeft, op dr. Willem Mengel
berg. die we een jaar lang hebben
moeten missen en van wie velen vrees
den dat hij, tengevolge van een minder
goede gezondheid, misschien wel nooit
meer achter de lessenaar in het Con
certgebouw zou komen te staan. Groot
was dan ook de vreugde toen onze
eerste dirigent weer uit zijn Zwit-
sersch „herstellingsoord" terugkeerde
en met de oude energie en het oude
vuur de muzikale teugels van het lich
telijk hinkende Concertgebouwpaard
weer in handen nam. Zaterdagavond
heeft men hem, met fanfarecorp
sen, bloemen en toespraken, een fees
telijk welkom bereid en nu men hem
dezen Donderdagavond als vanouds
weer voor het orkest zag plaats ne
men, had men 't gevoel, dat 't tenslotte
met onze meest bekende kunstinstel
ling toch weer „in orde" zou komen..
Moge dit gevoel een juist gevoelen zijn
geweest!
Hildo Krop 50 jaar.
Nog een andere „kunstenaarshuldi-
ging"had hier dezer dagen plaats en
wel een huldiging van onzen „stads
beeldhouwer Hildo Krop, die onlarigs
50 jaar werd en van wiens werken een
groote eere-tentoonstelling in het Ste
delijk Museum gearrangeerd werd.
Veel van wat het „nieuwe Amsterdam"
aan beeldhouwwerk laat zien is van
Krop afkomstig. Zoo versierde zijn
werken o.m. de eerste H.B.S. en de
Handelsschool aan de Jozef Israël-
kade: de ambachtsschool aan de Kost-
verlorenkade; het Amsterdamsche
raadhuis; Piet Kramers bruggen over
de Boerenwetering. Maar ook naast
deze, steeds in het publieke oog loo-
pende werken, beslaat Krop's oeuvre
een groot terrein: hij ontwierp meube
len/tapijten, bakte kleipastieken; het
grafmonument van Albert Hahn is van
zijn hand, evenals de door Amsterdam
aan Rotterdam indertijd ten geschenke
aangeboden staande klok. En zoo is er
nog veel meer. Zeer zeker .een van onze
vruchtbaarste „werkers" in steen en
klei, die speciaal voor Amsterdam veel
deed als verfraaier van het uiterlijk
stadsaspect en die daarom deze hoofd
stedelijke hulde wel verdiend heeft.
Mijn vrouw is ook uit logeerèn.
Hij: Heb je vóór mij, nooit een
anderen man gekust?
Zij: Neen. En jij?
Hij: Ik ook niet lieveling!
Ha, die Lange!
Het is een warme kentering-avond,
precies 80° Fahrenheit een tempera
tuur waarbij we vroeger op School 8,
bij meester Stumpius vrij kregen.
Absoluut windstil en rond en onder de
lamp krioelt het vanwege allerlei
vreemde binatangs (beesten), mooie,
leelijke, kwaadaardige én,'.ongevaar
lijke, dooden eii levenden, maar met dat
al toch eenverzameling, waar ze in
Artis eer mee zouden inleggen, maar
die je hier als hinderlijk van je post
papier wegschuift. Gelukkig komen
straks de mieren, die al die levende en
doode beesten oppakken en er mee on
der een, kapotte tegel in den hoek van
de kamér sleuren.
Het eskader is weer terug van de
reis voor de Sumatra. Ter reede vair
Kroë, gaf de „Java" ook 33 liiinuut-
schöten af op het tijdstip van de be
grafenis van onze Koningin—Moeder.
In straat Karimata werd de „Kuma"
gepasseerd, welke Japansche kruiser
de vlag van dén Eskader-Commandant
met saluutschoten salueerde. Hier
ter reede van Soerabaja hadden we de
„Veronica" een Engesche „sloop" op
bezoek. De état-major daar aan boord
ging 8 dagen in rouw, vanwege het
overlijden van Koningin Emma. De
feestelijkheden voor hun ontvangst
waren natuurlijk afgelast.
Je kunt je voorstellen wat een be
drijvigheid de komst van het eskader
weer op het Marine-etablissement te
weeg brengt. Speciaal de geshutma-
kerij en de P.W. moeten het ontgelden,
want na afloop van deze week stillig
gen gaan de schepen, mede de „Flores"
en „Soemba" op gevechtsschietoefenin
gen, het is dus van munitie-laden, snel-
laden, kleine gebreken door de ge-
schutmakerij laten verhelpen, en de
kijkers nog eens extra laten nazien
door de instrumentmakerij. Er gaan
ook twee officieren van de landmacht
mede en straks als de landmacht gaat
schieten bij Bandoeng zullen er wel
weer eenige officieren der Zeemacht
naar toe gaan. Zaterdagavond is de
nieuwe centrale omroep-vepeeniging
hier in Indië, de „Nirom" haar uitzen
dingen begonnen. De toespraak van
H. M. de Koningin kwam prachtig door
en de klankvolle, gevoelige woorden
van onze Vorstin, wekte bij de luiste
raars een diepe ontroering. Alle ver
gunningen om radio-luisteraar te zijn,
werden met ingang van 1 April opge
zegd, de vergunning om thans naar de
„Nirom" uitzendingen te 'uisteren kost
thans 40. per jaar. In de Kunst-
ONTWIKKELT UW SPEURDERS
TALENTEN.
Een kwajongensstreek.
Een oude heer, die op het land woon
de. kreeg in de vacantie bezoek van
zijn beide kleinkinderen. De twee jon
gens, die 8 en 9 jaar oud waren, za
gen hun grootvader voor het eerst
Toen ze een beetje aan de nieuwe om
geving gewend waren, haalden ze zoo
veel kattekwaad uit, dat Opa er soms
met den stok aan te pas kwam.
Op zekeren dag nam de oude heer
uit zijn tabakskast, waarin bij steeds
zijn voorraad bewaarde, een fijne Snee,
om zijn doos opnieuw te vullen. Toen
hij even later voor enkele oogenblik-
ken de kamer verliet, benutte een der
beide bengels deze gelegenheid om wat
fijngesneden gummi in de doos te doen.
Daarna verdween hij, zonder zelfs zijn
broertje iets van deze streek te ver
tellen. Na eenigen tyd stopte de oude
heer van dit mengsel een pijp. Reeds
na eenige halen had hij de lucht van
den kwajongensstreek, maar wist niet,
wie van de twee de schuldige was. Eerst
was hij boos. Maar toch dacht hij aan
zijn eigen jonge jaren en lachte. Er
was hem niet veel aan gelegen, den jon
gen hoosdoener over de knie te leggen.
Maar toch wilde hij hem bewijzen, dat
het zelfs een geboren Amsterdammer
het niet zoo gemakkelijk van de hand
zou gaan om Opa beët te nemen. Daar
om vroeg hij niet, wie het gedaan had,
maar wendde een methode aan, die den
dader zich zelf moest doen verraden.
Hij hoefde te dien einde maar.op de
waranda van zijn huis te gaan zitten
en een oogje te houden op de in den
tuin spelende jongens, zooals hij dat
eiken dag om dezen tijd gewoon was te
doen. Hij rookte daarbij zijn pijpje en
wist aldra, wie der beide jongens de
schuldige was. Hoe was hij daarachter
gekomen?
kring wordt thans de Polygoon-film
vertoont over het leven van Koningin
Emma. Het was voor ons hier diep
ontroerend de "vlag daar-halfstok te
zien waaien op het Paleis in liet Vqor-
hout.
Wat de luchtpost toch al niet ver
mag, dat wij dit treurig gebeuren nu
reeds hier op het witte doek konden
aanschouwen. - -
Met is op de Morschiembangen weer
druk van het nachtvliegen. Bijna geen
avond of we hoorèn de Dorniers bovén
de stad en de reede. De onderzeeboo
ten komen ook nogal eens 's avonds op
de reede, dit gevoegd bij het feit, dat
in dezen tijd de zee weer meer dan mooi
„licht". Dan kun je nagaan hoe „Mod-
üerlust" weer trekt zoo 's avonds voor
een kijkje op het water. De introduc
tie op de Simpangclub is thans weer
geregeld zooals dat vroeger was, d.w;z.
de vrijgezellen van de varende Marine
zijn vast geïntroduceerd. Het is wel
prettig want nu kan men 's avonds,
eerst „geshopd" hebbende een stukje
op de sociëteit blijven eten, terwijl
men anders indien men „boven"
wenschte te blijven was aangewezen'op
Hellendoorn, een hotèi of de Chmeesch.
Bij laatstgenoemde ben ik kort ge-
leden ook weer eens de„cullinaire"
genoegens gaan smaken.
Na me tegoed te hebben gedaan aan
kepiting soep, gebakken oedang, nasi
goreng, besloten mijn passagierraak-
ker en ik tot het laatste a raison van
10 cent te verkrijgen gerecht n.1.
„warme lap". Je krijgt dan een: warm
gestoomde, in de eau de cologne ge-
drenkten heeten doek over je hoofd en
als je daaronder vandaan komt, nu
Lange, als herboren hè? je kunt
meteen weer opnieuw beginnen. Al
leen de gedachte dat er weer een tijd
zal komen dat ook je Europeesche
uniform je weer moet passen, weer
hield ons, om weer van voren af aan te
beginnen. Maar zelfs in Holland, zoo
Zondagmiddag na de „rijst met rot-
mok" kan ik je deze merkwaardige
slot apothese aanbevelen. Zoodra je
voorganger Jan hier in de Oost arri
veert, zal ik hem na de rijsttafel ook
op „warme lap" tracteeren.
Hr. Ms. „Krakatau" ligt weer ge
reed om de gevechtschijf te gaan
sleepen, deze laatste ligt weer opge
kalefaterd van zijn voor artilleristische
afstraffing te wachten om overnieuw
„bepoeierd" te worden.
Nu weet je weer alle nieuwtjes. Ge
groet beste jongen.
HENK.