^Tielemau
sJDros
LEVEN
NKET
Stadsnieuws
rtüüT VSILIG
JAC. DE BOER
GESLOTEN
Ddt z er
heerlijk
uit
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 21 JUNI 934.
Zij, die zich van
heden af, voor min-
s drie maanden op dit
S|ad abonneeren, ontvangen
3 1 JULI verschijnende
ile lul
n gruhs.
HET eskader vertrokken..
BUITENL. SPO0RBSLJETTEN
dan: Snelheid Slecht
sturen Snijden... STOP!
Tenslotte is S: Schedel
breuk of Strafgevangenis.
Portret-Atelier
en Fotohandel
Keizerstraat75
Vrijdag a.s. tot
's avonds 6 uur
r>/PF.DE BLAD
numniers
ADM. HELD. CRT.
Licht op voor alle voertuigen
ponderdag
Vrijdag
21
22
Mei
Juni
21.52. uur
21.52 uur!
Groote belangstelling. Geen
officieel uitgeleide.
Woensdagmorgen te half twaalf is het
«skader, bestaande uit Itr. Ms. „Hertog
Hendrik", „Evertsen", Z5, Z6 en Z8, en
de «nderzeebooten K17 en K18uitde
haven van Nieuwediep vertrokken voor
«en oefening naar de Oostzee. De reis,
jie tevens voor vlagvertoon dienstbaar
gemaakt is, zal zes weken duren.
Het weirirek vond plaats onder buiten
gewone belangstelling van Den Helders
ingezetenen, die in drommen naar de
Buitenhaven getrokken waren. Aan de
haven was het vrij guur, er woei een
stijve Noord-Wester. De lucht was zwaar
bewolkt, maar tijdens het vertrek der
schepen bleef het droog. Er heerschte
groote bedrijvigheid, zoowel op de schepen
als aan den wal. Jantjes maakten de laatste
toebereidselen voor het vertrek. Anderen
wuifden met zakdoeken naar familieleden
en huisgenooten op den kant. Natuurlijk
werden deze groeten druk beantwoord.
Waarschijnlijk door het ongunstige getij
_er liep nog een sterke vloed vond
het vertrek een half uur later plaats dan
was vastgesteld; het was half twaalf, toen
dé „Hertog Hendrik" „los" was en met
behulp vau de sleepboot „Drente" naar
het midden van de haven gesleept werd.
Op eigen kracht stoomde het schip, aan
boord waarvan zich de eskader-comman
dant, Kapitein ter zee Helffrich, bevindt,
buitengaats. De opvarenden, evenzoo die
van de andere bodems, brachten telkens
bij het passeeren van een oorlogsschip
het militaire saluut.
Overigens vond het vertrek zonder
eenig ceremonieel plaats. De vice-Admi
raai O. J. E. Brutel de la Rivière was
niet op de batterij „Wierhoofd" aanwezig,
wat bij een vertrek voor langere» duur
alti.jd het gevat is. Ook de stafmuziek,
anders opgesteld op de pier bij den uit
gang van de haven, misten wij heden.
Dit vond zyn oorzaak in het feit, dat het
hier een oefeningsreis geldt.
Verder geen inspectie aan boord door
den Admiraal en geen toespraak. Maar
het uitgeleide van Den Helders burgerij
was er niet minder om, duizenden ver
zamelden zich bij den havenmond,
om toch maar een laatsten handgroet te
kunnen brengen aan man, vader, ver
loofde of kennis aan boord. Eerst verliet
de „Hendrik" de haven, daarop snelde de
„Z 5" naar buiten, die in een kalmer tempo
weer gevolgd werd door de „Evertsen".
In snelle vaart volgden nu de Z-booten
8 en 6; de prachtige onderzeebooten
„K 18" en „K 17" sloten de rij. Op de reede
sloeg de „Piet Hein" het uitvaren van
de vloot gade, dit schip ging echter niet
mee. Een aantal vliegtuigen deden de
schepen uitgeleide. Op de ree gekomen,
formeerde het eskader zich in kiel
waterlinie, op de „Hertog Hendrik" werd
de vlag van den eskadercommandant ge-
heschen en daar stoomde een deel van
Nederlands vloot naar vreemde wateren.
Goede reis en behouden thuiskomstt
Eskadercommandant is Kapitein ter zee
O. E. L. Helfrich, tevens commandant
van de Hendrik. De Evertsen staat onder
commando van overste P. Koeni'aad, de
de „Z 5" onder lult. ter zee 1ste kl. S.
Visser. De groep „Z 6" en „Z 8" heeft
als groepscommandant luit, ter zee 1ste
kl. J. Houtsmuller, tevens commandant
van do „Z 6".
Ge „Z 8" wordt geconunandeerd door
luit. ter zee 1ste kl. B. Q. Boelen.
Groepscommandant van de „K"-booten
w luit. ter zee 1ste kl. D. O. M. Hetter-
®chij, tevens commandant van de „K18".
Oommandant van de „K 17" is luit. ter
we 1ste kl. C. W. Slot.
BRIEVENMALEN AAN DE SCHEPEN
VAN HET OEFEN VERBAND).
Aan de schepen van het te vormen oefen-
verband zullen de volgende brievenmalen
worden gezonden:
Aan Hr. Ms. torpedoboot „Z 8" (waar
in tevens wordt opgenomen de correspon
dentie voor Hr. Ms. torpedoboot ,.Z 6")
naar Aarhuus: 21, 22 en 23 Juni met den
trein van 20.33 van Amsterdam naar
Bentheim;
24 Juni met den trein van 9.01 van
Utrecht naar Osnabrück:
25 Juni met den trein van 20.33 van
Amsterdam naar Bentheim.
Brieven en andere stukken voor de op
varenden van genoemde torpedobooten,
welke worden ontvangen na de verzending
van de brievenmaal van 25 Juni zullen
naar Den Helder .worden gezonden.
Aan Hr. Ms. torpedobootjager „Evert
sen (waarin tevens wordt opgenomen de
correspondentie voor Hr. Ms. onderzee-
boor ,,K XVII" naar Gdynia: 25, 26, 27,
28, 29. 30 Juni met den trein van 20.33
van Amsterdam naar Bentheim.
Aan Hr. Ms. pantserschip „Hertog
Hendrik' (waarin tevens wordt opgeno
men de correspondentie voor Hr, Ms. tor
pedoboot „Z 5" en Hr. Ms. onderzeeboot
„k xvnr naar Koningsbergen: 25, 26,
27, 28, 29, 30 Juni met den trein van 20.33
van Amsterdam naar Bentheim.
Aan Hr. Ms. pantserschip „Hertog
Hendrik" (waarin tevens wordt opgeno
men de correspondentie voor Hr. Ms. tor
pedobootjager „Evertsen", Hr. Ms. tor-
pèdóbobt „Z .5" en He, Ms. onderzee
booten „K XVII", „K XVIII") naar
Riga: 9, 10, 11, 12, 13, 14 Juli met den
■trein van 11.34 van Amsterdam naar
Bentheim:
naar Kopenhagen: 21 juli met den trein
van 20.33 van Amsterdam naar Bentheim;
22 Juli met den trein van 9.01 van
Utrecht naar Ösnabrilck;
23, 24, 25, 26 Juli met den trein van
20.33 van Amsterdam naar Bentheim.
Brieven en andere stukken, bestemd
voor de opvarenden van laatstbedoelde
oorlogsschepen, welke worden ontvangen
na de vérzending van de brievenmaal van
26 Juli zullen naar Den Helder worden
gezonden.
GQEDKQOPE REÜS^ARIC EN
Reisbureau» Uif
t.o„ IPostbruag w rUSUS w
CENTRAAL GENOOTSCHAP VOOR
KINDERHERSTELLINGS- EN
VACANTIEKÖLONIES.
Het zal binnenkort om juist te zijn:
Dinsdag 26 Juni a.s. vijfentwintig jaar
geleden zijn, dat van bovengenoemd Ge
nootschap de afdeeling Den Helder werd
opgericht. Het Centraal Genootschap stelt
zich, zooals onze lezers zullen weten, ten
doe! het .lichamelijk en zedelijk welzijn
van kinderen te bevorderen, door huis
vesting en verzorging in koloniehuizen
onder hygiënisch gunstige verhoudingen.
Het beschikt over 11 van dergelijke hui
zen; het aantal afdeelingen bedroeg op
31 December 1932 441. Penningmeester is
de heer Ketelaar, administrateur de be
kende heer A. O. Bos, te Egmond aan
Zee.
Het spreekt wel vanzelf, dat men een
dergelijk jubileum niet zonder meer zal
laten passeeren. Zoo is o.a. voor Donder
dagavond 28 Juni door den heer van
Twisk een bioscoopavond aangeboden., en
op Zaterdag daaraanvolgende zal een
speldjesdag worden gehouden.
Maar er is nog een andere reden en
ook die zullen wij in ons volgend nummer
mededeelen.
DE ORANJE-TREIN.
Evenals verleden jaar zullen wij ook
dit jaar bezoek krijgen van den z.g.
Oranjetrein, in welke een expositie is in
gericht op verschillend gebied van den
middenstand, handel en industrie,
De officieele opening zal plaats hebben
op Maandag a.s. te Bergen op Zoom.
De tocht door ons land zal 3 maanden
duren. Er worden 85 plaatsen bezocht.
Verschillende technische verbeteringen
en faciliteiten zullen bijdragen het ver
blijf in den trein voor het publiek te ver
aangenamen.
De aard van de expositie is dit'-jaar
buitengewoon belangwekkend en omvat
expositie van allerlei aard, van goud en
zilver tot gasmaskers toe. Doch naast de
commercieele stands zullen ook verschil-,
lende algemeene exposities zeer zeker
groote interesse opwekken.
Om er slechts enkele te noemen: Onze
Koloniën, de Spoorwegen met o.a. een
comtpleet model van een Dieseltrein,
Mooi-Limburg. Goud: bewerking en keu
ren, Thee en haar bereiding enz. enz.
Een zeer bijzondere attractie is even
eens de verrassingswagen met tienduizen
den cadeaux, die gratis worden uitgereikt
De trein komt Vrijdag 27 Juli in Vel-
se.n, Zaterdag 28 te Castricum, Zondag 29
fe Alkmaar (Kanaalkade), Maandag 30 te
Schagen en Is Dinsdag 31 Juli en Woens
dag 1 Aug. in Den Helder.
ÏÏIJZ. KWEEKSCHOOL VOOR
ONDERWIJZERS(ESSEN).
Het buitengewoon gunstige verloop van
het eerste eindexamen, dat onze Helder-
sche Kweekschool dezer dagen afnam,is
voor ons aanleiding onze lezers een en
ander over de school en haar inrichting
mee te deelen. Deze school toch is een
unicum in ons land, maar "t is wensche-
lijk, dat zij tot voorbeeld genomen werd
voor de inrichting van andere Neder-
landsche Kweekscholen.
Al jaren lang werd in Den Helder de
behoefte gevoeld aan een goede onder
wijzersopleiding, toen de Normaalschool
in deze gemeente was opgeheven. Voor
de Heidersche jongelui bestond tot voor
eenige jaren geen andere mogelijkheid
voor mondelinge opleiding dan de Aik-
maarsche Rijkskweekschool, wat voor
menigen adspirant te vermoeiend of te
bezwaarlijk was. Stappen bij de regeering
tot oprichting van 'n Kweekschool moch
ten niet baten, maar dat toch in Sep
tember 1931 de KeekschooD alhier met
een klas begon te werken, is te danken
aan 'n zeer gelukkige combinatie, die
men tot stand heeft weten te brengen.
In het gebouw van de Hoogere Handels
school aan de Hoofdgracht is de geheele
benedenverdieping thans in gebruik voor
de Kweekschool, terwijl ook op de boven
verdieping eenige lokalen voor haar zijn
ingericht. Deze laatste lókalen (voor na
tuurkunde, nat. historie, teekenen aard
rijkskunde) worden tevens benut voor
't onderwijs aan de Handelsschool. Er
hoeft nauwelijks op gewezen te worden,
dat 't gebruik van één schoolgebouw door
twee scholen en nog wel met enkele les
lokalen gemeenschappelijk, zeer econo
misch is, terwijl daarbij nog op te mer
ken valt, dat de ieeraressen en leeraren
van de Handelsschool, allen, voor zoover
VELTHUYS
Reisbureau
la. Postbrug
hun vakken ook op de kweekschool wor
den onderwezen, aan laatstgenoemde in
richting verbonden zijn. Ieder, die de
salariëering van de leerkrachten bij 't
M.O. kent, zal begrijpen, dat ook in dit
opzicht 'n groote besparing aan onkosten
voor honorarium verkregen is. 'n Bere
kening van onkosten heeft aangetoond,
dat opleiding voor 'n onderwijzer(es) aan
deze inrichting per jaar en per leerling
f 400.— minder gekost heeft, dan aan 'n
kweekschool van 't gewone type.
Naast deze flnanciëele voordeeien staat
nog een ander, dat wellicht van nog
grooter beteekenis is. Aangezien de onder
wijzers-opleiding door de wet beschouwd
wordt als lager onderwijs, is voor de
leerkrachten een M.O. bevoegdheid of 'n
academische graad niet vereischt. Wel is
de toestand over 't algemeen zoo, dat bij
vacatures van de sollicitanten een van
de bovengenoemde bevoegdheden ge
vraagd wordt, maar aan de meeste kweek
scholen worden aan de leeraren naast
hun hoofdvak nog een of meer andere
vakken opgedragen, 'n Combinatie van
Nedeiiandsch, aardrijkskunde en geschie
denis, of paedagogiek en Nederlandsch,
teekenen en zang en welke combinaties
nog meer te maken zijn, behoort niet tot
de zeldzaamheden.Te begrijpen is, dat
van niet iederen leeraar verwacht kan
worden, dat hij naast zyn lievelingsvak
ook de andere vakken geheel meester is.
Niet al zyn onderwijs zal.dus even vrucht
dragend zijn. Aan de Heidersche kweek
school geeft iedere leerares of leeraar
alleen los in zijn eigen vale, 't vak waar
voor hij aan de Handelsschool benoemd
werd. Hij (zij> concentreert zich geheel
op de leerstof, waarin hij zich gespecia
liseerd heeft. Naast de toewijding, waar-
„ZONNESTRA AL"-COLLECTE 193 4.
Er dreigt gevaar als nooit tevoren!
't Is alweer een jaar geleden,
Dat wij klopten bij 11 aan.
Gij liet ons, als steeds tevoren,
Niet met leege handen gaan.
Dat is wat ons moed deed vatten,
Weer te vragen ook dit jaar,
Want er dreigt als nooit tevoren,
Zeer groot T.B.C.-gevaar.
Want de crisis is, dat weet Gij,
Een gevreesde bondgenoot,
Die alleen maar te verslaan is,
Door de «Zonnestraal? zilvervloot.
Zilver is niet wat wij vragen.
Van een ieder, 't is te gek,
Kopergeld kunt Gij ook geven,
't Is bij ons ook zéér in trek.
Hoofdzaak is, dat vele kleinen,
Vormen toch één groot geheel,
Die slechts weinig heeft, geeft weinig,
Die iets meer heelt, die geeft veei.
Zoo moet men elkander helpen,
Niet de handen in het haar,
Uit Uw zak de port'monnaie, want
De «Zonnestraah-dames staan klaar.
Den Helder.
Jan Mens.
mee allen zich aan hun taak geven, is
dat wel de voornaamste oorzaak van de
gunstige resultaten van deze school.
In 't vertrouwen, dat de combinatie
Handelsschool-kweekschool bevorderlijk
zou zijn voor de vorming van leerkrach
ten voor 't Lager Onderwijs, heeft de
Regeering aan de school 't jus promo
vendi, 't recht om zelf, onder toezicht
van door dé Regeering benoemde ge
committeerden, 't eindexamen af te nemen,
verleend. 'I Succes dat in de afgeloopen
weken behaald is, is 'n bewijs, dat de
school dit vertrouwen waard is.
Binnenkort wordt de aangifte van
nieuwe leerlingen weer opengesteld. Toe
gelaten worden zij, die in 't bezit zijn
van 't Mulo-diploma of met goed gevolg
de eerste drie leerjaren van 'n middel
bare school hebben doorloopen. Tot de
tweede klasse worden toegelaten de be
zitters van *n einddiploma eerier 5-jarige
middelbare school. Mede met 't oog hierop
hebben we gemeend onzen lezers van 't
bovenstaande in kennis te moeten stellen.
HOOGERE.HANDELSSCHOOL
DEN HELDER.
Geëxamineerd 13 candidaten. Geslaagd
de heeren A. v. d. Berg, D. Blaauwboer,
N. Bruin, H. Bolstra, K. Everaert, A. van
Gorselen, A. Jense, B. Koopman, J. Kor-
tenhoeven, J. Kruyff, H. C. M. Nijpels,
A. v. d. Zouw.
VACA^TIE-ZEEBËÏZEN
t.o. Postbrug
- DEMONSTRATIE GRASMACHINE.
Dinsdagmorgen woonden wij een de
monstratie bij van de door de Gemeente
aangeschafte Fordson-tractor met gras-
maaimachine, geleverd door den heer M.
Smit, Koegras.
Deze grasmaaimachine is een uit drie
deelen bestaande machine van de be
kende „goïf-mes"-construetie, met een
totale arbeidsbreedte van pl.m. 2.50 meter.
Eik der deelen is afzonderlijk verstelbaar,
doch het beste wordt gras gesneden, als
dit niet langer is dan pl.m. 5 cm. Dit
Houdt verband met de middellijn van het
messemviel. De lange grassprieten wor-
den dubbelgeslagen en niet afgesneden.
Deze machine is dan ook speciaal geschikt
voor iiet kort houden van gras op sport
terreinen. De snelheid, waarmede het gras
gesneden wordt, is zeer groot. In 2 minu
ten is een baan van 100 bij 21 meter ge
schoren. Het levert dus geen bezwaar op,
dat deze machine voornamelijk kort gras
5... is eerst: Sterke drank
lïi
kan snijden, want elke week zouden de
velden even bewerkt kunnen worden,
zoodat het gras geen tijd heeft om lang
te worden.
De Fordson-tract-or is van het Industrie
type. Deze is voorzien van een poelie
voor het aandrijven van machinerieën.
O.a. kan de tractor dus gebruikt worden
voor polderbemaling, —trekkracht by liet
rooien van hoornen, voor de sneeuwploeg,
er kunnen ijsbanen mee onder water
gezet worden, enz.
De demonstratie van Dinsdag liet de
tractor voor het grasmaaien zien en de
groote practische bruikbaarheid werd
ruimschoots bewezen.
HELDERSCHE KWEEKSCHOOL EN
HANDELSSCHHOOL.
In de «Alkmaarsche Courants iezen wij:
«De opleiding van onderwijzersfessen
heeft de laatste jaren meermalen een
punt van bespreking uitgemaakt, en nu
is in Den Helder een proef genomen met
een combinatie handelsschool en bijzon
dere kweekschool. Deze vereeniging is
een succes gebleken en de bevoegde
autoriteiten hebben zich daarover zeer
gunstig uitgelaten. Het directe gevolg
daarvan is, dat de onderwijzers(essen)
niet alleen zeer goed worden afgeleverd,
maar ook dat Den Helder de goedkoopste
opleiding heeft. Want wat is het geval?
De aan de kweekschool te Den Helder
verbonden leerkrachten hebben allen één
of meer middelbare bevoegdheden, wat
aan geen andere opleidingsschool hier te
lande het geval is. Gezien hun bevoegd
heid zijn zij dus volkomen voor hun taak
berekend, wat niet anders dan het onder
wijs ten goede kan komen.
«Wat echter in dezen tijd nog zwaarder
weegt, is het feit, dat deze opleiding veel
goedkooper is dan elk andere. Door de
vereeniging met de handelsschool komt
het aantaf lesuren van de leerkrachten
boven de twintig, en daar het salaris per
uur berekend wordt en de uren boven de
twintig het laagst worden uitbetaald, is
het begrijpelijk hoe men op eenvoudige
wijze een bezuiniging tot stand kanjbren-
gen. Zou zoo iets in Alkmaar ook niet
mogelijk zijn? Zou hier geen combinatie
van de handelsschool en kweekschool te
bewerken zijn? Gezien het succes in Don
Helder, alsmede de omstandigheid, dat
ook hier ter stede alle leerkrachten aan
de handelsschool één of meer middelbare
bevoegdheden bezitten, zou zeer zeker
niet alieen een aanzienlijke bezuiniging
kunnen plaats vinden, maar zou ook het
onderwijsbelang er bij gebaat zijn».
DE AANSTAANDE KERMIS EN WAT
ER ZOO AL KOMT.
„Feestweek" is de«tegenwoordige naam
van de kermis en we zullen hopen, dat
onder dezen nieuwen en «gesaneerde»»
naam ook een nieuwe en bloeiende kermis
zal ontstaan. Want daar is het tenslotte
de verschillende ondernemers toch om te
doen Nu de weder-invoering van de
kermis een feit is geworden en deze
binnenkort in den letterlijken zin van
het woord, voor de deur staat, zal menig
een van onze lezers verlangend zijn eens
iets meer hieromtrent te vernemen. Wat
krijgen we en waar komt dat alles te
staan. Een pessimist zei dezer dagen al
tegen ons: Dat wordt niets, alles is nu
over de stad verspreid, in plaats van op
één punt geconcentreerd. Zoo erg is het
evenwel niet; men heeft thans alles op
onze pleinen ondergebracht en de Kanaal-
weg, die vroeger altijd zoo gezellig vol
stond met allerlei kramen, blijft thans
onbewoond.
Hier volgt een lijst van verschillende
spullen en kramen.
Op het Westpleiti komen de groote
vermakelijkheden, als daar zijn:
Een Rupscaroussel, een Steil wand, een
Skooter Autodrome, een Wembly attractie,
een Zweefmolen, een Emotiebaan en een
Vroolijk Rad, allen van Gebrs. Hommer-
son en O. M. Vermolen; een Fietscarous-
sel van Gebrs. van Dameen Lucht-
schommel van H. Vallentgoedeen Schiet-
saiou van J. Schuurmaneen Turksche
Schop van Joh. Breek en eenige kleine
kramen.
Verder komen
Op de Sin gei;
Een Hymataya-achtbaan en een Têtea
queue van Gebrs. Hommerson en C. M.
Vermolen.
Op het Molenplein:
Een Beignetskraam van T. de Haan
een Wafelkraam van W. Loggen en eenige
kleine kramen.
Op het Nieuwe Kerkplein:
Een Kinderdraaimolen van H. v. Leeu-
wen; een Lachspiegel te rit van F. J. Ver*
molen en eenige kleine kramen.
Op het Stationsplein:
Een Fietscaroussel (rijwielsport) van A.
E, Hommerson en eenige kleinere in
richtingen.
In de Prins Hendriklaan:
Een Schiettent van N. v. d. Abèele;
Vliegbomspelen en eenige andere kramen.
Op het Koningsplein:
Een tiental kleine kramen.
Kanaalweg en Havenplein blijven dus
vrij van inrichtingen. Ook krijgen we dit
jaar geen stoomcaroussel. Wij vernamen,
dat verder aan eenige stadgenooten hier
en daar nog een staanplaats bij de ver
pachting zal worden toegewezen, aan ex
ploitanten van buiten zal evenwel geen
staanplaats meer worden verleend.
In Ca'dmo
In Casino zal de eerste vier dagen
der kermis-week van Zondag t/m. Woens
dag het gezelschap Cor Ruys en Louis de
Bree optreden: Zondag en Maandag met
het successtuk van het winterseizoen „De
4 Müliers", Dinsdag: „Ik ben jij en jtj
bent- ik" („Bij kaarslicht"Woensdag:
„Apotheek de Ooievaar".
De laatste 4 dagen (van Donderdag
t/m. Zondag) Meyer Hamels grootsch op
gezette revue „Dat doet de deur dicht"
met de revuesterren Louisette, Sylvain
Poons en Kees Pruis.
LANTAARN AANGEREDEN.
Een auto van Van Gfend Loos reed.
Woensdagmiddag tegen een lantaarn in
de Spoorstraat aan. De botsing was blijk
baar nogal hevig, want het lichtgevend
straat-instrument(weet iemand een mooiere
kwalificatie, dat hij het zegge) liet na de
aanraking zijn hoofd hangen met de klaar
blijkelijke bedoeling om des avonds maar
uit te gaan. In tegenstelling met den
mensch, die, als hij een opstopper tegen
zijn hoofd heeft gehad, liever maar thuis
blijft daarna. Het ergste is nog, dat de
auto blijkbaar hardnekkig op den verkeer
den weg is en al eerder zoo een lichtbron
op een nagenoeg gelijke wijze, die voor
de gemeentelijke schatkist niet zeer voor-
deelig is, heeft aangeboord.
Een ware
zomerlafe-
nis, zoo'n
glas zuivere
limonade
van Tielemati
Dros.
Proef eens die
natuurlijke
vruchtensmaak!
INONADESIRf'2
iasappeitK»
EN
Het schip beweegt zich heftig doch snel.
Als het den neus in de golven steekt,
keu men, op het achterschip staande,
over den schoorsteen heen, recht vooruit
m het water zien. Dan lijkt het, alsof hij
"let meer boven zal komen. Een .muur
van water, honderden tonnen, staat ge-
W>ed, zieit 0[l <jen |,a^ van de „Nautilus'
fe storten. Maar; de „Nautilus" is een
Soed zeeschip. Voordat het noodlottige
^ogenblik daar is, heeft hij zich opge
heven en klautert hij als een kat tegen
"ert waterberg op; laat deze verder on-
iï» /ich door glijden.
'elkcns en telkens wéér. Éénmaal mis-
"kfc het. Een huizenhooge golf komt aan,
onmiddellijk gevolgd door een tweede. De
eerste „neemt" hij, doch als hu den boeg
cm hoog heft om 'de tweede te bestijgen,
«deze reeds te veel nabij.
Het wordt een banjir. Als een onweer
de kolkende massa over het bad-
en breekt over de ankermachine
l,Jm\ die daar staat als een rots in de
r'fjh'ng- Aan S.B. staat de kist met de
itir 'ng"iat. Daarmee heeft de banjir
00r succes. Hij sleurt de met-sterke tou-
ttie'r! Vaf,tgesjorde kist in z'n dolle vaart
n|rt rukt de trap naar de brug van z'n
stuk 8' we'ke, om niet alleen'te zijn, een
V8n de brug meeneemt. Het ge-
0 gezelschap beukt tegen „de reeling
van het tentdek op, die- het ook aflegt,
en verdwijnt daarna via de verschansing
in zee.
Het volksverblijf lijkt wel een slagveld.
De nieuwe miliciens, die pas aan boord
zijn gekomen, en van wie de meesten
voor de eerste-maal de zee zien, zijn geen
menschen meer, geen levende, handelende
wezens. Zij liggen op den grond en blijven
in dezelfde houding als ze zyn neerge
vallen. Hier en daar stijgt een dof ge
kreun op en de vloer is glibberig. Er is
geen beweging in hen te krijgen dan die,
welke het gevolg is van het slingeren van
het schip. Zij zijn uiachtelooze, meelij
wekkende stukjes ellende geworden,
waarmede niets is aan te vangen. Alles
iaat hen onverschillig. Ook het gerucht,
dat thans door het verblijf de ronde doet.
Wat gaat het hen eigenlijk aan, dat er
draden zijn gebroken van de stuur reep en?
Gingen die dingen maar heelemaal kapot,
dan werd bet schip stuurloos en verging
het misschien en waren zij meteen uit hun
lijden verlost.
„Nou, maatje, heb je het gehoord?"
vraagt de Puike aan zyn zeezoon,
„Wat gehoord?"
Het jongmaatje- zit tegen den achter-
-wand van de ziekenboeg geleund,- ia de
luwte, het beste plaatsje van het schip als
het stormt.-Hij is nog zeeziek, echter niet
zoo erg als die in het verblijf beneden.
Daarom kan hij boven in de frissche lucht
zitten.
„Wat gehoord?", vraagt hij mat.
„De stuurreep is kapot en as-ie heele
maal breekt, nou, dan zal je wat beleven!"
„Wat zou d'r gebeure as-t-ie brak?
„Wat er zou gebeure? Ga maar na: het
schip komt oogenblikkelyk dwarszee te
leggen, de golven slaan over de verschan
sing, de motorsloep en de jol slaan vol, de
takels breken en alles slaat van dek af,
jy ook, zoo as je daar zit. En de- schoor
steen zal liet ook wel niet houwe."
„As je me nou!" Het jongmaatje wordt
bleek,
„Het eenige wal je nog ken doen,"
gaat de Puike voort, „is, allebei je ankers
derin en vooruit draaie otn te probeere
de kop op zee te houwe, maar dan zal je
allebei je ankers wel verspelen en mis
schien de ankerinaèhine ook nog wel. Nou
en dan ben je uitgepraat. Wil je soms
een. zuur harinkie?"
Het jongmaatje, doodsbleek, is onderuit
gezakt, schudt weemoedig het hoofd.
„Niet? Je ziet er anders uit of je d'r
best een kan gebruike. D'r benne mis
schien wel andere die wat luste."
Eenige oogenblikken beent de Puike
het heeie schip af met een emmer zure
haring, een ieder die wil, daaruit voor
ziende.
Op iiet slagveld siyt hij er niet een.
Ik heb wel hooren beweren, dat zuur de
zeeziekte in de hand werkt, 't Is moge
lijk, maar deze zure haring is toch zeer
verkwikkend? De officier van de wacht
noch de roerganger laten zieh onbetuigd.
Een wacht op de brug in dit weer Is zeer
vermoeiend; de bewegingen van het schip
zyn daar het sterkst, in tegenstelling met
de machinekamer, waar ze in minder he
vige mate worden gevoeld.
Den volgenden dag is de stuurreep
nog zwakker geworden, want meerdere
gebroken draden pieken omhoog.
Als hij liet- nog maar één dag uithoudt,
dan hebben we de ree van Yarmouth be
reikt en kan een nieuwe reep worden in
gezet. We zullen dan precies vier dagen
over den oversteek gedaan hebben.
De reep houdt het uit. Als we Zaterdag
namiddag op de reede van Yarmouth lig
gen, blijkt de reep op één plaats tot
over de helft gebroken. Het had geen dag
langer moeten duren, 't Is welletje: in vier
dagen van het Shulpengat naar Yar
mouth. In al dien tijd is de commandant
niet uit de kleeren geweest. Een welver
diende en zeer noodige rust breekt aan.
Allen hebben wij rust noodig. En met- de
nieuwe stuurreep ingeschoren, gaan wé
dezelve met een gerust hart genieten.
iEenfgé weken later.
We hebben in die stormdagen slechts
enkele Loggers gezien. Zij hadden geen
hijstand noodig. Gelukkig! want in dit
weer hadden wij dien ook nimmer kunnen
verleenen. In zulke hooge golven de jol
strijken en bemannen zou waanzinnig zijn
en het doel: hulp bieden nooit worden be
reikt.
Hoeveel visschers zouden door den
storm zijn overvallen?
Die achter de vleet liggen, kunnen niet
tijdig wegkomen.
Inhalen? Geen sprake van, de wind
komt met groote snelheid opzetten en
heeft weldra stormkracht bereikt.
Ginds ligt er een achter z'n netten. Ziet
dat scheepje rukken aan de reep, schich
tig en angstig als een wild paard dat voor
het eerst dé kluisters voelt en weg wil,
v/eg uit dit dreigende gevaar. Onbarm
hartig beuken de golven de flanken van
het trillende schip, dat steigert en stampt.
Vlug een tweede reep gestoken, opdat
de netten niet verloren gaan. In 's hemels
naam: zorg dat de reep niet breekt. Wat
een schade voor den reeder! Eu voor de
bemanning, die haar aandeel in de op
brengst derft. Monteur houdt de motor
draaiende, Iaat hem draaien wat hy kan,
opdat de logger den kop op de zee kan
houden en de angstwekkende spanning op
de repen verminderen.
Aan dek wordt alles wat los is of los
raken kan, extra vastgesejord. Loopen, ge
woon Ioopen, is niet meer mogelijk.
'tKomt er maar op aan steun te vinden,
waar en hoe dan ook, om niet tegen de
verschansing of overboord te worden ge
slingerd, want de bewegingen van een
logger in den storm overtreffen in dol
heid die van de krankzinnigste cake-walk,
welke de meest fantastische kermisverma-
kelykheden-inaniac ooit zal kunnen uit
denken. Nog is het dek droog. Er moet wei
een zeer hooge zee staan voor een logger
water overneemt. En het wordt een zeer
hooge zee.
De luiken aan dek worden gesloten. Zij
zijn echter niet waterdicht, de lenspompe-n
zuilen hun werk naar behooren moeten
verrichten en als het héél erg wordt: de
drie waterdichte schotten ook.
Hand over hand neemt de windkracht
toe en het duurt niet lang of de storm
giert door het want en speelt een onheil
spellend lied op het sidderende tuig. De
logger, met uitgestreken zeil, danst ais
een razende op de kokende golven. Alle
iiens zijn aan dek. In het vooronder,
waar 10 tot 12 man hun woon- en slaap
plaats hebben, is de kachel uit, vanwege
het brandgevaar. Stoken heeft ook trou
wens geen zin, er kan toch niet worden
gekookt; geen pan of pot blijft op de
kachel staan.
De bemanning, 14 koppen, is aan dek
verzameld.
Veel is er niet meer te doen. Alle voor
zorgsmaatregelen zyn genomen, er zit
weinig anders op dan lijdzaam af te wach
ten tot de storm wil bedaren en te hopen
dat de repen het zullen houden. Intus-
schen: uitkijken, opletten, den kop op de
zee houden.
Een ieder, van den schipper tot den
jongste toe, wordt nat en door en door
koud. Iets warms te eten is er niet. Hard
brood en water, zoolang de storm duurt,
anders niet. Als dat lang is, wel, dan leeft
men ook iarignp water en brood. En intus-
schen alsmaar slingeren en stampen, stei
geren on rollen. Dood- en doodmoe woHt
men daarvan. En geen vangst!
Integendeel, de kans op schade, en ver
lies is groot!
Toch, als eenmaal de storm is bedaard
en de golven hun wildheid hebben afge
legd en de logger behouden in de haven
terugkeert, zij het dan met schade aan
schip of tuig of verlies van netten, is er
vreugde in de harten der visschers en van
hen die hun komst in angstige spanning
verbeiden.
fWordt vervolgd).
