Bij Ruwe Handen Purol
10
GÜMÜNGD NIEUWS
De inbraak bij Lissone
ie Amsterdam.
Zware brand te Tilburg.
Her mysterie van
Wolvega.
Drie kinderen aangereden.
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 10 NOVEMBER 1934.
Door een auto overreden
en gedood.
Bankrooi en ontvoering in lowa.
Mechado vergiftigd?
Millioen^nzwcndel in
Frankrijk.
Scheepsramp aan de
Westkust van Japan.
De Lusitania.
Hevige storm te Victoria
Het proces Matuschka
in Hongarije.
Een oceaanschip
op de Seine?
Een maaltijd voor armen
te Sydney.
Een vliegersavontuur.
De strijd om Gloria.
Een verzonken dorp.
Teeken des tijds.
Grillen van een millionnair
De vliegiuigindustne
in Duitschland.
S3SX'ribrtek™M",nmct
LUCHTVAART
De triomftocht van de
Ui ver.
De aankomst van de Uiver
op Schiphol.
De Postvluchten van en
naar Indië.
Burgerlijke Stand
Buitenlandsche zaken: Laval;
Binnenlandsche zaken: Regnier;
Justitie: Bemot.
Financiën: Germain Martin;
Oorlog: generaal Maurin;
Marine: Piétri;
Luchtvaart: generaal Denain:
Arbeid: Jacquier;
Nat. opvoeding: Mallarnné
Openbare werken: Roy;
Handel: Marchandeau;
Landbouw: Casses;
Koloniën: Rollin;
Pensioenen: Rivolet;
Posterijen: Mandel;
Volksgèzondhéid: Queuille;
Koopvaardij: WUliam Bertrand;
Onderstaatssecretaris van het min.-presi-
dentschap: Perreau Pradier.
De verwachtingen.
Het blad Paris Soir deelt mede, dat het
kabinet-Flandin als eerste punt op zgn pro
gramma de spoedige aanneming vani de be-
erooting. heeft, zonder dat van voorloopige
Sden gebruik gemaakt behoeft te wor
den. Daarna volgt een plan tot oeconomisch
herstel. Als derde punt komt de staatsher
vorming, waarbij elke gedachte aan Kamer
ontbinding wordt uitgesteld, indien de arbeid
der Kamers zjjn normalen gang gaat.
Binnenland
Opgehelderd.
Zooals men zich herinneren zal, is in den
nacht van 18 op 19 Augustus j.1. ingebroken
in het kantoor van de firma Lissone in de
Leidschestraat te Amsterdam. Een bedrag
van niet minder da.1 17,000 was verdwenen.
Thans heeft de politie van het bureau Singel
drie personen gearresteerd, onder wie twee
vrouwen.
De laatste weken had de politie argwaan
gekregen tegen een vrouw in zekere krin
gen bekend als lange Nel die als werkster
bjj Lissone werkzaam is. Deze bleek meerma
len bezoeken af te leggen bij een bewoner in
Amsterdam-West, die minder goed bekend
staat. Deze woning in West heeft de politie
in het oog gehouden, alsmede nog een tweede
adres.
Bij een huiszoeking in West, een bakker,
werd het een en ander aangetroffen, voldoen
de om den bakker en zijn wouw voorloopig in
arrest te stellen.
De werkster Lange Nel is in een
cafétje in de binnenstad aangetroffen en daar
gearresteerd.
Deze drie menschen zijn op het bureau Sin
gel aan een streng verhoor onderworpen.
Daar spraken zij elkander steeds tegen, ont
kenden alles, doch de politie kreeg wel den
indruk, de dieven te pakken te hebben.
Na tenslotte alleen gehoord te zijn heeft de
man bekend den diefstal te hebben gepleegd.
Bijzonderheden, o. a. waar het geld gebleven
ls, wenschte hij niet mee te deelen. Alle drie
blijven in arrest. Men zal nu nagaan, welke
ro""n de VfjilTtron p'ocmonlrl
Sigarenfabriek Het Gulden Vlies.
Gisteravond omstreeks acht uur is een
groote brand uitgebroken in de Gulden
Vlies sigarenfabrieken van de firma G. en
S. Majoeie aan het Wilhelminapark te Til
burg.
Er sloeg een verstikkende rook uit het ge
bouwencomplex, maar het duurde geruimen
tijd alvorens de vuurhaard kon worden ont
dekt.
De uitslaande rook belette de brandweer,
gewapend met rookmaskers daar ook voorloo
pig binnen te dringen. Plotseling sloegen de
vlammen uit het ketelhuis, van waaruit de
centrale verwarming wordt gestookt Nergens
in de fabriek brandde overigens vuur.
In alle felheid sloegen nu weldra de vlam
men naar de verschillende afdeelingen over en
de brandweer met acht slangen had alle
moeite de vuurzee in bedwang te houden. Van
lieverlede geraakte ook de bovenverdieping der
naastgelegen coöperatieve melkfabriek in
brand, maar de schade kon hier tot het dak
beperkt worden.
Na ongeveer anderhalf uur was het gevaar
bezworen, maar toen lagen ook de gebouwen,
waarin ondergebracht zjjn de droogkamer, de
sorteerderij, de volgestapelde houtmagazijnen,
expeditielokalen enz. geheel in puin. Alleen
de kantoren konden worden gespaard. Boven
dien bleven ook de belangrijke voorraden siga
ren en tabak, tot een waarde van naar schat
ting 50,000 gulden onaangetast
Het bedrijf, waarin ongeveer 70 personen
werkzaam zijn, ondervindt belangrijke stagna
tie en zulks is ook het geval met de eigenlijke
sigarenfabriek, die te Reussel is gevestigd en
waar ongeveer 200 personen in dienst zijn. In
verband met de St. Nicolaas seizoendrukte is
er sprake van ernstige bedrijfsschade. De
overige materieele schade wordt aanvankelijk
op f 50,000 geraamd. Verzekering dekt alle
schade.
Het Nederlandsche monster
van Loch Ness.
De veel gerucht makende motor van Wol
vega begint m Nederland de rol te vervullen
van het monster van Loch Ness in Engeland
schr.jft de N. R. Crt
Is er een totnogtoe onbekend monster of
s het misschien maar een groote zeehond'
is de uitvinding van Wardenier werkelijk een
Uitvinding of is zijn motor reeds lang bekend
en ook toegepast, maar totnogtoe slechts
voor exceptioneele doeleinden te gebruik ;n,
omdat hij voor normale behoeften te duur is?
Men spreekt van het behekste dorp en van
het dorp met de luchtkasteelen, waar niemand
den motor nog heeft gezien; van een goud
koorts, die zich van dit deel der noodlijdende
j gemeente Westellingwerf (waaronder Wolve
ga ressorteert) beeft meester gemaakt; van
de middenstanders en hotelhouders, die van
herleving van hun zaken droomen; van de
veeboertjes, die er ook al vol van zijn en
langer dan hun vrouwen lief is, in de cafë's
plakken om over het wonder te boomen en
er nog eentje te nemen; van het omineuze
getal 13, dat voorkomt in de cijfers van 13
millioen kapitaal dat door twee baronnen aan
de onderneming is toegezegd en van 13.000
arbeiders, die er werk in zouden vinden.
Straks zal het Carneval er, evenals in En
geland, motieven voor optochten aan mtlee-
nen. En als het niets blijkt te zijn, dan is het
tenminste iets geweest, dat in deze zorge
lijke tijden hartelijk heeft doen lachen.
Woensdagavond zou de heer Wardenier er
zelf iets van vertellen door middel van den
omroep, maar de radio-om roep-contrö le-com
missie vindt het blijkbaar ook zoo geheim
zinnig, dat er wel eens gevaar voor den staat
in zou kunnen schuilen en de tekst van de
uitzending zal eerst nog worden bekeken.
Wat is van dien geheimzinnigen motor, die
ergens in een garage in Zwolle moet staan
en alleen te bezichtigen is voor nen, die dure
eeden zweren, dat zij er niets van zullen ver
klappen, de geheimzinnige beweegkracht?
Eerst heette het, dat hij op samengeperste
lucht liep. Daarna werd dit positief tegenge
sproken. Nu bevat het Volk een interview
met den heer Wardenier, waarbij deze heeft
medegedeeld, dat zijn uitvinding wel degelijk
op de aanwending van samengeperste lucht
berust.
Op de vraag, of hij technische inlichtingen
wenschte te verstrekken, antwoordde de 22-
jarige uitvinder aanvankelijk ontkennend.
Eerst toen hem er op werd gewezen, dat hij
hierdoor de sensationeele berichten den kop
in zou drukken, ging hg er schoorvoetend
toe over:
„Mijn brandstoflooze motor", aldus Warde-
nir, „berust op het volgende principe: Een
groote hoeveelheid lucht wordt samengeperst
in een ketel. Dit geschiedt .ioor middel vaa
een gewonen motor en gaat aan het eigen
lijke functioneerèn van mijn brandstofloozen
motor dus vooraf. De samengeperst lucht
wordt naar mijn motor geperst, die een aan
tal cylinders bevat, waarvan de helft der
zuigers naai boven en de andere helft naar
beneden werken, net als bij een gewonen mo
tor. Eveneens als bij een gewonen motor
brengt de exentriekschijf de draaiende bewe
ging tot stand!
„Het groote verschil is echter, dat de lucht
na den cylinder gepasseerd te zijn, naar een
luchtledige kamer wordt gevoerd, die lucht
ledig blijft, doordat door middei van een zjj-
delingschen drukcompressor met tegendruk,
lucht weer naar het reservoir gevoerd wordt,
vanwaar zij eerst is gekomen. Er heeft dus
een voortdurende circulatie plaats van het
reservoir met gecomprimmeerde lucht naar
den motor en via de luchtkamer" (luchtledige
kamer, Red. N. R. Ct.) „weer naar het reser
voir. Hoe dit technisch precies in zijn werk
gaat, mag ik u niet zeggen. U zou 't het
beste kunnen vergelijken met een waterslang,
waarmee u den tuin besproeit en waar zes
atmosfeer bijvoorbeeld op staat. Met uw vin
ger kunt u natuurlijk den druk niet over
winnen, doch met een kraan, die een zjjde-
lingschen druk op het water uitoefent, houdt
u den waterstroom tegen."
Tot zoover de heer Wardenler.
De heer Wardenier in het acade
misch ziekenhuis te Groningen opge
nomen.
Men meldt uit Groningen:
Naar wjj vernemen, is de heer Wardenier,
uit Wolvega, die een brandstofloozen motor
zou hebben uitgevonden, Donderdagavond in
overspannen toestand in de zenuwafdeeling
van professor van der Scheer in het acade
misch ziekenhuis alhier opgenomen.
Men memc uic heerenveeu
Bij onderzoek van den te Zwone staanden
motor en de verdere mededeelingen van den
heer Wardenier te Wolvega, Donderdag door
autoriteiten ingesteld, is niets positiefs ge
bleken. Men oordeelt nu ook te Wolvega, dat
fantasie aan de geschiedenis niet vreemd ls.
Men meldt uit Leeuwarden
Donderdag werd de heer Wardenier in de
gelegenheid gesteld het bewijs voor zjjn uit
vinding te leveren. Hij is daarbjj in gebreke
gebleven.
Hg erkende in een conferentie met den bur
gemeester van Weststellingwerf, mr. Maas,
en twee veldwachters, dat hij nooit octrooi
had aangevraagd bjj den Octrooiraad, doch
slechts bij een particulier octrooibureau. Later
erkende hij nog, dat de motor in Zwolle nooit
heeft gedraaid. Eindelijk beweerde hjj, dat
zjjn motor b ij n a bedrijfsklaar was.
Donderdagavond is de conferentie ten huize
van den burgemeester voortgezet. Daarbg was
öok dr. Baarda aanwezig. Na afloop werd
Wardenier, naar men ons zeide voor zijn rust
en veiligheid, naar de afdeeling voor zenuw
zieken van het academisch ziekenhuis van
prof. van der Scheer te Groningen overge
bracht.
Aan den dood ontsnapt.
Drie schoolkinderen, de 11-jarige A. Schouten
de 10-jarige J. F. Kooy en de 10-jarige B.'
Gravesteyn, zijn gistermiddag kwart over vier
aan den dood ontsnapt.
De opritten b« de hulpbruggen van den
Rijksweg zgn smal en afgezet met rasterwerk.
De drie meisjes bevonden zich juist ter linker
zijde van den weg naar Rotterdam, toen twee
vrachtauto's uit Delft naderden, die door een
staaldraad waren verbonden. Op de oprit reed
de eerste auto een bakfiets voorbij, waarvoor
de bestuurder, de 38-jarige D. v. H„ wonende
te Schiedam, naar links uitweek, Bij deze
manoeuvre week de bestuurder van den ge
trokken auto, de 20-jarige H. S., wonende te
Schiedam, te veel naar links uit en greep daarbii
de drie schoolkinderen.
A. S. liep een wond boven de rechterknie
op en haar kleederen werden vernield; J K.
kreeg een schaafwond aan het linkerbeen, ook
haar kleederen werden vernield; B. Gr. liep
geen letsel op. De meisjes zijn, nadat dr. Bremer
de eerste hulp had verleend, per Roode Kruis-
auto naar huis vervoerd.
De vrachtauto is in beslag genomen*
OM VÓÓR 30 NOVEMBER A.S. 60 VOORZIJDEN VAN PRESTO
PAKJES AAN ONS ADRES TE AMERSFOORT IN TE LEVEREN.
DAN ONTVANGT U EEN PRACTISCH GESCHENK
Buitenland
IN WANHOOP.
Te Malmö hebben drie broers, die al op
leeftijd waren en geen werk konden vinden,
samen zelfmoord gepleegd.
ONTDUIKING VAN EEN-SCHOTEL-
DAGEN.
Houders van hotels en restaurants in Sak
sen nabij de Tsjechische grens hebben erover
geklaagd, dat onvaderlandlievende smulpapen
't één-schotelgebod ontduiken door op de één-
schoteldagen even de grens te overschrijden
en in Tsjechoslowakije copieus tegaandinee-
ren. Niet alleen dat ze hiermee de nationale
saamhoorigheid afbreuk doen, doch ze geven
bovendien hun geld uit in het buitenland en
wel veel meer dan ze op dien dag in Duitsch-
land zouden doen.
Op den rijksstraatweg naar Zevenbergschen
Hoek bij Moerdjjk is de 14-jarige Reniers, toen
bjj naar huis terugkeerde, door een auto ge
grepen en gedood. De jongen, die de am
bachtsschool te Breda bezocht, had juist het
station Lage Zwaluwe verlaten.
DE „BHEMEN" MAAKT EEN NIEUW
RECORD.
Het Duitsche s.s, Bremen heeft hij zjjn
honderdste reis van Europa naar de Ver. Skaten
een nieuw record gevestigd. Het schip heeft
4 dagen, 15 uur en 27 minuten over de reis
gedaan. Hiermede heeft het zjjn eigen record
met 21 minuten verbeterd.
Vier bandieten hebben gisteren een aan
val gepleegd op het filiaal van de First Na
tional Bank te Dell Rapids in den staat
Iowa. Zij wisten te ontsnappen met een buit
van 5 duizend dollar en namen de directeu
ren Harvey Blow en Conrad Paulson en den
tweeden boekhouder Merrill Wiek als gjj ze-
laars mee.
De eX'president van Cuba ziek.
Volgens de New-York Mirror ligt naar
Reuter uit New-York meldt de vroegere
giftiging doodziek.
Volgens een aanvullend bericht van den
verslaggever van de Daily Telegraph, zou een
Cubaansche kok, op last van een geheime
Cubaansche vereeniging, spijzen voor Macha-
do vergiftigd hebben.
Het ministerie van financiën heeft een on
derzoek laten instellen naar de gedragingen
van Goldenberg, bijgenaamd Lévy, den onuer-
voorzitter van de Société spéciale financière
en zijn medeplichtigen wegens knoeierijen. Het
gaat om 25 millioen obligaties van de ver
eeniging van rechthebbenden op oorlogsver
goeding. De obligaties waren op frauduleuze
wijze bij een bank gedeponeerd, die er 13 mil
lioen op voorschoot. Het actief van de derde
vereenigingen, door Lévy gesticht, zou nau
welijks de helft bedragen van het passief; het
actief van de Société spéciale financière, dat
op 200 millioen werd geschat, zou uit een
groot aantel oninbare stukken en rekeningen
van debiteuren bestaan.
42 man verdronken
Op het Japansche vrachtschap „Ranan
Maroe" van de maatschappjj Chosen Jusen
Kaisha is Donderdagochtend bjj een storm
ter hoogte van het eiland Sado brand uitge
broken. Naar aanleiding van de uitgezonden
S.O.S.-seinen gingen de in de nabijheid zjjnde
schepen op zoek naar het zich in gevaar be
vindende schip. Zjj moesten echter hun na
sporingen als vruchteloos opgeven. De beman
ning van 42 koppen had het brandende schip
in de reddingbooten verlaten. Men neemt aan,
dat allen in den storm zjjn omgekomen
En de Calife'diamant.
In het voorjaar van 1918 werd de Lusitania
uit de kust van Ierland door een Duitsche
duikboot getorpedeerd. De Intransigeant be
vestigt, dat het Engelsche consortium, het
welk voor het lichten van de schatten gevormd
is, over de meest moderne toestellen beschikt,
o.a. tot het laten springen van sommige deelen
van het wrak met dynamiet. De reeders zullen
70 pet. van de opbrengst trekken en de rest
komt aan de Cunard-reederjj, eigenares van
het schip. De Lusitania vervoerde 150 millioen
dollar in gouden munten en voor ongeveer
50 millioen gouddollar in baren. Verder be
vatte het ruim twee stalen kisten met dia
manten voor een Nederlandsch consortium.
Men zal vooral probeeren den beroemden
diamant Calife op te visschen. Deze steen van
80 karaats van het zuiverste water vertegen
woordigde een onschatbare waarde.
Een buitengewoon hevige cycloon heeft
Donderdag het westeljjk gedeelte van Victoria
geteisterd en groote schade aan den oogst
toegebracht, terwijl door overstroomingen tal-
rjjke huizen zjjn beschadigd. Heywood, een
dorp nabij Portland, werd zwaar geteisterd.
Drie mannen die onder een boom voor het
noodweer wilden schuilen, werden door den
bliksem gedood. Een boerderij werd geheel
door den tornado opgenomen en ruim 100
meter vérder neergesrnakt. De bewoner, die
in het huis was, werd gedood.
De streken van Mildura werden eveneens
geteisterd en een gedeelte van den spoorweg
MilduraMelbourne weggespoeld.
In het proces tegen Matuschka te Boedapest
is Woensdag, naar Vaz Dias meldt, de aanslag
bij Juterbog behandeld. Matuschka vertelde,
•dat hjj op 5 Augustus 1931 naar Berlijn was
vertrokken, maar in Wels was uitgestapt,
j Daar heeft „Leo" op hem gewacht. Hij was be-
heerischt door het gevoel, dat hij „Leo" niet
kon ontwijken, nl Berlijn heeft hjj in een win-
ikel in de Friedrichstrasse de noodige patro-
inen, gereedschappen en buizen voor den aan
slag gekocht, met de mededeeling, dat hij een
Iersch officier was en het materiaal voor zjjn
villa in Potsdam noodig had.
Bjj Juterbog, vertelde Matuschka verder,
heeft hij toebereidselen getroffen voor den aan
slag en in een boschje cigaretten gerookt om
het naderen van den trein af te wachten Bjj
den aanslag heeft Matuschka, naar de presi
dent mededeelde, 3 kg ecrasiet in twee ijzeren
buizen gebruikt. Onmiddellijk na de explosie
heeft hij de electrische ontsteking afgezet en
is over de rails gevlucht. Vervolgens heeft hjj,
naar hjj vertelde, een exemplaar van de An-
griff met spijkers aan een telegraafdraad be
vestigd en daarop de woorden geschreven:
Overwinning, aanslag, revolutie.
Uit verdere uiteenzettingen van den presi
dent blijkt, dat de bewijsvoering vooral ge
bruik wil maken van de veronderstelling, dat
Matuschka de aanslagen slechts gepleegd heeft
om hier reclame te maken voor zijn technische
uitvindingen op spoorweggebied.
De aanslag bjj Bia Torbagy.
i
In het proces-Matuschka is Donderdag de
i aanslag bij Bia Torbagy behandeld. Matusch
ka beschreef de voorbereidingen voor het op
blazen der rails. Volgens nauwkeurige plan-
nen had hij een installatie gemaakt, die zoo
werkte, dat de druk der wielen op de rails een
kortsluiting en daarmede de ontploffing tot
stand bracht. Matuschka sprak over den geest
Leo. In den nacht van den aanslag was Leo
plotseling verschenen, gekleed in boerenkleedrj.
Hij had hem toegeroepen, doch geen antwoord
gekregen. Leo droeg een revolver. Op vragen
van den voorzitter volhardde Matuschka in
zijn bewering, dat hjj alleen den aanslag had
uitgevoerd. Op den ochtend na den aanslag is
hij teruggekeerd naar het tooneel van zijn
misdaad.
De president schilderde uitvoerig met wat
voor geraffineerde middelen Matuschka den
indruk had weten te wekken, een der slacht
offers van den aanslag te zjjn. Hjj heeft zich
met de nagels het gelaat opengekrabd, zich
met modder bevuild en iedereen verteld, dat
hij slechts door een wonder gered was. Ma
tuschka verdedigde zich bijzonder hartstochte
lijk en beschreef weer zijn z.g. plannen om
een „religieus communistsiche secte tot red
ding van de arbeiders" op te richten. Hjj
weet thans beslist waar de Satan steekt.
De verdere behandeling had hoofdzakelijk
betrekking op de vraag of Matuschka te Boe
dapest contact gehad heeft met communisti
sche elementen. De president constateerde,
dat de Hongaarsche communist Darvas een
vertrouwde van Matuschka was. Het zeer
verwarde verhoor nam voor Matuschka een
hoogst ongunstig verloop, daar vastgesteld
werd, dat hij een reeks ernstige vervalsehin-
gen had gepleegd.
Na den aanslag bij Bia Torbagy had Ma
tuschka gepoogd door het Hongaarsche con
sulaat te Weenen schadevergoeding te krij
gen, terwjjl hjj ook bjj versciiillende andere
instanties een vergoeding aanvroeg voor de
door hem geleden schade.
Een plan van Poiret.
Paul Poiret is een „origineel": behalve
mooie kleeren blijven ontwerpen voor binnen
inrichting zjjn liefheberjj. Op de in 1925 te
Parijs gehouden internationale tentoonstelling
van sier- en nijverheidskunst had hjj o.a.
twee weelde-aken en een draaimolen overeen
komstig de huidige plastische eischen laten
inrichten.
Nu droomt hjj ervan, op de in 1937 te hou
den expositie een reusachtig passagiersschip
in den trant van de bjjna voltooide Normandië
op de Seine te laten bouwen, maar alles in
schjjn. Echt moet worden wat er aan vertier
op zulke bodems geboden wordt, geheel geljjk
aan dat van de schepen, die de verbinding
met Amerika onderhouden.
Maar in 1925 was de toenmalige modeko
ning rijk, thans is hij onttroond en arm. Dies
zoekt hij voor die stoute plannen kapitaal.
Zal hij het vinden7
Ter eere van den be*t0& ^„^et'Stadhuis
de burgemeester van Syd° y 00Q armen.
een maaltjjd aanbie e°. zal worden ver-
Aan liefdadige instelU"fdczen maaltjjd in
zocht na te gaan, wieis nog niet
aanmerking komen. „uilen een goed,
bekend, doch de mensc „en <je mannen
stevig maalontvan^enen kinderen
tabak, de vrouwen bonbons
speelgoed. echtgenoote zullen
Op de kruin van een boom geland.
Reuter meldt uit Sydney de volgende avon-
vlieg-uiig, dat zich boven de vrgwel endoor
dringbare wildernis van Nieuw-Gumea bevon
plaats kon vinden om te landen, liet bjj j
toestel neerkomen op de breede kruin van een
meer dan 50 meter hooge rubberboom. De
machine bleef in de takken hangen en de
vlieger en zjjn passagier, die volkomen onge
deerd waren, konden langs lianen naar beneden
klimmen.
Procedeeren is duur. Dat ondervinden de
partjjen in den strjjd om het recht, de 10-jarige
Gloria Vandërbilt op te voeden, die elkaar te
New-York op het felst bestrijden. Volgens
een schatting in een correspondentie uit New-
York aan een Engelsch blad zouden de ge-
zamenljjke proceskosten tot dusver al over de
100.000 dollar bedragen. Natuurljjk moet dit
reusachtige bedrag uit het familiefortuin van
de Vanderbilts komen en men vraagt zich af
of al dit geld nu eigenljjk niet weggegooid is.
Daar bjj komt nog, dat mevr. Vandërbilt, die
hersteld wil worden in het recht, zelf haar
dochtertje op te voelen, zich heeft uitgelaten,
dat zij indien zij het thans niet wint
in hooger beroep zal gaan.
Dit zou dan de totale kosten van alle par
tjjen tot het dubbele kunnen doen stjjgen
200.000 dollars.
Bjj peilingen in de moerassen .nabjj het meer
van Biskoepin in Poznanie, is men gestooten
op een aantal houten bouwwerken, welke onder
slib waren begraven. Na een arbeid van twee
maanden is men er thans in geslaagd, de
resten van een vrjj groot dorp bloot te leggen,
alsmede een groot aantal voorwerpen van
leem, bout, been, brons en eenige zelfs van
jjzer, waardoor de graad van beschaving en
zeden der vroegere bewoners konden worden
vastgesteld.
Het dorp was bljjkens de resten geometrisch
gebouwd. De paar straten, die er zich in
bevonden, liepen evenwjjdig en kruisten elkaar
rechthoekig. Zjj waren twee meter breed en
geplaveid met zware eiken planken, rustende
op boomstammen, welke in verband met den
drassigen bodem op palen waren gelegd. De
wanden der huizen bestonden uit latten, die
met leem waren bepleisterd, en ook de daken
moeten van dezelfde constructie zjjn geweest.
De nederzetting moet volgens deskundigen
dateeren uit de vijfde of zesde eeuw.
Onder het speelgoed, dat tegen Kerstmis in
Engeland het meest de aandacht zal trekken,
zijn een model van de Cornet van Seott en
Black en een model van Sopwith's jacht En-
de avour.
Maarontwapeningsconferenties ten spjjt,
is he- militaire nog altijd een van de beste
artikelen. Soldaatjes, oorlogsschepen en bom
bardeervliegtuigen worden nog bij duizenden
gemaakt en verkocht.
Kort geleden is in Califomië Eli Hawkine
overleden. Hjj had eens een reusachtig ver
mogen bezeten, maar bjj zjjn dood was hjj
straatarm. De kuren welke hjj had uitgehaald
met zijn geld en de grillen waaraan hjj vrjjen
loop gaf, zjjn in Californië nog het onderwerp
van gesprekken.
Toen hjj als millionnair een jaar of veertig
geleden van San Francisco naar Los Angeles
trok met zjjn vrouw en 800.000 dollars in baar
geld in een grooten leeren zak meevoerde,
had het echtpaar bljjkbaar het voornemen, dit
deel van hun vermogen in zoo kort mogelij'ken
tjjd op te maken. Hawkins kocht onvruchtbaar
land en ging dadeljjk aan het werk om deze
woestjjn in een paradijs te veranderen. Een
heel leger arbeiders nam hjj in dienst, in alle
richtingen stuurde hjj agenten uitals padde
stoelen rezen op één enkelen dag rotsgrotten
uit het niets op, als door tooverslag ontston
den meren en rivieren en In luttele weken
was van het onvruchtbare zand een prachtige
tuin geworden.
Dit echter was den artistieken oogen van
Hawkins niet voldoende. Midden in déze snel
ontstane pracht was onderwjjl een schitte
rende villa gebouwd. In gezelschap van vrpo-
lgke kornuiten bracht de millionair hier dage
lijks eenige uren door, genoot van het succes
van zjjn onderneming en deelde met ruime
hand champagne en sigaren uit onder zijn
arbeiders. Zjjn stal vulde hjj met dertig van
de duurste paarden, zjjn tuig was met goud
opgelegd en de équipages waren zóó kost baai',
als Amerika zelfs ze niet had gezien. Om dat
alles de kroon op te zetten, reed hjj in een
rgtuig met een span paarden, dat de kleinig-
he d van 6000 dollar gekost had in een lompen-
pak, waar zelfs een bedelaar zich voor ee-
schaamd zou hebben. Eens kreeg hjj het in
f^n oofd irLden nacht een grooten wedren
te houden. Er werden 7000 kaarsen langs de
straten op stokken gezet en een kapel ver-
év, pauze tusschen de nummers.
En nu is Hawkins van de armen begraven.
Een alarmkreet van de Daily Mail.
De Daily Mail zegt. dat Duitschland zoo
juist de grootste vliegiuigfabriek van de
wereld heeft gebouwd, waarin 30 000'i ar
beiders werk zullen v.nden. Andere 'groote
fabrieken zullen verrjjzen aan de Oostzee Do
bedoelde fabriek is te Fucdrichshafen gèves
tigd en eiken nacht zouden een of twee vlies-
De Daily Mail schat, dat er op het oogen-
blik 15,000 arbeiders in de vliegtuigindustrie
werkzaam zijn en dat het rijk tegen volgenden
zomer over tenminste 25,000 vliegtuigen
beschikken.
zal
Huldiging in de Sociëteit Concordia
te Batavia.
Aneta meldt uit Batavia:
„Mannen van de daad hebben geen behoefte
aan woorden", scheen het motto van de enor-
me menigte welke Donderdagavond In de ml.
litaire sociëteit bjjeen was, om met hoera-ge-
roep en het zingen van het „Wilhelmus" de be
manning van de „Uiver" te huldigen.
Het vasthouden aan dit motto was oorzaak,
dat geen enkele spreker, behalve Parmentier
zelf en de regent van Batavia het woord kon-
den voeren.
In de groote sociëteit-zaal waren de eerste
rjjen zetels dicht bezet door de voornaamste
autoriteiten van de hoofdstad, achter wie de
leiders van handel en scheepvaart met hunne
dames gezeten waren. De belangstellenden had
den zich verder gegroepeerd aan de zijkanten
van de hoofdzaal en verder rondom de luid-
sprekers, welke waren opgesteld in den tuin,
die in rood-wit-blauw en oranje licht brandde.
Nog nimmer was Concordia in zulk een fees-
teljjke kleedij gestoken.
Maar van het moment af dat Parmentier en
de zijnen de zaal betraden totdat zjj zelf het
woord voerden, juichte de menigte door het
groote gebouw en de tuinen en weerklonken
onophoudelijk vaderlandsche liederen.
Het gevolg hiervan was, dat geen der of-
ficieele sprekers, noch de voorzitter van de
Koninkljjke Nederlandsch-Indische Vereeniging
voor de Luchtvaart, noch de voorzitter van
den Volksraad, noch de wnde gouverneur van
West-Java, noch de burgemeester van Batavia
zich verstaanbaar konden maken.
Maar een merkwaardige stilte trad in toen
de regent van Batavia, in nationale kleeder
dracht met de kris in den gordel, gevolgd door
de raden Ajoe (zijn echtgenoote) en zijn doch
ters, die hier studeeren, het podium betrad, ter
wjjl intussehen bij het wegtrekken van het
doek op het tooneel de gamalan-spelers en
Javaansehe zangers zichtbaar werden.
De regent verklaarde, dat hjj niet in staat
was om met woorden aan zijn bewondering
uiting te geven, waarom hjj zulks liet doen
door zang en muziek.
Hierop speelde, onder de diepste stilte van
de aanwezigen, de gamalan begeleid door den
Javaanschen zang, een huidelied aan Hol
lands moed, waaraan verdere glorie werd toe-
gewenscht.
Toen na dit plechtig en kleurrjjk intermezzo
zich nieuwe sprekers aanmeldden, werden zij
door het publiek niet meer aan het woord ge
laten, waarop men met eenvoudige aanbieding
van geschenken volstond.
Onder dit alles liet natuurljjk de feeststem
ming niets te wenschen over. Het publiek
danste in het rond.
Alleen Parmentier, Moll, Prins en Van
Brugge konden ongehinderd hun dank uit
spreken, waarmede het officieele gedeelte van
den avonTi was geëindigd. Hierna kon de be
manning eenigen tijd in de frissche atmosfeer
van den tuin vertoeven, in gezelschap van da
dochter en den zoon van den Gouverneur-Ge
neraal, benevens van den intendant en den ad
judant van den Landvoogd. In overstelpende
mate vroeg men om handteekeningen van da
vier van de „Uiver", die gewillig werden ge
geven.
Tenslotte kon de bemanning te midder
nacht naar huis toekeeren, om gisterenmor
gen opgewekt en monter, met den heer Nieu-
wenhuis, vertegenwoordiger van de K.L.M. en
geëscorteerd door zes „jagers" naar Bandoeng
te vertrekken. Het vliegtuig is aldaar aange
komen.
De verdere reis.
Het verdere reisschema voor de vlucht van
de Uiver tot Medan luidt als volgt:
Op 14 November vertrek van Bandoeng om
7.00; aankomst te Batavia 7-25vertrék van
Batavia 8.25, aankomst te Palembang 9.35;
vertrek van Palembang 10.35; aankomst te
Singapore 12.50vertrek van Singopore 14.50;
aankomst te Medan 16.15, alles plaatseljjken
tijd.
Vrijaf
voor sommige.
Naar aanleiding van tot hem gerichte ver
zoeken heeft de minister van onderwjjs, kun
sten en wetenschappen beslist, dat aan onder
zjjn departement ressorteerende rijksscholen
voor voortgezet onderwjjs op den dag van de
aankomst van de Uiver op Schiphol, of even
tueel op den dag voor de huldiging te bepalen,
vrijaf kan worden gegeven op zoodanigen tjjd,
dat de leerlingen, die dit wenschen, deze nati
onale gebeurtenis kunnen bjjwonen, mits bljjkt,
dat een belangrijk deel van de leerlingen daar
van Inderdaad het bedoelde gebruik zal maken.
De eventueel aldus verzuimde lessen behoe
ven niet te worden ingehaald. Indien besturen
van overeenkomstige gesubsidieerde scholen
eenzelfde gedragslijn willen volgen, kan de
minister zich daarmede vereenigen.
Oe „FUjstvogel" (heenreis) vertrok 9 Nov.
van Rome en is denzelfden dag te Athene
aangekomen.
van Den Helder
van 8 en 9 November.
GETROUWD: J. Slotemaker en F. Drijver;
a. a. Grootveld en a. S. de Zeeuw; w.
Stokhof en J. a. Dammert.
BEVALLEN: J. c. Mesker-Brouwer, d.J
v- KoningsbruggenGrimminck, <M
R. BosmanMettes, d.; B. a. Nusfelder—
QUA^Z"' G" Dro£tKrijns, z.
OVERLEDEN; M. W. Ewalt, 51 j.
